-
Nomba E Nshita ya Kuba Abalola SanaUlupungu—2003 | December 15
-
-
Nomba E Nshita ya Kuba Abalola Sana
“E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesa.”—MATEO 24:42.
1, 2. Finshi filanga ukuti tuleikala mu kusondwelela kwa buno bwikashi?
KALEMBA Bill Emmott atila, “Imyaka ya ba1900 yaishibikilwe sana ku nkondo.” Nangu ca kutila alesumina ukuti mu myaka iingi ukutula kale na kale abantu balimona ububi bwa nkondo no lukaakala, asosele no kuti: “[Ulukaakala ne nkondo] ifya mu myaka ya ba1900 tafyapusene ne fya myaka yapita, lelo fyapusene fye ku kuluma. E myaka yabalilepo ukubamo ukukangana kwe sonde lyonse . . . Kabili mwali ukukangana kwa calo conse kubili, kwati kufwaya abantu bashininkishe.”
2 Inkondo sha ‘luko ukwimino luko no bufumu ukwimino bufumu’ shalisobelwe na Yesu Kristu. Lelo, shaba fye lubali lumo ulwa ‘cishibilo ca kubapo kwa kwa Kristu ne ca mpela ya bwikashi.’ Muli uku kusesema kwakwe ukukalamba, Yesu alumbwile ne fipowe, ifikuko, ne finkukuma. (Mateo 24:3, 7, 8; Luka 21:6, 7, 10, 11) Utuyofi twa musango yo twalikulilako no kuluminako mu nshila ishingi. Ububi bwa muntu nabufulisha, nga fintu twingamona ku fyo amona Lesa no muntu munankwe. Tulemona ukubipilako kwa mibele no kufulilako kwa bumpulamafunde no lukaakala. Abantu nabatemwe ndalama ukucila ukutemwa Lesa, nabobelwa no musamwe. Ifi fyonse fishininkisha ukuti tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha.”—2 Timote 3:1-5.
3. Bushe “ifishibilo fya nshita” filingile ukutukuma shani?
3 Bushe mumona shani ifintu filebipilako mu milandu ikumine abantunse? Abengi balisuulako ku filecitika leelo. Na bambi balikunkuma no kukunkuma kuli fi fintu. Abantu ba mu calo aba maka na ba mano tabailuka ubupilibulo bwa “fishibilo fya nshita”; bashimapepo na bo tabatungulula bwino muli fi fintu. (Mateo 16:1-3) Lelo Yesu akonkomeshe abakonshi bakwe ati: “E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesa.” (Mateo 24:42) Pano Yesu tatukoseleshe fye ati loleni, lelo atila “mulelola.” Pa kutwalilila ukulola, tufwile ukuba abapempwila lyonse. Icifwaikwa pa kucite ci te kwishiba fye ati tuleikala mu nshiku sha kulekelesha. Te kwishiba fye ukuti inshiku nashafya. Tufwile ukushininwa icine cine ukuti “impela ya fyonse naipalama.” (1 Petro 4:7) E lintu twingaba abalola sana ukucila kale. E ico, tufwile ukutontonkanya pa lipusho lya kuti: ‘Cinshi cingatwafwa ukukosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela naipalama?’
4, 5. (a) Cinshi cikakosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela ya buno bwikashi bubifi naipalama, kabili mulandu nshi? (b) Kupalana nshi kumo pa kati ka nshiku sha kwa Noa no kubapo kwa Mwana wa muntu?
4 Tontonkanyeni pa fyalecitika mu nshita ilyo icintu cimo icaibela cishilacitika, e kutila pa ntanshi ya Lyeshi lya mu nshiku sha kwa Noa. Abantu bali ababifi ica kuti Yehova ‘alilungulwike ku mutima wakwe.’ Atile: “Nkafita aba bantu nalengele ukubafumya pe sonde ponse.” (Ukutendeka 6:6, 7) Kabili ifyo fine fye e fyo acitile. Ilyo Yesu alelanda pa fyo ilya nshita yapalana na ino, atile: “Pantu filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba.”—Mateo 24:37.
5 Ca mano ukutontonkanya ukuti ifyo Yehova aleumfwa pa fyo ifintu fyali pa ntanshi ya Lyeshi e fyo omfwa na pa mibele ili muli cino calo. Apo alyonawile cilya calo cabula bukapepa ica mu nshiku sha kwa Noa, ukwabula no kutwishika akonaula cino calo cibifi. Ukumfwikisha ifyo shilya nshiku shapalana ne nshiku shesu kulingile ukukosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela ya cino calo naipalama. Kupalana nshi kwabapo? Kwaba ifintu nangu 5 ifyapalana. Ica kubalilapo ca kuti ukusoka kwa kulungatika pa lwa bonaushi buleisa kulepeelwa.
Ukusokwa Ulwa “Fishilamoneka”
6. Kusoka nshi cimoneka kwati Yehova apeelele kabela mu nshiku sha kwa Noa?
6 Mu nshiku sha kwa Noa, Yehova atile: “Umupashi wandi te kuti wikalilile mu bantu mu kuluba kwabo; bena bantunse fye; inshiku shabo shikabe myaka umwanda umo na makumi yabili (120).” (Ukutendeka 6:3) Ilyo Lesa apeele ici cipope mu 2490 B.C.E. yali e ntendekelo ya kusondwelela kwa cilya calo cabula bukapepa. Elenganyeni umo ico calolele ku bantu baliko ilya nshita! Nga fintu cimoneka ukuti Yehova aebele Noa, kwashele fye imyaka 120 kabili Yehova aali no kulete “lyeshi lya menshi pe sonde ku konaule ca mubili conse umuli umupu wa mweo, ukucifumya mwi samba lya muulu.”—Ukutendeka 6:17.
7. (a) Bushe Noa acitile shani ilyo asokelwe pa lwa Lyeshi? (b) Bushe tulingile ukwankulako shani ku kusoka pa lwa kupwa kwa buno bwikashi?
7 Noa asokelwe ulwa kayofi kaleisa ninshi kucili imyaka iingi, kabili abomfeshe inshita mano mano ku kupekanishisha ukupusuka. Umutumwa Paulo atile, “Ilyo [Noa] asokelwe kuli Lesa ulwa fintu ifyali fishilamoneka, alangile akatiina ka bukapepa no kukuula icibwato ku kupususha aba mu ng’anda yakwe.” (AbaHebere 11:7) Ni shani pa lwa ifwe? Imyaka mupepi na 90 naipita apo inshiku sha kulekelesha isha buno bwikashi shatendekele mu 1914. Ukwabula no kutwishika twaba mu “nshita ya ku mpela.” (Daniele 12:4) Bushe tufwile ukucita shani pa kusokwa twasokwa? Baibolo itila: “Uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:17) Ino kanshi e nshita cipamfishe sana ukucita ukufwaya kwa kwa Yehova.
8, 9. Kusoka nshi kwapeelwa muno nshiku, kabili bushe uku kulebilishiwa shani?
8 Muno nshiku, abasambi ba Baibolo abafumaluka balisambilila mu Malembo yapuutwamo ukuti buno bwikashi bulelola ku bonaushi. Bushe twalicetekele ci? Moneni ifyo Yesu Kristu alandile ukwabula ukulamba: “Kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano calo ukufika kuli nomba, nangu tabwakabeko kabili iyo.” (Mateo 24:21) Yesu na kabili atile aali no kwisa nga Kapingula wasontwa na Lesa kabili aali no kupaatukanya abantu ifyo umucemi apaatukanya impaanga ku mbushi. Abakasangwa abashalinga “bakaya ku kuputulwa kwa muyayaya, lelo abalungama bakaya ku bumi bwa muyayaya.”—Mateo 25:31-33, 46.
9 Yehova alyeba abantu bakwe uku kusoka ukupitila mu kubacinkulako pa nshita yalinga ukupitila mu fya kulya fya ku mupashi ifipeelelwa mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Kabili, uluko lonse, umukowa, ululimi, na bantu balyebwa ‘ukutiina Lesa no kumucindika, pantu yaisa inshita ya bupingushi bwakwe.’ (Ukusokolola 14:6, 7) Ulubali lukalamba ulwa bukombe bwa Bufumu ubo Inte sha kwa Yehova shishimikila mwi sonde lyonse lwaba kusoka ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa nomba line buli no kufumyapo imitekele ya bantunse. (Daniele 2:44) Uku kusoka te kwa kusenda buyefya buyefya. Lesa Wa maka yonse lyonse alafishapo ico alaya. (Esaya 55:10, 11) Alifishishepo ifyo alaile mu nshiku sha kwa Noa, kabili akafishapo na muno nshiku.—2 Petro 3:3-7.
Bucisenene Bwabipisha Bwa-anana
10. Cinshi cingasoswa pa lwa bucisenene bwabipisha mu nshiku sha kwa Noa?
10 Inshiku shesu shapala inshiku sha kwa Noa mu nshila na imbi. Yehova aebele umwaume wa kubalilapo no mwanakashi ukufyala abana no ‘kukumanya isonde.’ Bali no kubomfya amaka ya bwaume no bwanakashi ayo Lesa abapeele mu nshila ya mucinshi mu cupo. (Ukutendeka 1:28) Mu nshiku sha kwa Noa, bamalaika babulwe cumfwila bakoweshe abantunse na bucisenene bwabipisha. Bafumine ku muulu, bafwala imibili ya buntu, no kutoolana na banakashi bayemba. Bafyele na bo abana abali abantunse lubali, lubali ifibanda, abaNefili. (Ukutendeka 6:2, 4) Ulubembu lwa aba bamalaika ba lwinso lwapashanishiwa kuli bucisenene bwabipisha ubwali mu Sodomu na Gomora. (Yuda 6, 7) Ico calengele bucisenene bwabipisha ukwanana muli shilya nshiku.
11. Mibele nshi ilenga inshiku shesu ukupalana ne sha kwa Noa?
11 Ni shani pa lwa mibele leelo? Muli shino nshiku sha ku mpela, imikalile ya bengi yatontomesha fye pa fya bwaume no bwanakashi. Paulo alondolola bwino bwino abantu ba musango yo nga ‘bakunkuma icine cine’; abengi bali-ipeela “ku mibele yakamuka ku kucita ukukowela konse mu bufunushi.” (Abena Efese 4:19) Ifikope fye shiku, ukulaalana kwa pa ntanshi ya cupo, ukucenda abana, ukulaalana kwa baume beka beka nelyo abanakashi beka beka kwaliseeka. Bamo kale kale ‘balepokelela abene beka icilambu conse’ ilyo balelwala amalwele yapitila mu kulaalana, ukubongoloka kwa ndupwa, na mafya yambi aya mu bwikashi.—Abena Roma 1:26, 27.
12. Mulandu nshi tulingile ukulundulwila ulupato lwa cabipa?
12 Mu nshiku sha kwa Noa, Yehova atumine Ilyeshi likalamba ilyaonawile cilya calo capenene fye kuli bucisenene. Tatufwile ukulaba ukuti shino nshiku shaba filya fine inshiku sha kwa Noa shali. “Ubucushi bukalamba” ubuleisa bukafumya pe sonde ‘aba bulalelale, abacende, abaume abacita bucilende ubushili bwa cifyalilwa, na baume abalaala na baume banabo.’ (Mateo 24:21; 1 Abena Korinti 6:9, 10; Ukusokolola 21:8) Kanshi nacipamfya ukuti tulundulule ulupato lwa cabipa no kutaluka ku mibele ingatutwala kuli bucisenene!—Amalumbo 97:10; 1 Abena Korinti 6:18.
Isonde ‘Lyaisulapo Ulukaakala’
13. Mulandu nshi isonde ‘lyaisulilepo ulukaakala’ mu nshiku sha kwa Noa?
13 Ilyo Baibolo ilelanda pa cintu ca butatu icaishibishe inshiku sha kwa Noa, itila: “Pano isonde palyonaike, kabili pano isonde paiswilepo [ulukaakala, NW].” (Ukutendeka 6:11) Ulukaakala te lintu lwatendeke. Kaini mwana Adamu aipeye munyina Abele. (Ukutendeka 4:8) Ku kulanga ifyo imibele ya lukaakala yali mu nshiku shakwe, Lameke ashikile umushikakulo uwa kuitakisha pa kwipaya umulumendo, kabili atungile ukuti aleicingilila fye. (Ukutendeka 4:23, 24) Icali icipya mu nshiku sha kwa Noa cali kuluma kwa lukaakala. Ilyo abana ba kwa Lesa aba bumalaika bacintomfwa baupile abanakashi pe sonde no kufyala ubufyashi bwabo, abaNefili, ulukaakala lwalikulile ukufika ku cipimo cishatalile acimonwa. Baibolo wa New World Translation asoso kuti ishiwi lya ciHebere ililosha kuli aya mapaka ya lukaakala lipilibula ‘Abawisha’—e kutila ‘abalenga bambi ukuwa pa nshi.’ (Ukutendeka 6:4) Ico calengele ukuti isonde ‘lisulepo ulukaakala. (Ukutendeka 6:13) Elenganyeni amafya Noa afwile alelolenkana na yo pa kukusha abana ilyo imibele yali muli uyo musango! Na lyo line, Noa aali ‘umulungami ku cinso ca kwa Yehova mu nkulo ilya.’—Ukutendeka 7:1.
14. Bushe pano isonde ilelo ‘paisulapo shani ulukaakala’?
14 Ulukaakala pa bantunse e ko lwaba ukutula kale na kale. Lelo nga fintu cali mu nshiku sha kwa Noa, mu nshiku shesu na mo mwaliba ulukaakala ulushingalinganishiwako. Lyonse tulomfwa ulwa kupumana kwa mu mayanda, ukusansa kwa tupondo, lulu wa kukufya umutundu umo nelyo aba kabungwe ka bupolitiki kamo, na ba mfuti ukwipayaula fye icipayeipaye. Ukulunda pali fyo kwaba ukusuumya umulopa mu nkondo. Pano isonde na kabili paisulapo ulukaakala. Mulandu nshi? Cinshi calenga uku kufulilako? Icasuko ciletulanga ukupalana na kumbi ukwa nshiku shesu ne sha kwa Noa.
15. (a) Cinshi calenga ulukaakala ukufulilako mu nshiku sha kulekelesha? (b) Cinshi cikatumbukamo ico tushingatwishika no kutwishika?
15 Ilyo Ubufumu bwa buMesia ubwa kwa Lesa bwaimikwe mu muulu mu 1914, Yesu Kristu, Imfumu yabikilwe pa bufumu, yacitile icintu cimo ica lulumbi. Satana Kaseebanya ne fibanda fyakwe balitamfiwe mu muulu ukwisapalama kwi sonde. (Ukusokolola 12:9-12) Ilyo Ilyeshi lishilaisa, bamalaika bacintomfwa bashiile ififulo fyabo mu muulu ku kuitemenwa fye; lelo muno nshiku, batamfiwe fye. Kabili, tabakwata amaka ya kufwala imibili ya buntunse pe sonde pa kuti baleipakisha umusamwe wa bumubili uo bashapangiilwe ukuipakisha. E ico mu bukali, no kutiina ubupingushi buleisa, balisonga abantu no tubungwe ukucita imisoka no lukaakala lwa bukatu ukucila ne fyo bacitile mu nshiku sha kwa Noa. Yehova alilofeshe balya bantu ba pa ntanshi ya Lyeshi ilyo bamalaika bacintomfwa na bana babo baiswishe ububi pano isonde. Mwitwishika pali ci, akacita cimo cine na mu nshiku shesu. (Amalumbo 37:10) Nangu cibe fyo, abatwalilila ukulola leelo balishiba ukuti ukulubuka kwabo nakupalama.
Ubukombe Bulashimikilwa
16, 17. Kupalana nshi kwalenga bune ukwaba pa nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu?
16 Icalenga bune icipalenye inshiku shesu ne sha pa ntanshi ya Lyeshi, mulimo Noa atuminwe ukubomba. Noa akuulile icibwato. Na kabili aali “kashimikila.” (2 Petro 2:5) Bukombe nshi ashimikile? Ukushimikila kwa kwa Noa kufwile kwasanshishemo ukweba abantu ukulapila no kubasoka ulwa bonaushi bwaleisa. Yesu atile abantu mu nshiku sha kwa Noa “[taba-angilweko] nakalya mpaka ilyeshi lyaishile no kubasenda bonse.”—Mateo 24:38, 39.
17 Na leelo, ilyo Inte sha kwa Yehova shilebomba umulimo wa shiko uwa kushimikila mu kucincila, ubukombe bwa Bufumu bwa kwa Lesa bulebilwa isonde lyonse. Abantu napamo mu ncende fye yonse iye sonde, kuti bayumfwila no kuibelengela ubukombe bwa Bufumu mu lulimi lwabo. Magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda, ulusabankanya Ubufumu bwa kwa Yehova, lupulintwa ukucila pa mamilioni 25 kabili mu ndimi ukucila pali 140. Cine cine, imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa ileshimikilwa “pano isonde ponse ku kubo bunte ku nko shonse.” Ilyo uyo mulimo ukapwishishiwa ukufika apo Lesa umwine alefwaya, impela cine cine ikesa.—Mateo 24:14.
18. Bushe ifyo abantu abengi bankulako ku mulimo wesu uwa kushimikila fyapalana shani ne fyalecita abengi mu nshiku sha kwa Noa?
18 Pa kumona ifyo kushali bumupashi ne mibele isuma mu nshiku shatangilile Ilyeshi, kuti twamona umulandu ulupwa lwa kwa Noa balelusekela, ukulupontela, no kulupumya ku bena mupalamano baletwishika icine cine. Lelo impela ukwisa yalishile. Na leelo, “bakapumya no kupumya kwabo” bengi muno nshiku sha kulekelesha. Baibolo itila, “lelo ubushiku bwa kwa Yehova bukesa ngo mupuupu.” (2 Petro 3:3, 4, 10) Ukwisa bukesa pa nshita yasontwa. Tabwakashimbe iyo. (Habakuki 2:3) Kanshi ca mano sana ukulalola!
Abanono fye E Bapusuka
19, 20. Kupalana nshi twingamona pa Lyeshi no bonaushi bwa buno bwikashi?
19 Ukupalana pa nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu takupelela fye pa bubi bwa bantu no bonaushi bwabo. Nga fintu fye kwali abapuswike Ilyeshi, e fyo kukaba na bakapusuka impela ya buno bwikashi. Abapuswike Ilyeshi bali abafuuka abashaleikala nga bantu bonse. Baumfwilile ukusoka kwa kwa Lesa no kuitalusha ku bubifi bwa bantu ba ilya nshita. Baibolo itila: ‘Noa asangile ukusenaminwa ku menso ya kwa Yehova. Ali uwa mpomfu mu nkulo yakwe.’ (Ukutendeka 6:8, 9) Mu bantunse bonse, ulupwa fye lumo, “abantu abanono, e kutila, imyeo cinekonsekonse (8) bapuswike ku menshi.” (1 Petro 3:20) Kabili Yehova Lesa abapeele icipope ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.”—Ukutendeka 9:1.
20 Icebo ca kwa Lesa catulaya ukuti ‘ibumba likalamba likafuma mu bucushi bukalamba.’ (Ukusokolola 7:9, 14) Bushe ili bumba bakaba banga? Yesu umwine atile: “Ya kamfyemfye impongolo, no musebo uutwala ku bumi walifyenenkana kabili banono abausanga.” (Mateo 7:13, 14) Nga kulinganya ku bantu amabilioni 6 abali pe sonde leelo, abakapusuka ubucushi bukalamba ubuleisa bakaba banono. Lelo napamo bakaba ne shuko nga lilya abapuswike Ilyeshi bapeelwe. Abakapusuka napamo pa nshita imo bakafyala abana aba kwikala mwi sonde lipya.—Esaya 65:23.
“Mulelola”
21, 22. (a) Bushe uku kusambilila pa fyalembwa pa Lyeshi kwamunonsha shani? (b) Lilembo nshi ilya mwaka wa 2004, kabili mulandu nshi tulingile ukuumfwila ukupanda amano kwabamo?
21 Nangu ca kuti cimoneka kwati Ilyeshi talyakuma ku nshiku shesu, lyaba kusoka kwingamoneka uko tushifwile ukusuulako. (Abena Roma 15:4) Ukupalana kwaba pa kati ka nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu kulingile ukutulenga ukwiluka sana ubupilibulo bwa filecitika no kutulenga ukupempwila ulwa kufika kwa kwa Yesu ngo mupuupu ku kuleta ubupingushi pa babifi.
22 Ilelo, Yesu Kristu aleangalila umulimo wa kukuula kwa ku mupashi uukalamba. Kwaba paradaise wa ku mupashi uwaba nge cibwato umo bakapepa ba cine bakabakilwa no kupusukila. (2 Abena Korinti 12:3, 4) Pa kubakwa ukupita mu bucushi bukalamba, tufwile ukwikalilila muli uyo paradaise. Ku nse ya uyu paradaise wa ku mupashi kwaba icalo ca kwa Satana. Cipembelela fye ukulya onse uwashipula lwa ku mupashi. Cili icacindamisha kanshi ukuti ‘tulelola’ no kuba abaiteyanya ku kwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova.—Mateo 24:42, 44.
-
-
Mube Abaiteyanya ku Kwisa kwa Bushiku bwa kwa YehovaUlupungu—2003 | December 15
-
-
Mube Abaiteyanya ku Kwisa kwa Bushiku bwa kwa Yehova
“Mube abaiteyanya, pantu pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.”—MATEO 24:44.
1. Mulandu nshi tulingile ukwangilwa ku bushiku bwa kwa Yehova?
BUKABA bushiku bwa bulwi no kububuka, bwa nkumbabulili kabili ubwa kumanama, ubwa mfifi kabili ubwa cimfulumfulu. “Ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya” bukesa pali buno bwikashi bubifi nangu cibe shani, filya fine fye Ilyeshi lyabunshishe icalo cibifi ica mu nshiku sha kwa Noa. Ukwisa kwena bukesa. Lelo, “onse uukalilila kwi shina lya kwa Yehova akapokololwa.” (Yoele 2:30-32; Amose 5:18-20) Lesa akonaula abalwani bakwe no kupususha abantu bakwe. Kasesema Sefania abilisha no kupamfiwa ati: “Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.” (Sefania 1:14) Lelo, ni lilali ubu bupingushi bwa kwa Lesa bukesa?
2, 3. Mulandu nshi cicindamine ukuipekanishisha ukwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova?
2 Yesu atile: “Ulwa bushiku bulya ne nshita takuli uwaishiba, nangu ni bamalaika ba mu muulu nangu Mwana, kano fye Tata.” (Mateo 24:36) Apo tatwaishiba inshita ine ine, nacicindama ukuti tumfwile amashiwi ye lembo lya mwaka wa 2004 aya kuti “Mulelola . . . Mube abaiteyanya.”—Mateo 24:42, 44.
3 Ilyo Yesu alelanda pa fyo abakaiteyanya bakalonganikwa bwangu bwangu ku kucingililwa ilyo bambi bakakaanwa, atile: “Abaume babili bakaba mwi bala: umo akasendwa e lyo umbi akashiwa; pa banakashi babili abalepela ku mpelo: umo akasendwa e lyo umbi akashiwa.” (Mateo 24:40, 41) Pali ilya nshita yakakala, bushe cikaba shani kuli ifwe? Bushe tukaba abaiteyanya, nelyo bushe bulya bushiku bukesa pali ifwe no kupumikisha? Cili fye ne fyo tulecitapo ino ine nshita. Pa kuiteyanishisha ubushiku bwa kwa Yehova kano twataluka ku mibele imo iyaseeka leelo, twacincintila ukwingila mu mibele imo iya ku mupashi, no kukaana imyendele imo imo.
Talukeni ku Kukana-angwako
4. Mibele nshi yali na bantu mu nshiku sha kwa Noa?
4 Tontonkanyeni pa nshiku sha kwa Noa. Baibolo itila: “Ni ku citetekelo e ko Noa, ilyo asokelwe kuli Lesa ulwa fintu ifyali fishilamoneka, alangile akatiina ka bukapepa no kukuula icibwato ku kupususha aba mu ng’anda yakwe.” (AbaHebere 11:7) Icibwato cali no kuba icaibela kabili cali no kulamoneka. Kabinge, Noa aali “kashimikila wa bulungami.” (2 Petro 2:5) Ukukuula kwa kwa Noa atemwa ukushimikila kwakwe tafyalengele abantu ba mu nshiku shakwe ukwalula imibele yabo. Mulandu nshi? Pantu “balelya no kunwa, baleupa no kuupwa.” Abo Noa ashimikileko balyobelwe ne fya pa lwabo no kwangala ica kuti “[taba-angilweko] nakalya mpaka ilyeshi lyaishile no kubasenda bonse.”—Mateo 24:38, 39.
5. Bushe abekashi ba mu Sodomu mu nshiku sha kwa Lote balemona shani ifintu?
5 E fyo cali na mu nshiku sha kwa Lote. Amalembo yatweba ati: “Balelya, balenwa, baleshita, baleshitisha, balebyala, balekuula. Lelo ubushiku ubo Lote afumine mu Sodomu, yalokele iya mulilo na mabwe ya mingu ukufuma mu muulu no konaula bonse.” (Luka 17:28, 29) Ilyo bamalaika basokele Lote ulwa bonaushi bwaleisa, aile-ebako bashifyala abakobekele abana bakwe ifyali no kucitika. Lelo mu menso yabo, “ali ngo wa kwangala fye.”—Ukutendeka 19:14.
6. Mibele nshi tufwile ukutalukako?
6 Yesu atile, nga filya cali mu nshiku sha kwa Noa na Lote, “e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu” kuli no kuba. (Mateo 24:39; Luka 17:30) Cine cine, abengi ilelo taba-angwako. Tufwile ukuibaka pa kuti tatukuminweko kuli iyo mibele. Tapaba icalubana no kuipakisha ifilyo fisuma no kunwako mu kulinga. Icupo na co, kupekanya kwa kwa Lesa. Lelo, nga ca kuti ifyo fintu fyaba e fyacindamisha mu mikalile yesu twasuula na ku fya ku mupashi, bushe ninshi pa lwesu natuipekanishisha ukwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova ubwa kutiinya?
7. Lipusho nshi lyacindama tulingile ukuipusha ilyo tushilacita fimo, kabili mulandu nshi?
7 Umutumwa Paulo atile, “Naipipe nshita iyashalako. E ico, abali na bakashi babe nga bashaba na bo.” (1 Abena Korinti 7:29-31) Kushele fye inshita inono iya kupwisha umulimo wa kushimikila Ubufumu uo Lesa atupeela. (Mateo 24:14) Paulo akonkomeshe na baupa ukukanaobelwa fye no kusekesha abena mwabo ica kuti ifya Bufumu fyaba ifya cibili mu bumi bwabo. Nacimoneka fye ukuti ukutontonkanya Paulo aletukoselesha ukuba na ko te kwa kuba abasha-angwako. Yesu atile: “Mulefwaya intanshi ubufumu no bulungami [bwa kwa Lesa].” (Mateo 6:33) Ilyo mushilapingula ifili fyonse nelyo ilyo mushilacita fimo, calicindama ukuipusha amuti, ‘Bushe ici cili no kulenga ndeke ukutangishako ifya Bufumu mu bumi bwandi?’
8. Nga ca kuti twalisendwa ku fintu fya lyonse ifya mu mikalile, cinshi tulingile ukucita?
8 Ni shani nga twailuka ukuti twalisendwa ne fintu fya lyonse ifya mu mikalile ica kuti twasuula ku fya ku mupashi? Bushe imikalile yesu yaba fye cimo cine ne ya bena mupalamano besu abashaishiba bwino bwino Amalembo kabili abashishimikila ulwa Bufumu? Nga ni fyo, ninshi tufwile ukupepelapo. Yehova kuti atwafwa ukuba no mutima walungama. (Abena Roma 15:5; Abena Filipi 3:15) Kuti atwafwa ukutangishako ifya Bufumu, ukucite calungama, no kufishapo umulimo wesu kuli wene.—Abena Roma 12:2; 2 Abena Korinti 13:7.
Cincintileni Ukushipula kwa ku Mupashi
9. Ukulingana no Ukusokolola 16:14-16, mulandu nshi cacindamina ukucincintila ukushipula kwa ku mupashi?
9 Ukusesema ukulanda pa “bushiku bukalamba bwa kwa Lesa Uwa maka yonse” pa Armagedone busoka no kuti bamo napamo tabakabe abalola. Shikulu Yesu Kristu atila: “Moneni! ndeisa ngo mupuupu. Wa nsansa uulelola no kubaka imingila yakwe, ukuti eenda ubwamba na bantu bemona insoni shakwe.” (Ukusokolola 16:14-16) Imingila yalandwapo pano ilosha ku fitwishibisha ukuti tuli Inte sha Bwina Kristu isha kwa Yehova. Ifi fisanshako umulimo wesu uwa kubila Ubufumu ne myendele yesu iya Bwina Kristu. Nga twatendeka ukushipula, kuti twaisapokwa icitwishibisha ukuti tuli Bena Kristu. Ico ca nsoni kabili ca busanso. Tufwile ukulwisha pa kuti tucincintile ukushipula kwa ku mupashi. Kuti twacincintila shani?
10. Mulandu nshi ukubelengela Baibolo cila bushiku kutwafwila ukulalola lwa ku mupashi?
10 Libili libili Baibolo ikomailapo ukuti tukabila ukulola no kucenjela. Ku ca kumwenako, mu Malandwe tucinkulwako ati: “Mulelola” (Mateo 24:42; 25:13; Marko 13:35, 37); “mube abaiteyanya” (Mateo 24:44); “cenjeleni, loleni” (Marko 13:33); “mube abaiteyanya” (Luka 12:40). Pa numa umutumwa Paulo alandile ukuti ubushiku bwa kwa Yehova bwali no kwisa mu kupumikisha pali cino calo, acincishe abasumina banankwe ati: “Twilaala nga bantu bambi, lelo tulole kabili tutekanye.” (1 Abena Tesalonika 5:6) Mwi buuku lya kulekelesha ilya mu Baibolo, Kristu Yesu wakatamikwa akomailapo ukuti akesa mu kupumikisha ilyo atila: “Ndeisa bwangu.” (Ukusokolola 3:11; 22:7, 12, 20) Bakasesema abaHebere abengi na bo balondolwele no kusoka ulwa bushiku bukalamba ubwa kupingula kwa kwa Yehova. (Esaya 2:12, 17; Yeremia 30:7; Yoele 2:11; Sefania 3:8) Ukubelenga Icebo ca kwa Lesa, Baibolo cila bushiku no kwetetula pa fyo tubelenga cilaafwa sana ukulalola lwa ku mupashi.
11. Mulandu nshi isambililo lya pa lwesu ilya Baibolo lyacindamina nga tulefwaya ukulalola lwa ku mupashi?
11 Ukucincilila isambililo lya pa lwesu ilya Malembo ukubomfya impapulo shashimpwa pali Baibolo ishiteyanishiwa no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka,” kulatucilimuna icine cine! (Mateo 24:45-47) Lelo, pa kuti isambililo lya pa lwesu litunonshe, tufwile ukukonkanya kabili lifwile ukulalundulukilako. (AbaHebere 5:14–6:3) Tufwile ukulya ifilyo fya ku mupashi ifyakosa lyonse. Kuti cayafya sana ukusanga inshita muli shino nshiku. (Abena Efese 5:15, 16) Na lyo line, ukubelenga Baibolo ne mpapulo shashimpwa pa Malembo ilyo fye catuwamina te cifwaikwa ceka. Isambililo lya pa lwesu ilya lyonse lilafwaikwa nga tuli no kutwalilila “abatuntulu mu citetekelo” no kulalola.—Tito 1:13.
12. Bushe ukulongana kwa Bwina Kristu no kulongana kukalamba fitwafwa shani ukucincintila ukushipula kwa ku mupashi.
12 Ukulongana kwa Bwina Kristu no kulongana kukalamba na fyo filatwafwa ukucincintila ukushipula kwa ku mupashi. Fitwafwa shani? Ukupitila mu kufunda tufundwa. Pali uku kubungana, lyonse tulacinkulwako ulwa kupalama kwa bushiku bwa kwa Yehova. Ukulongana kwa Bwina Kristu ukwa cila mulungu kutupeela amashuko ya “kucincishanya ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma.” Ukucincishanya kwa ifyo, kulafwaikwa sana nga tulefwaya ukulalola lwa ku mupashi. E mulandu wine kanshi twaebelwa ukulalongana lyonse apo ‘tulemona ubushiku bulya bulepalama.’—AbaHebere 10:24, 25.
13. Bushe ubutumikishi bwa Bwina Kristu butwafwa shani ukulalola lwa ku mupashi?
13 Cimbi icitwafwa ukulalola kulabombako no mweo onse ubutumikishi bwa Bwina Kristu. Ukulaebako bambi ulwa fishibilo fya nshita na muntu fyalola e nshila yawamisha iya kulaibukila ulwa fyene. Kabili ilyo twamona abo tusambilisha Baibolo balunduluka no kutampa ukubombela pa fyo balesambilila, e lyo tucilamo ukwibukila ifyo inshiku shipamfishe. Umutumwa Petro atile: “Sunsunkanyeni amatontonkanyo yenu, mube abatekanya umupwilapo.” (1 Petro 1:13) ‘Ukucincila pe mu mulimo wa kwa Shikulu,’ e muti usuma uwa kucimfya ukushipula kwa ku mupashi.—1 Abena Korinti 15:58.
Talukeni ku Mibele Ingonaula Bumupashi
14. Mibele nshi Yesu asokelepo iyalondololwa pali Luka 21:34-36?
14 Yesu mu kusesema kwakwe ukwa lulumbi pa lwa cishibilo ca kubapo kwakwe, alandile ukusoka na kumbi. Atile: “Muyangwe mwe bene epali imitima yenu yafinininwa ku buliili no kukolwakolwa na masakamika ya mikalile, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha kwati citeyo. Pantu bukesa pali bonse abaikala pano isonde ponse. E ico, mulelola, inshita yonse ukulapaapaata pa kuti mukapusuke kuli fyonse ifikacitika, no kwiminina ku cinso ca Mwana wa muntu.” (Luka 21:34-36) Yesu atungile fye nga mu keela pa kulanda pa mibele abantu abengi bakonkelela: ubuliili, ukukolwakolwa, ne mikalile ibaletela amasakamika.
15. Mulandu nshi tulingile ukutalukila ku buliili no kukolwakolwa?
15 Ubuliili no kukolwakolwa fintu fyapusana ne fishinte fya mu Baibolo kabili tufwile ukufitaluka. Baibolo ilondolola ati: “Wiba pa banwensho mwangashi, pa bafunukile nama.” (Amapinda 23:20) Lelo, te kutila ukulya no kunwa fiba fye fya busanso nga fyacishamo. Ukulya no kunwa kuti fyalenga umo ukushipula no kuba mbokoya. Ipinda lya mu Baibolo litila: “Mbokoya alakumbwa, kabili ica nsuuna yakwe tapali; lelo abacincila, umweo wabo uleniwa.” (Amapinda 13:4) Umuntu wa musango yo kuti afwaya ukucito kufwaya kwa kwa Lesa, lelo alefilwa ukucite co pa mulandu wa mulekelesha.
16. Kuti twacita shani pa kuti tatufinininwe ku masakamika ya fya lupwa lwesu?
16 Bushe amasakamika ya mikalile Yesu asokelepo e finshi? Fintu fya pa lwesu, ukupayanishisha ulupwa, ne fyapale fi. Ukuleke fi fintu fyatufininina butumpe icine cine! Yesu aipwishe ati: “Nani pali imwe nga alesakamikwa engalundako umukono umo ku bumi bwakwe?” Akonkomeshe bakoomfwa wakwe ati: “Mwisakamikwa amuti, ‘Tulelya nshi?’ nelyo, ‘Tulenwa nshi?’ nelyo, ‘Tulefwala nshi?’ Pantu fyonse ifi e fyo abena fyalo bafwaisha. Pantu Shinwe wa mu muulu alishiba ukuti mulakabila ifi fyonse.” Ukutangishako ifya Bufumu mu mikalile yesu no kucetekela ukuti Yehova akatupeela ifyo tukabila kukatulenga ukukanacishamo ukusakamikwa. Ico cikatwafwa no kulalola.—Mateo 6:25-34.
17. Bushe ukukonkelela ifyuma kuti kwaleta shani amasakamika?
17 Cimbi icingalenga amasakamika kukonkelela ifyuma. Ku ca kumwenako, bamo balalenga imikalile yabo ukwafya pa kushita ifyo bashingakumanisha. Bamo balibelelekwa ku mapange ya kufwaya ukunonka bwangu icuma no kubika indalama mu bukwebo bushingacetekelwa. Bambi na bo, iciteyo cabo kufwaya ukunonka indalama ukupitila mu masomo. Ca cine ukuti ukusambililako e kwingalenga umo ukusange ncito. Nangu ni fyo, icishinka cili ca kuti, bamo bali-iletelela lwa ku mupashi pa kufwaya ukukonkelela amasomo ya pa muulu. Ico ca busanso nga nshi ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bulepalama! Baibolo isoka ati: “Abafwaisha ukuba ne fyuma bawila mwi tunko kabili mu citeyo kabili mu lunkumbwa ulwingi ulwa kutumpa kabili ulwa kucena, ifyo fiibisha abantu mu bonaushi kabili mu kupomonwa.”—1 Timote 6:9.
18. Nga tatulefwaya imikalile ya kutemwe fyuma, maka nshi tufwile ukulundulula?
18 Icacindama nga tatulefwaya imikalile ya kutemwe fyuma kuba na maka ya kulingulula ku kulekanya icalungama ne cabipa ilyo tulepingula. Kuti twalundulula aya maka nga ca kuti lyonse tulelya ‘ifilyo fyakosa ifya bakosoka’ na pa ‘kukansha ukulingulula kwesu ukupitila mu kubelesha.’ (AbaHebere 5:13, 14) Cimbi icingatucingilila ku kulufyanya ifya kusala ‘kushininkishe ifyacilapo ukucindama’ ilyo tulemona ifyo tufwile ukutangisha.—Abena Filipi 1:10.
19. Nga twailuka ukuti tulekwata fye inshita inono iya fya ku mupashi, cinshi tulingile ukucita?
19 Imikalile ya kutemwe fyuma kuti yatupofwisha, no kutushiila fye inshita inono, atemwa ukwabula no kutushiila ne nshita ya fya ku mupashi. Kuti twaibebeta shani pa kuti tatwiketwe nga mu citeyo ku mikalile ya musango yo? Tufwile ukutontonkanya no kupepelapo pa fyo twingangushako imikalile yesu. Imfumu Solomone iya mu Israele wa pa kale yatile: “Twaliwamo tulo twa mubomfi, nga alyo tunono napamo ifingi; lelo iciikushi ca mucindami tacimuleko kutusha mu tulo.” (Lukala Milandu 5:12) Bushe ukusakamana ifikwatwa fyesu ifishikabilwa kulatupoosela sana inshita na maka? Ilyo twakwata ifingi, e lyo ne fya kulungisha, ifya kulembesha inshuwalansi, no kucingilila na fyo fifulilako. Bushe kuti catuwamina nga twa-angusha imikalile yesu pa kupeelako nelyo ukushitishapo ifikwatwa fimo?
Mube Abaiteyanya Ukwabula Ukufilwa
20, 21. (a) Cinshi umutumwa Petro atulaya ukukuma ku bushiku bwa kwa Yehova? (b) Milimo nshi tufwile ukulabomba ilyo tuleiteyanishisha ukwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova?
20 Inshita yalisukile yapwa mu nshiku sha kwa Noa, kabili inshita ya buno bwikashi na yo ikasuka ikapwe. Umutumwa Petro atulaya ati: “Ubushiku bwa kwa Yehova bukesa ngo mupuupu, ilyo imyulu ikapita waa, lelo ifintu ilyo fikakaba se fikasunguluka, ne sonde ne milimo iyabamo fikasokoloka.” Imyulu ya mampalanya—e kutila amabuteko—ne isonde lya mampalanya—e kutila abantunse abanunuka kuli Lesa—fikonaulwa ku cikabilila ca bukali bwa kwa Lesa ubukaba ngo mulilo. Ilyo Petro alelanga ifyo twingaba abaiteyanya, abilishe ati: “Apo ifi fyonse e fyo fili no kusunguluka, imwe mufwile ukuba abantu ba musango wa myendele ya mushilo ne milimo ya kuipeelesha kuli bukapepa, abalolela no kulaibukisha ukubapo kwa bushiku bwa kwa Yehova!”—2 Petro 3:10-12.
21 Ukusangwa lyonse ku kulongana kwa Bwina Kristu no kushimikilako imbila nsuma na yo milimo ya kuipeelesha kuli bukapepa. Shi natubombe iyo milimo no kuipeelesha no mutima onse kuli Lesa ilyo mu kutekanya tulelolela ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova. ‘Natuibikilisheko ukuti Lesa akasuke akatusange ababula akabi kabili ababula akalema kabili mu mutende.’—2 Petro 3:14.
-