Amafya Nakwete pa Numa ya Nkondo mu Estonia

Emili ne nkanshi nankwe balinsuminishe ukulabilila pamo na bo ifya kufwala fya ndupwa shaleikala mu mafarmu. Kabili ilingi line aba bene e bo twaleshimikila. Ala iyo nshita yaliweme, pantu nasambilile ukubila ifya kufwala no kubomba bwino umulimo wesu uwa Bwina Kristu. Kabili, ukulunda pa mulimo wa kubilila abantu ifya kufwala, naingile ne ncito ya bukafundisha. Nalefunda insamushi. Mu 1948, abalashi batampile ukulaikata baNte.

Ilyo nalebomba pe farmu umwaka wakonkelepo, mu October, naumfwile fye ukuti aba buteko beele ku ng’anda ya kwa Emili ne nkashi nankwe ku kunjikata. Natile kandeyabelama pe famu lya kwa Munyina Hugo Susi, awe naisaumfwa fye ati e lyo fye munyinane bamwikete. Umwanakashi uo nalebilila ifya kufwala alinsuminishe ukulaikala nankwe. Nalitwalilile ukulabila ifya kufwala no kulashimikila abantu ba mu mafarmu.

Mu nshita ya mpepo, ba Soviet State Security Committee (KGB) balinsangile mu Tartu, pa ng’anda ya kwa Linda Mettig, Nte wacaice uwakosa mu mulimo wa kwa Lesa. Balinjikete no kuntwala ku citesheni ca bakapokola ku kulubulula. Bampatikishe ukufuula ifya kufwala fye fyonse e lyo bakapokola abalumendo balantamba, ala calimbipile. Lelo ilyo napepele kuli Yehova, nalikosele.

Lyena, bantwele mu muputule uunono ica kuti nalefilwa no kulambalala. Balemfumyamo fye nga balefwaya ukundubulwisha. Bakapokola balenjeba abati: “Tatulekweba ukuti ukaane ukuti takwaba Lesa. Uleke fye ubu buwelewele bobe ubwa kubila imbila nsuma! Nga wacite fyo, cikakuwamina ku ntanshi.” E lyo kabili balentiinya abati: “Bushe ulefwaya ubumi? Nelyo bushe ulefwaya ukufwila Lesa obe ku Siberia?”

Pa nshiku shitatu, nshalesendama pa mulandu wa uku kulubulwisha. Ukutontonkanya pa fyalembwa mu Baibolo kwalingafwile ukushipikisha. Abalendubulwisha basukile banjita no kunjeba ati insaine ipepala limo ilya kusumina ukuti naleka ukubila imbila nsuma. Na ine natile: “Nintontonkanyapo sana pali uyu mulandu, kabili nsangile ukuti cawamapo ukwikala mu cifungo no kutwalilila ukuba cibusa wa kwa Lesa, ukucila ukutaluka kuli Lesa pa kuti fye mbe umuntungwa.” E lyo uwalendubulwisha anjebele ati: “We ciwelewele we! Bonse mwalakakwa no kuya ku Siberia!”

Nshaenekele Ukuti Balamfumya

Lelo icampapwishe ca kuti, bulya bwine bushiku ilyo na 12 koloko ya bushiku tailakwana abalendubulwisha banjebele ukusenda ifipe fyandi no kuya. Apo nalishibe ukuti balankonka uluto numa, nshaile ku mayanda ya Bena Kristu banandi, naletiina ukubaletelela.

Ine na Linda twabwelele ku Tartu, uko twaumfwile ukuti baNte na bambi balibekete, kumo na banyina kwa Linda. Ifibusa fyesu ifingi balifikete pali iyi nshita, kumo na Emili Sannamees na nkashi nankwe. Apo twalishibe ukuti baKGB baletufwaya, twafwaile incinga shibili, no kutwalilila ukulashimikila abantu baikala ku nse ya musumba wa Tartu. Bushiku bumo baKGB balinsangile ubushiku pa ng’anda ya kwa Alma Vardja, ninshi apo tapalakokola na sana apo abelele Nte. Ilyo kapokola umo aloleshe pali pasipoti yandi atile: “Ella! Ala twalikufwaya mpanga yonse!” Banjikete pa December 27, 1950.