Bushe Tufwile Ukucetekela Baibolo Nelyo Iyo?

William Shakespeare kalemba umuNgeleshi atile: “Taufwile ukucetekela amapulanga yabola.” Na endi, nga mulefwaya ukwabuka umumana apaba ubulalo bwa fimuti, bushe teti mubalilepo ukumona nga ca kuti ifimuti fituntulu?

IFYO Shakespeare alandile fitwibukishako ifyo Imfumu Solomone iya mano iyaliko kale mu Israele yasosele, apapitile nomba nalimo imyaka 3,000. Yalembele ukutila: “Umupumbu alacetekela fyonse, abacenjela balatala bamona apo balenyanta.” (Amapinda 14:15, Baibolo wa Today’s English Version) Umupumbu e wingacetekela fyonse fye ifyo aumfwa, kabili nga alefwaya ukucite fintu fimo akonka ifyo ashishininkishe ne fyebo bamweba ifyabula na muntu filolele. Ukucetekela fye ifili fyonse kuti kwaletelela umuntu nga filya umuntu engaba mu busanso ilyo aleabuka pa bulalo bwa mapulanga yabola. Nalimo kuti mwaipusha amuti ‘Bushe kwaliba uko twingasanga ubutungulushi ubo twingacetekela kabili ubwingatwafwa?’

Abantu abengi mu calo conse balicetekela icitabo icalembelwe kale sana, ne ci citabo ni Baibolo wa Mushilo. Bakonka ifyo ici citabo cilanda. Ifyo bapingulapo, e lyo ne fyo bacita, fyumfwana ne fyo Baibolo ilanda. Bushe batini kuti mwatila ifyo aba bantu bacita caba kwati balenyanta pa mapulanga yabola? Pa kwasuka ico cipusho tufwile intanshi ukwasuka icipusho na cimbi iciletila, Bushe kwaliba imilandu yine yine iya kucetekela Baibolo? Ino Loleni! ilelanda pa milandu iingamwafwa ukucetekela Baibolo.

Ico twalembela ino Loleni! te kufwaya ukumupatikisha ukusumina amasambilisho ya mapepo yamo iyo. Lelo, ilembelwe ukulanda pa imilandu yine yine iyalenga abantu abengi nga nshi ukucetekela Baibolo. Pa numa ya kubelenga ifipande ifyalakonkapo, kuti mwapingulapo nampo nga kuti mwacetekela ifyo Baibolo ilanda nelyo iyo.

Mufwile ukubikako sana amano kuli ili lyashi, pantu lyalicindama nga nshi. Nga ca kutila mu Baibolo e mwaba ifyebo fine fine ifyo Kabumba atutungulwilamo, kanshi kuti cawama imwe no lupwa lwenu ne fibusa fyenu ukulasambilila Baibolo.

Ica kubalilapo fye, natulande pa fyalenga ukutila Baibolo ibe ibuuku ilyaibela. Na cine, abantu abengi balisumina ukuti Baibolo yaliibela.

Icitabo Icaibela

“Baibolo e citabo ico basabankanya sana ukutula fye na kale.”—E filanda icitabo ca The World Book Encyclopedia.

PAPITA imyaka ukucila pali 550 ukutula apo umwina Germany Johannes Gutenberg atendeke ukupulinta amabuuku pali mashini yaibela. Baibolo e citabo icacindama ico abalilepo ukupulinta pali mashini yakwe.a Ukufuma fye iyo nshita ifitabo ifingi nga nshi, ifilanda pa malyashi ayalekanalekana fyalipulintwa. Nomba nangu cibe ifyo, Baibolo e citabo icacindama sana pa fitabo fyonse ifyabako.

◼ Batunganya ukuti amaBaibolo ukucila pali 4.7 bilioni (ayatuntulu nelyo iciputulwa fye) yalipulintwa. Yalipulintwa imiku isano ukucila ne citabo icakonkapo ukusabankanishiwa ica Quotations From Chairman Mao.

◼ Ukucila pa maBaibolo 50 milioni ayatuntulu nelyo iciputulwa e yo nomba line basabankanye ku bantu mu mwaka umo. Magazini ya The New Yorker yatile “Baibolo e citabo ico abantu uno mwaka bashitile sana, kabili e co bashita sana imyaka yonse.”

◼ Baibolo yalipilibulwa yonse nelyo iciputulwa mu ndimi ukucila pali 2,400. Mupepi ne ndimi shonse isho abantu balanda mu calo conse mwaliba iciputulwa ca Baibolo.

◼ Ilyo Comfucius umwina China uwakwatishe amano, na Siddhārtha Gautama uwatendeke ubuBudda bafyelwe, ninshi abalembele Baibolo mupepi na hafu balipwa kale ukulemba.

◼ Abengi abaishiba sana ifyakulenga, ifyakushika inyimbo e lyo no kulemba ifitabo ifisuma nga nshi, balibomfyako fimo ifyo Baibolo yalandapo.

◼ Nangu ca kuti bakateka balekaanya abantu ukuti besabankanya Baibolo, abamapepo nabo baleoca amaBaibolo, e lyo kwali na balelengulula ifyabamo, lelo na nomba eko yaba. Ukutula na kale takwaba icitabo ico basansa sana nga Baibolo, lelo calitwalilila ukubako.

Ifyo twalanda muli cino cipande fishinka sana, bushe tamulesumina ifyo? Lelo te ifi fyeka ifingalenga tucetekele Baibolo. Mu fipande fikonkelepo twalalanda pa filenga abantu abengi sana ukukanatwishika ifyo Baibolo ilanda.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 15]

Mashini ya kupulintilako iya kwa Gutenberg e lyo ne buula limo ilya muli Baibolo apulintile

[Abatusuminishe]

Press: Courtesy American Bible Society; page: © Image Asset Management/age fotostock