Ifyo Inkanda ya Cisabi Beta Ukuti Pilot Whale I-iwamya

Ifya muli bemba ifimena ku mubili wa fimato ifikalamba ne fintu ifikambatilako filalenga abensha amato ukukwata amafya. Ifi ifintu filalenga amato yaleka ukubutukisha, filalenga yalabomfya amafuta ayengi, kabili filalenga abensha amato baleyafumya ku mulundu pa numa ya myaka inono pa kuti bayawamye. Basayantisti balemona ifya bumbwa pa kuti basambilileko ifyo bengacita pa kuti bacefyeko ubu bwafya.

Tontonkanyeni pali ifi: Abasambilila basanga ukuti inkanda ya cisabi beta ukuti pilot whale (Globicephala melas) yapangwa mu nshila ya kuti ileiwamya iine. Amamba ya ili sabi ayanono sana ayo beta ukuti nanoridges, yalicepa sana ica kuti ifimena ifya muli bemba te kuti fiikate kuli ili sabi. Mukati ka mamba mwaliba ifyatelela ifipaya limbwelimbwe no tushishi. Ili sabi lilafumya ifi ifyatelela ilyo lileubuka.

Basayantisti balefwaya ukukopako inshila ili sabi li-iwamishamo no kuibomfya ku fimato ifikalamba. Kale balepentako penti iyalelenga ifya muli bemba tafilemena ku mato. Nomba pali ino nshita balilesha ukubomfya iyi penti pantu yaleipaya ifya mweo ifya muli bemba. E ico abafwailisha ifintu basangile ukutila kuti cawama nga bengapanga waya iya kufimba ku mato e lyo mu fipunda babikamo umuti u-ushingepaya ifya mweo. Uyu umuti ulatikama nga kwaya amenshi ya muli bemba, e lyo nga watikama e lyo wakupa ubwato bonse. Uyu muti kuti wa tikama amamilimeter 0.7, elyo nga fyasunguluka ninshi na fyonse ifya muli bemba ifyacikata ku bwato fyafumako. Na kabili umuti umbi ulafuma muli filya ifipunda no kukupa ubwato na kabili.

Pa numa ya kupima basanga ukuti uyu muti ulacefyako utushishi ne fintu fimbi ifingekata ku bwato. Kabili ici kuti calenga amakampani aya kwata amato ukunonkelamo sana pantu ninshi tabakulapoosa indalama ishingi ukufumya ubwato muli bemba no kubuwamya pantu ukucita ifi kulalenga balepoosa indalama ishingi.

Muletipo shani? Bushe inkanda ya cisabi beta ukuti pilot whale iiwamya iine yaishilebako fye iine, nelyo kwali uwaipangile?