Yehova ‘Alepususha’ Abantu Bakwe Aba ku Kale

“Mwe Lesa, endesheni ukwisa kuli ine. Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.”—AMALU. 70:5.

1, 2. (a) Finshi filenga bakapepa ba kwa Lesa ukulomba ukuti abafwe? (b) Cipusho nshi twingepusha, kabili ni kwi twingasanga icasuko?

KWALI abafyashi abaile mu kutandala. Ilyo bacili ku kutandala baumfwile ukuti umwana wabo uwaupwa uwa myaka 23 naluba. Batungenye ukuti kufwile kuli abamwibile. Ilyo line fye, balongele ifipe no kutendeka ukubwelela ku ng’anda uku ninshi balelomba Yehova ukuti abafwe. Nte wa myaka 20 balimusangile no bulwele ubwali no kumusha no bulebe umubili onse. Ilyo bamwebele fye, atendeke ukupepa kuli Yehova. Umwanakashi uushaupwa alishupikwe ukusanga incito kabili takwete indalama sha kushitamo ifya kuti engalya no mwana wakwe umukashana uwa myaka 12. Alipepele kuli Yehova ukufuma pa nshi ya mutima. Bakapepa ba kwa Lesa nga baponenwa ne fya kwesha ifyabipisha nelyo nga bakwata amafya ayakalamba, balapepa kuli Lesa ukuti abafwe. Bushe mwalilombapo Yehova ukuti amwafwe ilyo muli no bwafya ubukalamba?

² Nomba icipusho cacindama ca kutila: Bushe kuti twaenekela Yehova ukwasuka amapepo yesu nga twamulomba ukuti atwafwe? Icasuko icingakosha icitetekelo cesu caba mu Amalumbo 70. Davidi, umubomfi wa kwa Yehova uwali no busumino, e walembele aya mashiwi ayapeela inkosho ilyo ali na mafya ne fya kwesha ifingi. Uyu kemba wa malumbo uwapuutilwemo no mupashi alitetekele Lesa ica kuti alandile pali Yehova ukuti: “Mwe Lesa, . . . Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.” (Amalu. 70:5) Nga twabebeta Amalumbo 70, twalamona umulandu na ifwe tufwile ukulombela kuli Yehova ilyo tuli na mafya no kucetekela ukuti ‘akatupususha.’

“Uwa Kumpususha Ni Mwe”

3. (a) Bushe Amalumbo 70 yalanda pali finshi ifyo Davidi alombele ukuti Lesa amucitile bwangu bwangu? (b) Ukulingana na Amalumbo 70, bucetekelo nshi Davidi akwete?

³ Amalumbo 70 yatendeka no kupwa na mashiwi Davidi alandile umo alombele Lesa ukumwafwa bwangu bwangu. (Belengeni Amalumbo 70:1-5.) Davidi apapaatile Yehova ukuti ‘angufyanye’ no ‘kwendesha’ ukumupokolola. Mu fikomo 2 ukufika ku 4, Davidi apapaatile Yehova ukumucitila ifintu fisano ifyo alefwaya. Mu kupapaata kwa kubalilapo kutatu, alandile pa balefwaya ukumwipaya. Davidi apapaatile Yehova ukuti acimfye aba balwani no kubaseebanya pa bubifi bwabo. E lyo mu kupapaata kubili ukwaba mu cikomo 4, alandile pa bantu ba kwa Lesa. Davidi apepele ukuti abafwaya Yehova balesekelela no kucindika Yehova. Ku mpela ya ili ilumbo, aeba Yehova ukuti: “Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.” Moneni ukuti Davidi tatile, “Mungafwe,” kwati nalimo alelomba icintu na cimbi. Lelo atile, “Uwa kungafwa ni mwe,” ukulangilila ukuti alicetekele Lesa. Taletwishika ukuti Lesa alamwafwa.

4, 5. Finshi twingasambilila pali Davidi mu Amalumbo 70, kabili bucetekelo nshi twingakwata?

⁴ Finshi Amalumbo 70 yatulanga pali Davidi? Ilyo abalwani balefwaisha ukumwipaya, tafwaile ukubalwisha umwine, lelo acetekele ukuti Yehova akabalwisha pa nshita yakwe kabili mu nshila yakwe umwine. (1 Sam. 26:10) Davidi atwalilile fye ukucetekela sana ukuti Yehova alaafwa no kupususha abamufwaya. (Heb. 11:6) Aishibe ukuti bakapepa ba cine bafwile ukusekelela no kulumbanya Yehova ukupitila mu kwebako bambi ubukulu bwakwe.—Amalu. 5:11; 35:27.

⁵ Na ifwe tufwile ukuba nga Davidi no kucetekela umupwilapo ukuti Yehova e Wa kutwafwa kabili e ‘Wa kutupususha.’ E ico nga twaponenwa ne fya kwesha nelyo tulefwaisha ubwafwilisho, caliba fye bwino ukupepa ukuti Yehova atwafwe mu kwangufyanya. (Amalu. 71:12) Lelo, bushe finshi Yehova engacita pa kwasuka amapepo nga twalomba ukuti atwafwe? Ilyo tushilalanda pa fyo Yehova engatwafwa, natulande pa fintu fitatu ifyo Yehova apuswishemo Davidi no kumwafwa lintu alefwaya ukumwafwilisha bwangu bwangu.

Lesa Alimupokolwele ku Balemulwisha

6. Cinshi calengele Davidi ukwishiba ukuti Yehova alapususha abalungami?

⁶ Ifyalembwa fya mu Baibolo ifyaliko mu nshita ya kwa Davidi fyalengele Davidi eshibe ukuti abalungami kuti bashintilila pali Yehova. Ilyo Yehova aletele Ilyeshi pa bantu abashipepa, alipuswishe Noa no lupwa lwakwe abamuletiina. (Ukute. 7:23) Lintu Yehova aloseshe imfula ya mabwe ya mingu no mulilo pa bekashi babipa aba mu Sodomu na Gomora, alyafwile Lote na bana bakwe babili ukufulumuka no kupususha imyeo yabo. (Ukute. 19:12-26) Ilyo Yehova aonawile imfumu Farao iya cilumba pamo na bashilika ba iko pali Bemba Wakashika, Alicingilile abantu bakwe no kubafwa ukupusuka. (Ukufu. 14:19-28) E mulandu wine Davidi mwi lumbo limbi atashishe Yehova ukuti ni ‘Lesa uupususha.’—Amalu. 68:20.

7-9. (a) Cinshi calengele Davidi ukucetekela ukuti Yehova alikwata amaka ya kupususha abantu bakwe? (b) Davidi atile ni ani walengele ukuti apusuke?

⁷ Kwali na cimbi icalengele Davidi acetekelele sana ukuti Yehova alikwata amaka ya kupususha abantu bakwe. Davidi ali-imwenene na menso ukuti “amaboko ya muyayaya” aya kwa Yehova yalapususha abamubombela. (Amala. 33:27) Imiku fye iingi, Yehova alipokolwele Davidi ku ‘balwani bakwe abakalipa.’ (Amalu. 18:17-19, 48) Moneni ifyo amupokolwele.

⁸ Ilyo abanakashi abena Israele batendeke ukutatakula Davidi pa fyo aishibishe ubulwi, Imfumu Shauli yalyumfwile sana ubufuba ica kuti yaeseshe ukulasa Davidi ifumo imiku ibili. (1 Sam. 18:6-9) Imiku yonse ibili Davidi alisoolele. Bushe icalengele imfumu ifilwe ukumwipaya ni co ali mushilika uwacenjela? Iyo. Baibolo ilondolola ukuti “Yehova ali nankwe.” (Belengeni 1 Samwele 18:11-14.) Inshita imbi ilyo amapange ya kwa Shauli aya kufwaya Davidi akafwile mu minwe ya baPelishiti yafililwe ukubomba, “Shauli alimwene no kwishiba ukuti Yehova ali na Davidi.”—1 Sam. 18:17-28

⁹ Bushe Davidi atile ni ani walengele ukuti apusuke? Utulembo twaba pa muulu wa Amalumbo 18 tutila Davidi ‘asosele kuli Yehova amashiwi ya lwimbo luno mu bushiku Yehova amupokolwele mu minwe ya kwa Shauli.’ Davidi alandile ifyo aleumfwa mu lwimbo aimbile ulutila: “Yehova e cilibwe candi kabili e uncingilila kabili e wa kumpokolola. Lesa wandi e cilibwe candi. E mo nakulauba.” (Amalu. 18:2) Bushe ukwishiba ukuti Yehova alikwata amaka ya kupokolola abantu bakwe takulekosha icitetekelo cenu?—Amalu. 35:10.

Lesa Alimwafwile Ilyo Alwele

10, 11. Cinshi citwafwa ukwishiba ilyo Davidi alwele ukulwala kwalandwapo mu Amalumbo 41?

¹⁰ Imfumu Davidi inshita imo yalilwele sana nga fintu Amalumbo 41 yasosa. Davidi taleima pa busanshi ico alilwele sana ica kuti abalwani bakwe bamo balemona kwati “takeme na kabili.” (Ifikomo 7, 8) Ni lilali Davidi alwele muli uyu musango? Ifyo ili ilumbo lyalandapo napamo fyacitike lintu Davidi aculile sana, lilya umwana wakwe Abishalomu alefwaya ukumupoka ubufumu.—2 Sam. 15:6, 13, 14.

¹¹ Ku ca kumwenako, Davidi alandile pali cibusa wakwe uo acetekele sana, uo alelya nankwe umukate, ukuti alimwalukile. (Icikomo 9) Ici cilenga twaibukisha icintu cimo icacitikile Davidi. Ilyo Abishalomu apondweke, Ahitofele, impanda mano iyo Davidi acetekele, alimufutwike no kwafwilisha Abishalomu mu matukuto yakwe aya kupoka ubufumu. (2 Sam. 15:31; 16:15) Elenganyeni ifyo cabipile kuli iyi mfumu yali pa busanshi nailwala ninshi taikwete na maka ya kwima, e lyo no kwishiba naishiba ukuti ishingulwikwe na balwani baipangiile abalefwaya ifwe pa kuti bapoke ubufumu.—Icikomo 5.

12, 13. (a) Bucetekelo nshi Davidi akwete? (b) Cinshi Lesa nalimo acitile pa kukosha Davidi?

¹² Davidi atwalilile ukucetekela “Uwa kumupususha.” Alandile pali kapepa wa cishinka onse uwalwala ukuti: “Mu bushiku bwa bubi Yehova akamupususha. Yehova akamwafwa ilyo ali pa busanshi bwa kulwala kwakwe; mukamusakamana mu kulwala kwakwe konse.” (Amalu. 41:1, 3) Moneni ukuti apa na po, Davidi alilangile ukutila alicetekele Lesa ilyo atile “Yehova akamwafwa.” Alishibe ukuti Yehova akamupususha. Ali no kumupususha shani?

¹³ Davidi tale-enekela Yehova ukumuposha mu cisungusho. Lelo acetekele ukuti Yehova “akamwafwa,” e kuti akamukosha pa busanshi bwa kulwala kwakwe. Ukwabula no kutwishika Davidi alekabila ukwafwa kwa musango yu. Te kulwala fye kwalemucusha, lelo kwali na balwani abalelanda ifyabipa pali ena. (Ifikomo 5, 6) Yehova afwile akoseshe Davidi pa kumulenga ukwibukisha ifintu fimo ifya kumusansamusha. Davidi atile: “Pa mulandu wa bukaele bwandi mwangafwa.” (Icikomo 12) Davidi afwile alekoseleshiwa nga atontonkanya na pa kuti Yehova ena alemumona ukuti muntu wa cishinka nangu line alilwele sana e lyo na balwani bakwe balelanda ifyabipa pali ena. Davidi asukile apola. Bushe ukwishiba ukuti Yehova kuti ayafwa abalwele, takuletukosha?—2 Kor. 1:3.

Balimupeele Ifyo Alekabila

14, 15. Ni lilali Davidi na bantu bakwe bashakwete ifya kulya, kabili babafwilishe shani?

¹⁴ Ilyo Davidi aishileba imfumu ya bena Israele, alelya no kunwa ifisuma nga nshi kabili aleitako na bantu bambi abengi ukuti balyeko ifyo alelya. (2 Sam. 9:10) Lelo, kwali ne nshita Davidi ashakwete ifya kulya ne fya kunwa. Ilyo umwana wakwe Abishalomu aumfwene na bantu bambi ukuti bapondokele Davidi no kumupoka ubufumu, Davidi pamo na bantu bamo abali ne cishinka kuli ena balifumine mu Yerusalemu. Babutukile ku calo ca Gileadi, icali ku kabanga ka Mumana wa Yordani. (2 Sam. 17:22, 24) Pa mulandu wa kuti balitwalilile ukubutuka abalwani babo, tapakokwele, Davidi na bantu bakwe balekabila sana ifya kulya ne fya kunwa no kutuusha. Nomba ni kwi bali no kusanga ifyo balekabila muli yalya matololo?

¹⁵ Davidi na bantu bakwe basukile bafika mu musumba wa Mahanaimu umo bakumenye abantu batatu abashipa. Amashina yabo ni Shobi, Makiri na Barsilai. Aba bantu bali-ibikile mu kapoosa mweo pa kuti fye bafwilishe Imfumu iyo Lesa asalile. Pantu na kuba balishibe ukuti Abishalomu nga apoka ubufumu, ali no kukanda onse uwaletungilila Davidi. Ilyo aba baume ba cishinka bamwene ubwafya Davidi na bantu bakwe bakwete, baletele ifintu ifingi ifyo Davidi na bantu bakwe balekabila pamo nga apa kusendama, ingano, barle, ifyasalulwa, cilemba, ilanda, ubuci, no mukaka uwatikama, ne mpaanga. (Belengeni 2 Samwele 17:27-29.) Tatuletwishika ukuti Davidi alitashishe sana pali ubu bucishinka ne cileela ca aba baume batatu. Mwandini Davidi te kuti alabe ifyo bamucitile!

16. Ni ani twingatila e walengele Davidi na baume bakwe ukukwata ifya kulya?

¹⁶ Nomba kuti twatila ni ani ayafwile Davidi na bantu bakwe ukukwata ifya kulya? Davidi taletwishika ukuti Yehova alasakamana abantu bakwe. Yehova kuti alenga abantu bakwe ba-afwa kapepa munabo uulekabila fimo. Ilyo Davidi atontonkenye pa fyacitike mu calo ca Gileadi, ukwabula no kutwishika alimwene ukuti icikuuku ca balya baume batatu calangile fye ukuti Yehova alasakamana. Ku mpela ya bumi bwakwe, Davidi alembele ukuti: “Nali umulumendo, nomba ninkota, Lelo nshatalamona uwalungama [na Davidi wine] nalekeleshiwa, nelyo abana bwakwe balelombelesha ifya kulya.” (Amalu. 37:25) Bushe tatusansamuka ukwishiba ukuti ukuboko kwa kwa Yehova takwaipipa?—Amapi. 10:3.

‘Yehova Alishiba Ukupokolola Abantu’

17. Cinshi Yehova atulanga imiku ne miku?

¹⁷ Te Davidi fye eka uo Yehova apuswishe pali bakapepa bakwe aba ku kale. Ukutula mu nshiku sha kwa Davidi, Lesa alibwekeshapo imiku ne miku ukulanga ukuti amashiwi ya mutumwa Petro ya cine ayatila: “Yehova alishiba ukupokolola bakapepa ku fya kwesha.” (2 Pet. 2:9) Moneni bambi abo apokolwele.

18. Bushe Yehova apuswishe shani abantu bakwe mu nshiku sha kwa Hisekia?

¹⁸ Ilyo abashilika ba maka abena Asiria basanshile Yuda no kufwaya ukonaula Yerusalemu muli ba700 B.C.E., Imfumu Hisekia yapepele ukuti: “Mwe Yehova Lesa wesu, tupususheni . . . pa kuti amabufumu yonse aya pe sonde yeshibe ukutila imwe, mwe Yehova, ni mwe Lesa mweka.” (Esa. 37:20) Ico Hisekia abikileko sana amano lishina lya kwa Lesa ne fyo abantu balingile ukumumona. Yehova alyaswike ipepo lyakwe ilyafumine pa nshi ya mutima. Mu nshita ya bushiku, malaika umo fye aipeye abena Asiria 185,000 no kupususha ababomfi ba kwa Yehova aba busumino.—Esa. 37:32, 36.

19. Kusoka nshi Abena Kristu ba kubalilapo baumfwilile pa kuti bapusuke?

¹⁹ Inshiku shinono fye ilyo Yesu ashilafwa, asosele amashiwi ya kusoka ilyo asobele ifyebo ifyali no kwafwa abasambi bakwe mu Yudea. (Belengeni Luka 21:20-22.) Palipitile imyaka iingi ukwabula ukuti ifyo aseseme ficitike. Lelo mu 66 C.E., ilyo abaYuda bapondweke, abena Roma balisanshile Yerusalemu. Abashilika abo Cestius Gallus aletungulula, balinashishe ulubali lumo ulwa cibumba ce tempele; lyena balibwelelamo ukwabula no mulandu. Abena Kristu ba cishinka balishibe ukuti ili lyali lishuko lya kupusuka ubonaushi ubo Yesu alandilepo mu kusesema. E ico bafulumukile ku mpili. Abashilika abena Roma balibwelele mu kusansa Yerusalemu mu 70 C.E. Iyi nshita yena tababwelelemo kabili Yerusalemu alyonawilwe umupwilapo. Abena Kristu abaumfwilile ukusoka kwa kwa Yesu balipuswike bulya bonaushi.—Luka 19:41-44.

20. Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Yehova e ‘Wa kutupususha’?

²⁰ Icitetekelo cesu cilakosa sana nga twamona ifilanga ukuti Yehova alafwa abantu bakwe. Ifyo acitile ku kale filatwafwa ukumucetekela. Te mulandu na mafya twingakwata pali nomba, nelyo ayengesa ku ntanshi, na ifwe kuti twacetekela umupwilapo ukutila Yehova ‘akatupususha.’ Lelo bushe Yehova kuti atupususha shani? Inga balya bantu twacilandapo pa kutendeka, bushe ifintu fyaishileba shani? Twalalanda pali ifi mu cipande cikonkelepo.

Yehova ‘Alapususha’ Abantu Bakwe na Muno Nshiku

“Yehova akabafwa no kubapokolola.”—AMALU. 37:40.

1, 2. Cishinka nshi pa fyo Yehova aba icitusansamusha no kutukosha?

IFINSHINGWA ifipangwa na kasuba ilyo icalo cileshinguluka, filaluka-aluka. Lelo Kabumba wa calo na kasuba ena taluka. (Mal. 3:6) Baibolo itila: “Taluka-aluka nge cinshingwa.” (Yako. 1:17) Ici cishinka icitulanga ifyo Yehova aba, cilatusansamusha sana no kutukosha maka maka ilyo twaeshiwa nelyo nga tuli na mafya. Mulandu nshi?

² Nga fintu twasambilile mu cipande cafumako, Yehova ‘alepususha’ abantu bakwe aba ku kale. (Amalu. 70:5) Taaluka kabili alacita ifyo alanda; kanshi ababomfi bakwe muno nshiku kuti bamucetekela ukutila ‘akabafwa no kubapokolola.’ (Amalu. 37:40) Bushe Yehova apususha shani ababomfi bakwe muno nshiku? Bushe kuti atupususha shani ifwe umo umo?

Alibapokolwele ku Balebalwisha

3. Mulandu nshi twingacetekelela ukuti abalwani tabakaleshe abantu ba kwa Yehova ukulashimikila?

³ Satana nangu engesha shani, takaleshe Inte sha kwa Yehova ukulapepa Yehova, uwalinga ukupepwa fye eka. Lesa atulaya mu Cebo cakwe ukuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe, kabili ululimi lonse ulwakwimina mu bupingushi ukalwebaula.” (Esa. 54:17) Abalwani balyesha ukulesha abantu ba kwa Lesa ukulashimikila lelo balifilwa. Moneni ifya kumwenako fibili.

4, 5. Bushe abantu ba kwa Lesa babalwishishe shani mu 1918, kabili cinshi cafuminemo?

⁴ Mu 1918, bashimapepo basongelekenye abantu ukuti balecusha ababomfi ba kwa Yehova pa kuti baleke ukubomba umulimo wa kushimikila. Pa 7 May, ubuteko bwalembele ifipepala fya kupeela bakapokola insambu sha kwikata J. F. Rutherford, uwalelolekesha pa mulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila, e lyo na bambi abalebombela pa maofeshi yakalamba. Mu myeshi fye ibili, Munyinefwe Rutherford na bakabomba banankwe babasangile no mulandu wa bufi uwa kuti balefwaya ukwimina ubuteko kabili babapingwile ukukakwa imyaka iingi. Bushe abalwani balileseshe umulimo wa kushimikila ilyo basongelekenye ifilye ukukaka aba bamunyinefwe? Nakalya!

⁵ Mwilaba ubulayo bwa kwa Yehova ubwa kuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe.” Ifintu fyalyalwike mu nshita fye iinono. Pa 26 March, mu 1919, ninshi papitile fye imyeshi 9 ukutula apo babakakile, Munyinefwe Rutherford na babomfi banankwe balibafumishe mu cifungo ilyo balipile indalama ishali icikatilo ca kuti tabakafyuke. Umwaka wakonkelepo, e kutila pa 5 May, mu 1920, imilandu babapeele yalipwile. Ilyo aba bamunyinefwe bafumine mu cifungo, babikile sana amano ku kubomba umulimo wa Bufumu. Cinshi cafuminemo? Ukutula ilya nshita, abantu abengi nga nshi balisa mu kupepa kwa cine! Lesa ‘uupususha’ abantu bakwe e o tutasha pali uku kulunduluka.—1 Kor. 3:7.

6, 7. (a) Finshi abaimiine Inte sha kwa Yehova mu buteko bwa Nazi ubwa mu Germany bacitile, kabili finshi fyafuminemo? (b) Cinshi ifyacitikila abantu ba kwa Yehova muno nshiku filanga?

⁶ Moneni ica kumwenako na cimbi. Mu 1934, Hitler alilapile ukuti akalofya Inte sha kwa Yehova shonse mu Germany. Aya tayali malanda kanwa fye. Ilyo asosele fi, abantu abengi balibekete no kubakaka. BaNte abengi balebacusha; e lyo bambi nabo balibepeye mu nkambi sha kucushishamo abantu. Bushe Hitler alilofeshe baNte bonse? Bushe alileseshe baNte ukushimikila imbila nsuma mu Germany? Iyo! Ilyo bamunyinefwe balebacusha, balitwalilile ukushimikila imbila nsuma mu bumfisolo. Ilyo ubuteko bwa Nazi bwawile, baNte balitwalilile ukushimikila pantu nomba kwali ubuntungwa. Pali lelo mu Germany mwaba bakasabankanya ba Bufumu ukucila pali 165,000. Na pa pene, ‘uupususha’ alicitile filya fine alaile ukuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe.”

⁷ Ifyacitikila Inte sha kwa Yehova muno nshiku, filanga bwino bwino ukuti Yehova takaleke abantu bakwe bonse ukuloba. (Amalu. 116:15) Inga ifwe umo umo, bushe na ifwe akulatucingilila? Bushe Yehova atupususha shani ifwe umo umo?

Bushe Lesa Alatupokolola ku Mfwa?

8, 9. (a) Twaishiba shani ukuti Yehova te lyonse engatucingilila ku mfwa? (b) Cinshi tushilingile ukulaba?

⁸ Twalishiba ukutila Lesa talaya ukuti lyonse fye akulacingilila fwe babomfi bakwe umo umo ku mfwa. Na ifwe bene twasumina filya abaHebere batatu basumine abakene ukukontamina icimpashanya ca golde ica Mfumu Nebukadnesari. Balya balumendo abaletiina Lesa tabaletontonkanya ukuti Yehova ali no kubacingilila ku mfwa mu cisungusho. (Belengeni Daniele 3:17, 18.) Na lyo line, Yehova alibapuswishe mwi lungu lya mulilo. (Dan. 3:21-27) Nangu fye bantu ba ku kale, te lyonse Lesa alebapususha mu cisungusho. Ababomfi ba kwa Yehova abengi balibepeye ku balebalwisha.—Heb. 11:35-37.

⁹ Inga pali lelo? Apo Yehova ‘alapususha,’ kuti apokolola umuntu umo na umo ilyo ali mu bwafya. Bushe kuti twaishiba ukwabula no kutwishika ukuti Yehova e wapususha umuntu nelyo iyo? Awe. Na lyo line, umwine uupuswike kwempe, nalimo kuti atila Yehova e wamwafwa. Kanshi bambi nga bakaana ukuti te fyo cili, ninshi baleibililika fye. E lyo kabili tatufwile ukulaba ukuti Abena Kristu ba busumino abengi balafwa ilyo balebacusha, nga fintu cali mu buteko bwa Nazi. Bambi nabo balafwa mu masanso. (Luk. Mil. 9:11) Kuti twaipusha atuti, ‘Bushe Yehova alifililwe “ukupususha” ababomfi bakwe aba busumino abafwile ilyo bashilakota?’ Iyo.

10, 11. Mulandu nshi umuntu ashingaipusushisha ku mfwa, lelo cinshi Yehova engacita pa mfwa?

¹⁰ Tontonkanyeni pali ici: Umuntu te kuti aipusushe ku mfwa pantu takwaba ‘uwingaipokolola mu minwe ya Nshiishi.’ (Amalu. 89:48) Inga Yehova, bushe na o kuti afilwa ukucite fyo? Nkashi umo uwapuswike ilyo abaNazi balebacusha alebukisha ifyo banyina abali baNte bamwebele inshita imo pa kumusansamusha pa mfwa sha batemwikwa abalefwila mu nkambi sha kucushishamo abantu. Banyina batile: “Nga ca kuti abafwa tabakabuuke, ninshi kuti twatila imfwa yalikwata amaka ukucila Lesa, te fyo?” Cine cine imfwa te kuti ikwate amaka ukucila Lesa Intulo ya mweo! (Amalu. 36:9) Bonse ababa mu nshiishi, Yehova alabebukisha kabili akababuusha.—Luka 20:37, 38; Ukus. 20:11-14.

¹¹ Lelo pali ino nshita, Yehova alafwa bakapepa bakwe aba busumino mu mafya bakwata. Natulande pa fintu fitatu ifyo ‘atupusushako’ muno nshiku.

Lesa Alacingilila Bucibusa Bwesu na Ena

12, 13. Mulandu nshi ukucingilila bucibusa bwesu na Lesa kwacindamina sana pali fyonse, kabili bushe Yehova acingilila shani bucibusa bwesu na ena?

¹² Yehova alatucingilila ku fingonaula bucibusa bwesu na ena, kabili uku e kucingililwa kwacindamisha. Fwe Bena Kristu ba cine twalishiba ukuti kwaliba icacindamisha ukucila umweo twakwata pali ino nshita. Ne ci ni bucibusa bwesu na Yehova. (Amalu. 25:14; 63:3) Nga tatukwete bucibusa na Yehova, te kuti tuleba ne nsansa shine shine mu bumi kabili te kuti tukwate ne subilo lya kuba no bumi ku ntanshi.

¹³ Icawama ca kutila Yehova alatwafwa ukukanaonaula bucibusa bwesu na ena. Ifya kutwafwa ifyo atupeela, Cebo cakwe, umupashi wakwe uwa mushilo, e lyo ne cilonganino ca mwi sonde lyonse. Kuti twacita shani pa kuti ifi fintu filetwafwa? Nga tulebelenga Icebo cakwe lyonse no kubikako amano, tukakosha icitetekelo cesu no kukosha isubilo lyesu. (Rom. 15:4) Nga tulepepela umupashi wa mushilo no mutima onse, ukatwafwa ukukaana amatunko ya kucita ifingonaula bucibusa bwesu na Lesa. (Luka 11:13) Nga tulekonka ubutungulushi bwa musha wa cishinka ubo atupeela ukupitila mu mpapulo shilanda pa fya mu Baibolo e lyo na mu kulongana kwa pa cilonganino, ukulongana kukalamba, e lyo no kwa citungu, tukalalya “ifya kulya” fya ku mupashi “pa nshita iyalinga.” (Mat. 24:45) Ifi fintu filacingilila bucibusa bwesu na Lesa no kutwafwa ukupalama kuli ena.—Yako. 4:8.

14. Shimikeni cimo icacitike icilangilila ifyo Yehova acingilila bucibusa bwesu na ena.

¹⁴ Pa kuti mumone ifyo Yehova acingilila bucibusa bwesu na ena, tontonkanyeni pa bafyashi twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Ilyo papitile fye nshiku shinono ukutula apo umwana wabo Theresa alubile, bapokelele ilyashi lya kuti balimwipaya.a Bawishi batila: “Napepele kuli Yehova ukuti amucingilile. Ilyo asangilwe ninshi balimwipaya, te kuti mfise, pa kubala naleipusha ico Lesa asha-asukile amapepo yandi. Kwena nalishiba ukuti Yehova tatweba ukuti akulacingilila umuntu wakwe umo na umo mu cisungusho. Natwalilile ukupepa ukuti angafwe ukumfwikisha uyu mulandu. Ukwishiba ukuti Yehova alacingilila bucibusa bwesu na ena, e kutila, alatupeela ifyo tukabila pa kuti bucibusa bwesu na ena butwalilile, kulansansamusha. Ukucingililwa muli uyu musango e kwacindamisha pantu kuti kwalenga ku ntanshi twakwata umweo wa muyayaya. Kanshi kuti twatila, Yehova alicingilile Theresa pantu alebombela Lesa mu busumino mpaka ne mfwa yakwe. Ndakoseleshiwa nga natontonkanya ukuti Yehova akamwibukisha ku ntanshi.”

Alatwafwa Ilyo Tulelwala

15. Bushe Yehova kuti atwafwa shani nga natulwala?

¹⁵ Yehova kuti atwafwa “pa busanshi bwa kulwala” nga filya ayafwile Davidi. (Amalu. 41:3) Nangu ca kutila pali ino nshita Yehova tatupususha mu cisungusho, alatwafwa. Atwafwa shani? Amafunde yaba mu Cebo cakwe yalatwafwa ukusala bwino ifyo twingondapwa e lyo ne fya kucita pa milandu imbi. (Amala. 2:6) Kuti twasanga ifyebo ifingatwafwa mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na muli Loleni! ifilanda pa bulwele tukwete. E lyo kabili Yehova kuti atupeela “amaka yacila aya bantunse” ukupitila mu mupashi wakwe. Aya maka kuti yatwafwa ukulashipikisha no kutwalilila aba busumino te mulandu no bwafya tukwete. (2 Kor. 4:7) Nga atwafwa muli iyi nshila, ubulwele bwesu teti buletusakamika sana ica kuti twafumya na mano kuli bucibusa twakwata na Yehova.

16. Finshi fya-afwa munyinefwe umo ukushipikisha mu kulwala kwakwe?

¹⁶ Tontonkanyeni pali munyinefwe wacaice twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Mu 1998, bamusangile no bulwele ubwamushile no bulebe umubili onse.b Bushe cinshi cimukosha mu kulwala kwakwe? Alondolola ukuti: “Limo cilankalipa kabili ndomfwa ububi nga natontonkanya pa kutila imfwa e ikandubula fye kuli ubu bucushi. Nga nakwata sana amalangulushi, ndapepa kuli Yehova ukuti ampeele ifintu fitatu: ukuteka umutima, ukutekanya, no kushipikisha. Imona ukuti Yehova alasuka amapepo yandi. Ukuteko mutima kulenga nalatontonkanya pa finsansamusha pamo nga ifyo cikawama mu calo cipya ilyo nkalaenda no kuipakisha ifya kulya ifisuma, e lyo no kulalanda na balupwa lwandi na kabili. Ukutekanya kulangafwa ukushishimisha ilyo ndi na mafya ayo uwa bulebe akwata. Ukushipikisha kulangafwa ukutwalilila uwa cishinka kuli Lesa pa kuti ifintu fimbi tafilelenga nafumya amano kuli bucibusa bwandi na ena. Na ine lumo lwine na kemba wa malumbo Davidi pantu na ine imona ukutila Yehova alangafwa pa busanshi bwandi ubwa kulwala.”—Esa. 35:5, 6.

Alatupeela Ifyo Tukabila

17. Cinshi Yehova alaya ukutucitila, kabili bushe ubu bulayo bwalola mwi?

¹⁷ Yehova alilaya ukuti akulatupeela ifyo tukabila. (Belengeni Mateo 6:33, 34 na AbaHebere 13:5, 6.) Lelo tacilepilibula ukuti tufwile ukukaana ukubomba no kulalolela Yehova ukutupeela ifyo tukabila mu cisungusho. (2 Tes. 3:10) Ubu bulayo bwalola mu kuti, nga tulefwaya Ubufumu intanshi mu bumi bwesu, e lyo tulefwaya no kulabomba incito pa kuti tusange umwa kuliila, kuti twacetekela ukuti Yehova akatwafwa ukusanga ifyo tukabila. (1 Tes. 4:11, 12; 1 Tim. 5:8) Kuti atupeela ifyo tukabila mu nshila isho tushingenekela na fwe bene, napamo kuti abomfya kapepa munensu ukutwafwa nelyo ukutwingishe ncito.

18. Shimikeni cimo icacitike icilanga ukutila kuti twapeelwa ifyo tukabila ilyo twacula.

¹⁸ Ibukisheni ulya mufyashi uushaupwa, uo twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Ilyo ena no mwana wakwe bakuukile ku cifulo cimbi, calimwafishe ukusanga incito. Alondolola ati: “Ulucelo naleya mu mulimo wa mwi bala e lyo akasuba naya mu kufwaya incito. Ndebukisha ifyo cali bushiku bumo ilyo naile mu kushita umukaka mwi shitolo limo. Naliminine nalolesha imisalu, lelo nshakwete indalama ya kuti nshite. Nalyumfwile ububi sana. Ilyo nabwelele ku ng’anda, nasangile umusalu uwapusanapusana mu lukungu, ku numa ya ng’anda yandi. Wali uwingi ica kuti twali no kulyapo pa myeshi iingi. Natendeke fye ukulila natasha na Yehova.” Caishilesangwa ukuti uwamuletele umusalu ni munyina balelongana nankwe uwakwete ibala lya misalu. Pa numa uyu nkashi alembeele uyu munyina no kumweba ukuti: “Nangu ca kutila nalimutashishe sana bulya bushiku, na Yehova nalimutasha pa kunanga ukutemwa ukupitila mu cikuuku cenu.”—Amapi. 19:17.

19. Mu bucushi bukalamba, finshi ababomfi ba kwa Yehova bakacetekela, kabili cinshi tufwile ukutwalilila ukucita pali nomba?

¹⁹ Twamona ukuti ifyo Yehova alecitila abantu bakwe aba ku kale, ne fyo atucitila muno nshiku filatwafwa ukucetekela ukuti ni Kafwa wesu. Nomba line, ilyo ubucushi bukalamba bukesa pali cino calo ca kwa Satana, e lyo tukafwaisha sana Yehova ukutwafwa. Na lyo line, abantu ba kwa Yehova bakamucetekela umupwilapo no kulolela ukuti abafwe. Bakenuna imitwe yabo no kusekelela apo bakeshiba ukuti, ukulubuka kwabo nakupalama. (Luka 21:28) Pali ino nshita, nangu tukwate amafya ya musango shani, natutwalilile ukucetekela Yehova, no kukanalaba ukuti, Lesa wesu uushaluka, ‘alapususha’ icine cine.

[Amafutunoti]