“Ukutemwa Natemwa Yehova Kwalenkosha Ubumi Bwandi Bonse”

Nomba cinshi calengele ne wali mu kabungwe ka Komyunisti, mbe mu kabungwe ka mapepo ako twalemona ukuti kalelwisha ubuteko? Kabili bushe ukutemwa Yehova antemwa ne fyo ansambilishe fyangafwile shani ukuba ne mibele iisuma ilyo nali mu nkambi balecushisha bantu na lintu bankakiile mu calo cimbi?

Nalefwaisha Umulinganya e lyo no Mutende wa Muntontonkanya

Nafyelwe mu 1930, mu Tabani umushi umwali abapiina ku kapinda na ku kuso aka Moldova. Abafyashi bandi balebombesha sana pa farmu pa kuti balesakamana fwe bana babo 6. Tatwakwete ifintu ifingi. Bamayo balepepa kwi calici lya Russian Orthodox e lyo batata bali ni ba Katolika. Ilingi balekansana nga balelanda pa fyabipa ifyo bashimapepo balecita.

Napwishishe isukulu ninshi ndi ne myaka 18, kabili naingile mu kabungwe baleita ukuti Komsomol, aka kabungwe kalesambilisha ifya buKomyunisti. Ico bapangiile aka kabungwe kusambilisha abacaice pa kuti bakeseba mu kabungwe ka Communist Party. Tapakokwele balinsalile ukuba kalemba wa aka kabungwe mwi bumba lyali uko naleikala. Ico natemenweko kuli aka kabungwe fintu balesambilisha ukuti abantu bonse baba fye cimo cine kanshi bonse tulingile ukuba no mulinganya, nomba ulufyengo na mafisakanwa ifyo nalemona mu calo, fyalelenga ndeumfwa sana ububi.

Apo nali muli aka kabungwe ka Komsomol, nalingile fye ukulatungilila amafunde ya buteko bwa Soviet Uniona pamo nga ifunde lya kwisala amacalici no tubungwe twamapepo. Mu mushi naleikala mwaliko Inte sha kwa Yehova. Nangu ca kuti nalemona ukuti bacishinka kabili ba mutende, nalebamona fye kwati balitemenwe imipepele yabo ukucila mu cipimo. Nomba shaishibe ukuti umo pali ba Nte ali no kwasuka amepusho ayengi ayo nakwete.

Bayama ba Dimitriy, abo twaleikala nabo mu mushi umo wine bali ni Nte ya kwa Yehova. Bushiku bumo mu May mu 1952, bayama banjipwishe abati, “Georgiy finshi ufwaya ukucita mu bumi bobe?” Bayama e bambikileko fye amano no kunjipusha ici cipusho. Icinshika ca kuti, nalikwete amepusho ayengi ayo nshaishibe amasuko. Ku ca kumwenako, naleyipusha nati, ‘Nga ca kuti Lesa eko aba mulandu nshi alekela abantu balecula ifi?’ Mu nshiku shakonkelepo 8 bayama ba Dimitriy balyaswike amepusho nakwete ukubomfya Baibolo. Inshita shimo twalelanda pali Lesa mpaka 3 koloko ya lucelo!

Pa numa yakulanshanya, nasalilepo ukulasambilila Baibolo. Nalitendeke ukumona ukuti nalikwata Tata wa ku muulu uwantemwa icine cine. (Amalumbo 27:10) Nangu ca kuti nshaishibe ifingi pali Baibolo, nalitemenwe sana Yehova kabili ici calengele incite ifyo nalingile ukucita. Nalifumine mu kabungwe ka Communist Party nangu ca kuti balensoka no kuntinya kuli baceyamani ba ku ncende twaleikala. Papitile fye imyeshi 4 ukutula apo natendekele ukusambilila Baibolo, nali-ipeele kuli Yehova kabili nalibatishiwe mu September 1952.

Naeshiwa pa Mulandu wa Kutemwa Yehova

Pali ilya nshita umulimo wa Nte sha kwa Yehova baliubindile. Na lyo line nalefwaya ukulacita ifyalelanga ukuti nalitemwa Yehova, e ico nali-ipeeleshe ukulatwala impapulo ishilanda pali Baibolo kuli ba Nte bambi abaleikala mu mishi. Ukucita ifi kwali kuibika mu busanso pantu abekala mushi nga bakutwishika fye kuti baeba abalashi babuteko inshta iyili yonse. Na kuba nangu fye ni ba Nte bamo tabancetekele, balentiina pantu balemona kwati nalimo nalishushushu wa bakapokola uwaingile mu cilonganino ku kufwailisha ifyebo. Nomba tapakokwele balishileishiba ukuti nshalebombela pamo na bakapokola. Ilyo papitile fye imyeshi ibili ukutula apo nabatishiwilwe, balinjikete no kumpeela umulandu wa kusenda impapulo ishabindwa.

Nalikele mu cifungo mupepi no mwaka umo ukwabula ukundubulwisha, lyena pa numa bakapokola balenjipukishisha imiku iingi kabili balyeseshe ukulenga ndeke ukuba ne cishinka. Lelo nalitemenwe sana Yehova Lesa. Mu kupita kwa nshita basukile bantwala ku cilye mu musuma wa Odessa mu Ukraine. Abafyashi bandi na bana banandi abashali ni Nte sha kwa Yehova pali ilya nshita balibetile ku cilye.

Bampeele umulandu wa kuti balimpatikishe ukwingila mu kabungwe akabipa. Abalashi babuteko balefwaya abafyashi bandi na bana banandi basumine ukuti nalifulungene. Abafyashi bandi balitiinine. Balilile no kunjeba ukuti ndeke ukuba Inte. Lelo nalitekele fye umutima. Naebele bamayo nati: “Mwisakamana. Nshabepwa iyo. Nalisanga ico nalefwaisha mu bumi bwandi, kabili shakacishe iyo.” (Amapinda 23:23) Nangu ca kuti nshaishibe ifingi pali Baibolo, nalishibeko ifingi pali Yehova ifyangafwile ukutwalilila ukuba uwacishinka kuli ena. Pa numa ya myaka 6, abafyashi bandi balishibe ifingi pa fyo nasuminemo kabili balimwene ukuti e cine, nabo baishileba Inte sha kwa Yehova.

Bampingwile ukukakwa imyaka 15 kabili bantwele ku citungu ca Kolyma, icali pa kati ka nkambi ishingi umo balecushisha abantu ku Siberia. Pa kuti abalelonda abafungwa na bakapokola bakwate amaka pa bafungwa, baletuuma no kutwikalika insala. Pa kubala nalemona kwati nshakapusuke.

Ifyo Lesa Anangile Ukuti Alimbikako Amano ne Fyo Ansambilishe

Ilyo fye nafikile, ba Nte nalimo 34 ninshi eko baba kale mu nkambi, banjipwishe mu mucenjelo ukuti: “Bushe mwi bumba ulimo muliko ba Yonadabu?” Apo pene nalishibe nati ni bamunyinefwe. Ni ba Nte fye balebomfya aya mashiwi ya mu Baibolo! Aba bamunyinefwe abali abakosa mu fya kwa Lesa tabansambilishe fye ukulakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibolo epela, lelo balingafwile no kukwata imibele iyo Abena Kristu balingile ukukwata pamo nga ukwiluka.

Mu nkambi nalebombela kuli bamashini. Bushiku bumo, Matphey uo nalebomba nankwe atendeke ukuitatakula ukuti alishiba amashina 50 aya batakatifu. Ilyo nalandile amashiwi aya musalula pa batakatifu, Matphey alefwaya ukutoba ikofi, e ico nalibutwike. Pa numa nalyumfwile ububi sana ilyo bamunyinefwe bansekele. Nalandile mwi shiwi ilikalamba nati: “Cinshi muleseka? Nacilafwaya ukumushimikila!” Mu cikuuku balinjebele ukuti ico tufwaya kubila imbila nsuma te kukalifya abantu iyo. (1 Petro 3:15) Matphey alesusha ubuteko e co bamukakile, lelo alitemenwe ukumona ifyo ba Nte balelanga umucinshi ku balinshi na ku balashi. Mu kulekelesha alefwaya ukwishiba ifyo Baibolo isambilisha. Lyonse ndebukisha ilyo abatishiwe mu bumfisolo ubushiku mwi dramu umwali amenshi ayatalala.

Tapokokwele ukutula apo twafikile mu nkambi, ine pamo na bamunyinefwe bacaice babili balitwitile ukuyasangwa ku kukumana uko balesambilisha ifya mapolitikisi. Pa kubala twalikeene ukuyako. Twalemona ukuti nga twayako ninshi tuleitumpa mu fya calo. (Yohane 17:16) Ifi twakeene ukusangwako balitupaniike, batubike mu muputule umwali umwafiita pa milungu ibili. Ilyo batufumishe, bamunyinefwe balitulondolwelele ukuti ukusangwa fye kuli kulya ku kumana takwali kuitumpamu fya calo. Lelo twalingile ukukumona nge shuko lya kubila kuli bambi. Aba bamunyinefwe abali ne cikuuku balitwafwile ukuba na mano no kukanapampamina fye pa cintu cimo.

Ifyo bali abatekanya pa kunsambilisha fyalelanga fye ukuti Yehova alensakamana. Ku ca kumwenako, umufungwa uwali shimapepo balimusalile ukuba umukalamba pa balependa indalama. Lyonse nga twakumana uko twaleliila ifya kulya, alemposha ati, “Uli shani we mwana wa kwa Satana Kaseebanya!” Nomba umufungwa umbi anjebele ati naine ndemwasuka ati, “Muli shani Tata!” Icabipile ca kuti nalicitile ifyo anjebele kabili balimpumine icabipisha. Ilyo bamunyinefwe baumfwile ifyacitike, balingafwile ukwishiba ukuti imibele yandi tayali bwino. (Amapinda 29:11) Nasukile nalomba ubwelelo kuli shimapepo.

Ilyo bashilatwala ku nkambi balecushishamo abantu, naleya ku kulongana mu bumfisolo ubushiku nelyo ku maca. Nomba mu nkambi mwena takwali kwa kufisama. Kanshi cila bushiku bamunyina bonse baleiminina pamo, ninshi na balelinda abafungwa balemonako, kabili twalelanshanya amalembo yamo ayo twalembeele kabela pa tupepala utunono. Ico twalecitila ifi ni co twalefwaya ukusungila ku amalembo ayengi no kulayalanda libili libili. Umulinshi nga aisa apo tulongene, bwangu bwangu twalemina utupepala.

Nangu Twali Muli Bunkole Lesa Aletulanga Ukutemwa

Ilyo bamfuminshe mu nkambi mu 1959, balitwele ku citungu ca Karaganda mu Kazakhstan. Nangu ca kuti balimfumishe, balensopa kanshi nalilombele ku balashi ukuti bampeeleko inshiku 20 pa kuti njeupa. Nalile ku citungu ca Tomsk mu Russia, ukwali Maria nkashi uo naishibene nankwe. Nga fintu nalecita lyonse nshamupitile na mumbali. Namwebele nati: “Maria nshikwete inshita ya kuti tubale tuleishishanya. Ndefwaya ukukuupa!” Alisumine, kabili twalipishishe ubwinga ukwali fye abantu abanono. Ico Maria antemenwe sana ni co alishibe ukuti nalishipikishe amafya ayengi, kabili alefwaya tukatwalilile ukubombela Yehova pamo.—Amapinda 19:14.

Muli ba 1960 tatwaleya ku ng’anda ne ng’anda mu kubila imbila nsuma, lelo twalebila fye ubunte bwa mu lyashi. Nga batwita ukuya mu kutandala nelyo nga natuya mukutusha ku cifulo cimbi, ilingi line twalelandako pe subilo twakwata ilya kwikala pe sonde umuyayaya. Kabili inshita yonse iyo twashukila twalelandako na bantu pali Baibolo. Ku ca kumwenako, twaleya ku mayanda ayo baleshitisha kabili twalelanda na bene ba mayanda pa fya kwa Lesa. Ifi twalecita fyalilengele ine na ba Maria twakwata amasambililo 6 kabili balishileba Inte sha kwa Yehova.

Inshita shimo twalebila imbila nsuma nga kuli ukusala mu calo. Bushiku bumo, bakapokola abalebomba mu bumfisolo balishile pa fakitori apo ine na bamunyinefwe bamo twalebombela. Bakapokola batwipwishe ico Inte sha kwa Yehova bashi-itumpila mu fikansa fya calo, ninshi pali na bantu nalimo 1,000 abo twalebomba nabo. Umukalamba wa balelungisha ifintu na babomfi bambi balitulandiileko. Baebele bakapokola ukuti twali abantu abasuma kabili twalebombesha. Ifyo bacitile fyalilengele twakwata amaka ya kulondolola ifyo twasuminamo, twaleambula na malembo yamo ayo twasungile ku mutwe. Ici calengele tubile imbila nsuma, kabili abo twalebomba nabo abali 4 balisambilile Baibolo kabili no mwaka tawapwile balibatishiwe.

Ku kutampa kwa ba 1970, abengi abalefwaya ukwishiba icine mu Kazakhstan, balishileba Inte sha kwa Yehova. E ico twalipekenye ukulongana kwa muputule pa muku wa kubalilapo. Nomba twali no kulongana shani ukwabula ukuti abalashi babuteko beshibe? E ico twasalilepo ukukumbinkanya ubwinga no kulongana kwa muputule mu mushi uwali mupepi no musumba wa Almaty. Twalilongene ku kusefya ubwinga kabili pa nshita imo ine twakwata no kulongana kwa muputule, kwali abantu ukucila pali 300 abaishile ku bwinga! Umwina mwandi na bankashi bambi balibombeshe ukuwamya icifulo no kupekanya ifya kulya. Abasangilweko balitemenwe sana ukumfwa ifyo Baibolo isambilisha mu malyashi nalimo 12 ayo balandile pali uku kulongana. Bulya bushiku e muku wa kubalilapo nalandile ilyashi lya Baibolo ilya ku cintubwingi kwi bumba lya bantu.

Ukutemwa kwa kwa Lesa Kwalelenga Tuleshipikisha Amafya Twalekwata

Umwina mwandi Maria, alitwalilile ukuntungilila kabili ali ne cishinka ubumi bwakwe bonse. Ali uwafuuka kabili alenakila. Lyonse alebika ifya Bufumu intanshi. Nangu ca kuti umwina mwandi ali no bumi ubusuma, alishilelwala mu kupumikisha fye. Alwele ubulwele beta ukuti osteoporosis ubulenga amafupa yanaka ica kuti yalakontauka fye. Ubu bulwele bwalilengele aba icite pa myaka mupepi 16. Umwana wesu umukashana Lyudmila, alengafwa ukusakamana umwina mwandi mpaka na lintu afwile mu 2014.

Ilyo umwina mwandi alecula naleumfwa sana ububi. Nomba ukufika na pa bushiku bwa kulekeshako lintu afwile, twalebelengela Baibolo pamo e lyo ne fipande mu mpapulo ifyaletukosha. Ilingi line twalelanda pa calo cipya. Inshita shimo nalelila cinshinshi ninshi ndi nankwe. Lelo lyonse nga twabelenga pa fisuma ifyo Yehova atulaya, twaleteka umutima kabili twaleba na maka ya kushipikisha.—Amalumbo 37:18; 41:3.

Ukutula fye pa bushiku naishibe ukuti Yehova alintemwa, lyonse ngumfwa ukut alintemwa kabili alantungilila. (Amalumbo 34:19) Ilyo nshilaishiba ifingi, naleumfwa ifyo antemwa pantu alentekanishisha pa kungafwa ukwalula imibele yandi ukubomfya aba bwananyina. Ilyo nalekwata amafya mu nkambi bacushisha abantu na lintu nali muli bunkole, naleumfwa ukuti Yehova alentungilila ukubomfya Icebo cakwe. Kabili alenkosha ilyo nalesakamana umwina mwandi Maria, ukufika na lintu afwile. Pali ino nshita, kuti natila fye ukutemwa natemwa Yehova kwalenkosha ubumi bwandi bonse.