Ukuba Abashipa pa Mulandu wa Citetekelo na Katiina Kuli Lesa

“Kosa kabili talila; . . . Yehova Lesa obe ali nobe.”—YOSHUA 1:9.

1, 2. (a) Bushe kwali umuntu uwingasumina ukuti abena Israele kuti bacimfya abena Kaanani? (b) Mashiwi nshi Lesa aebele Yoshua pa kumukosha?

MU 1473 B.C.E., abena Israele bali-iteyenye ukwingila mu Calo ca Bulayo. Mose abacinkwileko amafya ayali no kwisa ku ntanshi ilyo atile: “Muleabuka Yordani lelo ku kwingila ku kupyaninine nko ishikalamba kabili isha maka ukucila imwe, imishi ikalamba kabili iya malinga ayafika mu muulu, abantu bakalamba . . . abana ba bena Anaki . . . abo mwaumfwile, ukuti, Nani engeminina ku cinso ca bana ba kwa Anaki?” (Amalango 9:1, 2) Ca cine, aba bashilika amapaka balishibikwe ku bantu ba mu fyalo ifingi! Na kabili, abena Kaanani bamo balikwete abashilika abaipangeshe bwino sana, balikwete na bakabalwe na maceleta yali ne fyela fyatwa ku mipeto.—Abapingushi 4:13.

² Nomba abena Israele bena bali fye abasha mu Egupti kabili ninshi e lyo bafumine fye mu matololo umo baendele imyaka 40. Kanshi takwali umuntu nangu umo uwingasumina ukuti abena Israele kuti bacimfya abena Kaanani. Lelo Mose alikwete icitetekelo, ‘alemona’ Yehova ukuti e walebatungulula. (AbaHebere 11:27) Mose aebele abantu ukuti: “Yehova Lesa wenu e uleabukila namutangilila . . . wene akabafita, kabili wene akabalengo kunakilila ku cinso cenu.” (Amalango 9:3; Amalumbo 33:16, 17) Ilyo Mose afwile, Yehova alaile Yoshua uwali no kupyana Mose ukuti akaba nankwe kabili amwebele ukuti: “Ima, abuka Yordani uyu, iwe, na aba bantu bonse, ukuya ku calo ico ndepeela kuli bene, ku bana ba kwa Israele. Umuntu nangu umo takabe na maka ya kulungatana na iwe inshiku shonse sha mweo obe: ifyo nali na Mose, e fyo nakulaba na iwe.”—Yoshua 1:2, 5.

3. Cinshi calengele Yoshua ukuba ne citetekelo no kuba uwashipa?

³ Yehova aebele Yoshua ukulabelenga Amafunde, ukulatontonkanyapo sana no kukonka ifyalembwamo, nga acite fyo, e lyo Yehova ali no kulamutungulula no kumukosha. Yehova atile: “E lyo kuti walenge mibele yobe ukutunguluka, kabili kuti washuka. Bushe nshikwebele? Kosa kabili talila; witutuma kabili witentuka: pantu Yehova Lesa obe ali nobe konse uko uleya.” (Yoshua 1:8, 9) Yoshua alishipile no kukosa kabili alitungulwike pantu alicitile ifyo Lesa amwebele. Lelo aba mu nkulo yakwe abengi balikeene ukumfwa ifyo Lesa abebele. E calengele ukuti bafilwe ukutunguluka kabili bafwilile mu matololo.

Tabashipile Pantu Tabakwete Citetekelo

4, 5. (a) Bushe ifyaletontonkanya inengu 10 fyapusene shani ne fyaletontonkanya Yoshua na Kalebu? (b) Bushe Yehova aumfwile shani pa fyo abantu bashakwete citetekelo?

⁴ Imyaka 40 ku numa ilyo abena Israele bali mupepi no kwingila mu Kaanani, Mose atumine abaume 12 ku kulengula icalo. Inengu 10 shabwelele no mwenso uwine wine. Balilile abati: “Abantu bonse abo twamwene mu kati ka ciko, bantu ba mushinku ukalamba. Twamweneko na baNefili (bamwana Anaki aba mu baNefili); awe twali mu menso yesu kwati fipaso.” Bushe ca cine ukuti “abantu bonse” abo bamwene ku Kaanani bali mapaka, bamwana Anaki? Kwena te bonse bali amapaka. Bushe abena Anaki abo bamwene bali bana ba baNefili abaliko ilyo Ilyeshi lya kwa Noa talilaisa? Nakalya! Nomba, pa mulandu wa milandile yabo iya bukuuwe, balengele abantu abengi ukumfwa sana umwenso. Ala wali mwenso uyo, pantu abantu batile balefwaya no kubwelela ku Egupti uko bali abasha!—Impendwa 13:31–14:4.

⁵ Lelo inengu shibili, Yoshua na Kalebu, balefwaya sana ukwingila mu Calo ca Bulayo. Bena batile, abena Kaanani “cilyo cesu.” Nacifuma “pali bene icintelelwe cabo, kabili Yehova ali na ifwe: mwibatiina.” (Impendwa 14:9) Bushe Yoshua na Kalebu pa kulande fi, tabaishibe ico balecita? Mukwai balishibe! Yoshua na Kalebu pamo na bena Israele bonse balimwene ifyo Yehova aseebenye abena Egupti ba maka ne milungu yabo ku Finkunka 10 ifyo aletele pali bena. Balimweneko na lilya Yehova alengele Farao no mulalo wakwe onse ukunwena muli Bemba Wakashika. (Amalumbo 136:15) Kanshi, shilya nengu 10 na bantu abaumfwilile ifyo shalandile tabakwete umulandu wa kubepesha ukuti e cilengele babe no mwenso. Pa kubalanga ifyo afulilwe, Yehova atile: “Bushe aba bantu . . . bakafisha lilali pa kukanatetekela ine ne fiishibilo fyonse ifyo nacitile mu kati kabo?”—Impendwa 14:11.

6. Bushe ukushipa kwayampana shani ne citetekelo, kabili ifi fyonse fyamoneka shani muno nshiku?

⁶ Yehova alilandile icalengele balya bantu ukutiina abena Kaanani, atile ni co tabakwete citetekelo. Kanshi icitetekelo no kushipa fyalyampana sana. Fyalyampana sana ica kuti nangu fye mutumwa Yohane ilyo alelanda pa bulwi bwa Bena Kristu ababa mu cilonganino ca kwa Lesa atile: “Ukucimfya ukwacimfya icalo ni uku, icitetekelo cesu.” (1 Yohane 5:4) Muno nshiku, Inte sha kwa Yehova ukucila 6,000,000, abanono na bakalamba, abakosa na balwalilila, bonse balabombesha umulimo wa kubila imbila nsuma ya Bufumu mu calo conse pantu balikwata icitetekelo nga cilya cakweteko Yoshua na Kalebu. Takwaba umulwani nangu umo uwingalesha aba bantu bashipa kabili abakosa abaya fye ku ntanshi nga bashilika.—Abena Roma 8:31.

‘Mwikwinda’

7. Bushe ishiwi lya kuti ‘ukukwinda’ lyalola mwi?

⁷ Ababombela Yehova muno nshiku balishipa kabili balabila imbila nsuma pantu batontonkanya ngo mutumwa Paulo uwalembele ukuti: “Tatuli abakwinda no konaika, lelo tuli abakwata icitetekelo no kubaka umweo.” (AbaHebere 10:39) ‘Ukukwinda’ Paulo alelandapo pano te kumfwa fye umwenso pa nshita inono, pantu na babomfi ba cishinka abengi aba kwa Lesa limo balomfwako umwenso wa ifyo. (1 Samwele 21:12; 1 Ishamfumu 19:1-4) Icitabo cimo icilondolola amashiwi ya mu Baibolo citila, ishiwi lya kuti ‘ukukwinda’ lyalola mu kuti “ukuleka nelyo ukutompoka,” nangu “ukubwelela inuma mu mulimo wa kwa Lesa.” Icitabo cimo cine cilanda no kuti ishiwi lya kukwinda nakalimo lyafuma kuli filya abenda pa fimana “babwesesha ifisalu fya ku ngalaba pa nshi ya milongoti ilyo balefwaya ingalaba ukutampa ukwenda panono.” Kanshi ukukwinda kuleka ukubombesha mu mulimo wa kwa Lesa. Nomba ababa ne citetekelo cakosa bena nangu baponenwa na mafya pamo nga ukubacusha ku balwani, ukulwalilila nelyo ifya kwesha fimbi, tabaleka ukubombela Lesa iyo. Balatwalilila pantu balishiba ukuti Yehova alabasakamana nga nshi kabili alishiba apapela amaka yabo. (Amalumbo 55:22; 103:14) Bushe na imwe mwalikwata icitetekelo cakosa?

8, 9. (a) Bushe Yehova akoseshe shani icitetekelo ca Bena Kristu ba kubalilapo? (b) Ni finshi twingacita pa kukosha icitetekelo cesu?

⁸ Inshita imo abatumwa bamwene ukuti tabakwete sana icitetekelo, kabili balombele Yesu ukuti: “Kusheni icitetekelo cesu.” (Luka 17:5) Yehova alibapeele ifyo balombele no mutima onse, ico cacitike sana sana pa Pentekoste mu 33 C.E. ilyo umupashi wa mushilo uo Yesu abalaile waishile pa basambi no kubapeela amano ya kwishiba bwino sana Icebo ca kwa Lesa no kufwaya kwakwe. (Yohane 14:26; Imilimo 2:1-4) Apo icitetekelo ca basambi calikosele, batendeke lulu wa kubila imbila nsuma nangu ca kuti kwali abalebakaanya, kabili balibilile “ku cibumbwa conse ica mwi samba lya muulu.”—Abena Kolose 1:23; Imilimo 1:8; 28:22.

⁹ Pa kukosha icitetekelo cesu no kutwalilila mu mulimo wesu uwa kubila imbila nsuma, na ifwe tulingile ukulabelenga Baibolo no kwetetula pa fyo tulebelenga e lyo no kupepela umupashi wa mushilo. Tufwile ukulatontonkanya sana pa cebo ca kwa Lesa, ukulaibukisha lyonse ifyaba mu Baibolo, nge fyalecita Yoshua na Kalebu na basambi ba kwa Kristu aba kubalilapo. Nga tulecite fyo, e lintu fye tukaba ne citetekelo icingatulenga ukuba abashipa no kukosa ilyo tulemubombela kabili tukacimfya amesho.—Abena Roma 10:17.

Icitetekelo Calicila pa Kusumina fye Ukuti Lesa E ko Aba

10. Ni finshi ifyo uwaba ne citetekelo ca cine cine aishiba?

¹⁰ Ku ba kale abali aba cishinka kuli Lesa tusambililako ukuti umuntu pa kuba ne citetekelo icingamulenga ukushipa kamo aishiba ifingi ukucila ukusumina fye ukuti Lesa e ko aba. (Yakobo 2:19) Tufwile ukwishiba bwino sana imibele ya kwa Yehova no kumucetekela icine cine. (Amalumbo 78:5-8; Amapinda 3:5, 6) Tufwile no kusumina no mutima wesu onse ukuti tukamwenamo mu kukonka amafunde ya kwa Lesa ne fipope fyakwe. (Esaya 48:17, 18) Tulingile no kucetekela umupwilapo ukuti Yehova akafikilisha amalayo yakwe yonse kabili ni “kalambula wa bamufwaisha.”—AbaHebere 11:1, 6; Esaya 55:11.

11. Bushe Yoshua na Kalebu bapaalilwe shani pa citetekelo cabo no kushipa?

¹¹ Icitetekelo ca cine cine cilakula. Cilaya cilekula ilyo tulecita ifyo tusambilila, ilyo ‘twasonda’ ubusuma bwa fyo tusambilila na lintu ‘tulemona’ ifyo Lesa aleasuka amapepo yesu, tulamona ne fyo Yehova aletutungulula na muli fimbi ifyo tucita mu mikalile yesu. (Amalumbo 34:8; 1 Yohane 5:14, 15) Twalishiba ukuti ilyo Yoshua na Kalebu bamwene ifisuma na fimbi ifyo Lesa abacitile, icitetekelo cabo calikulile. (Yoshua 23:14) Tontonkanyeni pali ifi: Tabafwilile mu matololo pa lwendo lwa myaka 40, nga filya fine Lesa abalaile. (Impendwa 14:27-30; 32:11, 12) Balibombeleko umulimo wa kupoka icalo ku bena Kaanani uwasendele imyaka 6. Ne ca kulekelesha, baikele imyaka iingi pano calo kabili abakosa ndi e lyo cila muntu balimupeele ne mpanga ya kwikalamo iyakwe umwine. Ala Yehova alapaala aba cishinka kabili abashipa ukumubombela!—Yoshua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

12. Bushe Yehova ‘akusha shani icebo cakwe’?

¹² Ifyo Lesa aali ne cikuuku kuli Yoshua na Kalebu fitwibukisha amashiwi ya waimbile amalumbo aya kuti: “Mwakushe cebo cenu ukucile fye shina lyenu fyonse.” (Amalumbo 138:2) Yehova nga alumbula ishina lyakwe pa kulaya icintu, ninshi ‘akusha icebo’ pantu ninshi aletweba ukuti akafikilisha ico cilayo ukucila sana pa fyo fwe bantu tuletontonkanya. (Abena Efese 3:20) Yehova alafikilisha conse ico alaya ‘abailemena’ kuli wena.—Amalumbo 37:3, 4.

‘Uwateemwine Lesa’

13, 14. Mulandu nshi Enoke alingiile ukuba ne citetekelo no kushipa?

¹³ Enoke e muntu wa kwa Lesa na umbi uwaliko ilyo ubuKristu tabulabako, kabili kuli ena kuti twasambililako ifyo cacindama ukuba ne citetekelo no kushipa. Na lintu talatendeka ukusesema, Enoke afwile alishibe ukuti alingile ukuba ne citetekelo no kushipa muli cilya calo cabipa ico aikelemo. Aishibe shani? Pantu Yehova alilandile kale fye mwi bala lya Edene ukuti kukaba ubulwani nangu ulupato pa babombela Lesa e lyo na bantu ba kwa Satana Kaseebanya. (Ukutendeka 3:15) Enoke alishibe no kuti ulo lupato lwalimoneke pa kutendeka pene fye ilyo Kaini aipeye Abele munyina. Na kuba, Adamu umufyashi wa balya bana babili, aali no mweo imyaka nalimo 310 ninshi Enoke alifyalwa kale.—Ukutendeka 5:3-18.

¹⁴ Nangu ca kuti ifintu mu calo tafyaweme, Enoke ali uwashipa kabili “aleenda na Lesa,” alipatile “ifya kuselausha” ifyo abantu balelanda pali Yehova. (Ukutendeka 5:22; Yuda 14, 15) Abengi bafwile balipatile Enoke pantu aali uwashipa kabili bambi balefwaya no kumwipaya. Pali Enoke pena, Yehova tasuminishe abalwani ukwipaya kasesema wakwe. Ilyo amulengele ukwishiba “ukuti ateemwine Lesa,” Yehova “alikuushishe” Enoke, e kuti amusendamike mu tulo twa mfwa ukwabula no mwine ukwishiba ifilecitika.—AbaHebere 11:5, 13; Ukutendeka 5:24.

15. Ni finshi ababombela Yehova muno nshiku bengasambililako kuli Enoke?

¹⁵ Ilyo Paulo alandile pa fyo Lesa akuushishe Enoke, alandile na pa fyo icitetekelo cacindama, atile: “Ukwabula icitetekelo [Lesa] te kuti ateemunwe.” (AbaHebere 11:6) Icitetekelo e calengele Enoke ukuba uwashipa ukwenda na Yehova no kubila ukuti ubupingushi bukesa mu calo ca bantu abashalepepa. Tulingile ukusambililako fimo kuli Enoke pantu alibombele bwino sana. Na ifwe twalikwata umulimo muli cino calo umo abengi bashatemwa ukupepa kwa cine kabili umwafula abacita ifyabipa ifya misango misango.—Amalumbo 92:7; Mateo 24:14; Ukusokolola 12:17.

Uwashipile Pantu Aali na Katiina Kuli Lesa

16, 17. Ni kwi Obadia alebombela, kabili bwafya nshi aalimo?

¹⁶ Ukulunda pa citetekelo, kwaliba na cimbi icilenga umuntu ukushipa, ne co, katiina kene kene aka kuli Lesa. Natulande pa muntu umo uo tufwile ukupashanya sana kabili uwali na katiina kuli Lesa mu nshiku sha kwa kasesema Eliya, kabili uyo muntu aliko ilyo Imfumu Ahabu na yo yatekele ubufumu bwa bena Israele ubwa mikowa 10. Ilyo Ahabu aali pa bufumu, abantu ba mu bufumu bwa mikowa 10 balyonaike icine cine pa mulandu wa kupepa Baali. Na kuba, bakasesema ba kwa Baali 450 na bakasesema bambi 400 abalepepela pali baAshera, “balelya pe tebulo lya kwa Yesebele” muka Ahabu. BaAshera e filubi ifyo balebomfya mu mipepele ya bulalelale.—1 Ishamfumu 16:30-33; 18:19.

¹⁷ Yesebele umulwani wa kwa Yehova umunkalwe, alefwaya ukulofya bakapepa ba cine mu calo. Aipeyepo bakasesema ba kwa Yehova kabili alefwaya ukwipaya na Eliya, lelo Lesa amwebele ukufyukila kwi shilya lya Yordani. (1 Ishamfumu 17:1-3; 18:13) Bushe kuti mwaelenganya ifyo cayafishe ukupepa Lesa wa cine mu bufumu bwa mikowa 10 pali ilya nshita? Nomba, kuti mwacita shani nga ni mwe mwaliko lilya kabili tutile mwalebombela na mwi sano lya mfumu Ahabu mwine? Ifyo fine e fyo cali kuli Obadiaa uwali na katiina kuli Lesa, alebombela mu ng’anda ya Mfumu Ahabu mwine!—1 Ishamfumu 18:3.

18. Bushe Obadia aali shani uwashipa nga nshi mu kubombela Yehova?

¹⁸ Kwena, Obadia aali uwacenjela kabili uwa mano mu kupepa Yehova. Nomba taletiina bakapepa ba bufi. Na kuba, pali 1 Ishamfumu 18:3 patila: “Obadia ali uwabela Yehova akatiina apakalamba.” Awe mwandini Obadia aali na katiina kene kene kuli Lesa! Ukutiina Yehova e kwamulengele ukushipa, kabili ifyo acitile ilyo Yesebele aipeye bakasesema bamo aba kwa Yehova e fitulanga sana ukuti aali uwashipa.

19. Cinshi Obadia acitile icitulanga ukuti aali uwashipa sana?

¹⁹ Baibolo itila: “Yesebele pa kufita bakasesema ba kwa Yehova, Obadia abuulile bakasesema umwanda umo, abafishile amakumi yasano yasano mu ninga, no kubalela ku cilyo na menshi.” (1 Ishamfumu 18:4) Nga mwatontonkanyapo, Obadia aali no kuba mu bwafya sana pa kuliisha bakasesema 100 ukwabula abantu ukwishiba ifyalecitika. Obadia alingile ukubelama kuli Ahabu na Yesebele na kuli bakasesema ba bufi 850 abaleya kwi sano umo shacela. Na kabili, kwali bakapepa na bambi aba bufi abengi mu calo, aba kuti nga baishiba ifyo Obadia alecita, kuti batwala ilyashi kwi sano bwangu pa kuti babalambule ku mfumu na kuli namfumu. Na lyo line, nangu ca kuti kwali abalwani abengi sana abalepepa ifilubi abengeshiba ifyo alecita, Obadia aali uwashipa kabili aletwalila bakasesema ba kwa Yehova ifya kulya na menshi. Kanshi ukuba na katiina kuli Lesa kuti kwalenga umuntu ukushipa sana!

20. Bushe ukuba na katiina kuli Lesa kwayafwile shani Obadia, kabili cinshi mwasambililako ku mibele yakwe?

²⁰ Ukwabula no kutwishika, Yehova alicingilile Obadia ku balwani pantu aali na katiina kuli wena. Amapinda 29:25 yatila: “Ukututumo muntu kubike citeyo; lelo uutetekela Yehova akaba umwatalala.” Obadia na o aali muntu nga ifwe bene; aleumfwa umwenso wa kuti limbi balamwikata no kumwipaya, nga filya fine na ifwe twingomfwa umwenso. (1 Ishamfumu 18:7-9, 12) Na lyo line, ukutiina Lesa kwamulengele ukushipa no kupwisha umwenso wa kutiina abantu. Bonse natupashanye imibele ya kwa Obadia, sana sana balya ababa mu fyalo umo bafwaya ukwikata bakapepa ba kwa Yehova nangu umo bafwaya ukubepaya. (Mateo 24:9) Bonse natulebombela Yehova “na katiina ka bukapepa no kututuma.”—AbaHebere 12:28.

21. Cinshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

²¹ Nge fyo twasambilila, icitetekelo na katiina kuli Lesa filalenga umuntu ukushipa. Lelo te apo peka, ukutemwa na ko kulalenga sana abantu ba kwa Lesa ukushipa ilyo balemubombela. Paulo alembele ukuti: “Lesa tatupeele umupashi wa bukuuwe, lelo uwa maka kabili uwa kutemwa kabili uwa mano ayatuntulu.” (2 Timote 1:7) Mu cipande cikonkelepo, tukasambilila ifyo ukutemwa Yehova kwingatwafwa ukushipa ilyo tulemubombela muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya.—2 Timote 3:1.

[Futunoti]

Ukutemwa Lesa Kulatulenga Ukushipa

“Lesa tatupeele umupashi wa bukuuwe, lelo uwa maka kabili uwa kutemwa kabili uwa mano ayatuntulu.”—2 TIMOTE 1:7.

1, 2. (a) Bushe ukutemwa kuti kwalenga umuntu ukucita cinshi? (b) Mulandu nshi ukushipa kwa kwa Yesu kwabelele ukwaibela?

UMULUME no mukashi ilyo baupene fye baile kuli bemba lwa mupepi ne tauni limo ilyabela ku kabanga ka calo ca Australia. Baile pa nshi ya bemba ku kufwaya fimo kabili e po baleowela, nomba cilya baleisa mu kwibuka, icisabi icikalamba calungeme fye pa mukashi. Awe ni mu kanwa nkokwele, umulume wa kantu asunkiile umukashi wakwe lubali lumbi nga filya, kabili umulume wine e o icisabi calili-ilemo. Pa cililo, umukashi atile, “ico bafwilile, mulandu wa kuntemwa.”

² Kanshi ukutemwa kuti kwalenga umuntu ukuba uwashipa icine cine. Na Yesu Kristu wine atile: “Takuli uwaba no kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu atuulile ababiye umweo wakwe.” (Yohane 15:13) Tapapitile no bushiku bumo ukufuma apo alandile aya mashiwi, Yesu afwilile abantu, tafwilile fye umuntu umo, lelo ena afwilile abantu bonse. (Mateo 20:28) Na kabili, Yesu ena tacaishile fye apo pene ukuti nalafwila abantu. Alishibile libela ninshi kucili inshita ukuti akasaalulwa no kucushiwa, kabili bakamupeela imilandu ya bufi na pa kulekelesha bakamupoopela pa cimuti. Alyebele na basambi bakwe ifikamucitikila ilyo atile: “Pano, tulenina ukuya ku Yerusalemu, no Mwana wa muntu ali no kupeelwa kuli bashimapepo bakalamba na bakalemba, kabili bakamupingwila ukufwa no kumupeela ku bena fyalo, kabili bakamupumya no kumufwishila amate no kumufopaula no kumwipaya.”—Marko 10:33, 34.

3. Ni finshi fyalengele Yesu ukuba uwashipa nga nshi?

³ Ni finshi fimo fimo ifyalengele Yesu ukuba uwashipa nga nshi? Icitetekelo na katiina kuli Lesa fyalimukoseshe sana. (AbaHebere 5:7; 12:2) Lelo icalengele sana Yesu ukuba uwashipa, kutemwa Lesa na bantu banankwe. (1 Yohane 3:16) Nga twaba no kutemwa kwa musango yo ne citetekelo e lyo na katiina kuli Lesa, na ifwe tukashipa nga Kristu. (Abena Efese 5:2) Bushe kuti twacita shani pa kuba no kutemwa kwa musango yo? Tufwile ukwishiba uko ukutemwa kufuma.

“Ukutemwa Kufuma Kuli Lesa”

4. Mulandu nshi twingalandilo kuti kuli Yehova e kufuma ukutemwa?

⁴ Yehova e wakwatisha ukutemwa kabili kuli wena e kufuma ukutemwa. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Mwe batemwikwa, natuletemwana, pantu ukutemwa kufuma kuli Lesa, na onse uutemwa afyalwa kuli Lesa kabili aishiba Lesa. Uushitemwa taishiba Lesa, pantu Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:7, 8) Kanshi umuntu pa kuba no kutemwa ukwapala ukwa kwa Lesa, alingile ukuba cibusa wa kwa Yehova no kumwishiba bwino bwino kabili afwile ukulakonka ifyo Baibolo yalanda no kulaumfwila Lesa no mutima onse.—Abena Filipi 1:9; Yakobo 4:8; 1 Yohane 5:3.

5, 6. Ni cinshi cayafwile abakonshi ba kwa Yesu aba kubalilapo ukuba no kutemwa ukwaba ngo kwa kwa Kristu?

⁵ Mwi pepo lyakwe ilya kulekelesha pamo na batumwa 11 aba cishinka, Yesu alandile amashiwi ayatulanga ukwampana kwaba pa kwishiba Lesa no kukula mu kutemwa, ilyo atile: “Nalilenga beshibe ishina lyenu kabili nkalilenga lishibikwe, pa kuti ukutemwa uko mwantemenweko kube muli bene, na ine mbe muli bene.” (Yohane 17:26) Yesu asambilishe abasambi bakwe ukukwata icitemwiko icaba nga cilya Wishi na ena bakwata. Mu milandile yakwe na mu micitile, abalangile umo calola ukwishiba ishina lya kwa Lesa, e kuti ukwishiba imibele ya kwa Lesa iishaiwamina. E mulandu wine Yesu alandiile ukuti: “Uwamona ine, amona na Tata.”—Yohane 14:9, 10; 17:8.

⁶ Ukutemwa ukwaba ngo kwa kwa Kristu cisabo ca mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. (Abena Galatia 5:22) Pa Pentekoste mu 33 C.E., ilyo Abena Kristu ba kubalilapo bapokelele umupashi wa mushilo uo Yesu abalaile, baibukishe ifintu ifingi ifyo Yesu abafundile kabili umupashi walibafwile no kwishiba bwino bwino ifyo Amalembo yalelanda. Ico calengele abatumwa ukukosha icitemwiko cabo kuli Lesa. (Yohane 14:26; 15:26) Cinshi cafuminemo? Nangu ca kuti kwali abalwani abalefwaya ukubepaya, abatumwa balishipile ukubila imbila nsuma.—Imilimo 5:28, 29.

Balilangile Ukutemwa Kabili Bali Abashipa

7. Ni finshi ifishaweme ifyacitikile Paulo na Barnaba muli bumishonari?

⁷ Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Lesa tatupeele umupashi wa bukuuwe, lelo uwa maka kabili uwa kutemwa kabili uwa mano ayatuntulu.” (2 Timote 1:7) Icalengele Paulo ukulanda aya mashiwi mulandu wa kuti kwali fimo ifyamucitikile ilyo alebila imbila nsuma. Tontonkanyeni pa fyacitikile Paulo na Barnaba inshita imo ilyo baile capamo muli bumishonari. Babilile imbila nsuma mu misumba iingi pamo nga Antioke, Ikonia, na Lustra. Muli iyi misumba yonse bamo balisumine imbila nsuma, lelo kwali na balekaana abaishileba abalwani ba kwa Paulo na Barnaba. (Imilimo 13:2, 14, 45, 50; 14:1, 5) Mu Lustra, ibumba lya bantu abafulilwe balashile Paulo amabwe no kumusha bena baleti nafwa! “Lelo, ilyo abasambi bamushingulwike, aliimine no kwingila mu musumba. Na pa bushiku bwakonkelepo aile na Barnaba ku Derbe.”—Imilimo 14:6, 19, 20.

8. Cinshi twingalandilo kuti ukutemwa sana abantu e kwalengele Paulo na Barnaba ukuba abashipa?

⁸ Bushe filya fyacitike fyalengele Paulo na Barnaba ukumfwa umwenso no kuleka ukubila imbila nsuma? Nakalya! Ilyo “balengele abasambi abengi” mu Derbe, Paulo na Barnaba “babwelele ku Lustra na ku Ikonia na ku Antioke.” Mulandu nshi? Baile mu kukoselesha abasambi abapya pa kuti bakose mu citetekelo. Paulo na Barnaba batile: “Tukengila mu bufumu bwa kwa Lesa mu macushi ayengi.” Kanshi icabalengele ukushipa mulandu wa kuti balitemenwe nga nshi “utwana twa mpaanga” utwa kwa Kristu. (Imilimo 14:21-23; Yohane 21:15-17) Ilyo basontele abakalamba mu filonganino fyonse ifipya, balipepele kuli Lesa no ‘kubapeela kuli Yehova uo basumiinemo.’

9. Bushe abakalamba ba ku Efese baumfwile shani pa fyo Paulo abatemenwe?

⁹ Paulo alesakamana sana abantu bambi kabili aali uwashipa nga nshi, e calengele Abena Kristu ba kubalilapo abengi ukumutemwa sana. Ibukisheni icacitike ilyo Paulo akumene na bakalamba ba ku Efese, uko aikele imyaka itatu kabili ukwali sana abalekaanya umulimo wa kubila imbila nsuma. (Imilimo 20:17-31) Ilyo abacincishe ukucema umukuni wa kwa Lesa uo abaseekesha, Paulo alifukeme pamo na bakalamba bonse no kupepa. Lyena, “bonse balalila apakalamba, no kuwila Paulo pa mukoshi, no kumutomona ico bali no bulanda ku cebo alandile ukuti tabakamone icinso cakwe kabili.” Abakalamba ba ku Efese balitemenwe sana Paulo! Na kuba, ilyo inshita ya kuya yafikile, tabalefwaya no kuleka Paulo na banankwe ukuya pantu balibatemenwe nga nshi.—Imilimo 20:36–21:1.

10. Bushe baNte muno nshiku balanga shani ukushipa pa mulandu wa kutemwa abasumina banabo?

¹⁰ Muno nshiku na mo mwine, bakangalila benda, baeluda mu filonganino, na ba bwananyina bambi abengi balitemwikwa sana kuli bamunyinabo pantu balishipa mu mulimo wa kusakamana impaanga sha kwa Yehova. Ica kumwenako fye, mu fyalo umwaba inkondo no mo babinda umulimo wesu, bakangalila benda na bakashi babo tabatiina ukubepaya nelyo ukubekata ilyo batandalila aba bwananyina mu filonganino. BaNte bambi na bo abengi balabacusha kuli bakateka abankalwe na kuli bambi abatemwa ifikansa fya calo, pa mulandu wa kuti balakaana ukusokolola baNte banabo nelyo ukusokolola uko bafumya ifitabo filanda pali Baibolo ifyo bakwata. Bambi na bo abengi nga nshi balabacusha sana, ukubalungulusha no kubepaya fye pa mulandu wa kuti tabaleka ukubila imbila nsuma no kulongana na basumina banabo. (Imilimo 5:28, 29; AbaHebere 10:24, 25) Natulepashanya icitetekelo no kutemwa kwa aba bamunyinefwe na bankashi abashipa!—1 Abena Tesalonika 1:6.

Mwileka Ukutemwa Kwenu Kufubaalile

11. Ni finshi Satana abomfya pa kufwaya ukonaula bakapepa ba kwa Yehova, kabili cinshi bafwile ukucita?

¹¹ Ukufuma apo Satana bamupoosela pano calo, alipimpa ukufwaya ukonaula ababombela Yehova pantu ‘balabaka amafunde ya kwa Lesa kabili bakwata umulimo wa kushimika ubunte bwa kwa Yesu.’ (Ukusokolola 12:9, 17) Cimo ico Kaseebanya abomfya kulenga abalwani ukulacusha abapepa Yehova. Lelo ilingi line ifyo Satana afwaya taficitika pantu ilyo balebacusha ku balwani e lyo Abena Kristu batemwana sana kabili abengi e lyo bacilamo no kucincila mu mulimo wa kwa Lesa. Na cimbi ico Satana abomfya, mutima wesu uufwaya sana ukucita ifyabipa pa mulandu wa kuti tatwapwililika. Ubu bwafya bwena pa kubucimfya, tufwile ukushipa mu musango umbi, pantu apa pena ni nkondo ya kulwa no mutima wesu, tufwile ukucincintila ukutontonkanya kwabipa ukwa mu mutima wesu ‘uwa kufutika kabili uwalwalisha.’—Yeremia 17:9; Yakobo 1:14, 15.

12. Bushe Satana abomfya shani “umupashi wa pano calo” ukonaula ukutemwa kwesu kuli Lesa?

¹² Pa fyanso fyaluma ifya kwa Satana paba icanso na cimbi ica maka sana, ne co canso “mupashi wa pano calo,” e kutila imisango ya bantu iyaseeka muno calo no kutontonkanya kwabo, ifipusana no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. (1 Abena Korinti 2:12) Umupashi wa pano calo ulalenga abantu ukuba no “lunkumbwa lwa menso,” e kutila balaitemwa no kucilamo ukufwaya ifyuma. (1 Yohane 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Nangu ca kuti ifyuma ne ndalama tafyabipa, nga twafitemwa sana ukucila ne fyo twatemwa Lesa, ninshi Satana atucimfya. Umupashi wa pano calo walikwata “amaka” pantu ulatutunka ukucita ifyabipa ifyo imitima yesu yatemwa sana, calyafya pa kwiluka ukuti nautwambukila, waliba no mupampamina kabili waba fye mpanga yonse kwati mwela. Te kwesha ukuleka umupashi wa cino calo ukwingilila umutima wenu!—Abena Efese 2:2, 3; Amapinda 4:23.

13. Kuti twaeshiwa shani ilyo tulefwaya ukupampamina pa kuba ne mibele isuma?

¹³ Na lyo line, pa kukaana e lyo no kucincintila umupashi wa pano calo, tufwile ukushipa no kutwalilila ne mibele isuma. Ica kumwenako fye, tulingile ukukosa sana pa kuti tufume mu cikuulwa batambilamo amafilimu nelyo ukushimya kompyuta nangu TV ilyo twamona paisa ifishiweme. Tufwile ukushipa pa kuti twilacita ifyabipa ifyo abo tuba na bo bacita nangu ifyo abanensu bacita e lyo na pa kuputula icibusa na bashaba na mibele isuma. Na kabili, tulingile ukushipa pa kulakonka amafunde ya kwa Lesa ne fipope fyakwe ilyo baletuseka ku sukulu, ku bantu tubomba na bo, ku bena mupalamano, nangu balupwa lwesu.—1 Abena Korinti 15:33; 1 Yohane 5:19.

14. Cinshi tufwile ukucita nga twamona umupashi wa pano calo nautendeka ukutwambukila?

¹⁴ E ico kanshi, calicindama ukuti tulekosha ukutemwa kwesu kuli Lesa na kuli bamunyinefwe na bankashi! Tontonkanyenipo mumone nga ca kuti kuli pamo apo umupashi wa pano calo utendeke ukumwambukila, nakalimo ni mu fintu fimo ifyo mulefwaya sana ukucita nangu muli fimbi ifyo mucita mu mikalile. Nga mwasanga apali ubwafya, nangu mwingamona kwati bunono sana, pepeni kuli Yehova ukumupeela amaka ya kushipa pa kupwisha ubo bwafya no kutwalilila abakosa. Yehova akomfwa ipepo lyenu ilya mutima onse. (Amalumbo 51:17) Umupashi wakwe uwa mushilo wa maka sana ukucila umupashi wa pano calo.—1 Yohane 4:4.

Ukushipa Ilyo Tulecula

15, 16. Bushe ukutemwa Lesa na banensu ukwaba ngo kwa kwa Kristu kuti kwatwafwa shani ukushipikisha ilyo tulecula? Shimikeni ica kumwenako cimo.

¹⁵ Amafya yambi ayo ababombela Yehova bafwile ukushipikisha ni yalya ayabako pa mulandu wa lubembu no kukota, ifi fintu ilingi line filalenga fwe bantu ukulalwalilila, ukulemana, ukulasakamana, kabili filatuletela na mafya yambi ayalekanalekana. (Abena Roma 8:22) Ukutemwa sana Lesa nge fyo Kristu amutemenwe kukatukosha ukushipikisha amesho ya musango yu. Tontonkanyeni pali baNamangolwa abakulila mu lupwa lwa baNte mu Zambia. Ilyo bali ne myaka ibili, baNamangolwa balilemene. Abene batile: “Nalesakamana sana ukuti bonse bakalatiina no kundolesha pa mulandu wa kulemana kwandi. Lelo bamunyinane mu cilonganino balingafwile ukuleka ukuisuula. Mu kuya kwa nshita, nalilekele ukusakamana kabili nalibatishiwe.”

¹⁶ Nangu ca kuti baNamangolwa nomba balikwata incinga ya balemana, ilingi line bamfula fye pa kwenda mu misebo umwafula sana umucanga. Na lyo line, balabombako bupainiya bwa kwafwilisha nangu fye imyeshi ibili cila mwaka. Ilyo baNamangolwa bashimikile umuntu umo ifyaba mu Baibolo, bamwene fye atampa ukulila. Mulandu nshi? Atile icitetekelo no kushipa kwa baNamangolwa fyalimupeseshe amano. Yehova alipaala nga nshi baNamangolwa mu mulimo wabo, pantu abantu 5 abo balesambilila na bo Baibolo nomba balibatishiwa, kabili umo ni eluda mu cilonganino. BaNamangolwa batile: “Amolu yalakalipa sana, lelo tayanenga ukuleka ukubombela Yehova.” BaNamangolwa ni nkashi fye umo pali baNte abengi nga nshi mu calo conse abalwalilila na balemana lelo abakosa ukubombela Lesa pantu balimutemwa kabili balitemwa na bantu banabo. Aba musango yo bonse balicindama nga nshi kuli Yehova!—Hagai 2:7.

17, 18. Ni finshi ifyayafwa abengi ukushipikisha ilyo balelwala na lintu balepita mu macushi yambi? Landeniko pali bamo abo mwaishiba.

¹⁷ Ukulwalilila na ko kuti kwafuupula umuntu kabili kuti kwamulenga fye no kulasakamana sana. Eluda umo ashimika ukuti: “Pe sambililo lya citabo apo nsangwa paliba nkashi uwalwala shuga kabili imfyo shakwe na sho tashaba bwino sana, nkashi umbi na o alikwata kansa, e lyo bambi babili na bo balikwata ubulwele ububakalifya umwalundanina amafupa, umbi na o umubili ulafimba kabili alikwata ubulwele na bumbi ubukalifya umubili onse. Bonse aba, limo balafuupuka. Nomba tabapuswa ku kulongana kamo fye nga nabalwala sana nangu bali mu cipatala. Pali bonse aba tapaba manshintula nangu umo. Balanjibukisha ifyalandile umutumwa Paulo ilyo atile: ‘Ilyo ndi uwanaka, e lyo mba na maka.’ Ndakumbwa ifyo batemwa Yehova ne fyo bakosa mu kupepa. Nakalimo ukulwala kwabo kulabebukisha sana ukuti ukubombela Yehova e kwacindama ku muntu onse.”—2 Abena Korinti 12:10.

¹⁸ Nga mulacula pa mulandu wa kulemana nelyo ukulwalilila nangu pa mulandu wa bwafya bumbi fye, ‘pepeni kuli Lesa no kukanaleka,’ mulombeni ukumupeela amaka ya kutwalilila abakosa. (1 Abena Tesalonika 5:14, 17) Ca cine, limo mukalaba no bulanda limbi na lyo mukalaba ne nsansa, lelo esheni sana ukulatontonkanya pa fisuma ifyo Yehova atulaya, sana sana pe subilo lishaiwamina ilya Bufumu. Nkashi umo atile: “Nasanga ukuti ukushimikila e muti.” Ukweba abantu imbila nsuma kulafwa uyu nkashi ukulatontonkanya sana pa fisuma.

Ukutemwa Kulalenga Abalufyanya Ukubwelela Kuli Yehova

19, 20. (a) Cinshi cingafwa ababembwike ukukosa no kubwelela kuli Yehova na kabili? (b) Cinshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁹ Abengi abaleka ukupepa nangu abacitile ulubembu cilabakosela ukubwelela kuli Yehova. Lelo aba musango yu kuti bakosa na kabili nga balapila no mutima onse no kutemwa Lesa nge fyo bamutemenwe kale. Tontonkanyeni pa fyacitike kuli baMario,a aba ku United States of America. BaMario balilekele ukupepa Yehova kabili batampile ukukolwa no kubomfya sana imiti ikola. Ilyo papitile imyaka 20 ukufuma apo balekele ukupepa, balibekete no kubabika na mu cifungo. BaMario batile: “Natampile ukutontonkanya sana pa fyo imikalile yandi ikaba ku ntanshi kabili natendeke ukubelenga Baibolo na kabili. Mu kuya kwa nshita, nalyumfwikishe imibele ya kwa Yehova, maka maka uluse lwakwe, na kuba, nalepepa sana ukuti akambeleleko uluse. Ilyo nafumine mu cifungo, nalilekele ukwangala na banandi ba kale, natampile ukusangwa ku kulongana, kabili nalibweshiwe na mu cilonganino. Kwena fimo ficili filakalipa mu mubili pantu ndelobolola ico nabyele, lelo icawamako ca kuti nalikwata isubilo ilisuma nga nshi. Ala nshakwata na mashiwi ningalanda aya kutasha Yehova pa cikuuku cakwe na pa luse lwakwe.”—Amalumbo 103:9-13; 130:3, 4; Abena Galatia 6:7, 8.

²⁰ Kwena abo fyacitikilapo ifyabipa nga filya fyacitike kuli baMario bafwile ukushipa pa kubwelela kuli Yehova na kabili. Lelo nga batemwa Lesa na kabili ukupitila mu kusambilila Baibolo, ukulapepa kuli ena no kwetetula pa fyo balesambilila, bakakosa na kabili no kutwalilila ukubombela Yehova. Cimbi na co icalengele baMario ukukosa, kulatontonkanya pa fisuma ifikaba mu Bufumu. Kanshi uwakwata isubilo nga aba no kutemwa, icitetekelo, na katiina kuli Lesa, kuti atwalilila ukucita icisuma. Mu cipande cikonkelepo, tukalanda sana pe subilo pantu nalyo cintu cacindama sana ico Baibolo yalandapo.

[Futunoti]

Cetekeleni Yehova Kabili Shipeni

“Lolela Yehova: kosa, no kuleko mutima obe utalile; kabili, lolela Yehova.”—AMALUMBO 27:14.

1. Bushe isubilo lyacindama shani, kabili amashiwi ya kuti “ukucetekela,” “isubilo,” no “kulolela,” yalola mwi ukulingana na Baibolo?

ISUBILO line line lyaba ngo lubuuto ulusanike bwino sana. Ilyo tulecula, isubilo lilatulenga ukumona ifikaba ku ntanshi kabili lilatulenga ukushipa no kuba ne nsansa. Ni Yehova fye e wingatupeela isubilo line line, kabili lyaba mu Cebo cakwe icapuutwamo. (2 Timote 3:16) Na kuba, amashiwi ya kuti “ukucetekela,” “isubilo,” no “kulolela,” yalasangwa sana mu Baibolo kabili yalola mu kuti ninshi umuntu nashininkisha ukutila icisuma ico alesuubila cikacitika kabili alefwaya sana cikacitike.a Isubilo lya musango yo te kucetekela fye apashili ne fishinka fine fine kabili te kucetekela fye ifishingacitika no kucitika.

2. Bushe isubilo lyalengele Yesu ukucita cinshi?

² Ilyo Yesu alepita mu kweshiwa na mu macushi, aletontonkanya pa fisuma ifikaba ku ntanshi kabili alicetekele Yehova. “Pa mulandu wa kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe ashipikishe ku cimuti ca kucushiwilwapo, asuulile insoni, no kwikala ku kwa kulyo kwa cipuna ca bufumu ica kwa Lesa.” (AbaHebere 12:2) Pa mulandu wa kuti aletontonkanya sana pa fyo akalenga abantu ukusumina ukuti Yehova e wakwata insambu ya kuteka no kulenga bonse ukucindika ishina lya kwa Lesa, Yesu atwalilile uwa cumfwila kuli Lesa muli fyonse nangu ca kuti aliculile nga nshi ku fintu fyalekanalekana.

3. Bushe isubilo lyacindama shani ku babombela Lesa?

³ Imfumu Davidi yalandile pa fyo ukucetekela Lesa kwayampana no kushipa ilyo yatile: “Lolela Yehova: kosa, no kuleko mutima obe utalile; kabili, lolela Yehova.” (Amalumbo 27:14) Nga tulefwaya umutima wesu ukuba uwakosa, tatulingile ukulatwishika ifyo Lesa atulaya, tulingile ukulafitontonkanyapo no kwishiba ukuti fyalicindama. Nga tulecite fyo, tukapashanya Yesu no kuba abashipa kabili abacincila mu mulimo ashilile abasambi bakwe. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kanshi, mu Baibolo isubilo lyaba apasangwa icitetekelo no kutemwa, kabili onse fye uubombela Lesa afwile ukuba ne subilo pantu lyalicindama nga nshi.—1 Abena Korinti 13:13.

Bushe Isubilo Lyenu ‘Lyalipaka’?

4. Ni finshi ifisuma nga nshi ifyo Abena Kristu basubwa na ba mwi bumba lya “mpaanga shimbi” basuubila?

⁴ Abantu ba kwa Lesa balishiba ukuti ifintu fikawama sana ku ntanshi. Abena Kristu basubwa balomfwa bwino sana ukutontonkanya pe subilo lyabo ilya kuya mu kuteka na Kristu ku muulu, kabili aba mwi bumba lya “mpaanga shimbi” na bo balolela ‘ukulubulwa ku busha bwa kubola no kukwata ubuntungwa bwa bukata ubwa bana ba kwa Lesa’ abakekala pano calo. (Yohane 10:16; Abena Roma 8:19-21; Abena Filipi 3:20) Ilyo ubo “buntungwa bwa bukata” bukesa, bakalubuka ku lubembu na ku fyabipa ifyo lwaleta ku bantu. Kanshi Yehova uupeela “ica bupe conse icisuma ne ca kupeelwa conse icapwililika,” akapeela abamubombela mu cishinka ifintu ifisuma nga nshi.—Yakobo 1:17; Esaya 25:8.

5. Cinshi cingalenga isubilo lyesu ‘ukupaka’?

⁵ Bushe isubilo lyesu fwe Bena Kristu lifwile ukucindama shani? Pa Abena Roma 15:13, Baibolo itila: “Shi Lesa uupeela isubilo esushe muli imwe ukusekelela konse no mutende ukupitila mu kutetekela kwenu, ukuti isubilo lyenu libe ilyapaka ku maka ya mupashi wa mushilo.” Kanshi isubilo talyaba ngo lubuuto lwa kandulo ulushisanika bwino sana, lelo lyaba ngo lubuuto lwa kasuba ulusanika bwino sana lilya kasanika fye. Ulubuuto lwa Bena Kristu lulabalenga ukuba no mutende ne nsansa, ukwishiba ico babela pano calo e lyo no kuba abashipa. Moneni ukuti icilenga isubilo lyesu ‘ukupaka’ kusumina ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa no kupokelela umupashi wa kwa Lesa uwa mushilo. Abena Roma 15:4 batila: “Fyonse ifyalembelwe libeela fyalembeelwe ku kutufunda, ukuti mu kushipikisha kwesu na mu kusansamusha ukufuma mu Malembo tube ne subilo.” Kanshi ipusheni amuti: ‘Bushe ndabelenga sana Baibolo pa kuti isubilo lyandi litwalilile, kabili bushe ndabelenga Baibolo cila bushiku? Bushe cila nshita ndalomba umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa?’—Luka 11:13.

6. Cinshi tufwile ukucenjelako pa kuti tutwalilile abakosa mwi subilo lyesu?

⁶ Icebo ca kwa Lesa calekosha sana Yesu uwaba e ca kumwenako cesu. Nga tuletontonkanya sana pali Yesu, ‘tatwakanake no kutompoka mu myeo yesu.’ (AbaHebere 12:3) Nga twaleka ukutontonkanya pa fyo Lesa atulaya, limbi twatendeka no kubika amano ku fintu fimbi, ifyuma nangu ukufwaya sana ukucita fimo muli cino calo, tukanaka mu kupepa, na pa kulekelesha tukaleka ukuba ne mibele isuma. Nga cabe fyo, kuti ‘twabunsha ne citetekelo cesu.’ (1 Timote 1:19) Nomba nga tuli ne subilo line line, tukakosa mu citetekelo.

Isubilo Lilafwaikwa pa Kuba ne Citetekelo

7. Cinshi twingalandilo kuti isubilo lilafwaikwa ku muntu pa kuti abe ne citetekelo?

⁷ Baibolo itila, “icitetekelo kwenekela kwashininkishiwa ukwa fintu ifilesubilwa, e bushininkisho bwa fintu fya cine cine nangu fishilamoneka.” (AbaHebere 11:1) Kanshi isubilo te cintu fye icishacindama sana ico uwaba ne citetekelo engakwata; isubilo lilafwaikwa ku muntu pa kuti abe ne citetekelo. Tontonkanyeni pali Abrahamu. Ilyo Yehova alaile Abrahamu na Sara ukuti bakakwata impyani, mu kutontonkanya kwa buntunse balicilile pa nshita ya kufyala abana. (Ukutendeka 17:15-17) Bushe Abrahamu aumfwile shani pali cilya cilayo? “Nangu ca kuti tapali isubilo, lelo apo alisubile ali ne citetekelo, pa kuti abe wishi wa nko ishingi.” (Abena Roma 4:18) Isubilo lya kuti ifyo Lesa alandile fikacitika lyalengele icitetekelo ca kwa Abrahamu ukukosa, alishibe ukuti akakwata umwana uo Lesa amulaile. Apo icitetekelo cakwe calikosele, calengele isubilo lyakwe na lyo ukukosa pantu taletwishika. E calengele Abrahamu na Sara ukushipa no kufuma pa ng’anda pa mwabo ukusha balupwa no kuya mu kwikala mu matenti ku calo cimbi!

8. Bushe ukushipikisha no kuba aba cishinka kulenga shani isubilo lyesu ukuba ilyakosa?

⁸ Abrahamu alitwalilile ne subilo pa mulandu wa kuti aleumfwila Yehova muli fyonse, nangu ca kutila limo tacaleyanguka ukumumfwila. (Ukutendeka 22:2, 12) Na ifwe nga twaba ne cumfwila kabili twashipikisha ukubombela Yehova, tatwakatwishike ukuti akatulambula. Paulo atile “ukushipikisha kuletako ukusuminishiwa,” ukusuminishiwa na ko kulaleta isubilo, “kabili isubilo taliseebanya iyo.” (Abena Roma 5:4, 5) E mulandu wine Paulo alembeele no kuti: “Tulefwaisha onse uwa muli imwe alange ukucincila kumo kwine ukuti mube abacetekela umupwilapo isubilo ukufika na ku mpela.” (AbaHebere 6:11) Ukwenekela ifisuma nge fi pa mulandu wa kuti bucibusa bwesu na Yehova bwalikosa kukatwafwa ukushipa ilyo tulepita mu mafya yalekanalekana kabili tukaba ne nsansa.

“Sekeleleni mwi Subilo”

9. Cinshi tufwile ukulacita icikatwafwa ‘ukulasekelela mwi subilo’?

⁹ Isubilo lyesu ilyafuma kuli Lesa lyalicindama sana ukucila icintu conse pano calo. Amalumbo 37:34 yatila: “Lolela Yehova, no kukomena mu nshila yakwe, na o akakusansabika ku kupyaninine calo; ababifi pa kufitwa, ukamonako.” Ca cine, fingi fitulenga ‘ukulasekelela mwi subilo.’ (Abena Roma 12:12) Na lyo line, pa kuti tulesekelela mwi subilo, cila nshita tufwile ukulatontonkanya pa fyo Yehova atulaya. Bushe lyonse fye mulatontonkanya pe subilo lyenu ilyafuma kuli Lesa? Bushe mulelenganya ukuti muli mu Paradaise abatuntulu, ukwabula amasakamika, mulesansamuka ne fibusa kabili mulebomba ne milimo ya kumuletela icimwemwe? Bushe mulalolekesha no kutontonkanya sana pa fikope fya mu mpapulo shesu ifitulanga ifyo Paradaise ikaba? Kuti twapashanya ukutontonkanya pe subilo lyesu kuli filya umuntu acita nga amona ukuti iwindo lyakwe ilya makalashi nalilamba. Alaliwamya pa kuti alemona bwino ifintu ifisuma pa nse. Nga twaleka ukutontonkanya pe subilo lyesu, cikaba kwati pe windo lyesu ilya makalashi napalamba, tukaleka ukumona ifisuma ifyo Yehova atulaya ku ntanshi. Nga cabe fyo, tukatendeka no kubika amano ku fintu fimbi. Mukwai te kwesha ukuleka ica musango yo ukutucitikila!

10. Bushe ukulatontonkanya pa cilambu kulanga shani ukuti icibusa cesu na Yehova calikosa?

¹⁰ Kwena, icilenga sana ukubombela Yehova, mulandu wa kuti twalimutemwa. (Marko 12:30) Na lyo line, tulingile ukulatontonkanya na pa cilambu ico akatupeela. Na kuba, Yehova alafwaya ukuti tuletontonkanyapo! AbaHebere 11:6 batila: “Ukwabula icitetekelo te kuti ateemunwe, pantu uupalamina kuli Lesa afwile ukusumina ukuti e ko aba no kuti aba kalambula wa bamufwaisha.” Mulandu nshi Yehova afwaila ukumwishiba ukuti ni Kalambula? Pantu nga twamwishiba ifyo, ninshi twaishiba bwino ifyo Shifwe wa ku muulu aba. Ni kapekape kabili alitemwa abana bakwe. Ala kuti twaba no bulanda sana no kufuupuka bwangu nga ca kuti twali fye ababula “icilayo ne cilolelo.”—Yeremia 29:11.

11. Bushe ukutontonkanya pa fyo Lesa amulaile kwalengele shani Mose ukusala mano mano ifya kucita?

¹¹ Umo uwaletontonkanya pa malayo ya kwa Lesa kabili uo twingatemwa sana ukupashanya aali ni Mose. Apo akulile ngo “mwana wa mwana mwanakashi wa kwa Farao,” Mose nga alisalilepo ukuba shimucindikwa nelyo kateka kabili umukankaala mu calo ca Egupti. Cinshi Mose aali no kusala, bushe lulumbi lwa mu Egupti nangu kubombela Yehova? Aali uwashipa kabili asalile ukubombela Yehova. Mulandu nshi? “Pantu atontele amenso ku kupoka icilambu.” (AbaHebere 11:24-26) Ca cine, Mose aletontonkanya sana pa cilambu cali no kufuma kuli Yehova ico alelolela.

12. Bushe isubilo lya Bena Kristu lyaba shani nge cisote?

¹² Paulo apashanye isubilo ku cisote. Icisote cesu ica mampalanya cilacingilila amatontonkanyo yesu, ico cilatwafwa ukusala mano mano ifya kucita no kwishiba ifyacindamisha mu mikalile yesu no kutwafwa ukutwalilila aba cishinka kuli Lesa. (1 Abena Tesalonika 5:8) Bushe lyonse fye mulasunga isubilo lyenu ilituntulu ilyaba nge cisote? Nga mwasunga isubilo, mukaba nga Mose na Paulo, tamwakasuubile “ifyuma ifishingacetekelwa, kano Lesa, uutupeela ifintu fyonse ifya kuti tuleipakisha.” Kwena mulingile ukukosa pa kuleka ukulafwaya sana ifya kuisekesha ifyo abengi babikako amano, lelo icilambu mukakwata cikaba cikalamba nga nshi! Mulandu nshi mwingabikila amano ku fintu ifishingalingana no “bumi bwine bwine” ubo Yehova akapeela bonse abamucetekela kabili abamutemwa?—1 Timote 6:17, 19.

“Nshakakushe Nakalya”

13. Cinshi Yehova alaya ababomfi bakwe aba cishinka?

¹³ Abacetekela imikalile ya muli cino calo bafwile ukwishiba ukuti ifintu tafyakawame nangu panono ku ntanshi uku pantu amacushi ayaba ngo “kucululuka kwa kupaapa” yakulaya yalefula fye. (Mateo 24:8) Abacetekela Yehova bena tabatiina ifya musango yo. Bakekala fye ‘umutelelwe kabili mu cibote, ukwabulo mwenso wa bubi.’ (Amapinda 1:33) Pa mulandu wa kuti tabacetekela mu mikalile ya muli buno bwikashi, bena balaba ne nsansa ilyo bacita ifyalandile Paulo pa kufunda abantu ba kwa Lesa ilyo atile: “Imikalile yenu ibe iishatemwa ndalama, lelo muteke imitima ku fintu ifilipo. Pantu atila: ‘Nshakakushe nakalya nangu kukulekelesha nakalya.’”—AbaHebere 13:5.

14. Mulandu nshi Abena Kristu bashilingile ukucilamo ukusakamana pa fyo bakabila mu mikalile?

¹⁴ Amashiwi yaba pali ili lembo aya kuti “nshakakushe nakalya nangu kukulekelesha nakalya,” yalola mu kuti tatufwile ukutwishika nangu panono ukuti Lesa akalatusakamana. Yesu na o alitwebele bwino ukuti Lesa alatusakamana kabili alitutemwa ilyo atile: “E ico, mulefwaya intanshi ubufumu no bulungami bwakwe, na fyonse ifi fimbi [ifyo mukabila mu mikalile] fikalundwako kuli imwe. E ico, mwisakamikilwa ubwa mailo, pantu ubwa mailo bukaba na masakamika ya buko.” (Mateo 6:33, 34) Yehova alishiba ukuti calyafya ukuba abacincila mu mulimo wakwe kabili pa nshita imo ine ukubombesha pa kusanga ifyo tukabila mu mikalile. Kanshi natucetekele sana Yehova ukuti alikwata amaka ya kutusakamana kabili alabikako amano ukutwafwa ukusanga ifyo tukabila mu mikalile yesu.—Mateo 6:25-32; 11:28-30.

15. Bushe Abena Kristu basunga shani ‘ilinso ilituntulu’?

¹⁵ Tulanga ukuti twalicetekela Yehova nga tulesunga ‘ilinso lyesu ilituntulu.’ (Mateo 6:22, 23) Uwaba ne linso ilituntulu, alafumaluka mu micitile yakwe, tatontonkanya ifyabipa, taitemwa kabili tafwaya fye ukuisekesha. Ukusunga ilinso ilituntulu tacipilibula ukuti tufwile ukuba incushi nangu ukufilwa ukusakamana aba mu ng’anda yesu. Lelo cipilibula ukuti tulingile ukuba na “mano ayatuntulu” ayengatwafwa ukubika sana amano ku mulimo wa kwa Yehova.—2 Timote 1:7.

16. Mulandu nshi icitetekelo no kushipa fifwaikilwa pa kusunga ilinso ilituntulu?

¹⁶ Pa kusunga ilinso ilituntulu, kano umuntu akwata icitetekelo kabili aba uwashipa. Tutile abamwingisha incito bakosapo fye ukuti lyonse mulingile ukulabomba na mu nshita ya kuya ku kulongana, bushe mukashipa ukucita ifyo mwaishiba ukuti e fyacindamisha? Nga ca kuti umuntu alatwishika ukuti nakalimo Yehova takafikilishe icilayo cakwe ica kusakamana abamubombela, Satana nga alenga ubwafya ukukosa sana, nakalimo umuntu wa ifyo kuti aleka fye no kulongana. Kanshi nga tatucetekele Yehova, Satana kuti atushukila kabili tukatampa ukumfwila ifyo ena alefwaya no kuleka ukubika amano ku fyo Yehova atweba ukuti e fyacindamisha. Ala ica musango yo kuti cabipa nga nshi!—2 Abena Korinti 13:5.

Cetekeleni Yehova

17. Bushe abacetekela Yehova bapaalwa shani na pali ino ine nshita?

¹⁷ Baibolo yalilandapo imiku iingi ukuti abacetekela Yehova lyonse fye balatunguluka. (Amapinda 3:5, 6; Yeremia 17:7) Kwena limo balingile ukuteka umutima pa tunono uto bakwete, lelo balishiba ukuti nangu camoneka kwati balacula sana, amapaalo bakakwata ku ntanshi yakaba ayengi nga nshi. Ukucite fyo kulalenga baishibikwa ukuti bena ‘balolela Yehova’ no kumucetekela e lyo balishiba no kuti inshita nga yafika, akapeela abamubombela fyonse ifisuma ififwaya imitima yabo. (Amalumbo 37:4, 34) Kanshi, baliba ne nsansa na pali ino ine nshita. “Icacetekela abalungami cikapeleela mu kusekelela, lelo icilolela ababifi cikaloba.”—Amapinda 10:28.

18, 19. (a) Cilayo nshi Yehova atulaya icitulanga ukuti alitutemwa? (b) Kuti twabika shani Yehova “ku kulyo” kwesu?

¹⁸ Umwana nga ali na bawishi nabamwikata na ku kuboko aleshiba ukuti nakwata aba kumucingilila. E fyo na ifwe tumfwa ilyo twenda na Shifwe wa ku muulu. Yehova aebele abena Israele ukuti: “Witiina, pantu ine ndi nobe, . . . cene, nakulakwafwa, . . . Pantu ine, ne Yehova Lesa obe, nkekato kwa kulyo kobe, nkatila kuli iwe, Witiina, ine nakulakwafwa.”—Esaya 41:10, 13.

¹⁹ Ala cilomfwika bwino ukwishiba ukuti Yehova aba ngo mufyashi uwatwikata ku kuboko pa kwenda! Davidi alembele ukuti: “Nabika Yehova ku ntanshi yandi pe; apo aba ku kulyo kwandi nshakatelentenshiwe.” (Amalumbo 16:8) Kuti twabika shani Yehova “ku kulyo” kwesu? Tufwile ukucita ifintu nakalimo fibili. Ica kubalilapo, tufwile ukukonka Icebo ca kwa Lesa muli fyonse ifyo tucita; ne ca cibili, tulingile ukulatontonkanya sana pa cilambu cishaiwamina icikafuma kuli Yehova. Kemba wa malumbo Asafi atile: “Lelo ine naba kuli imwe pe; mwanjikata ku kuboko kwandi kwa kulyo, ku mano ayo mwapanda mulantungulula, na pa numa mukampokelela mu bukata.” (Amalumbo 73:23, 24) Kanshi tatufwile ukutiina nangu cimo icingacitika ku ntanshi uku tuleya.

“Ukulubuka Kwenu Nakupalama”

20, 21. Ku ntanshi uku, cikaba shani ku bacetekela Yehova?

²⁰ Apo ifintu fileya filebipa fye cila bushiku, tufwile ukulaumfwila fyonse ifyo Yehova atweba no kulatontonkanya pa fyo aatulaya. Nomba line, icalo ca kwa Satana cili no kuponenwa no bucushi bukalamba ubushatala abubako ukufuma pa kutendeka kwa calo, kabili ukupepa kwa bufi e ko Yehova akabalilapo ukonaula. (Mateo 24:21) Abashipepa tabakeshibe no kwa kulola ku mulandu wa mwenso. Nomba pali ilya nshita ya cimfulumfulu, abantu ba kwa Yehova abashipa bena bakasekelela pa mulandu wa kuti bakaba ne subilo! Yesu atile: “Ilyo ifi fintu fyatendeka ukucitika, inukeni, no kwinune mitwe, pantu ukulubuka kwenu nakupalama.”—Luka 21:28.

²¹ E ico kanshi, natulesekelela ilyo tuletontonkanya pa malayo ya kwa Lesa kabili twilabepwa na mano ya kwa Satana aya bucenjeshi kabili te kwesha ukumuleka ukutupumfyanya. Natulekosha icitetekelo cesu ne citemwiko cesu kuli Lesa no kuba na katiina kuli wena. Nga tulecite fyo, tukaba abashipa kabili tukalaumfwila Yehova muli fyonse no kukaana Kaseebanya. (Yakobo 4:7, 8) E ico kanshi “koseni, lekeni ne mitima yenu italile, mwe batetekela Yehova bonse.”—Amalumbo 31:24.

[Futunoti]