Umusango wa kubalilapo uwa ma Baibolo ni ulya bapilibula ifyebo ukukonka fye ishiwi pe shiwi. Iyi Baibolo yakwata indimi shibili pe bula limo line. Ululimi ulo balembeelemo Baibolo luba ku lubali lumo, kabili ku lubali lubiye kulaba amashiwi bapilibula mu lulimi lumbi.

Bushe Ama Baibolo Bapilibula Ishiwi pe Shiwi e Yawama?

Kwena, ukukonka fye shiwi pe shiwi pa kupilibula Baibolo, ilingi line te kulenga ifyebo fyaba mu cikomo cimo na cimo ukumfwika. Cinshi twalandile fyo? Kwaliba imilandu yalekanalekana, nomba twalalanda fye pali ibili.

1. Indimi shonse shalipusana ifyo amashiwi yaba ne fyo yatantama. Profesa S. R. Driver uwasambilila iciHebere alandile ukutila indimi shonse “shakwata amashiwi ayapusana kabili ayabomfiwa mu nshila shapusanapusana. Na kabili ifyo amashiwi yakonkana pa kulanda na fyo filapusana.” Abalanda indimi shapusana na pa kutontonkanya ifyo balalanda, balapusana. Profesa Driver alandile no kuti: “Abantu abalanda indimi shapusana, tababomfya amashiwi mu nshila imo ine.”

Apo takwaba ululimi ulwapalana ne ciHebere ne ciGriki muli fyonse, ukukonka ishiwi pe shiwi pa kupilibula Baibolo, kuti kwalenga amalembo yalola fye mumbi mumbi ukwabula no kumfwika. Moneni fimo ifilangilila ici cishinka.

Muli kalata ya kubalilapo umutumwa Petro alembele, abomfeshe amashiwi ayo bamo bakonka fye ishiwi pe shiwi no kuyapilibula ukuti, “ikakeni mu misana ya mitima yenu.” (1 Petro 1:13, The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures)a Aya mashiwi yalanda pa kukaka ilamba mu musana pa kuti ifya kufwala fiilalebela ilyo umuntu alebomba umulimo wakosa. E ico mu ndimi ishingi nga bapilibula ili lembo ukukonka fye ishiwi pe shiwi, ico balelandapo te kuti cumfwike iyo. Lelo aya mashiwi nga bayapilibula ukuti “teyanyeni imitima yenu ku kubombesha,” awe ninshi ne co balelandapo caumfwika.

Ilyo Paulo alembele kalata ku bena Roma, abomfeshe amashiwi ya ciGriki ayo bamo bakonka fye ishiwi pe shiwi no kuyapilibula ukuti, “ku mupashi uulebilauka.” (Abena Roma 12:11, Kingdom Interlinear) Bushe mu lulimi lwenu nga balanda aya mashiwi, kuti mwaishiba ico balelandapo? Aya mashiwi nga kukonka yapilibula fye ukuti, “Lekeni umupashi umulenge ukucincila.”

Mu lyashi limo ilyaishibikwa sana ilyo Yesu alandile ninshi ali pano isonde, abomfeshe amashiwi ayo abengi batemwa ukupilibula ukuti: “Balipaalwa abapiina ku mupashi.” (Mateo 5:3) Nomba, mu ndimi ishingi nga bakonka fye ishiwi pe shiwi pa kupilibula ili lembo, ico lyalandapo tacumfwika nakalya. Mu ndimi shimo nga batila “abapiina ku mupashi” ninshi balelanda pa bantu abapukuta nelyo abashakwata na maka. Nomba ico Yesu alefunda abantu pali ili lembo ca kutila, ukukwata fyonse ifyo balekabila mu mikalile te kwingalenga baba ne nsansa, lelo icingalenga kwishiba ukuti Lesa e ufwile ukulabatungulula mu bumi. (Luka 6:20) Kanshi ama Baibolo yatila “abaishiba ukuti balakabila ifya ku mupashi” nelyo ayatila “abaishiba ukuti balakabila Lesa mu bumi bwabo,” e yapilibula bwino umwalola ili ilembo.—Mateo 5:3; The New Testament in Modern English.

2. Ubupilibulo bwe shiwi bulapusana ukulingana ne co abantu balelandapo. Natulangilile: Insoselo ya ciHebere iya kuti ukuboko kwa muntu, limo kuti yapilibula ifintu fyalekanalekana. Ukulingana ne fyo ilyashi lili, ili shiwi kuti lyapilibula “ukwimika icishibilo,” “bukapeekape,” nelyo “amaka.” (1 Samwele 15:12; 1 Ishamfumu 10:13; Amapinda 18:21) Na kuba muli Baibolo ya New World Translation of the Holy Scriptures iya ciNgeleshi, ili ishiwi lyalipilibulwa mu nshila shapusanapusana 40.

Ukupusanapusana kwa malyashi, e kulenga ne shiwi limo line ukupilibulwa mu nshila shapusanapusana. E calenga no kutila muli Baibolo ya New World Translation babomfye amashiwi ya ciNgeleshi mupepi na 16,000 ku kupilibula amashiwi ya ciGriki 5,500, kabili babomfya amashiwi ya ciNgeleshi ukucila pali 27,000 ku kupilibula amashiwi ya ciHebere 8,500.b Nomba mulandu nshi babomfesha amashiwi yafule fyo pa kupilibula amashiwi ayanono? Abaali muli Komiti yapilibwile iyi Baibolo bamwene ukutila calicindama sana ukupilibula amashiwi ukulingana ne co yalelandapo ukucila ukukonka fye ishiwi pe shiwi. Nangu cibe ifyo, Baibolo ya New World Translation yalikonka bwino bwino amashiwi ya ciHebere ne ciGriki no kuyapilibula ukulingana ne fyo yalingile ukuba mu ciNgeleshi.

Kanshi bakapilibula ba ma Baibolo, tabafwile ukulapilibula ishiwi limo mu nshila imo ine fye ponse apo balisanga. Bakapilibula balingile ukusala bwino bwino amashiwi ayengalenga icishinka cili mwi lembo ukwishibikwa no kumfwika. Na kabili, ilyo balepilibula balingile ukutantika amashiwi ukulingana ne fyo basosa mu lulimi lwabo.