Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • Ubushiku bwa Bupingushi Ubwa kwa Yehova Buli Mupepi!
    Ulupungu—2001 | February 15
    • Ubushiku bwa Bupingushi Ubwa kwa Yehova Buli Mupepi!

      “Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.”—SEFANIA 1:14.

      1. Kusoka nshi Yehova asokele ukupitila muli Sefania?

      YEHOVA LESA alaswa acite mbifi akantu. Kutikeni! Asoka ati: “Nkakungulula abantunse . . . nkafita abantunse pa muulu wa mushili ponse.” (Sefania 1:3) Shikulu Mulopwe Yehova alandile aya mashiwi ukupitila muli kasesema wakwe Sefania, uwali nalimo icishikulula ca Mfumu ya busumino Hisekia. Uku kubilisha, ukwabilishiwe mu nshiku sha Mfumu isuma Yoshia, kwali ni mbila ya bulanda ku mbifi sha mu calo ca kwa Yuda.

      2. Mulandu nshi imicitile ya kwa Yoshia tayacilikile ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova?

      2 Ukwabula no kutwishika ukusesema kwabulamo mwenso ukwa kwa Sefania kwalengele umulumendo Yoshia ukwibukila nga nshi ulwa kukabila kwa kusangulula icalo ca kwa Yuda ku mipepele yakowela. Nalyo line, ukubombesha kwa mfumu ukusangulula icalo pa kufumyamo imipepele ya bufi takwafumishepo ububifi bonse pa bantu nangu kufimba pa membu sha kwa shikulu wakwe, Imfumu Manase, “uwaiswishe umulopa wa kaele mu Yerusalemu.” (2 Ishamfumu 24:3, 4; 2 Imilandu 34:3) E co, nangu cali no kuba shani, ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova bwena bwali no kwisa.

      3. Kuti twashininkisha shani ukuti ukupusuka “ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova” kukabako?

      3 Nalyo line kwali no kuba abakupusuka bulya bushiku bwa kutiinya. Pa kwishiba ukuti kukaba abakapusuka, kasesema wa kwa Lesa acincisha ati: “Ilyo kucili takulaisa pali imwe icifukushi ca bukali bwa kwa Yehova, ilyo ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova tabulaisa pali imwe. Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse; mwe bacito ubupingushi bwakwe, fwayeni ubulungami, fwayeni ubufuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.” (Sefania 2:2, 3) Ifi nomba twaishiba ukutila kukaba ukupusuka ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova, lekeni kanshi tubebete ibuuku lya Baibolo ilya kwa Sefania. Lyalembelwe mu Yuda ninshi umwaka wa 648 B.C.E., taulafika kabili lyaba lubali lwa “cebo ca kusesema” ica kwa Lesa ico bonse tulingile ukwangwa.—2 Petro 1:19.

      Yehova Atambalika Ukuboko Kwakwe

      4, 5. Bushe amashiwi ya pali Sefania 1:1-3 yafikilishiwe shani pa mbifi shali muli Yuda?

      4 “Icebo ca kwa Yehova” kuli Sefania citendeka na mashiwi ya kusoka ayambwilwe na pa kutendeka kwa cino cipande. Lesa atila: “Ukukungulula nkakungulula pa muulu wa mushili ponse, cisemo ca kwa Yehova, nkakungulula abantunse no bwina nama, nkakungulula ne fyuni fya mu lwelele, ne sabi lya muli bemba, nkawishe mbifi; nkafita abantunse pa muulu wa mushili ponse, cisemo ca kwa Yehova.”—Sefania 1:1-3.

      5 Ca cine, Yehova akapwisha ububifi bwabipisha mu calo ca kwa Yuda. Nga nani kanshi uo Lesa aali no kubomfya ku “kukungulula pa muulu wa mushili ponse”? Apo naciilanga fye ukuti Sefania alesesema mu myaka ya kubalilapo iya kuteka kwa Mfumu Yoshia, ukwatendeke mu 659 B.C.E., ayo mashiwi ya kusesema yafishiwepo lintu icalo ca kwa Yuda na Yerusalemu, umusumba wa ciko uwa bwangalishi, wapomwenwe ku bena Babele mu 607 B.C.E. Pali yo nshita, kwali ‘ukukungulula’ kwa mbifi mu Yuda.

      6-8. Cinshi casobelwe pali Sefania 1:4-6, kabili kwafikilishiwe shani kulya kusesema muli Yuda wa pa kale?

      6 Ukusobela ifyo Lesa aali no kucita kuli bakapepa ba bufi, Sefania 1:4-6 atila: “Kabili nkatambikilo kuboko kwandi pali Yuda, na pa bekashi ba mu Yerusalemu bonse; nkafita pano pantu na bashalako ba kwa Baali, ne shina lya bapepela abantu ku tulubi pamo na bashimapepo; abashinshimuno mulalo wa mu muulu pa mitenge ya mayanda, abashinshimuna, abalapa Yehova kabili balapa Milkomu; kabili abafutatuka mu kukonka Yehova, na bashifwaya Yehova, nangu kwipushako.”

      7 Yehova atambalike ukuboko kwakwe pa bekashi ba mu Yuda na mu Yerusalemu. Nangu cali no kuba shani aali no kulofya bakapepa ba kwa Baali, lesa wa kusanda uwa bena Kanani. Balesa bapusanapusana aba cikaya baleitwa ati ba Baali pantu bakapepa babo basumine ukuti aba balesa balikwata amaka yamo pa ncende shimo shimo. Ku ca kumwenako, kwali Baali umo ifi uo abena Moabu na bena Midiani balepepela pa Lupili lwa Peore. (Impendwa 25:1, 3, 6) Mu calo fye conse ica kwa Yuda, Yehova aali no kufita bashimapepo ba kwa Baali, ukusanshako na bashimapepo babulwa bucishinka aba bwina Lebi abaletoba amalango ya kwa Lesa pa kuba ne senge kuli aba balesa.—Ukufuma 20:2, 3.

      8 Na kabili Lesa aali no kufita ‘abashinshimuna ku mulalo wa mu myulu,’ e kuti abapendula intanda na bapepa akasuba. (2 Ishamfumu 23:11; Yeremia 19:13; 32:29) Ubukali bwa kwa Lesa bwali no kupongolokela na pa basakaanya ukupepa kwa cine ne mipepele ya bufi ‘pa kulalapa Yehova no kulapa Milkomu,’ uyo napamo e Moleki wine, lesa mukalamba uwa bena Amone. Mu kupepa Moleki mwasanshishe no koca abana amalambo.—1 Ishamfumu 11:5; Yeremia 32:35.

      Impela ya kwa Kristendomu ili Mupepi!

      9. (a) Bushe Kristendomu aba no mulandu nshi? (b) Pa kupusana na babulwa ubusumino aba muli Yuda, tufwile ukuba no mupampamina wa kucita cinshi?

      9 Fyonse fi kuti fyatucinkulako pa lwa kwa Kristendomu, uwaitumpa mu kupepa kwa bufi no kulengula intanda. Kabili ukuitumpamo kwakwe mu kupeela imintapendwa ya bantu amalambo ilyo bepaiwa mu nkondo shitungililwa na bashimapepo ca muselu icine cine! Shi twipala abaYuda babulwo busumino, ‘abafutwike ukukonka Yehova,’ abali aba cifulefule kabili abalekele ukufwaya Yehova no butungulushi bwakwe. Lelo, natusungilile bumpomfu bwesu kuli Lesa.

      10. Kuti mwalondolola shani umwalola ukusesema kwaba pali Sefania 1:7?

      10 Amashiwi yakonkapo aya kwa kasesema yalinga incitatubi sha mu calo ca kwa Yuda na bakaanya imitekele ya Bufumu bwa kwa Lesa pali lelo. Pali Sefania 1:7 paba amashiwi yatila: “Talaleni ku cinso ca kwa Shikulu Yehova, pantu nabupalama ubushiku bwa kwa Yehova. Yehova napekanye lambo, nashisha na balaalikwa bakwe.” Cilemoneka kwati, “abalalikwa” bali bena Kaldi abalwani ba kwa Yuda. “Ilambo” ali ni Yuda wine, ukusanshako no musumba wakwe uwa bwangalishi. E fyo Sefania abilishe ubufwayo bwa kwa Lesa ubwa konaula Yerusalemu, kabili uku kusesema kwalangilile ukuti na Kristendomu e fyo akonaulwa. Na kuba, apo ubu bushiku bwa bupingushi ubwa kwa Lesa nabupalamisha, icalo conse cifwile ‘ukutalala ku cinso ca kwa Shikulu Yehova’ no kukutika ku co alesosa ukupitila mu “mukuni unono” uwa bakonshi basubwa aba kwa Yesu na banabo, “impanga shimbi” ishakwe. (Luka 12:32; Yohane 10:16) Ubonaushi bulelolela bonse abashakakutike no kukanaipetamika ku mitekele ya Bufumu bwa kwa Lesa.—Amalumbo 2:1, 2.

      Ubushiku bwa Musowa Buli Mupepi!

      11. Bushe ukusesema kwa kwa Sefania 1:8-11 kwalola mwi?

      11 Ukulanda pa bushiku bwa kwa Yehova, Sefania 1:8-11 kabili atila: “Nomba mu bushiku bwe lambo lya kwa Yehova, e mo nkakanda bacilolo na bana ba mfumu, na bonse abafwale fya kufwala fimbi fimbi; nkakanda muli bulya bushiku na bonse abaciluka pa bwingililo, abaisushamo mu ng’anda ya kwa shikulwibo ulufyengo no kufutika. Mu bushiku ubo, cisemo ca kwa Yehova, mukabe shiwi lya nkuuta ukufuma ku mpongolo ye sabi, no musowa ukufuma ku citente ca cibili, no kuilopola lopoo ku tupili. Welesheni, mwe bekashi ba citente ce Bende; pantu nabaputulwa aba makwebo bonse, nabalofiwa bonse abalinga silfere.”

      12. Bamo bafwala shani ifya “kufwala fimbi fimbi”?

      12 Imfumu Yoshia ikapyanwapo na Yehoahasi, Yehoyakimu, na Yehoyakini. Lyene pakakonka ukuteka kwa kwa Sedekia, ukukesapwila pamo no bonaushi bwa Yerusalemu. Nangu line akayofi ka musango yo kalepalama, bamo abo cailangile fye ukuti balefwaya ukunonka ububile ku nko ishinamupalamano balefwala ifya “kufwala fimbi fimbi.” Na lelo line abengi balailanga mu nshila fye ishalekanalekana ukuti tabaikumikako ku kuteyanya kwa kwa Yehova. Apo balailanga ukuti baba mu kuteyanya kwa kwa Satana, bakakandwa.

      13. Ukulingana no kusesema kwa kwa Sefania, cinshi cali no kucitika nga bena Bebele basansa Yerusalemu?

      13 “Ubushiku ubo” ubwa kulubulwisha Yuda bulingana no bushiku bwa kwa Yehova ubwa kupingula abalwani bakwe, ubushiku bwa kupwisha ububifi, kabili ubushiku bwa kuisansabikamo umwine. Ilyo abena Babele basanshile Yerusalemu, ishiwi lya nkuuta lyali no kufuma ku mpongolo ye sabi. Nalimo ico yainikilwe ukuti impongolo ye sabi ni co yapaleme no mushiika we sabi. (Nehemia 13:16) Ukwingila kwa kwa cinkupiti wa bena Babele pa ncende imo ifi iitwa icitente ca cibili, kabili “no kuilopola lopoo ku tupili,” nalimo kuti kwalangilila iciunda calepalamina ica bena Kaldi. Kukaba “umusowa” ku bekashi ba citente ce Bende. Abekashi ba citente ce Bende nalimo e bekashi ba pa muulu wa mupokapoka wa Tairopyoni. Mulandu nshi bakawelesha imisowa? Pantu ifya makwebo, ukusanshako na makwebo ya “balinga silfere,” fikaloba.

      14. Ni pi Lesa akapesha ukubebeta abaitunga ukumupepa?

      14 Kufika pi Yehova akapela ukubebeta abaitunga ukuba bakapepa bakwe? Ukusesema kutwalilila ukuti: “Mu nshita iyo, nkafwayafwaya mu Yerusalemu ku nyali, no kukanda abantu abalengamina pa fisekwa fyabo, abatila mu mitima yabo, Yehova takacite cisuma nangu kucite cibi. E ico ifyuma fyabo fikabe fyakunkuntwa, na mayanda yabo icapomoka. Bakakuula amayanda no kwikalamo iyo, bakalima ne filime fya myangashi no kunwako umwangashi iyo.”—Sefania 1:12, 13.

      15. (a) Cinshi cali no kucitikila bashimapepo abasangu aba mu Yerusalemu? (b) Cinshi cili no kucitikila ababa mu mipepele ya bufi?

      15 Bashimapepo abasangu aba mu Yerusalemu balesakanya ukupepa Yehova no busenshi. Nangu baleimona kwati nabacingililwa, Lesa aali no kubasapika kwati nalimo alebomfya inyali shakisha ishali no kubasanika mu mfifi ya ku mupashi umo bafiseme. Tapali uwali no kufyuka ukubilisha no bupingushi bwa kwa Lesa. Abo basangu bashisakamana baikele kwati nalimo fisekwa fyaikalila pa nshi ya ca kukaminamo imyangashi. Tabalefwaya ukupumfyanishiwa ku kubilisha ukuli konse ukwa kwa Lesa mu milandu ya buntunse, nalyo line tabali no kufyuka ubupingushi bwa kwa Lesa ubwali no kubeshila. E fyo cikaba na ku baba mu mipepele ya bufi, ukusanshako na baba mu Kristendomu e lyo na basangukila ukupepa Yehova, takwakabe uukapusuka. Ukukaana ukuti shino te “nshiku sha kulekelesha,” cimo no kuti mu mitima yabo batila, “Yehova takacite icisuma nangu ukucite cibi.” Ifyo baluba mwe!—2 Timote 3:1-5; 2 Petro 3:3, 4, 10.

      16. Cinshi cali no kucitika lintu Yehova apingula Yuda, kabili ukwishiba ico kuti kwalenga ifwe ukucita cinshi?

      16 Abasangu ba muli Yuda balisokelwe ukuti abena Babele bakesatapa ifyuma fyabo, ukupomona amayanda yabo, no kusenda ifisabo fya myangashi mu mabala yabo. Ifikwatwa fyali ifya fye ilyo Lesa apingwile Yuda. E fyo cikaba na lintu ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova bukeshila buno bwikashi. Shi natube kanshi ne mibele ya ku mupashi no ‘kuilonganikila ifyuma mu muulu’ pa kulatangisha umulimo wa kwa Yehova mu mikalile yesu!—Mateo 6:19-21, 33.

      “Nabupalamo Bushiku Bukulu bwa kwa Yehova”

      17. Ukulingana na Sefania 1:14-16, bupaleme shani ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova?

      17 Bupaleme shani ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova? Ukulingana na Sefania 1:14-16, Lesa alaya ukuti: “Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha. Umfweni, bushiku bwa kwa Yehova! Impalume kulya, ilekuutila akalanda! Ubo bushiku bushiku bwa kububuka, bushiku bwa kumanama kabili ubwa mpatapata, bushiku bwa kusampanya kabili ubwa cimfulumfulu, bushiku bwa mfifi kabili ubwa mfifi iyatoola, bushiku bwa makumbi kabili ubwa makumbi ayafiitula, bushiku bwa ntandala kabili ubwa kuwelesha, pa kusanse mishi ya malinga ne fyamba ifyasansuka.”

      18. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanishisha ukuti ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova buli ukutali sana?

      18 Bashimapepo imbifi aba muli Yuda, bacilolo, na bantu balisokelwe ukuti ‘ubushiku ubukulu ubwa kwa Yehova bwalipaleme.’ Kuli Yuda kwali no kuba ‘kwangufyanisha kwa bushiku bwa kwa Yehova.’ Nangu ni mu nshita yesu, shi nangu umo e tontonkanya ukuti ubupingushi bwa kwa Yehova buli ukutali sana. Lelo, nga filya fine Lesa abombelepo mu kwangufyanya muli Yuda, e fyo ‘akangufyanya’ ubushiku bwakwe ubwa konaula. (Ukusokolola 16:14, 16) Mwandini ubo bushiku bukabipila bonse abasuula ukusoka kwa kwa Yehova ukubilishiwa ne Nte shakwe kabili bukabipila na bafilwa ukuilunda ku kupepa kwa cine!

      19, 20. (a) Finshi fimo ifyo Lesa abomfeshe pa kuleta ubukali bwakwe pali Yuda na Yerusalemu? (b) Ukulosha ku bonaushi bwa kusalulula ubuli no kwisaponena buno bwikashi, fipusho nshi twaipushiwa?

      19 Ubushiku bwa kwa Lesa ubwa bukali bwakwe pali Yuda na Yerusalemu bwali “bushiku bwa kumanama kabili ubwa mpatapata.” Abena Babele baleteele abekashi ba muli Yuda amacushi ayengi, ukusanshako no kulenga abantu ukukungumana ilyo balolenkana ne mfwa no bonaushi. Ubo “bushiku bwa kusampanya kabili ubwa cimfulumfulu” bwali bushiku bwa mfifi, ubwa makumbi, kabili ubwa makumbi yafiitula. Nalimo ifi tafyali fye fya cimpashanya pantu icushi ne fitumbi fyali fye mpanga yonse. Bwali “bushiku bwa ntandala kabili ubwa kuwelesha,” nalyo line ukusoka kwali kwati kuma fye umwela.

      20 Abalinshi ba mu Yerusalemu tabakwete mwakulosha ilyo ifyanso fya kubongolwelako ifibumba ifya bena Babele fyalebongolole “fyamba ifyasansuka.” Amalinga ya buno bwikashi bwabipa tayakabe na maka ya kucilikila ifyanso fya mu muulu ifya kwa Lesa, ifyo ateyanya ukubalilapo ukubomfya mu bonaushi bwakwe ubwa kusalulula. Bushe mulafwaya ukwisapusuka? Bushe mwasala ukuba ku lubali lwa kwa Yehova, ‘uubaka bonse abamutemwa, lelo uukafita ababifi bonse’?—Amalumbo 145:20.

      21, 22. Bushe Sefania 1:17, 18 akafikilishiwa shani mu nshiku shesu?

      21 Mwandini ubushiku bwa bupingushi ubwasobelwa pali Sefania 1:17, 18 bwa kutiinya! Yehova Lesa asosa ukuti, “Nkaletamo ukumanama ku bantu, na bo bakenda nge mpofu, pantu babembuka kuli Yehova; imilopa yabo iketilwa ngo lukungu, ne mibili yabo nga mafi. Nangu ni silfere wabo, nangu ni golde wabo, te kuti akabe na maka ya kubapokolola mu bushiku bwa kububuka kwa kwa Yehova, ilyo icalo conse cikapya ku mulilo wa kalumwa kakwe; pantu akacita ukupwishishisha kwa kusakamika ku bekashi bonse ba mu calo.”

      22 Nge fyo Yehova acitile mu nshiku sha kwa Sefania, e fyo akaleta ukumanama pa “bekashi bonse ba mu calo,” abakaana ukumfwila ukusoka kwakwe. Pa mulandu wa kubembukila Lesa, bakalapulumpunta kwati ni mpofu, ukwabula ukusanga ipusukilo. Mu bushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova, imilopa yabo “iketilwa ngo lukungu,” kwati cintu cishacindama. Mwandini imfwa yabo ikaba ni mfwa ya musebanya, pantu imibili ya mbifi shi, ne filundwa fya shiko ifya mu kati, Lesa akafisha insansalila pano isonde, “nga mafi.”

      23. Nangu ca kuti bakacita wa fibi tabakapusuke “mu bushiku bwa kububuka kwa kwa Yehova,” lisubilo nshi ukusesema kwa kwa Sefania kulandapo?

      23 Takuli nangu umo uwingapususha abalwa na Lesa na bantu bakwe. Silfere na golde tafyapuswishe incitatubi sha kwa Yuda, nangu fyuma fyatulikwa nelyo ifinasha mulandu na fyo fine tafyakacingilile nelyo ukupususha uuli onse “mu bushiku bwa kububuka kwa kwa Yehova” pali Kristendomu na pa bwikashi bubifi ubwa ndakai bonse. Muli ubo bushiku bwa bupingushi, ‘icalo fye conse’ cikapya ku mulilo wa kucincila kwa kwa Lesa ilyo akalofya imbifi. Apo twalicetekela icebo ca kusesema ica kwa Lesa, twalishininkisha ukuti tuli nomba mu kati na nkati ka “nshita ya ku mpela.” (Daniele 12:4) Ubushiku bwa bupingushi ubwa kwa Yehova buli mupepi, kabili Yehova ali mupepi no kucite cilandushi ku balwani bakwe. Nalyo line, ukusesema kwa kwa Sefania kulalanda na pe subilo lya kupusuka. Cinshi, lyene, cikabilwa kuli ifwe nga tuli no kubelama ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova?

  • Fwayeni Yehova Ilyo Tabulaisa Ubushiku Bwa Bukali Bwakwe
    Ulupungu—2001 | February 15
    • Fwayeni Yehova Ilyo Tabulaisa Ubushiku Bwa Bukali Bwakwe

      “Fwayeni Yehova . . . fwayeni ubulungami, fwayeni ubufuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.”—SEFANIA 2:3.

      1. Yali shani imibele ya ku mupashi muli Yuda lintu Sefania atendeke umulimo wakwe uwa kusesema?

      SEFANIA atendeke umulimo wakwe uwa kusesema pa nshita yakakala iishatalile aimonwapo mu Yuda. Imibele ya ku mupashi iya luko yalibipishe. Abantu bayalukile kuli bashimapepo ba cisenshi na bakapendula ba ntanda ukuti babatungulule, mu cifulo ca kucetekela Yehova. Ukupepa Baali, ne mpupo sha kuko isha bufyashi, kwaliseekele mu calo. Intungulushi sha bantu, pamo nga bacilolo, bashimucindikwa, na bapingushi, baletitikisha abantu balingile ukulacingilila. (Sefania 1:9; 3:3) E mulandu wine Yehova apingwililepo ‘ukutambalika ukuboko kwakwe’ pa calo ca kwa Yuda na Yerusalemu ku kufyonaula!—Sefania 1:4.

      2. Lisubilo nshi lyali ku babombfi ba busumino aba kwa Lesa muli Yuda?

      2 Nangu ca kuti imibele yalibipile, nalyo line, kwali isubilo linono. Yoshia, mwana Amone, e wali nomba pa bufumu. Nangu ca kuti aali ni kalume fye, alitemenwe Yehova icine cine. Nga ca kuti iyi mfumu ipya yabweseshe ukupepa kwasanguluka mu calo ca kwa Yuda, ifyo cali no kuletela insansa abanono abalebombela Lesa wa cine muli bucishinka! Napamo bamo nga baliilundile kuli bene kabili no kubakililwa aba mweo mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.

      Ifikabilwa pa Kubakililwa

      3, 4. Fintu nshi fitatu ififwaikwa ifyo umuntu alingile ukufikapo nga alefwaya ukupusuka “ubushiku bwa bukali ubwa kwa Yehova”?

      3 Bushe cine cine bamo baali no kubakililwa aba mweo mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova? Ee, kulila fye nga balikumanishe ifyalekabilwa fitatu ifyalondololwa pali Sefania 2:2, 3. Ilyo tulebelenga ifi fikomo, lekeni tumfwikishe ifi fikabilwa. Sefania alembele ati: “Ilyo kucili takulaisa pali imwe icifukushi ca bukali bwa kwa Yehova, ilyo ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova tabulaisa pali imwe. Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse; mwe bacito bupingushi bwakwe, fwayeni ubulungami, fwayeni ubufuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.”

      4 Kanshi uwali no kubakililwa uwa mweo, ali no kufwaya (1) Yehova, (2) ubulungami, na (3) ubufuke. Ifi filakabilwa sana na kuli ifwe lelo. Mulandu nshi? Pantu nga filya fine fye Yuda na Yerusalemu balolenkene no bushiku bwa bupingushi mu mwanda wa myaka uwalenga 7 B.C.E., inko sha mu Kristendomu, ne mbifi fye shonse balelungama ku “bucushi bukalamba” ubuleisa uko bakalolenkana na Yehova Lesa ku kuputula umulandu. (Mateo 24:21) Onse uulefwaya ukwisabelama bulya bushiku afwile ukucitapo cimo ili line fye. Cinshi engacita? Afwile ukufwaya Yehova, ubulungami, no bufuke ilyo inshita tailapwa!

      5. Cinshi pali lelo cisanshiwa mu ‘kufwaya Yehova’?

      5 Nalimo kuti mwatila: ‘Ine naliipeela, ndi mubomfi wabatishiwa uwa kwa Lesa, ndi Nte ya kwa Yehova. Bushe nshakumanisha kale ifi ififwaikwa?’ Ukulanda fye cishinka, fingi fikabilwa ukucila fye pa kuipeela kwesu kuli Yehova. Abena Israele bali luko lwaipeela, lelo mu nshiku sha kwa Sefania abekashi ba muli Yuda tabaleikala umwabela ukuipeela kwabo. E calengele no kuti uluko lonaulwe. ‘Ukufwaya Yehova’ pali ndakai kusanshamo ukulundulula no kusungilila bucibusa bwine bwine na wene no kubombela pamo no kuteyanya kwakwe ukwa pe sonde. E kutila ukwishiba ifyo Lesa amona imilandu no kuba uwaibukila ku fingamufulwisha no kumusekesha. Tufwaya Yehova ukupitila mu kupoosako amano ukusambilila Icebo ca kwa Lesa no kwetetula pali cene. Na kabili ilyo tulepepa ipepo lya mukoosha ukuti Yehova aletutungulula no kukonka ukutungulula kwa mupashi wa mushilo, bucibusa bwesu na wene bulakoselako kabili imitima yesu itulenga ukumubombela ‘ne mitima yesu yonse, ne myeo yesu yonse, na maka yesu yonse.’—Amalango 6:5; Abena Galatia 5:22-25; Abena Filipi 4:6, 7; Ukusokolola 4:11.

      6. Ni mu nshila nshi ‘tufwaila ubulungami,’ kabili mulandu nshi te kuti tufililwe ukucita ici nangu fye ni ndakai line?

      6 ‘Ukufwaya ubulungami’ e cifwaikwa calenga bubili icilumbwilwe pali Sefania 2:3. Fwe bengi fingi twaleka pa kuti fye tufike kukubatishiwa kwa Bwina Kristu, nalyo line, tulingile ukutwalilila ukwikatilila ku fipimo fya mibele yalungama ifya kwa Lesa mu bumi bwesu bonse. Bamo abatendeke fye bwino ukucite fi baliikantaika ne fya calo. Tacayanguka ukufwaya ubulungami pantu twikala na bantu abamona ubulalelale, ubufi, no kufutika nge fyaba fye bwino. Lelo ukufwaisha ukutemuna Yehova kuti kwacimfya ukulemenena ku kufwaya ukusuminishiwa ne calo ukwa kwesha ukupashanya cene. Ico abaYuda balufishe ukusenamina kwa kwa Lesa mulandu wa kufwaya ukupashanya ifyalo ifina mupalamano ifya basenshi. Lekeni tube “abapashanya Lesa,” te bapashanya icalo, ukulalundulula “ubuntu bupya ubwalengelwe mu cipasho ca kwa Lesa mu kulungama no kushila kwa cine.”—Abena Efese 4:24; 5:1.

      7. Ni mu nshila nshi ‘tufwaya ubufuke’?

      7 Icishinka ca citatu icalumbulwa pali Sefania 2:3 ca kuti nga tulefwaya ukwisabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova, tufwile “ukufwaya ubufuke.” Cila bushiku tuba na baume, abanakashi, na bacaice abashafuuka. Kuli bena, ukufuuka bunake. Ukunakila bakumona ngo bunake bwacilamo. Balapinda, baliitemwa, kabili ni ba mano kuikwatila. Ifyo batila ni “nsambu” shabo ne fyo batemwa e fintu bafwaya ukuti na bonse balecita nangu bambi tabafitemenwe. Ifyo cingabipa nga ca kuti imibele ya musango yo yatendeke ukumoneka na muli ifwe! Ino e nshita ya ‘kufwaya ubufuke.’ Nga kuti twabufwaya shani? Ni pa kuinashisha kuli Lesa, ukupokelela ukusalapula kwakwe no kulacita ukulingana no kufwaya kwakwe.

      Cinshi basosela abati “Napamo” Kuti Mwabelama?

      8. Mulandu nshi ishiwi lya kuti “napamo” lyabomfiwilwa pali Sefania 2:3?

      8 Moneni ukuti Sefania 2:3 itila: “Napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.” Mulandu nshi ishiwi lya kuti “napamo” lyabomfeshiwa pa kulanda ku “bafuuka ba mu calo”? Balya abafuuka balilundulwike, lelo tabakabile ukuicetekela. Bali bacili tabalafwa mu busumino. Calimwenenwe libela ukutila bamo kuti bacito lubembu. E fyo caba na kuli ifwe. Yesu atile: “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka.” (Mateo 24:13) Ca cine, ukupusuka ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova kwashintilila pa kutwalilila kwesu ukucita icalungama. Bushe ici e co mupampamine ukucita?

      9. Fintu nshi ifyalungama Imfumu yacaice Yoshia yacitile?

      9 Cimoneka ukuti amashiwi ya kwa Sefania yalengele Imfumu Yoshia ‘ukufwaya Yehova.’ Amalembo yatila: “Mu mwaka wa cinekonsekonse ku bufumu bwakwe, ilyo acili umwaice [nalimo ne myaka fye 16], [Yoshia] atendeke ukufwaya Lesa wa kwa wishi Davidi.” (2 Imilandu 34:3) Yoshia atwalilile no ‘kufwaya ubulungami’ pantu tubelenga ati: “Na mu mwaka we kumi na ibili [ilyo Yoshia ali mupepi ne myaka 20] atendeke ukusangulula Yuda na Yerusalemu ukufumyamo imisansama, na baAshera, ne fimpashanya ifyabaswa, ne fimpanshanya ifyaengwa. Ku cinso cakwe babongolwele ne fiipailo fya baBaali.” (2 Imilandu 34:3, 4) Yoshia ‘afwaile no bufuke’ ukuinashisha ku kufwaya ukutemuna Yehova pa kusangulula icalo ku mipepele ya tulubi ne mipepele imbi iya bufi. Fintu abafuuka bambi bafwile basekelele pa fyacitike!

      10. Cinshi cacitike mu Yuda mu 607 B.C.E., kabili ni bani bapusushiwe?

      10 AbaYuda abengi babwelele kuli Yehova mu kuteka kwa kwa Yoshia. Lelo, ilyo imfumu yafwile, abengi babwelele ku misango yabo iya kale, iishasuminishiwa kuli Lesa nangu fye panono. Umwabelele icebo ca kwa Yehova, abena Babele bacimfishe Yuda no konaula Yerusalemu, umusumba wakwe uwa bwangalishi, mu 607 B.C.E. Lelo, te bonse abaonawilwe. Kasesema Yeremia, Ebedi-meleki umwina Etiopia, abatuntwike kuli Yonadabu, na bambi aba busumino kuli Lesa balibeleme muli bulya bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.—Yeremia 35:18, 19; 39:11, 12, 15-18.

      Mwe Balwani ba kwa Lesa, Ishibeni!

      11. Mulandu nshi cayafisha ukutwalilila ukuba uwa bucishinka kuli Lesa pali ndakai, lelo cinshi abalwani ba kwa Lesa balingile ukwishiba?

      11 Ilyo tulelolela ubushiku bwa bukali bwa kwa Yehova ukwishila buno bwikashi bwabipa, ‘tuwila mu fya kwesha fya misango misango.’ (Yakobo 1:2) Mu fyalo fimo ifiitunga ukucindika amaipepele, bashimapepo incenjeshi bashukila bucibusa bwabo na ba buteko ukuleta ukupakasa kwatapata pa bantu ba kwa Lesa. Abantu ba bufumfuntungu babepesha Inte sha kwa Yehova imilandu ya bufi, ukubenika ishina lyabipa ilya kuti “mipepele ya kucenjela na yo, iishikonka ico bonse basuminamo.” Lesa alishiba bwino imicitile yabo, kabili takabalekepo fye iyo. Aba balwani ba kwa Lesa bafwile ukusambililako ifyacitikile abalwani ba ku kale aba bantu ba kwa Lesa pamo nga baPelishiti. Ukusesema kutila: “Pantu Gasa ukabe cibolya, Ashkelone ukabe capomoka, bakatamfya Ashdode akasuba pa kati ka mutwe, na Ekrone ukatukulwa.” Imisumba ya baPelishiti iya Gasa, Ashkelone, Ashdode, na Ekrone yali no konaulwa.—Sefania 2:4-7.

      12. Cinshi cacitike ku calo ca baPelishiti, ica Moabu, ne ca Amone?

      12 Ukusesema kutwalilila ati: “Naumfwo kuseebanya kwa kwa Moabu, ne nsele sha bana ba kwa Amone, umo baseebanisha abantu bandi, no kuitakisha ukusuulo mupaka wabo.” (Sefania 2:8) Ca cine, Egupti na Etiopia yasanshilwe na bena Babele. Lelo bupingushi nshi Lesa apingwile Moabu na Amone, inko ishatuntwike kuli Lote mwana munyina wa kwa Abrahamu? Yehova asobele ati: “Moabu akaba nga Sodomu, na bana ba kwa Amone nga Gomora.” Ukupusanako na bana fikolwe babo—e kuti abana banakashi babili aba kwa Lote, abapusunswike ubonaushi bwa Sodomu na Gomora—Moabu na Amone abacilumba bena tabali na kubelama ubupingushi bwa kwa Lesa. (Sefania 2:9-12; Ukutendeka 19:16, 23-26, 36-38) Ni kwi, pali lelo, kwaba icalo ca baPelishiti, ne misumba ya ciko? Nga ni kwi kuli ifyalo fya Moabu na Amone ifyali ne cilumba pa nshita imo? Nangu mukasabante shani, tamwakafisange.

      13. Fya kushula nshi fyashulilwe mu Ninibe?

      13 Mu nshiku sha kwa Sefania, e lintu imitekele ya Buteko bwa bena Ashuri yafukile. Ukulondololako lubali lumo ulwe sano ukulingana ne fyo ashikwile mu Ninibe umusumba wa bwangalishi uwa Ashuri, uushula ifyashikama Austen Layard alembele ati: “Bapalafu bayakanishiwe mu tuputulwa twalingana, uto balengelepo amaluba, nelyo inama. Bapalafu bamo bayemfiwe na meno ya nsofu, akaputulwa kamo kamo ukushingulushiwa no twabumbililwako utumoneka bwino sana. Inceshi, e lyo ne fibumba fya miputule, nalimo fyapaminweko na golde na silfere; ne fimuti fishaseeka sana, maka maka imikedari, e fyalebomfiwa ku fya kubasabasa.” Lelo, ukulingana ne fyo casobelwe mu kusesema kwa kwa Sefania, Ashuri aali no konaulwa, capamo no musumba wabo uwa bwangalishi Ninebe, wali no kuba ‘icapomonwa.’—Sefania 2:13.

      14. Ukusesema kwa kwa Sefania pali Ninebe kwafikilishiwe shani?

      14 Myaka fye 15 e yapitile ukutula apo Sefania alandile aya mashiwi, e lyo no musumba wakosa uwa Ninebe waonawilwe, ne sano lya uko lyasangwike icitantala. Cine cine, ulya musumba wa cilumba walyonawilwe umwipwilapo. Ukubipisha kwa bonaushi kwalondolwelwe bwino muli aya mashiwi yatila: “Isela na cinungi, mu ntuntu sha nceshi sha uko [ishawa] e mo fikekala, [mukomfwika ukulila kwe shiwi, NW] mu nsolokoto sha uko, mwankole ali pa mengililo ya uko.” (Sefania 2:14, 15) Ifikuulwa fyayemba ifya musumba wa Ninebe fikaba mekalo ya finungi na masela. Amashiwi ya ba makwebo tayakatale ayomfwikamo mu misebo nangu mashiwi ya kucimfya aya mpalume sha bulwi, nangu ni nyimbo sha bashimapepo. Muli ilya misebo yalepitamo sana abantu, mukomfwika fye ishiwi lya kutiinya ukufuma mu nsolokoto, nalimo ilya kulila kwa kalanda ukwa cuni nelyo ukupuupa kwa mwela. Shi na balwani bonse aba kwa Lesa nabakalobe nga balya!

      15. Cinshi twingasambililako ku cacitikile icalo ca baPelishiti, Moabu, Amone, na Ashuri?

      15 Cinshi tulesambililako ku cacitikile Moabu, Amone, icalo ca baPelishiti, na Ashuri? Ni ci: Fwe babomfi ba kwa Yehova, tatulingile ukutiina abalwani besu nangu panono. Lesa alamona ificita abakaanya abantu bakwe. Yehova tasuulileko fye ku balwani bakwe aba ku kale, kabili na lelo line ali no kupingula bonse abaikala pano isonde. Lelo kukaba abakapusuka—‘ibumba likalamba abafuma mu luko lonse.’ (Ukusokolola 7:9) Na imwe bene kuti mwaba pa bakapusuka kulila fye mwatwalilila ukufwaya Yehova, ukufwaya ubulungami, no kufwaya ubufuke.

      Kalanda ku Mbifi sha Musaalula!

      16. Cinshi ukusesema kwa kwa Sefania kwasosele pali bacilolo ne ntungulushi sha mapepo isha muli Yuda, kabili mulandu nshi aya mashiwi yalingila Kristendomu?

      16 Ukusesema kwa kwa Sefania na kabili kwalungatikwa kuli Yuda na Yerusalemu. Pali Sefania 3: 1, 2 patila: “Kalanda ku watalama kabili uwatoolela, umusumba uucululusha! Tauumfwa kwi shiwi, taupokelela ukusalapula, tautetekela Yehova, kuli Lesa wa uko taupalama.” Ifyo cabipishe ukusuula ukusoka kwa kwa Yehova no kukanaumfwila ukusalapula kwakwe! Icabipishe cali kubulwo luse kwa bacilolo, bashimucindikwa, na bapingushi. Sefania alondolwele incitilo sha kulenga insoni isha ntungulushi sha mapepo, atile: “Bakasesema ba uko bapusauka, bantu abafutika, bashimapepo ba uko nabapelule fya mushilo, nababifya Amalango.” (Sefania 3:3, 4) Cine cine aya mashiwi yalinga bwino imibele ya bakasesema na bashimapepo ba mu Kristendomu aba pali lelo! Pa kulangisha umusaalula wabo uwine wine, balifumyamo ne shina lya kwa Lesa mu maBaibolo yabo kabili balisambilisha ififundisho fibifya Uo baitunga ukupepa.

      17. Nangu fye abantu bakutike nelyo bakaane ukukutika, mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukubilisha imbila nsuma?

      17 Pa kulangulukilako abantu bakwe aba ku kale Yehova abasokele pa fyo aali no kucita. Atumine ababomfi bakwe bakasesema, pamo nga Sefania na Yeremia na bambi abengi, ku kucincisha abantu ukulapila. Cine cine, “Yehova . . . tacita bupondamishi; ulucelo no lucelo alango bupingushi bwakwe, incelo shonse tabulapo.” Bushe bayankwileko shani? Sefania atile: “Lelo uucito bupondamishi taishiba nsoni.”(Sefania 3:5) Ukusoka kwapalana na kulya kulebilishiwa na pali ino ine nshita. Nga ni mwe bakasabankanya wa mbila nsuma, ninshi na imwe bene mulebombako uyu mulimo wa kusoka. Twalilileni ukubilisha imbila nsuma ukwabula ukuleka! Nangu abantu balekutika nelyo balekaana, ukulingana na Lesa ubutumikishi bwenu bwaba fye bwino kulila fye muli aba busumino mu mibombele yenu; tamukabila ukumfwa insoni ilyo mulebomba umulimo wa kwa Lesa no kucincila.

      18. Bushe Sefania 3:6 akafikilishiwa shani?

      18 Ubupingushi bwa kwa Yehova tabwakapelele fye pa konaula Kristendomu. Yehova asanshamo no kusoka inko shonse isha pe sonde, atila: “Nimfite nko, ifyamba fya shiko nafipomonwa, ninenge misebo ya shiko ukubuma, no kuleka mubule uulepitamo; imishi ya shiko naicitwe fibolya.” (Sefania 3:6) Aya mashiwi Yehova alanda pa lwa bonaushi yantu yacetekelwa ica kuti yaleumfwika kwati nalimo ni kale ubonaushi bwaisa no kwisa. Cinshi cacitike ku misumba ya bena Moabu, abena Amone, ne ya baPelishiti? Kabili cinshi cacitike kuli Ninebe umusumba wa bwangalishi uwa calo ca Ashuri? Ukonaulwa kwa iyi misumba ca kusokelako inko sha lelo. Lesa te wa kwangalilako.

      Twalilileni Ukufwaya Yehova

      19. Fipusho nshi ifya kutontonkayapo ifyo napamo twingepusha?

      19 Pa nshita Sefania ali no mweo, ubukali bwa kwa Lesa bwaishiile ababifi “balenge micitile yabo yonse ukulubana.” (Sefania 3:7) E cikacitika na pali ino ine nshita. Bushe mulamona ubushininkisho bulanga ukuti ubushiku bwa bukali ubwa kwa Yehova buli mupepi? Bushe muletwalilila ‘ukufwaya Yehova’ ukupitila mu kubelenga Icebo cakwe lyonse, nelyo fye cila bushiku? Bushe cine cine ‘mulefwailo bulungami’ ukupitila mu kwikala imikalile yasanguluka, ukwabula ukupula mu fipimo ifyo Lesa aatupimina? Kabili bushe ‘mulefwaya ubufuke’ ukupitila mu kuba abapetama umutima, abanakila kuli Lesa na ku mitantikile yakwe iya kupusukilamo?

      20. Fipusho nshi tukesayasuka mu cipande ca kulekeleshako ica muli fino fipande fikonkene ifilelanda pa kusesema kwa kwa Sefania?

      20 Nga ca kuti muli bucishinka twatwalilila ukufwaya Yehova, ubulungami, no bufuke, kuti twaenekela ukuipakisha amapaalo yene yene pali ino ine nshita—ee muli shino shine “nshiku sha kulekelesha” umo icitetekelo cileeshiwa. (2 Timote 3:1-5; Amapinda 10:22) Napamo kuti twaipusha ati, ‘Ni mu nshila nshi tulepaalilwa ifwe fwe babomfi ba kwa Yehova aba lelo, kabili mapaalo nshi aya ku ntanshi ukusesema kwa kwa Sefania kwalaya abakabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova ubulepalama lubilo lubilo?’

  • Abantu Babweshiwa aba kwa Yehova Bamulumbanya mwi Sonde Lyonse
    Ulupungu—2001 | February 15
    • Abantu Babweshiwa aba kwa Yehova Bamulumbanya mwi Sonde Lyonse

      “Nkaalulo lulimi lwa bantu na bantu ukubo lulimi lwine lwine, ukuti bonse bene balilile kwi shina lya kwa Yehova.”—SEFANIA 3:9.

      1. Mulandu nshi ubukombe bwe shamo bwafikilishiwe pali Yuda ne nko shimbi?

      WE BUPINGUSHI bwakosa Yehova apuutilemo Sefania ukweba abantu! Yalya mashiwi ye shamo yalungatikwe kuli Yuda no musumba wakwe uwa Yerusalemu, pantu intungulushi na bantu bonse tabalecita ukufwaya kwa kwa Yehova. Inko shapalamineko, isha baPelishiti, abena Moabu, na bena Amone, na sho shine shali no kukandwa ku bukali bwa kwa Yehova. Mulandu nshi? Pa mulandu wa bunkalwe bwabo ubwa pa nshita ntali ubwa kulwisha abantu ba kwa Yehova. Pali uyo wine mulandu, epo ne calo cakwatishe amaka ica Ashuri cali no konawilwa, ukonawilwa umuku wa limo.

      2. Ni bani cilemoneka ukuti e balelandwapo pali Sefania 3:8?

      2 Nangu cibe fyo, kwali bamo ku numa kulya muli Yuda abalemenene ku bulungami. Aba balelolela inshita Lesa ali no kupingula ababifi kabili bafwile ebo alelandako ilyo atile: “E ico nindeni, cisemo ca kwa Yehova, lindeni ubushiku nkeminamo ku kulubulwisha; pantu kupanga kwandi ukulonganike nko, ukulonganya amabufumu, ku kupongolwela pali bene icipyu candi, icifukushi conse ica bukali bwandi; pantu pano isonde ponse pakapya ku mulilo wa kalumwa kandi.”—Sefania 3:8.

      Bushe “Ululimi Lwine Lwine” lwa Bani?

      3. Bukombe nshi ubwe subilo Sefania apuutilwemo ukubilisha?

      3 Cine cine, Sefania abilishe ubukombe bwe shamo ubwafumine kuli Yehova. Lelo uyu kasesema alipuutilwemo no kuti abilishe ubukombe bushaiwamina ubwe subilo, ubwali no kusansamusha sana abatwalilile ukuba aba busumino kuli Yehova. Nga fintu calembwa pali Sefania 3:9, Yehova Lesa abilishe ati: “Lyene nkaalulo lulimi lwa bantu na bantu ukubo lulimi lwine lwine, ukuti bonse bene balilile kwi shina lya kwa Yehova, no kumubombela no mutima umo.”

      4, 5. (a) Cinshi cikacitika ku bashalungama? (b) Ni bani bakamwenamo muli ci, kabili mulandu nshi?

      4 Kwali no kuba abantu abashali na kupeelwa ululimi lwine lwine. Ukusesema kwalanda pali aba, ati: “Nkafumyamo mu kati kobe aba mataki na ba matutumuko aba muli iwe.” (Sefania 3:11) E co aba mataki na ba matutumuko abasuulile amalango ya kwa Lesa no kucita ifishalungama bali no kufumishiwamo. Nga ni bani kanshi bali no kumwenamo? Sefania 3:12, 13 atila: “Nkasha mu kati ka iwe abantu bafuuke kabili abalanda; na bo bakoba mwi shina lya kwa Yehova; abashalako kuli Israele tabakacite bupondamishi, tabakasose bufi, kabili mu tunwa twabo tamwakasangwe ululimi lwa kufutika; pantu bene kuti bamena no kuyolola, apashaba na wa kututumya.”

      5 Abantu ba busumino, abashelepo muli Yuda wa ku kale, e bali no kumwenamo. Mulandu nshi? Pantu bacitile ukulingana na mashiwi yatila: “Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse; mwe bacito bupingushi bwakwe, fwayeni ubufuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.”—Sefania 2:3.

      6. Cinshi cacitike mu kufikilishiwa kwa kubalilapo ukwa kusesema kwa kwa Sefania?

      6 Ilyo uku kusesema kwafikilishiwe umuku wa kubalilapo, Yehova akandile Yuda wabulwo busumino pa kuleka Icalo Cakwatishe Amaka ica Babele ukubasenda bunkole mu 607 B.C.E. Yeremia epo ali pa bapuswike kabili bambi na bo batwalilile aba busumino kuli Yehova na muli bunkole mwine. Mu 539 B.C.E., abena Madai na bena Persia abaletungululwa ne Mfumu Koreshe bataashishe Babele. Nalimo pa numa ya myaka ibili, Imfumu Koreshe yashikile icipope casuminishe abena Israele basheleko ukubwelelamo ku calo ca ku mwabo. Mu kupita kwa nshita, itempele lya Yerusalemu lyalikuulilwe cipya cipya, kabili umulimo wa bushimapepo uwa kusambilisha abantu Amalango walibukulwike. (Malaki 2:7) E co Yehova alengele ababweshiwe ukuba abasambashi, kulila fye nga batwalilile ukuba no busumino.

      7, 8. Amashiwi ya kusesema ayaba pali Sefania 3:14-17, yalanda pali bani, kabili mulandu nshi mwayasukila ifyo?

      7 Sefania asobele ku baali no kuipakisha kulya kubweshiwa ati: “Aula, we mwana mwanakashi Sione; welesha, we Israele; samwa no kwanga umutima onse, we mwana mwanakashi Yerusalemu. Yehova nafumyapo ifyapingwililwe pali iwe, napooso mulwani obe; Imfumu ya kwa Israele, Yehova, ali mu kati ka iwe, tawakamone ububi kabili iyo. Muli ubo bushiku cikasoswa ku Yerusalemu, aciti, Witiina, we Sione, yetompoka amaboko yobe. Yehova Lesa obe ali mu kati ka iwe, ni mpalume, akapususha; akasekelela pali iwe no kwanga, akabwekeshamo cipya cipya ukutemwa kwakwe, akaangila iwe no kwaula.”—Sefania 3:14-17.

      8 Aya mashiwi yalelanda pa bashalapo abalonganikwe ukufuma muli bunkole bwa ku Babele no kubweshiwa ku calo ca fikolwe fyabo. Ici calondololwa bwino pali Sefania 3:18-20, apo tubelenga ukuti: “Nga mu bushiku bwa mutebeto uwalingwa. [Ine ne Yehova] nkatalusha kuli iwe akayofi, ukuti tawakashingamweko ukuseebana. Mona, mu nshita ilya nkacite cilandushi pali bonse abamulengo bulanda, nkapususha no usunta, no kulonganyo watamfiwa; nkasangule nsoni shabo ukubo lwa kutasha kabili ishina ilyalumbuka pano isonde ponse. Mu nshita ilya nkamuleta, mu nshita ilya nkamulonganya; pantu nkamulengo kuba abalumbuka kabili ukutashiwa mu bantu na bantu pano isonde, ilyo nkabwesha bunkole bwenu ku menso yenu, e fyo asosa Yehova.”

      9. Yehova aipangiile shani ishina ku fyo acitiile abaYuda?

      9 Tontonkanyeni ifyo abantu baali mu fyalo ifina mupalamano, abali abalwani ba bantu ba kwa Lesa, bapapile no kupeshiwa amano! Abekashi ba muli Yuda basendelwe bunkole ku bena Babele ba maka, ukwabula ne subilo lya kuti bakatala ababwelelamo ku calo ca ku mwabo. Kabili icalo cabo cashele cibolya. Lelo ku maka ya kwa Lesa, balibweshiwe ku calo ca ku mwabo pa numa ya myaka 70, lintu inko ishilwani shalesungamina ubonaushi. Mwandini Yehova aliipangile ishina pa kubwesha abashelepo aba busumino! Abalengele ukuba “abalumbuka kabili ukutashiwa mu bantu na bantu.” Cine cine kulya kubweshiwa kwaletele Yehova ilumbo na ku baleshimika ubunte kwi shina lyakwe!

      Ukupepa Yehova Kwasumbulwa

      10, 11. Ni lilali ukufikilishiwa kukalamba ukwa kubweshiwa kwa kusesema kwa kwa Sefania kwacitike, kabili twaishiba shani?

      10 Ukubweshiwa na kumbi kwaliko mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E ilyo Yesu Kristu alongenye abashalapo ba kwa Israele ukwisa ku kupepa kwa cine. Ici cali citontonshi ca kulangilila icali no kucitika, pantu ukufikilishiwa kukalamba ukwa kubweshiwa kwali kucili ku ntanshi. Ukusesema kwa kwa Mika kwasobele ati: “Nomba, mu nshiku sha ku mpela, ulupili lwa ng’anda ya kwa Yehova lukabo lwapampamikwa pa muulu wa mpili, kabili ulwasumbulwo kucilo tupili. Bakanokela pali lwene abantu na bantu.”—Mika 4:1.

      11 Ni lilali ici cali no kucitika? Ukusesema kwatile, ni “mu nshiku sha ku mpela”—ee, muli ishi shine “inshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1) Ici cili no kucitika ilyo ubwikashi bwabipa ubwa ndakai bushilaonaulwa lintu inko shicili shilepepa tulesa twa bufi. Mika 4:5 atila: “Inko shonse sha bantu shendela ulo no lu mwi shina lya mulungu wa luko.” Lelo ni shani pa lwa bakapepa ba cine? Ukusesema kwa kwa Mika kwasuka ati: “Lelo ifwe twakulaendela mwi shina lya kwa Yehova Lesa wesu umuyayaya umuyayaya.”

      12. Bushe ukupepa kwa cine kwasumbulwa shani muli shi nshiku sha kulekelesha?

      12 E co, mu nshiku shino isha kulekelesha, emo “ulupili lwa ng’anda ya kwa Yehova [luli] ulwapampamikwa pa muulu wa mpili.” Ukupala ulupili lwasumbukisha, ukupepa Yehova ukwa cine kwalibweshiwa, ukupampamikwa bwino, no kusumbulwa ukucila imisango fye yonse iya mipepele. Ukulingana ne fyasobele Mika, “bakanokela pali lwene abantu na bantu.” Kabili bakapepa ba cine ‘bakendela mwi shina lya kwa Yehova Lesa [wabo] umuyayaya umuyayaya.’

      13, 14. Ni lilali cino calo caingile “mu nshiku sha ku mpela,” kabili cinshi cicitika ukutule lyo ukulosha ku kupepa kwa cine?

      13 Ifyacitike mu 1914 ku kufikilisha ukusesema kwa mu Baibolo filangilila ukuti e lyo cino calo caingile mu nshiku sha ku mpela, inshiku sha ciko isha kulekelesha. (Marko 13:4-10) Ilyashi lya kale lilangilila ukuti ukutula lilya e lyo Yehova atendeke ukulonganya abashalapo basubwa aba busumino abakwete isubilo lya ku muulu, ukubalonganya ukwisa ku kupepa kwa cine. Uku kulonganya kwakonkwapo no kulonganya “ibumba likalamba” abafuma ku “luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na bantu na ba ndimi,” abakwata isubilo lya kwikala pe sonde ku ciyayaya.—Ukusokolola 7:9.

      14 Ukutula pa Nkondo ya Calo iya Kubalilapo ukufika ne lelo, ukupepa Yehova ukwa bantu betilwa pe shina lyakwe kwalilunduluka sana pantu batungululwa na wene. Bakapepa ba kwa Yehova abaali fye amakana ayanono pa numa ya Nkondo ya Calo iya Kubalilapo, nomba bafikile mupepi na mamilioni 6, abalonganikwa mu filonganino mupepi na 91,000 mu fyalo 235. Cila mwaka, aba balapoosa amaawala ukucila pali bilioni umo ukulalumbanya Lesa pa cintubwingi. Naciilanga fye icine ukuti Inte sha kwa Yehova e balefikilisha amashiwi ya kusesema aya kwa Yesu ayatila: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mateo 24:14.

      15. Ilembo lya kwa Sefania 2:3 lilefikilishiwa shani pali nomba?

      15 Pali Sefania 3:17 paba amashiwi yatila: “Yehova Lesa obe ali mu kati ka iwe, ni mpalume, akapususha.” Icilenga ukuti ababomfi ba kwa Yehova baleipakisha ulubanda lwa ku mupashi muli ishi nshiku sha kulekelesha ni co e ubatungulula, aba ‘mu kati kabo’ kabili e Lesa wabo uwakwatisha amaka. E fyo cali na mu kubweshiwa kwa kwa Yuda wa ku kale, mu 537 B.C.E. Kanshi kuti twamona ifyo amashiwi ya pali Sefania 2:3 yalefikilishiwa apakalamba pantu yatila: “Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse.” Mu 537 B.C.E., ishiwi lya kuti “bonse” lyalelanda pa baYuda bashelepo abafumine muli bunkole bwa ku Babele. Pali nomba limininako abafuuka ba mu fyalo fyonse ifya pano isonde, e kuti abankulako bwino ku mulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila pa lwa Bufumu kabili abaya ku “lupili lwa ng’anda ya kwa Yehova.”

      Ukupepa kwa Cine Kwalunduluka

      16. Cinshi napamo abalwani besu bengalanda ilyo bamona ukulunduluka kwa babomfi ba kwa Yehova muli shino nshiku?

      16 Pa numa ya mwaka wa 537 B.C.E., abengi mu nko ishina mupalamano balipapile pa kubweshiwa kwa babomfi ba kwa Lesa ku calo ca ku mwabo na ku kupepa kwa cine. Lelo kulya kubweshiwa takwafikilishe fyonse. Bushe kuti mwatilapo shani pa fyo bamo, nangu fye abalwani ba bantu ba kwa Lesa, balesosa apo nomba balemona ukulunduluka kukalamba nga nshi, ukutunguluka kwa mibombele, no buyantanshi bwa babomfi ba kwa Yehova aba muno nshiku? Ukwabula no kutwishika bamo pali aba balwani bomfwa nga filya fyaumfwile abaFarise ilyo bamwene amabumba yalekonkomokela kuli Yesu. Batile: “Moneni, aba pano isonde bonse balemukonka.”—Yohane 12:19.

      17. Cinshi kalemba umo asosele pa Nte sha kwa Yehova, kabili balunduluka shani?

      17 Mu citabo ca kuti These Also Believe, Profesa Charles S. Braden atile: ‘Cili fye kwati Inte sha kwa Yehova nabesusha isonde no bunte bwabo. Kuti caba cine ukusosa ukuti takwaba imipepele nangu imo iyapimpa sana kabili iya mute mu kwananya imbila nsuma ya Bufumu ukucila Inte sha kwa Yehova. Cilepala fye kwati ici cilonganino cikatwalilila ukulundulukilako fye.’ Kwena atungile fye nga mu keela! Ilyo alembele aya mashiwi imyaka 50 iyapitapo, kwali fye Inte 300,000 mwi sonde lyonse abaleshimikila. Nga ni lelo kuti alanda shani pa lwa mulimo wesu, ilyo abaleshimikila imbila nsuma bafulile icine cine, abafikile mupepi na mamilioni 6?

      18. Ululimi lwine lwine cinshi, kabili ni kuli bani Lesa alupeela?

      18 Lesa alaile ukupitila muli kasesema wakwe ati: “Nkaalulo lulimi lwa bantu na bantu ukubo lulimi lwine lwine, ukuti bonse bene balilile kwi shina lya kwa Yehova, no kumubombela no mutima umo.” (Sefania 3:9) Muli shino nshiku sha kulekelesha, ni Nte sha kwa Yehova abeta pe shina lya kwe, e balemubombela mu cumfwano capwililila kabili na mu citemwiko ca cine cine, kwena ca cine, balemubombela “no mutima umo.” E bo Yehova apeela ululimi lwine lwine. Mu lulimi lwine lwine mwaba no kumfwikisha bwino no kutesekesha icine pa lwa kwa Lesa no bufwayo bwakwe. Ni Yehova fye eka e upeela uku kumfwikisha ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo. (1 Abena Korinti 2:10) Ni kuli bani apeela umupashi wakwe? Ni “ku bamunakila” fye epela. (Imilimo 5:32) Ni nte sha kwa Yehova fye e baitemenwa ukunakila Lesa muli fyonse. E mulandu wine bapokelela umupashi wa kwa Lesa no lulimi lwine lwine, e kuti, icine pa lwa kwa Yehova no bufwayo bwakwe ubushaiwamina. Balanda ululimi lwine lwine ukulumbanya Yehova mwi sonde lyonse pa cipimo icishaikulila kabili icilekulilako fye.

      19. Mu kulanda ululimi lwine lwine mwaba no kucita finshi?

      19 Ukulanda ululimi lwine lwine te kusumina fye mu cine no kulacisambilisha kuli bambi lelo imicitile yesu na yo ifwile ukumfwana na mafunde ya kwa Lesa ne fishinte fyakwe. Abasubwa e baba pa ntanshi mu kufwaya Yehova na mu kulanda ululimi lwine lwine. Tontonkanyeni pa fyo bapwishishisha! Nangu ca kuti abasubwa tabafikile na kuli 8,700, abantu mupepi na mamilioni 6, abakwata isubilo lya pe sonde, balebapashanya mu kufwaya Yehova na mu kulanda ululimi lwine lwine. Aba e bumba likalamba ilileya lilekula, abafuma mu luko lonse, abatetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu, ababomba umulimo washila mu lubansa lwa pe sonde ulwe tempele lya ku mupashi ilya kwa Lesa, kabili abakapusuka “ubucushi bukalamba” ubwalaswa buponene cino calo cishalungama.—Ukusokolola 7:9, 14, 15.

      20. Mulimo nshi ulalilile abasubwa na be bumba likalamba?

      20 Abe bumba likalamba bakatwalwa mu calo cipya icalungama ica kwa Lesa. (2 Petro 3:13) Yesu Kristu na ba 144,000 abasubwa ababuukila ku bumi bwa mu muulu ku kuba ishamfumu kabili bashimapepo na wene e bakapanga ubuteko bupya. (Abena Roma 8:16, 17; Ukusokolola 7:4; 20:6) Abakapusuka ubucushi bukalamba bakakwata umulimo wa kulenga isonde ukuba paradise kabili bakatwalilila ukulanda ululimi lwine lwine. E bo na aya mashiwi yalandapo ayatila: “[Abana baume, NW] bobe bonse [kumo na bana banakashi] bakaba abasambilishiwa kuli Yehova, kabili umutende wa bana bobe abaume ukafula; ku bulungami e ko ukaipampamikila.”—Esaya 54:13, 14.

      Umulimo Ukalamba uwa Kusambilisha Uushatala Aubako

      21, 22. (a) Ukulingana ne fyo calembwa pa Imilimo 24:15, ni bani bakakabila ukusambilila ululimi lwine lwine? (b) Mulimo nshi uwa kusambilisha uukalamba icine cine uukabako pe sonde mu kuteka kwa Bufumu?

      21 Ibumba likalamba ilikaba ne shuko lya kusambilila ululimi lwine lwine mu calo cipya ni lilya lyalondololwa pa Imilimo 24:15, apatila: “Kukabo kwima ku bafwa kwa balungama na bashalungama.” Ku kale, kwali imintapendwa ya bantu abafwa ukwabula ukuti beshibe Yehova bwino bwino. Yehova akababuusha mu nshila iishakalete icimfulumfulu. Kabili aba bonse bakakabila ukusambilishiwa ululimi lwine lwine.

      22 We shuko lishaiwamina tukakwata ilya kubombako uyo mulimo ukalamba uwa kusambilisha! Ukaba mulimo wakulisha uwa kusambilisha uushatala aubombwapo apo muntu abela pe sonde. Umulimo onse ukabombelwa mu kuteka kushaiwamina ukwa Mfumu Kristu Yesu. E co kanshi, abantunse bakasuka abamona ukufikilishiwa kwa kwa Esaya 11:9, ukutila: “Icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba.”

      23. Mulandu nshi mwingalandila ati twalishuka sana ifwe fwe bantu ba kwa Yehova?

      23 We shuko twaba nalyo muli shino nshiku sha kulekelesha ilya kulapekanishisha ilya inshita yawamisha ili ku ntanshi ilyo icalo cikesulamo ukwishiba Yehova icine cine! Kabili mwandini tuli abashuka pali lelo ukulaimwena ukufikilishiwa kwa mashiwi yalembwa pali Sefania 3:20! Palya Yehova alaya ati: “Nkamulengo kuba abalumbuka kabili ukutashiwa mu bantu na bantu bonse pano isonde.”

Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
Isaleni
Isuleni
  • Cibemba
  • Peleniko Bambi
  • Ifyo Mwingasala
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ifya Kubomfya
  • Amafunde Yesu
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Isuleni
Peleniko Bambi