Abalwani Basansa

16. (a) Mulandu nshi amashiwi ya kubalilapo aya pa Ukutendeka 14:1 yomfwikila aya kutiinya? (b) Mulandu nshi ishi shamfumu sha ku kabanga shine shaingilile Kanaani?

¹⁶ “Nomba mu nshiku sha kwa Amrafele imfumu ya Shinari, e mo Arioke imfumu ya Elasari, Kedorelaomere imfumu ya Elamu,c na Tidali imfumu ya baGoi, balwile.” Mu ciHebere aya mashiwi ya kubalilapo aya kuti (“Nomba mu nshiku sha kwa . . .”) yomfwika aya kutiinya, yalelanda “pa nshita ya mesho iyaletele amapaalo.” (Ukutendeka 14:1, 2, utulembo twa pe samba) Ubu bwesho bwatendeke lintu ishi shamfumu shine isha ku kabanga pamo ne milalo ya shiko baingilile Kanaani ku kumonaula. Cinshi shalefwaya? Kushimya bucipondoka bwa misumba isano iya Sodomu, Gomora, Adama, Seboimu, na Bela. Ilyo bacimfishe iyi misumba yapondweke, “bonse bayampene mu mupokapoka wa Sidimu e Bemba wa Mucele.” Lote no lupwa lwakwe baleikala lwa mupepi.—Ukutendeka 14:3-7.

17. Mulandu nshi cabelele bwesho bwa citetekelo kuli Abramu lintu Lote asendelwe bunkole?

¹⁷ Ishamfumu sha Kanaani shalwishishe na maka ababengilile, lelo shacimfiwe icabipisha. “Imfumu shine shabuulile ifipe fyonse fya bena Sodomu na Gomora, ne ca kulya cabo conse, shaya no kuya; shabuulile na Lote, umwana mwaume wa kwa munyina Abramu, uwali mwikashi mu Sodomu, ne fipe fyakwe, shaya no kuya.” Mu kwangufyanya fye Abramu aumfwile ili lyashi lyabipa: “E lyo kwaishile uwapusuka, no kweba Abramu umuHebere: wene ali mwikashi mu miterebinti ya kwa Mamre umwina Amore munyina Eshekole kabili munyina Anere; bene bali ba cipingo na Abramu. [E lyo] Abramu aumfwile ukuti munyina naikatwa muli bunkole.” (Ukutendeka 14:8-14) Mwandi icitetekelo cakwe calyeshiwe! Bushe Abramu ali no kufulilwa mwana munyina pa kusenda incende iisuma? Ibukisheni no kuti aba ababengilile bafumine ku calo ca ku mwabo, ku Shinari. Abalwisha nga tabwelelemo ku mwakwe. Na kabili, bushe Abramu kuti alwisha imilalo iyo abena Kanaani bafililwe ukucimfya?

18, 19. (a) Abramu apuswishe shani Lote? (b) Nani balumbenye pali uku kucimfya?

¹⁸ Na kabili Abramu acetekele Yehova umupwilapo. “Afumfumwine abasalapuka bakwe abafyalilwe mu ng’anda yakwe, imyanda itatu ne kumi na cinekonsekonse, no kusupila ukufika ku Dani. E lyo ayakenye pali shene, wene na babomfi bakwe, ashiimine ubushiku alishumine no kushisupila ukufika ku Hoba, uuli ku kapinda ka ku kuso ku Damaseke. Kabili abweseshe ifipe fyonse, na Lote munyina na o ne fipe fyakwe alibweseshe, na banakashi pamo na bantu.” (Ukutendeka 14:14-16) Pa kutetekela sana muli Yehova, imilalo ya kwa Abramu nangu ca kuti yali iinono sana ukulinganya ku milalo balelwa nayo yalicimfishe, kabili apuswishe Lote no lupwa lwakwe. Abramu nomba akumene na Melkisedeke, imfumu ya Salemu kabili shimapepo. “Melkisedeke, imfumu ya Salemu, yafumishe icilyo no mwangashi: wene ali ni shimapepo wa kwa Lesa Uwapulamo. Kabili alimupaalile, no kutila, Abe uwapaalwa Abramu kuli Lesa Uwapulamo, Kelenganya wa muulu na pano isonde! Kabili abe uwacindikwa Lesa Uwapulamo, uwapeele ifibambe fyobe mu minwe yobe. Na o Abramu amupeele ica pe kumi ca muli fyonse.”—Ukutendeka 14:18-20.

¹⁹ Cine cine uwalengele ukuti bacimfye ni Yehova. Pa mulandu wa citetekelo cakwe, Abramu na kabili amwene ukupususha kwa kwa Yehova.

Ukusansa kwa Kulungatika

4. Satana abomfya shani ukusansa kwa kulungatika ku kwesha ukonaula bumpomfu bwa bantu ba kwa Lesa?

⁴ Ubumi bwa kwa Abrahamu cine cine bulanga “ifya kwesha fya misango misango” ifyo Umwina Kristu engakwata lelo. Ku ca kumwenako, alekabila ukucitapo cimo pa kusansa kwa ba ku Shinari. (Ukutendeka 14:11-16) Te ca kupapa ukuti Satana atwalilila ukubomfya ukusansa kwa mu kulungatika ukwishila mu kupakasa. Ukutendeka pa mpela ya Nkondo ya Calo iya Cibili, amabuteko ya mu fyalo ifingi yalibinda umulimo wa Bwina Kristu uwa kusambilisha uwa Nte sha kwa Yehova. Icitabo ca 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnesses cishimika ulwa lukaakala Abena Kristu mu Angola bashipikishe ilyo balebacusha ku balwani. Pa kucetekela Yehova, bamunyinefwe mu fyalo fya musango yu tabanenuka! Balyankulako pa kutwalilila ukubomba umulimo wa kushimikila no kushilimuka te kucita ulukaakala nelyo ukupondoka.—Mateo 24:14.