Bushe Imipepele Ifwile Ukuibimba mu Fikansa fya Calo?

Mwi sonde lyonse, abantu abengi abatila ukuti balakonka Yesu Kristu balaitumpa mu fikansa fya calo. Bamo balatungilila akabungwe kamo, nelyo politishani ukuti bamusale pa cifulo cimo nge nshila ya kutungililamo icalici lyabo ne fyo basuminamo. Lyena, ba politishani nabo balalanda pa filecitika mu calo ifikumine abantu , nelyo ifyo abantu balecita pa kuti bongole abantu ukuti babasale. Caliseeka sana intungulushi sha mapepo ukufwaya ukuba pa cifulo cimo mu ma politiki nelyo mu buteko. Kabili mu fyalo fimo, icilonganino ca mapepo nalimo kuti bacisala ukuba icaibela , ukuti cilonganino ca buteko.

Kuti mwayasuka shani? Bushe abakonka Yesu Kristu bafwile ukuitumpa mu fikansa fya calo? Kuti mwasanga icasuko nga mwamona ifyo Yesu acitile. Atile “namulanga ifya kucita, ukuti ifyo nacita kuli imwe, e fyo na imwe mulecita.” (Yoh. 13:15) Bushe Yesu alemona shani ifikansa fya calo?

Bushe Yesu aleitumpa mu fikansa fya calo?

Icasuko ni iyo. Yesu taleitumpa mu fikansa fya calo.

Yesu talefwaya ukumupeela amaka mu fikansa fya calo. Ilyo satana amutambike “amabufumu yonse aya pano calo.”,Yesu alikeene ukumupeela amaka ya kutungulula amabuteko ya bantunse. (Mat. 4:8-10)a Pa nshita imbi ilyo abantu bamwene ukuti Yesu kuti aba imfumu iisuma, balefwaya ukuti aitumpe mu fikansa fya calo. Baibolo itila “ilyo Yesu aishibe ukuti bali mupepi no kumwikata pa kuti bamubike pa bufumu, alifumineko aile na kabili eka ku lupili.” (Yoh. 6:15) Yesu tacitile ifyo abantu balefwaya ukuti acite. Lelo alikeene ukuitumpa mu fikansa fya calo.

Yesu taletungilila ubuteko bwa bantunse ubuli bonse. Ku ca kumwenako, mu nshiku sha kwa Yesu, aba Yuda tabatemenwe lefwaya ukulipila imisonko ku bena Roma pantu baleimona ukuti cisendo. Ilyo baeseshe Yesu ukuti alandepo ifyo alemona ifintu, Yesu alikeene ukuitumpa mu fikansa fya calo pa kukana talikana nabo nga ca kuti imisonko yali fye bwino nelyo iyo. Abebele ati “peeleni ifya kwa Kaisare kuli Kaisare, ne fya kwa Lesa kuli Lesa.” (Marko 12:13-17) Yesu talefwaya ukutungilila ubuteko nangu bumo pano isonde. Lelo ifyo alandile fyalangile ukuti indalama sha musonko isho ubuteko bwa bena Roma bwalepoka apali umutwe wa kwa Kaisare, shalingile ukulipilwa. Pa nshita imo ine alangile ukuti ukumfwila aba buteko kwalikwata umwakupelela. Umuntu talingile ukupeela ubuteko ifyo alingile ukupeela Lesa.—Mat. 4:10; 22:37, 38.

Yesu aletungilila no kusambilisha abantu pa buteko bwa ku muulu, Ubufumu bwa kwa Lesa. (Luka 4:43) Talefwaya ukuitumpa mu fikansa fya calo pantu alishibe ukuti ama buteko ya bantunse te kuti yacite ifyo Lesa afwaya ukucitila abantunse pano isonde, kano Ubufumu bwa kwa Lesa. (Mat. 6:10) Alishibe no kuti ubufumu bwa kwa Lesa te kuti bu bombele mu ma buteko ya bantunse, lelo bukayafumyapo no kutendeka ukuteka.—Dan. 2:44.

Bushe abena Kristu ba kubalilapo munshita ya batumwa baleitumpa mu fikansa fya calo?

Icasuko ni iyo. Abalekonka Yesu baleumfwila ifunde ilya kuti “tamuli ba muli ici calo.” (Yoh. 15:19) Balepashanya Yesu kanshi nabo tabaleitumpa mu fikansa fya calo. (Yoh. 17:16; 18:36) Mu cifulo ca kuitumpa mu fikansa fya calo, balebomba umulimo Yesu abebele ukubomba, ukushimikila no kusambilisha abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa.—Mat. 28:18-20; Imil. 10:42.

Icacindama ico abena Kristu ba mu nshiku sha batumwa babikileko sana amano, kumfwila Lesa. Lelo balishibe ukuti balingile no kucindika abalashi ba buteko. (Imil. 5:29; 1 Pet. 2:13, 17) Baleumfwila amafunde no kulipila imisonko. (Rom. 13:1, 7) Nangu ca kuti tabaleitumpa mu fikansa fya calo, balenonkelamo mu mafunde yalanda pa kucingilila abekala calo e lyo na mu fyo ama buteko yabombela abantu.—Imil. 25:10, 11; Fil. 1:7.

Abena Kristu ba kubalilapo—Ifyo amalyashi ya kale yalanda pa fyo balemona ifikansa fya calo

“Abena Kristu tabalecitako fimo ifyo abaleikala mu Roma balecita. Tabalekwata ififulo mu fikansa fya calo. E filanda icitabo citila.”—On the Road to Civilization—A World History, pe bula 238.
“Takwaba ubushininkisho ubwingalenga twalatontonkanya ukuti Yesu alefwaya ukukwata abashilika, nelyo ukufwaya ukuitumpa mu fikansa fya calo. Kabili ifi fine e fyo twingalanda na pa basambi bakwe.” E filanda icitabo citila.—Jesus and Judaism, pe bula 231.
“Ku mwina Kristu, mu kupepa ta mwalingile ukuba ifikansa fya calo, ukupepa Lesa kwalicindeme sana ukucila ifikansa fya calo. Aleba uwa cishinka sana kuli Yesu ukucila kuli Kaisare.” E filanda icitabo citila —Caesar and Christ, pe bula 647
“[Umutumwa] Paulo alebomfya insambu shakwe isha kuba umwina Roma pa kuti amafunde ya calo ya mucingilile ilyo ali mu cilye ca milandu, lelo talecita ifyalelanga ukuti aleimina ubuteko pa mafunde bwalebikako pali ilya nshita. Nangu ca kuti balicetekele ukuti balingile ukunakila ifyo ubuteko bulelanda, abena Kristu ba mu nshiku sha batumwa ta baleitumpa mu fikumine ifikansa fya calo.” E filanda icitabo citila —Beyond Good Intentions—A Biblical View of Politics, pe bula 122-123.
“Abena Kristu abengi basumiine ukuti ta balingile ukukwata icifulo mu fikansa fya calo. Ilyo umwanda walenga butatu waletendeka, Hippolytus atile, intambi sha bena Kristu isha kale shalelanda ukuti, umuntu nga ni kapingula mu cilye lyena alefwaya ukuba umwina Kristu, alingile ukuleka incito yakwe iya bukapingula.” E filanda icitabo citila —A History of Christianity, Volume I, pe bula 253.

Ifyo abena Kristu balanga ukuti tabaitumpa mu fikansa fya calo muno nshiku

Baibolo ilanga ukuti Yesu na bena kristu ba kubalilapo tabaleitumpa mu fikansa fya calo. E mulandu wine Inte sha kwa Yehova ababa mwi sonde lyonse, tabaitumpila nangu panono mu fikansa fya calo. Nga filya cali ku bena Kristu mu mwanda wa kubalilapo, balabomba umulimo Yesu abebele ukubomba. Balabila “imbila nsuma iya bufumu.”—Mat. 24:14.

a Ilyo Yesu akeene, talepilibula ukuti ama bufumu tayali ya kwa Satana. Amwitile ukuti “kateka wa ici calo.”—Yoh. 14:30