Ifyo Mwingacita pa Kuti Mulenonkelamo Sana Ilyo Mulebelenga Baibolo

1. Cinshi cilanga ukuti Yesu alemona Amalembo ukuti yalicindama?

ELENGANYENI ifyo abantu baleumfwa ilyo balekutika ku fyo Yesu alesambilisha. Alebomfya Amalembo pa kusambilisha kabili aleyalanda fye ku mutwe. Amashiwi Yesu abomfeshe pa numa ya kubatishiwa e lyo na lintu ashilafwa ayafumishe mu Malembo, lelo ayalandile fye ku mutwe.b (Amala. 8:3; Amalu. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Imyaka itatu na hafu ilyo Yesu ali pano isonde, alebelenga Amalembo, aleyalanda ku mutwe, kabili aleyalondolola.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

2. Ilyo Yesu alekula, cinshi calengele ukuti eshibe sana Amalembo? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

² Ilyo Yesu ashilatampa ukushimikila, lyonse alebelenga no kumfwa uko balelondolola Amalembo. Na lintu ali pa ng’anda, aleumfwa uko Maria na Yosefe balelanda pa Malembo ilyo balelanshanya.c (Amala. 6:6, 7) Kuti twashininkisha ukuti lyonse pe Sabata Yesu aleya kwi sunagoge no lupwa lwakwe. (Luka 4:16) Nga ali mwi sunagoge, afwile alekutikisha ilyo balebelenga Amalembo. Mu kupita kwa nshita, Yesu alisambilile ifya kubelenga Amalembo ya mushilo. Ne cafuminemo ca kuti, Yesu tapelelele fye pa kwishiba Amalembo, lelo aliyatemenwe kabili aleleka yalemutungulula. Ku ca kumwenako, ibukisheni ifyacitike ilyo Yesu ali ne myaka 12 ninshi ali mwi tempele. Bakasambilisha abaishibe bwino sana Amafunde ya kwa Mose “balipapile amano yakwe ne myasukile yakwe.”—Luka 2:46, 47, 52.

3. Finshi twalasambilila muli cino cipande?

³ Na ifwe bene kuti twaishiba no kutemwa Amalembo nga tuleyabelenga lyonse. Bushe kuti twacita shani pa kuti tulenonkelamo mu kubelenga Baibolo? Kuti twasambilila ku fyo Yesu aebele abaishibe Amafunde, e kutila bakalemba, abaFarise, na baSaduke. Ishi ntungulushi sha mapepo shalebelenga sana Amalembo lelo tashalenonkelamo mu fyo shalebelenga. Yesu alandile pa fintu fitatu ifyo aba baume balingile ukucita pa kuti balenonkelamo ilyo balebelenga Amalembo. Amashiwi abebele kuti yalenga (1) twalaumfwikisha ifyo tulebelenga, (2) twalafwayafwaya icuma mu Cebo ca kwa Lesa, na (3) twalaleka Icebo ca kwa Lesa ukulatutungulula.

IFYO TUFWILE UKUCITA PA KUTI TULEUMFWIKISHA IFYO TULEBELENGA

4. Cinshi tusambilila ku mashiwi yaba pali Luka 10:25-29 pa kubelenga Icebo ca kwa Lesa?

⁴ Ilyo tulebelenga Icebo ca kwa Lesa tufwaya ukumfwikisha ifyo tulebelenga. Nga tatuleumfwikisha, te kuti tunonkelemo. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa fyo Yesu alanshenye no “mwaume umo uwaishibishe Amafunde.” (Belengeni Luka 10:25-29.) Ilyo ulya mwaume aipwishe Yesu ifyo alingile ukucita pa kuti abe no mweo wa muyayaya, Yesu amwaswike ukubomfya Icebo ca kwa Lesa. Amwipwishe ati: “Mu Mafunde mwalembwa cinshi? Ubelengamo shani?” Uyu mwaume alyaswike bwino pantu alandile ifyaba mu Malembo ukuti uletemwa Lesa kabili uletemwa umunobe. (Lebi 19:18; Amala. 6:5) Nomba umfweni ifyo aipwishe Yesu, atile: “Nga kanshi umunandi nani?” Ifyo aipwishe fyalangile ukuti taumfwikishe ifyo alebelenga. Ne ci calengele ukuti eishiba ifya kubomfya bwino ifyo alebelenga mu Malembo.

5. Bushe ipepo no kukanalabelenga lubilo lubilo kuti fyalenga shani twalaumfwikisha ifyo tulebelenga?

⁵ Kwaliba ifyo twingacita pa kuti tuleumfwikisha ifyo tubelenga mu Cebo ca kwa Lesa. Natulandeko pali fimo ifyo twingacita. Mulepepa ilyo mushilatendeka ukubelenga. Pa kuti tumfwikishe ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa, kano Yehova atwafwa. Kanshi tufwile ukulomba umupashi wakwe uwa mushilo pa kuti tubike sana amano ku fyo tulebelenga. Mwilabelenga lubilo lubilo. Nga tamuleangufyanya ilyo mulebelenga, mukalaumfwikisha ifyo mulebelenga. Limo kuti mulebelenga mu kupongomoka nelyo kuti mulekonkamo ilyo mulekutika ku mashiwi ayo babelenga Baibolo iyakopwa. Nga muleumfwa ku mashiwi ayo bakopa kabili mulekonka na mo, mukalaumfwikisha, mukalaibukisha ifyo mulebelenga kabili mukalasambilila ifingi mu Cebo ca kwa Lesa. (Yosh. 1:8) Nga mwapwisha ukubelenga, mulepepa na kabili ukutasha Yehova pa bupe atupeela ubwa Cebo cakwe no kumulomba ukuti alenge mulecita ifyo mulebelenga.

6. Bushe ukwipusha ifipusho no kulemba ifyebo kuti kwamwafwa shani ilyo mulebelenga? (Moneni ne cikope.)

⁶ Natumone na fimbi fibili ifyo twingacita pa kuti tuleumfwikisha ilyo tulebelenga Baibolo. Muleipusha amepusho pa fyo mulebelenga. Ilyo mulebelenga pa lyashi limo mu Baibolo, muletontonkanya pali aya mepusho: ‘Ni bani abo ili lyashi lilelandapo? Ni nani walandile aya mashiwi ndebelenga? Ale-eba bani, kabili cinshi abebele aya mashiwi? Ni kwisa ifi ndebelenga fyacitikile kabili ni lilali fyacitike?’ Amepusho ya musango uyu kuti yalenga mwalatontonkanya pa lyashi mulebelenga mu Baibolo e lyo no kumfwikisha ifyo mulebelenga. Na cimbi ico mwingacita ilyo mulebelenga Baibolo, kulalemba ifyebo ifinono ifyo mulesambililako. Nga mulelemba ifyo mulebelenga, kuti calenga mwalatontonkanya sana pa fyo mulebelenga no kumfwikisha. Ukulemba ifyebo na kabili kulalenga muleibukisha ifyo mulebelenga. Kuti mwalemba ifipusho, ifishinka ifyo mwasanga ifyo mufwailishe, e lyo ne fishinka fikalamba. Na kabili kuti mwalemba ifyo mwingabomfya ifyebo mwacilabelenga ne fyo mwaumfwa pa fyo mwacilabelenga. Nga mulelemba ifyebo, mukalaumfwa kwati Lesa alelanda na imwe ukubomfya amashiwi yaba mu Baibolo.

7. Cinshi tufwile ukulacita pa kuti tuleumfwikisha ifyo tulebelenga mu Baibolo, kabili mulandu nshi tulingile ukulacitila ifi? (Mateo 24:15)

⁷ Yesu alilandile pa mibele imo iyacindama iingatwafwa ukumfwikisha ifyo tulebelenga mu Cebo ca kwa Lesa. Ne yi mibele kwiluka. (Belengeni Mateo 24:15.) Bushe ukwiluka e kuti shani? Ukwiluka kwishiba ifyo ilyashi limo lyampene ne lyashi limbi, ukwishiba ifyo ilyashi lipusene ne lyashi limbi, e lyo no kwishiba ifyo bashilandilepo mu kulungatika. Yesu na kabili alandile no kuti tufwile ukulailuka pa kuti twishibe ifyo amasesemo ya mu Baibolo yalefikilishiwa. Na kabili, tufwile ukulailuka pa kuti tulenonkelamo sana mu fyo tubelenga mu Baibolo.

8. Kuti twacita shani pa kuti tuleiluka ilyo tulebelenga Baibolo?

⁸ Yehova e ulenga ababomfi bakwe ukulailuka. Kanshi mulepepa kuli Yehova kabili mulemulomba ukuti alemulenga ukulailuka. (Amapi. 2:6) Finshi mwingacita pa kuti mulecita ifyo mulepepelapo? Muletontonkanya sana pa fyo mulebelenga, kabili mulemona ifyo fileumfwana ne fyo mwaishiba kale. Pa kuti mucite ifi, mulebomfya impapulo. Ku ca kumwenako, kuti mwabomfya Icitabo ca Kwafwa Inte sha kwa Yehova Ukusanga Ifyebo. Ishi mpapulo shikamwafwa ukwishiba umwalola ifyebo fyaba mu Baibolo e lyo ne fyo mwingalafibomfya cila bushiku. (Heb. 5:14) Nga ca kuti muleiluka ilyo mulebelenga, mukeshiba sana Amalembo.

ILYO MULEBELENGA MULEFWAYAFWAYA ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA

9. Cine nshi icacindama ico abaSaduke bashabikileko amano?

⁹ AbaSaduke balishibe bwino sana ifyali mu mabuuku ya kubalilapo 5 aya Amalembo ya ciHebere, lelo tababikile amano ku fishinka ifyacindama ifyali muli aya mabuuku ayafumine kuli Lesa. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa fyo Yesu a-aswike abaSaduke bamo abamwipwishe pa kubuuka. Abepwishe ukuti: “Bushe tamwabelenga mwi buuku lya kwa Mose, mu lyashi lya pa cimpusa, ifyo Lesa amwebele ati, ‘Nine Lesa wa kwa Abrahamu kabili Lesa wa kwa Isaki kabili Lesa wa kwa Yakobo’?” (Marko 12:18, 26) Nangu ca kuti abaSaduke balibelengele amashiwi Yesu abebele imiku iingi, icipusho Yesu abepwishe calangile fye apabuuta ukuti tababikile amano ku kwishiba icishinka icacindama, e kutila ukwishiba ifyo Amalembo yalelanda pa kubuuka.—Marko 12:27; Luka 20:38.d

10. Cinshi tulingile ukubikako amano ilyo tulebelenga Baibolo?

¹⁰ Finshi tulesambililako? Ilyo tulebelenga Baibolo, tufwile ukubika amano kuli fyonse ifyo ilembo nelyo ilyashi liletusambilisha. Tatufwaya ukwishiba fye ifintu ifya-anguka, lelo tufwaya no kwishiba icine icacindama e lyo na mashinte ya mafunde. Icine caba kwati cuma icashikama pantu taca-anguka ukucisanga.

11. Ukulingana na mashiwi ayaba pali 2 Timote 3:16, 17, kuti mwasanga shani icuma ilyo mulebelenga Baibolo?

¹¹ Kuti mwacita shani pa kuti musange icuma ilyo mulebelenga Baibolo? Moneni ifyo 2 Timote 3:16, 17 ilanda, (Belengeni.) Ili lembo litila, “Amalembo yonse . . . ya mulimo” (1) ku kusambilisha, (2) ku kukalipila, (3) ku kulungika ifintu, na (4) ku kusalapwila mu bulungami. Kuti mwasambilila ifi fintu 4 na mu Malembo ayo mushibelenga sana. Ilyo mulebelenga, mulemona ifyo ilyashi lilemusambilisha pali Yehova, pa fyo afwaya ukucita, na pa mashinte ya mafunde ya mu Baibolo. Muletontonkanya pa fyo Yehova alebomfya ilyo ilembo ku kumukalipila. Mulemona ifyo Amalembo yalelenga mwaishiba imibele yabipa e lyo no kuleka ukucita ifyabipa pa kuti mutwalilile aba cishinka kuli Yehova. Ilyo mulebelenga Baibolo, mulemona ifyo ingalungika ifintu, nalimo ifyalubana ifyo abantu bamo batontonkanya nelyo ifyo umo alandile ilyo mwalebila imbila nsuma. Kabili mulemona ifyo Amalembo yengamusalapula pa kuti mulemona ifintu nge fyo Yehova afimona. Nga mulefwaya ifi fintu 4 ilyo mulebelenga, mukalanonkelamo sana mu kulebelenga Baibolo.

MULELEKA IFYO MULEBELENGA MU BAIBOLO FILEMUTUNGULULA

12. Mulandu nshi Yesu aipushishe abaFarise ukuti, “Bushe tamwabelenga?”

¹² Yesu na kabili alipwishe abaFarise ukuti, “Bushe tamwabelenga?” pa kuti bamone ukuti tabalekonka ifyo balebelenga mu Malembo. (Mat. 12:1-7)e Pali iyi nshita, abaFarise balelanda ukuti abasambi ba kwa Yesu tabakonkele ifunde lye Sabata. Pa kubasuka Yesu alandile pa fya kumwenako fibili ifyacitike pe Sabata, ifyalembelwe mu Malembo. Kabili alandile na pa cikomo caba mwi buuku lya kwa Hosea pa kuti alange ukuti abaFarise tabaumfwikishe umulandu kwabelele ifunde lye Sabata, kabii tabali no luse. Mulandu nshi aba baume bashalekonkela ifyo balebelenga mu Cebo ca kwa Lesa? Pantu ilyo balebelenga tabalebika amano ku fyo bengasambililako, lelo balefwailisha fye ifilubo mu bantu bambi. Ifi balecita fyalelenga belaumfwikisha ifyo balebelenga.—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Finshi tulingile ukubikako amano ilyo tulebelenga Baibolo, kabili mulandu nshi?

¹³ Ku mashiwi Yesu alandile tusambililako ukuti ilyo tulebelenga Baibolo, tufwile ukubika amano ku fyo twingasambililako. Tatufwile ukuba nge fyo abaFarise bali, tufwile ukuicefya no kulafwaisha ukusambilila. Tufwile ukupokelela icebo ca kwa Lesa no mutima uwafuuka. (Yako. 1:21) Nga tuli abafuuka, tukalaleka Icebo ca kwa Lesa ukulatwalula. Nga ca kuti ilyo tulebelenga tatulefwaya fye ukulamona ifilubo mu bantu bambi kabili tatuli ne cilumba, e lyo tukalakonka ifyo tusambilila mu Baibolo pa kuba no luse, icikuuku e lyo no kutemwa.

14. Kuti twaishiba shani nga ca kuti tulaleka ifyo tulebelenga mu Baibolo ukulatutungulula? (Moneni ne cikope.)

¹⁴ Ifyo tucita ku bantu kuti fyalanga nampo nga ca kuti tulaleka Icebo ca kwa Lesa ukulatutungulula nelyo iyo. AbaFarise tabalefwaya Icebo ca kwa Lesa ukulabatungulula, ne ci calengele ‘balepingula abantu ababula umulandu.’ (Mat. 12:7) Kanshi na ifwe ifyo tutontonkanya pa bantu ne fyo tucita kuli bena, kuti fyalanga nampo nga ca kuti Icebo ca kwa Lesa cilatutungulula nelyo iyo. Ku ca kumwenako, bushe tulangufyanya ukulanda ifisuma pa bantu nelyo twatemwa fye ukulanda pa fyo balufyanya? Bushe twaliba no luse kabili tuleleela, nelyo tulatwalilila ukufulilwa abatukalifye? Ifyo twingasuka ifi fipusho kuti fyalanga nampo nga tulaleka ifyo tulebelenga filetungulula ifyo tutontonkanya, ifyo tumfwa, e lyo ne fyo tucita.—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

UKUBELENGA ICEBO CA KWA LESA KUTI KWALENGA TWABA NE NSANSA

15. Bushe Yesu aleumfwa shani pa Malembo ya Mushilo?

¹⁵ Yesu alitemenwe Amalembo ya Mushilo, kabili Baibolo yalisobele ifyo Yesu aleumfwa pa Malembo ya Mushilo. Pa Amalumbo 40:8 yatile: “Ukucita ukufwaya kwenu, mwe Lesa wandi, e ko natemwa, na mafunde yenu yaba mu mutima wandi.” Apo Yesu alitemenwe sana Amalembo calengele ukuti aleba sana ne nsansa ilyo alebombela Yehova. Na ifwe tukaba ne nsansa ilyo tulebombela Yehova nga tulebelenga Icebo cakwe no kutemwa ifyo tulebelenga.—Amalu. 1:1-3.

16. Finshi mulefwaisha ukulacita pa kuti mulenonkelamo ilyo mulebelenga Baibolo? (Moneni akabokoshi akaleti “Amashiwi Yesu Alandile Kuti Yalenga Mwalaumfwikisha Ifyo Mulebelenga.”)

¹⁶ Nga fintu Yesu alandile e lyo ne fyo alecita, na ifwe tulingile ukuwamyako ifyo tubelenga Baibolo. Nga tulepepa, tulebelenga panono panono, tuleyipusha amepusho e lyo no kulalembako ifyebo fimo tukalaumfwikisha ifyo tulebelenga mu Baibolo. Kuti twailuka ifyo tulebelenga mu Baibolo nga tuletontonkanya pa fyo tulebelenga e lyo no kufwailisha mu mpapulo shilanda pali Baibolo. Tukeshiba ifya kubomfya bwino Baibolo ilyo tulebelenga, nga tulefwailisha icuma icashikama. Kabili ifi fine e fyo tulingile ukucita na lintu tulebelenga Amalembo ayo tushaishiba sana. Kuti twaleka Icebo ca kwa Lesa ukulatutungulula nga ca kuti tulefwaisha ukusambilila ilyo tulebelenga. Nga tule-esha na maka ukucita ifi twalandapo, tukalanonkelamo sana ilyo tulebelenga Baibolo kabili tukapalama sana kuli Yehova.—Amalu. 119:17, 18; Yako. 4:8.