pa cisendo icili conse ica kusambilila no kwibukisha ico umuntunse mu kupalako ali no kubika pali wene—kabili imiku amabilioni ukucila pali ubo bwingi, na kabili.”—The New York Times Magazine, October 9, 1966, ibu. 146. (Mulandu nshi bongobongo wa buntunse apeelelwe amaka ya musango yo nga ca kuti tayali na kubomfiwa?) Bushe tacabamo ukupelulula ukuti abantunse, mu kuba na maka ya kusambilila kwabule mpela, bapekanishiwa mu cituntulu ku kwikala kuli pe na pe?

Bushe kwaliba ubumi pa maplaneti yambi?

The New York Times ishimika ukuti: “Ukusapika kwa bumi bwalamuka kumbi mu kubumbwa konse . . . kwatendeke imyaka 25 iyapitapo . . . Umulimo wa kutiinya, uusanshamo ukusapika imyanda ya mabilioni ya ntanda, tabulasokolola ukufika pali ino nshita ubushininkisho bwalengama ubwa kuti ubumi e ko bwaba bushilya bwe Sonde.”—July 2, 1984, ibu. A1.

The Encyclopedia Americana isoso kuti: “Takwaba amaplaneti yambi [ku nse ya maplaneti yesu na kasuba] yasangwa mu kushininkishiwa. Lelo kuli planeti imo na imo iingabako ku nse ya maplaneti yesu na kasuba, kwabako ukucitikako kwa kuti ubumi bwatendeke no kusangukila mu kutumpuluka kwalunduluka.” (1977, Vol. 22, ibu. 176) (Nga fintu calangwa muli uku kulanda, bushe kuti caba ukuti ukukuntwa kukalamba mu kusapika kwacilishapo mutengo ukwa bumi mu lwelele lwa ku nse kwaba kufwaisha kwa kusanga ubushininkisho bumo ubwa mfundo ya kusanguka, ubushininkisho bumo ubwa kuti umuntu tabumbilwe na Lesa no kuti muli ifyo taba pe samba lya kulubulula kuli Wene?)

Baibolo isokololo kuti ubumi pali ili sonde te bumi bweka bwabako. Kwaliba imipashi—Lesa na bamalaika—abo bacilapo kusumbuka pa muntu mu kulamuka na maka. Kale kale balilanda no mutundu wa muntu, ukulondolola intulo ya bumi ne caba ukupikulula impika shakulisha ishilolenkene ne calo. (Mona imitwe ikalamba “Baibolo” na “Lesa.”)

Ubupilibulo bwa Calo Cipya

Ubulondoloshi: Ubupilibulo bwa Malembo ya Mushilo bwacitwo kulungatiko kufuma ku ciHebere, Aramaiki, ne ciGreek ukutwalwa mu ciNgeleshi ca muno nshiku kuli komiti wa nte shasubwa isha kwa Yehova. Aba bailumbulwile abene beka ukulosha ku mulimo wabo pamo