[Icikope pe bula 294]

“Atambalike ukuboko, amukumya”

‘Aleikatwe Nkumbu’

8. Bushe ishiwi lya ciGriki ilyabomfiwa mu Baibolo ku kulondolola icililishi ca kwa Yesu lyalola mwi?

⁸ Yesu ali wa cililishi nga fintu fye Wishi aba. Amalembo yasosa ulwa kwa Yesu ati alebombesha ku kwafwa abalecushiwa pantu alebalangulukilako nga nshi. Pa kulondolola icililishi ca kwa Yesu, Baibolo ibomfya ishiwi lya ciGriki ilipilibulwa ‘ukwikatilwe nkumbu.’ Uwasoma umo atila: “Lilondolola . . . imibele iikuma umuntu ukufika na mu nda. E shiwi lyaluma sana mu ciGriki ilingalondolola ukumfwa icililishi.” Moneni mumo mumo umo Yesu ali ne cililishi cine cine icalengele acitapo na fimo.

9, 10. (a) Finshi fyacitike pa kuti Yesu na batumwa bakwe bafwaye ukuya ku mbali ukwali tondolo? (b) Lintu abantu bamupumfyenye ilyo alefwaya ukutusha, bushe Yesu acitile shani, kabili mulandu nshi?

⁹ Camulengele ukucitapo cimo pa fya ku mupashi abantu balekabila. Ifyalembwa pali Marko 6:30-34 filanga icalelenga sana Yesu ukubombapo cimo ilyo aikatwa inkumbu. Elenganyeni ci. Abatumwa balisaminwe, pantu e lyo bapwishishe fye ukushimikila mu ncende ishingi. Babwelele kuli Yesu kabili mu kubilima bamwebele fyonse ifyo bamwene no kumfwa. Lelo ibumba likalamba lyalilongene, ica kuti Yesu na batumwa bakwe tabakwete ne nshita ya kulya. Apo Yesu lyonse ali uwapempwila, alimwene ukuti abatumwa bakwe balinakile. Abebele ati: “Iseni imwe bene ku mbali ukwaba amatololo, no kutusha panono.” Ilyo bapateme mu bwato, baile lwa ku kuso kwa Bemba wa Galili ukwali tondolo. Lelo ibumba lyalibamwene baleya. Bambi na bo balyumfwileko. Bonse bene babutwike ukukonka ululamba lwa ku kuso no kufika bushilya ilyo ubwato bushilafika no kufika!

¹⁰ Bushe Yesu alikalipe pa kuti balimupumfyenye ukutusha? Awe iyo! Pa kumona ili bumba, ilyali amakana lilemupembelela, calimufikile pa mutima. Marko alemba ati: “Amwene ibumba likalamba, no kubekatilwe nkumbu, ico bali nge mpaanga ishishaba na kacema; kabili atendeke ukubasambilishe fintu ifingi.” Yesu amwene aba bantu ukuti bantu babulishe ifya ku mupashi. Bali nge mpaanga shalelulumba fye, ishishaba na kacema wa kushitungulula no kushicingilila. Yesu alishibe ukuti abantuuntu fye balilekeleshiwe kuli bashimapepo bakosa imitima, abafwile ukuba abacemi basakamana. (Yohane 7:47-49) Aikatilwe aba bantu inkumbu, e ico atendeke ukubasambilisha “ulwa bufumu bwa kwa Lesa.” (Luka 9:11) Moneni ukuti Yesu aikatilwe abantu inkumbu ilyo ashilamona ne fyo bali no kwankulako ku kusambilisha kwakwe. Kuti twatila, icililishi cakwe tacali pa mulandu wa kusambilisha ibumba, lelo e calengele ukuti abasambilishe.

11, 12. (a) Bushe aba fibashi balemonwa shani mu nshita sha mu Baibolo, lelo Yesu acitile shani ilyo umuntu “uwaisulamo ifibashi” apaleme kuli wene? (b) Bushe ulya uwa fibashi afwile aumfwile shani ilyo Yesu amukumishe, kabili bushe icamwene dokota umo cilangilila shani ici?

¹¹ Aleafwa abalecula. Abalelwala amalwele yapusanapusana balemona ukuti Yesu ali wa cililishi, e ico balepalama kuli wene. Ici camoneke sana ilyo umwaume “uwaisulamo ifibashi” apaleme kuli Yesu ninshi pali na mabumba. (Luka 5:12) Mu nshita sha mu Baibolo, aba fibashi balebabika beka pa kuti bambi beambulako. (Impendwa 5:1-4) Lelo mu kupita kwa nshita, intungulushi sha barabi shapangile amafunde yabulamo inkumbu kabili ayaletitikisha aba fibashi.a Lelo, moneni ifyo Yesu acitile kuli ulya wa fibashi: “Kuli wene kwaisa no wa fibashi, alamupaapaata no kumufukamina, no kumweba, ati, Nga mwatemwa, kuti mwansangulula. Pa kwikatwe nkumbu, atambalike ukuboko, amukumya, amweba, ati Nintemwa; usangululwe. Na po pene ifibashi fyamuleka.” (Marko 1:40-42) Yesu alishibe ukuti ukulingana ne funde ulya wa fibashi talingile ukusangwa palya. Nalyo line, ukucila ukumutamfya, Yesu aiketwe inkumbu ica kuti acitile icapeseshe amano. Alimukumishe!

¹² Bushe kuti mwaelenganya ifyo ulya wa fibashi aumfwile ilyo bamukumishe? Ku kulangilila, tontonkanyeni pali ci cacitike. Paul Brand, dokota waishibisha ifya fibashi, ashimika pa wa fibashi umo untu aundepe ku India. Pa kumupima, uyu dokota aikete uyu wa fibashi pa kubeya no kumulondolwela, ukubomfya kapilibula, ifyo bali no kumundapa. Apo pene, uwa fibashi atampile ukulila. Dokota aipwishe ati: “Bushe pali ifyo nalufyanya ukusosa?” Kapilibula aipwishe ulya mulumendo mu lulimi lwakwe kabili ayaswike ati: “Iyo badokota. Atila ico alelila ni co mwamwikata pa kubeya. Pa myaka iingi tapaba uwamwikatapo mpaka ilyo aishile kuno.” Ku wa fibashi waile kuli Yesu, wena ukumukumya kwali no bupilibulo bwacilapo. Pa numa ya kumukumya, ubulwele bwalengele abantu ukumusuula bwalipwile!

13, 14. (a) Mulongo nshi Yesu akumenye ilyo alepalama ku musumba wa Naini, kabili cinshi calengele ici ukuba ica bulanda icine cine? (b) Icililishi ca kwa Yesu camulengele ukucitila mukamfwilwa wa ku Naini cinshi?

¹³ Calemulenga ukufumyapo ubulanda. Ubulanda bwa bambi bwalefika sana Yesu pa mutima. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa fyalembwa pali Luka 7:11-15. Cacitike ilyo Yesu ali napamo pa kati ka butumikishi bwakwe, kabili alepalama ku nse ya musumba wa mu Galili uwitwa Naini. Ilyo Yesu alepalama ku mpongolo ya musumba, akumenye umulongo wa ba ku cililo. Cali ca kulengo bulanda nga nshi, pantu uwafwile aali mulumendo uwali e mwana mwaume eka kuli nyina, kabili nyina aali ni mukamfwilwa. Afwile alyendelepo mu mulongo wa cililo ngo yu kale, ilyo umulume afwile. Uno muku mwana wakwe afwile, napamo e walesunga nyina. Pe bumba lyali nankwe napamo pali na bambi abaleloosha abaleimba inyimbo sha bulanda na bakalisha wa filimba abalelisha inyimbo sha bulanda. (Yeremia 9:17, 18; Mateo 9:23) Lelo Yesu alolekeshe sana nyina kwa muyashi uwali no bulanda bukalamba, kabili nyina afwile aleendela mupepi na macila apo basendele icitumbi ca mwana wakwe.

¹⁴ Yesu pa kumona nyina wafwilwa “amwikatilwe inkumbu.” Amwebele mwi shiwi lya kukosha ati: “Wilalila.” Ukwabula ukwitwa, apaleme ku macila no kwikatako. Abasendele citumbi—napamo ne bumba lyonse—baiminine shilili. Yesu aebele icitumbi ne shiwi lya maka ati: “We mulumendo, ndekweba, nati, Ima.” Cinshi cakonkelepo? “Uwafwile aliimine, no kutendeko kulanda” kwati abuuka fye mu tulo tukalamba! Lyene pakonkele amashiwi ya kufika pa mutima icine cine aya kuti: “Na Yesu amupeele kuli nyina.”

15. (a) Ifyalembwa mu Baibolo pa fyo Yesu aleikatilwa abantu inkumbu filanga ukuti kwampana nshi kwaba pa cililishi no kubombapo fimo? (b) Kuti twapashanya shani Yesu muli fi?

¹⁵ Cinshi twasambilila kuli fi fyalembwa? Muli fyonse, moneni ukuti icililishi calyampana no kubombapo fimo. Yesu talemona ubulanda bwa bambi ukwabula ukubekatilwe nkumbu, kabili taleba fye ne co cililishi e lyo alekapo fye. Kuti twamupashanya shani? Apo tuli Bena Kristu, twalikwata incito ya kushimikila imbila nsuma no kupanga abasambi. Icilenga maka maka tulecite fi kutemwa twatemwa Lesa. Lelo natuleibukisha ukuti uyu mulimo usanshamo ne cililishi. Nga tulelangulukilako abantu nge fyacitile Yesu, imitima yesu ikatulenga ukucita apo twingapesha ukubashimikilako imbila nsuma. (Mateo 22:37-39) Ni shani pa lwa kuba ne cililishi ku basumina banensu abalecula nelyo ukuloosha? Teti tundape ukulwala mu cipesha amano nelyo ukubuusha abafwa. Lelo kuti twalanga icililishi pa kuitendekelako ukucita fimo ukulanga ukuti natwangwako nelyo ukucitako fimo ifya kubaafwa.—Abena Efese 4:32.