Ukulingana Na Baibolo

Bushe Ifyo Sayansi Ilanda Fyalipusana ne fyo Ibuuku lya Ukutendeka Lyalanda?

ABANTU abengi batila ifyo sayansi ilanda pa bubumbo te fyo Baibolo yalanda. Lelo ifyo abatila Bena Kristu, nomba abashikonka bwino Baibolo basosa, e fyapusana ne fyo sayansi yalanda. Ifilonganino fimo ifya aba Bena Kristu tafisambilisha icine, pantu fitila, nga kukonka ifyo Baibolo ilanda, fyonse ifintu pano calo na mu muulu fyapangilwe mu nshiku fye 6 ishakwata amaawala 24, ubushiku bumo bumo. Basosa no kutila apo ifintu fyonse fyabumbilwa papita fye imyaka 10,000.

Lelo ifi basosa tafyalingana ne fyo Baibolo ilanda. Nga ca kutila na Baibolo e fyo yalanda, ninshi kuti yapusana ne fyo basayansi basanga muli iyi myaka 100 iyapita, kabili ico kuti calenga abantu ukukanacetekela ifilanda Baibolo. Nga twakonka bwino bwino ifyo Baibolo yalanda, kuti twamona ukutila fimo fine ne fyo abasambilila sayansi basanga. E mulandu wine Inte sha kwa Yehova bakaanina ifilanda aba Bena Kristu abashikonka bwino ifyaba mu Baibolo e lyo ne filanda abengi abatila ifintu fyasangwike fye. Ifyo Baibolo isambilisha ni fi.

Ni Lilali Kwali Iyi Ntendekelo ya Fintu?

Ilyashi lya mwi buuku lya Ukutendeka litampa na mashiwi yanono lelo ayakankaala, ayatila: “Ku kutendeka Lesa alengele umuulu na pano isonde.” (Ukutendeka 1:1) Abasambilila Baibolo balishiba ukuti ili lembo talilanda pa nshiku shilya Lesa abumbilemo ifintu ishalandwapo mu cikomo 3 no kuya ku ntanshi. Ifyo lyalandapo fyalicindama sana. Ukulingana na mashiwi ya kwiswila aya mu Baibolo, umuulu ne calo fyabumbilwe kale sana ninshi Lesa talatendeka ukubumba ifintu fimbi ifyabumbilwe mu nshiku shilya Baibolo yalandapo

Abasambilila ifyo isonde lyaba, batila apo icalo cabumbiilwe pafwile palipita imyaka napamo 4 bilioni, basosa no kuti nga muulu wena pafwile palipita imyaka 15 bilioni apo wabumbiilwe. Bushe ifi basayansi balanda ne fyo limbi bengasanga ku ntanshi fyalipusana ne fyo pa Ukutendeka 1:1 palanda? Iyo. Baibolo tayalanda imyaka yapitapo ukutula apo “umuulu ne calo” fyabumbiilwe. Kanshi sayansi taisuusha ifilanda Baibolo.

Bushe Ubushiku Bumo Bumo Ubo Lesa Abumbilemo Ifintu bwa Maawala 24?

Natulande pa nshiku Lesa abumbilemo ifintu. Bushe ishi nshiku shali ni nshiku ishi shine ishakwata amaawala 24 ubushiku bumo? Bamo batila, apo Mose, uwalembele ibuuku lya Ukutendeka, alingenye Isabata lyalebako cila mulungu ku bushiku bwakonkele pali shilya nshiku Lesa abumbilemo ifintu, ninshi ubushiku bumo na bumo bwakwete amaawala 24. (Ukufuma 20:11) Bushe ifi e fyo ibuuku lya Ukutendeka lyalanda?

Awe te fyo. Ico tufwile ukwishiba ca kuti, ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa ukuti “ubushiku” kuti lyalosha ku fiputulwa fya nshita ifyalekanalekana, te ku bushiku bumo fye ubwa amaawala 24. Ica kumwenako fye, ilyo Mose alesupawila ilyashi lyalelanda pa nshiku 6 isho Lesa abumbiilemo ifintu, aitile ishi nshiku shonse ukuti ubushiku bumo. (Ukutendeka 2:4, NW) E lyo na cimbi ca kutila, ubushiku bwa kubalilapo ubo Lesa abumbilemo ifintu, “Lesa ainike ulubuuto Akasuba, ne mfifi ainike Ubushiku.” (Ukutendeka 1:5) E ico kanshi nga mwamona, ciputulwa fye cimo ica bushiku bumo ubwa maawala 24 e co aita ati “ubushiku.” Cailanga fye apabuuta ukutila, Amalembo tayalanda nangu fimo ifyo abantu bengatila e filangilila ukutila ubushiku bumo na bumo ubo abumbilemo ifintu bwali bwa maawala 24.

Nomba inshiku Lesa abumbilemo ifintu fimbi nga tashali sha maawala 24, ninshi ico ciputulwa ca nshita cali shani ubukulu? Amashiwi yaba mwi buuku lya Ukutendeka icipandwa 1 na 2, yalangilila ukutila cali ciputulwa ca nshita icikalamba sana.

Ukucilana ne fisambilisha abashikonka bwino Baibolo, ibuuku lya Ukutendeka lyena lisambilisha ukuti ukulenga umuulu ne calo pamo ne fya mweo fyonse ifyabamo, kwasendele inshita iikalamba sana kabili fyabumbilwe kale sana, imyaka ishiishi bantu. Kanshi ifyo ibuuku lya Ukutendeka lyalondolola pa mibumbilwe ya muulu ne calo pamo ne fyo ifya mweo fyabumbilwe, e fyo na basayantisti basanga.