ICIPANDE ICIKALAMBA | MULANDU NSHI ABANTU BAMO CIBAFISHA UKUTEMWA LESA?

Umulandu Abantu Bamo Cibafisha Ukutemwa Lesa

“‘Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.’ Ili e funde ilikalamba kabili e lya ntanshi.” Yesu Kristu, e walandile aya mashiwi mu 33 C.E.a

Abantu bamo cilabafya ukutemwa Lesa pantu bamona kwati munkalwe kabili te kuti abe cibusa wabo. Natumone ifyo bamo balandapo pali Lesa:

Ba Marco, aba ku Italy batile: “Nangu nalepepa kuli Lesa ukuti angafwe, naletwishika nga cine cine kuti angafwa. Na kabili nalemona kwati Lesa alyuma umutima kabili tangwa ku fyo abantu bomfwa.”

Ba Rosa, aba ku Guatemala batile: “Nangu nalefwaisha ukubombela Lesa, nalemona kwati tabika amano ku bantunse, tabatemwa, wa buluku, afwaya fye ukubakanda.”

Ba Raymonde, aba ku Canada batile: “Ilyo nali umwaice, nalemona kwati Lesa ekalila fye ukumona ifyo tulelufyanya pa kuti aletukanda. Nalemona kwati tatubikako amano, aba fye nga kateka uushatemwa abatekwa lelo uufwaya fye ukuti balecita ifyo alefwaya.”

Bushe na imwe mumona kwati te kuti mutemwe Lesa? Ukutula fye na kale, Abena Kristu balemona kwati te kuti batemwe Lesa. Na kuba, abengi ababa mu mipepele ya batila Bena Kristu, tabalepepa Lesa wa Maka Yonse mu myaka ya ba500 C.E. ukufika mu 1500 C.E. Mulandu nshi? Pantu baletiina sana Lesa. Kalemba wa lyashi lya kale Will Durant alandile pali Lesa ati: “Umuntu uubembwike kuti aumfwa umwenso ukulomba ubwelelo ku o eshibe ukuti alyuma umutima kabili tabika na mano ku bantu.”

Cinshi calenga ukuti abantu bamo balemona kwati Lesa “alyuma umutima kabili tabika amano ku bantu”? Finshi Baibolo ilanda pali Lesa? Nga mwaishiba ifyo Lesa aba, e lyo mukamutemwa.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 3]

[Credit Lines]

Top, trinity: Museo Bardini, Florence; middle, hell:© Photononstop/Superstock

ICIPANDE ICIKALAMBA | MULANDU NSHI ABANTU BAMO CIBAFISHA UKUTEMWA LESA?

Ubufi Bwa Kubalilapo: Lesa Takwata Ishina

IFYO ABENGI BALANDA Profesa David Cunningham, uwasambilila ifya mapepo atile: “Tatwaishiba bwino nga ca kuti Lesa alikwata ishina, e lyo nga ca kuti alikwata, ninshi no kulishiba tatwalishiba.”

IFYO BAIBOLO ILANDA Lesa atile: “Nine Yehova. Ilyo e shina lyandi.” (Esaya 42:8) Yehova lishina lya ciHebere ilipilibula ukuti “Ailenga Ukuba.”

Yehova afwaya ukuti tulebomfya ishina lyakwe. Baibolo itila: “Lilileni kwi shina lyakwe. Shimikileni abantu imicitile yakwe. Shimikeni ukuti ishina lyakwe nalisansulwa.”—Esaya 12:4.

Yesu alebomfya ishina lya kwa Lesa. Ilyo alepepa kuli Yehova atile: “Nalenga beshibe [abasambi ba kwa Yesu] ishina lyenu kabili nkalenga likeshibikwe.” Mulandu nshi Yesu alengeele ishina lya kwa Lesa ukwishibikwa ku basambi bakwe? Atile: “Pa kuti babe no kutemwa uko [mwe Lesa] mwantemenweko, na ine mbe muli bena.”—Yohane 17:26.

UMULANDU CACINDAMINA UKWISHIBA ISHINA LYA KWA LESA NO KULIBOMFYA Ba Walter Lowrie abasoma ifya mapepo batile: “Umuntu uushaishiba ishina lya kwa Lesa ninshi taishiba Lesa kabili nga taishiba ukuti Lesa alibika sana amano ku bantu, ninshi te kuti abe na cibusa wakwe.”

Ba Victor abaleya ku calici cila mulungu lelo abashaishibe Lesa bwino batile: “Ilyo naishibe ishina lya kwa Lesa ukuti ni Yehova, cali kwati nomba e lyo namwishiba bwino. Naumfwile kwati namonana no muntu uo abengi baleti e ko aba. Nalisumiine ukuti ca cine Lesa e ko aba kabili nalitendeke ukumutemwa.”

Yehova na o alapalamina ku bantu ababomfya ishina lyakwe. Alaya ‘abatontonkanya pe shina lyakwe,’ ukuti: “Nkabomfwila uluse, filya umuntu omfwila uluse umwana wakwe umwaume uumubombela.” (Malaki 3:16, 17) Lesa na kabili alalambula bonse abalilila kwi shina lyakwe. Baibolo itila: “Onse uwalilila kwi shina lya kwa Yehova akapusuka.”—Abena Roma 10:13.

[Icikope pe bula 4]

Mu Baibolo, ukupyanika ilumbo apafwile ukuba ishina lya kwa Lesa cimo no kulifumyamo

ICIPANDE ICIKALAMBA | MULANDU NSHI ABANTU BAMO CIBAFISHA UKUTEMWA LESA?

Ubufi Bwalenga Bubili: Lesa te Kuti Tumwishibe

IFYO ABENGI BALANDA “BaKatolika, baOrthodoxy e lyo na baProtestanti basumina ukuti muli Lesa umo mwaba abene batatu, Lesa Tata, Lesa Mwana, na Mweo Mutakatifu. Abasumina muli ci cisambilisho batila ukusumina ukuti muli Lesa umo mwaba balesa batatu tacipilibula ukuti baba batatu, lelo cipilibula ukuti Lesa aba fye umo.” E filanda icitabo ca The New Encyclopædia Britannica.

IFYO BAIBOLO ILANDA Yesu, Umwana wa kwa Lesa, tatile alilingana na Wishi. Lelo atile, “Ndeya kuli Tata, pantu Tata mukalamba pali ine.” (Yohane 14:28) Na kabili aebele umusambi wakwe ati: “Ndeya kuli Tata, kabili Shinwe, kuli Lesa wandi, kabili Lesa wenu.”—Yohane 20:17.

Umupashi wa mushilo nelyo ico batila mweo mutakatifu te Lesa. Abena Kristu ba kubalilapo “baiswilemo umupashi wa mushilo” kabili Yehova atile: “Nkapongolwela umupashi wandi pa bantunse bonse.” (Imilimo 2:1-4, 17) Kanshi umupashi wa mushilo maka ayo Lesa abomfya.

UMULANDU CACINDAMINA UKWISHIBA ICINE PALI LESA Ba Karl Rahner na ba Herbert Vorgrimler, abasoma ifisambilisho fya baKatolika batile, “umuntu te kuti eshibe icisambilisho ca bulesa butatu nga ca kuti umupashi taumusokolwelele kabili nangu umupashi wingamusokolwela, te kuti omfwikishe umo ici cisambilisho calola.” Bushe kuti mwatemwa umuntu uo mushingeshiba bwino ifyo aaba? Kanshi icisambilisho ca kuti muli Lesa umo mwaba abene batatu, cilalenga abantu ukukanatemwa Lesa e lyo no kukanamwishiba bwino.

Ba Marco, abo tulandilepo mu cipande cifumineko balifililwe ukupalama kuli Lesa pa mulandu wa kuti balisumiine muli bulesa butatu. Batile: “Nalemona kwati Lesa talefwaya ukuti imwishibe kabili ici calengele mfilwe ukupalama kuli ena.” Na lyo line, Baibolo itila Lesa “taba kutali kuli ifwe umo umo.” (Imilimo 17:27) Lesa alitusokolwela ifyo aaba kabili alafwaya ukuti tumwishibe. Yesu atile: “Ifwe tupepa ico twaishiba.”—Yohane 4:22.

Ba Marco batile: “Ilyo naishibe ukuti Lesa tabamo batatu, naishileba cibusa wakwe.” Nga twaishiba ukuti Lesa tabamo batatu kabili kuti twamwishiba bwino, kuti calenga twamutemwa. Baibolo itila: “Uushakwata ukutemwa taishiba Lesa, pantu Lesa kutemwa.”—1 Yohane 4:8.

[Icikope pe bula 5]

[Credit Line]

Museo Bardini, Florence

ICIPANDE ICIKALAMBA | MULANDU NSHI ABANTU BAMO CIBAFISHA UKUTEMWA LESA?

Ubufi Bwalenga Butatu: Lesa Munkalwe

IFYO ABENGI BALANDA Icitabo ca baKatolika ica Catechism of the Catholic Church citila: “Umuntu uwalecita ifintu ifyabipa sana nga afwa, ilyo line fye umweo wakwe ulaya ku mulilo wa pe, uko uya mu kulunguluka ‘umuyayaya.’” Intungulushi sha mapepo shimo shitila ukuya ku mulilo wa pe, cipilibula ukupaatulwa ukufuma kuli Lesa.

IFYO BAIBOLO ILANDA “Umuntu uubembuka e ukafwa.” (Esekiele 18:4) Abafwa “tabaishiba akantu nangu kamo.” (Lukala Milandu 9:5) Nga ca kuti umuntu teshiba akantu nangu kamo nga afwa, bushe kuti acula shani mu “mulilo wa pe” nelyo ukulaumfwa ububi ukuti napaatulwa ukufuma kuli Lesa?

Amashiwi ya ciHebere ne ciGriki ayo mu maBaibolo yamo bapilibula ati “umulilo wa pe” yalosha ku nshiishi. Ku ca kumwenako, ilyo Yobo alwele ubulwele bwabipisha, apepele ati: “Iye nga mwingamfisa mu Nshiishi [“umulilo wa pe,” e filanda Baibolo ya Douay-Rheims Version]!” (Yobo 14:13, Baibolo ya Holy Bible—Easy-to-Read Version) Ico Yobo alefwaya, kuya ku kutuusha ku nshiishi, te kuya mu kucululuka nelyo ukupaatulwa ukufuma kuli Lesa.

UMULANDU CACINDAMINA UKWISHIBA UKUTI LESA TE MUNKALWE Nga tumona ukuti Lesa munkalwe, kuti cayafya ukuba cibusa wakwe. Ba Rocío abekala ku Mexico batile: “Ukufuma ku bwaice, naishibe ukuti abantu ababi balapya mu mulilo wa pe. Naletiina sana Lesa kabili naletontonkanya ukuti taba bwino. Nalemona kwati mukali kabili alyumina kumo.”

Ilyo ba Rocío baishibe ifyo Baibolo ilanda pa fyo Lesa akapingula abantu e lyo ne cicitika umuntu nga afwa, balilekele ukumona Lesa ukuti munkalwe. Batile: “Nalilekele ukusakamikwa kabili nalisambilile ukuti Lesa alafwaya ifintu filetuwamina, alitutemwa kabili kuti naba cibusa wakwe. Natendeke ukumumona nga wishi uubika sana amano ku bana.”—Esaya 41:13.

Icilenga abengi ukulaya sana ku mapepo, kutiina ukuti bakayapya mu mulilo wa pe. Lelo Lesa tafwaya ukuti abantu balemupepa pa mulandu fye wa kumutiina. Yesu atile: “Muletemwa Yehova Lesa wenu.” (Marko 12:29, 30) Na kuba, nga twaishiba ukuti Lesa taba na lufyengo, ninshi kuti twamucetekela ukuti na ku ntanshi kwine akapingula bwino ifintu. Na ifwe kuti twalanda nga filya Elihu, cibusa wa kwa Yobo alandile ukuti: “Lesa wa cine te kuti acite ifyabipa, Uwa Maka Yonse te kuti afyenge umuntu nakalya!”—Yobo 34:10.

[Icikope pe bula 6]

[Credit Line]

© Photononstop/SuperStock

ICIPANDE ICIKALAMBA | MULANDU NSHI ABANTU BAMO CIBAFISHA UKUTEMWA LESA?

Icine Kuti Camulenga Ukuba Abantungwa

Bushiku bumo ilyo Yesu ali mu Yerusalemu, alandile pali Wishi, Yehova kabili alisokolwele imibele yabipa iya ntungulushi shamapepo isha bufi. (Yohane 8:12-30) Ifyo alandile pali bulya bushiku filanga ifyo abantu balingile ukucita pa kuti beshibe nga ca kuti ifisambilisho fyaseeka ifilanda pali Lesa fya cine. Yesu atile: “Nga mwaikalilila mu fyo nsosa, ninshi ca cine muli basambi bandi, kabili mukeshiba icine, ne cine cikamulenga ukuba abantungwa.”—Yohane 8:31, 32.

‘Muleikalilila mu fyo nsosa.’ Yesu alandile aya mashiwi ukulanga ifyo abantu bonse balingile ukucita pa kuti beshibe nga ca kuti ifyo basambilila ku mapepo fya “cine.” Nga mwaumfwa fimo pali Lesa, mufwile ukuyipusha amuti, ‘Bushe ifi naumfwa fileumfwana na mashiwi Yesu alandile e lyo ne fyo Amalembo ya Mushilo yalanda?’ Muleba nga balya abakutiike ku mutumwa Paulo ilyo alesambilisha, “abalefwailisha mu Malembo cila bushiku pa kuti bashininkishe nga ca kutila ifi fintu [ifyo balesambilila] fya cine.”—Imilimo 17:11.

Ilyo ba Marco, ba Rosa na ba Raymonde abo tulandilepo mu fipande fifumineko batendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova, balifwailishe pa kuti beshibe nga ca kuti ifisumino fyabo fyali fya cine. Finshi basambilile?

Ba Marco batile: “Abaletusambilisha Baibolo balebomfya Amalembo pa kwasuka amepusho yonse ayo ine no mwina mwandi twalebepusha. Twalitendeke ukutemwa Yehova kabili ifyo twalesambilila fyalengele ukuti tutemwane sana no mwina mwandi.”

Ba Rosa batile: “Akale nalemona kwati Baibolo libuuku umwaba amano ya bantunse abaletunganya fye pa kulondolola ifyo Lesa aaba. Lelo pali ino nshita te fyo imona, pantu nomba nalisanga amasuko mu Baibolo ku mepusho nakwete. Nalishiba ukuti Yehova e ko aba kabili nalimucetekela.”

Ba Raymonde batile: “Nalipepele kuli Lesa ukutila angafwe pa kuti imwishibe. Tapakokwele, ine na bena mwandi twalitendeke ukusambilila Baibolo. Twalisukile twaishiba icine pali Yehova. Ala twalitemenwe icine cine ilyo twaishibe ifyo Lesa aaba!”

Baibolo ilasokolola ubufi ubo Lesa bamubepesha kabili ilalanda ne cine pa fyo Lesa aaba. Ici icitabo cafuma kuli Lesa cilatwafwa ‘ukwishiba ifintu ifyo twapeelwa fye kuli Lesa.’ (1 Abena Korinti 2:12) Bushe te kuti mutemwe ukwishiba ifyo Baibolo yasuka amepusho yacindama ayo abengi batemwa ukwipusha pali Lesa, ubufwayo bwakwe e lyo ne fyo akatucitila ku ntanshi? Sangeni amasuko ku mepusho yamo pa Intaneti pa www.jw.org pa kamutwe kaleti “Amasambilisho ya mu Baibolo > Amasuko ku Mepusho ya mu Baibolo.” Kuti mwabomfya iyi ine adresi ukulomba ukuti bakamutumine aba kumusambilisha Baibolo nelyo kuti mwaeba baNte abali bonse ukulamusambilisha. Tatuletwishika ukuti nga mwacita ifi, mukatemwa sana Lesa.

[Icikope pe bula 7]