Ukulanda kuti kwaba ca kwaafwa ukwilulula. Ukukonka pa mfwa ya bana bakwe bonse ikumi, pamo pene no tuyofi tumbi utwa pa lwakwe, icikolwe ca pa kale Yobo atile: “Ine ninkankamana ku mweo wandi; ndeleka [IciHebere, “ukukakula”] kutwalilile ukuŋwinta kwandi; ndesosa mu kulunguluka kwa ne mwine.” (Yobo 1:2, 18, 19; 10:1) Yobo taali na kutwalilila ukushinshibika ukuŋwinta kwakwe. Alekabila ukukakula kwene; ali no ‘kusosa.’ Mu musango umo wine, kalemba wa fyangalo umuNgeleshi Shakespeare alembele muli Macbeth ukuti: “Lumbulula ubulanda bobe; ubulanda ubo bushilumbululwa butootoosha ku mutima wafinininwa kabili butungulula wene ku kutobeka.”

E co ukulanda pa lwa kuyumfwa kobe kuli “cibusa” uyo akakutika mu kutekanya kabili mu kulangulukilako kuti kwaletako icipimo ca kutauluka. (Amapinda 17:17) Ukubika ifyo ulepitamo no kuyumfwa mu mashiwi ilingi line kulacilenga ukuba icayangukilako ukumfwikisha fyene no kubomba na fyo. Kabili nga ca kuti komfwa na o wine muntu wafwilwapo uwabomba no kulufya kwakwe kwine mu kufumamo cimo, kuti pambi waba na maka ya kutolamo imitubululo ibomba pa lwa fintu wingabombapo. Lintu umwana wakwe afwile, nyina umo alondolwele umulandu cabelele ica kwaafwa ukulanda ku mwanakashi umbi uwalolenkenepo no kulufya kwapalako ukuti: “Ukwishiba ukuti umuntu umbi alipitapo mu cintu cimo cine, kabili afuminemo fye umutuntulu, no kuti acili fye bwino kabili aletungulula fye ubumi ubutuntulu na co cine cali ca kukoselesha kuli ine.”

Ni shani nga ca kuti tauyumfwa bwino ukulanda pa lwa kuyumfwa kobe? Ukukonka pa mfwa ya kwa Shauli na Yonatani, Davidi ashikile ulwimbo lwa bulanda ulwa nkuntu shikalamba umo apongolwele ubulanda bwakwe. Uku kushika kwa ndoosha mu kupelako kwaishileba ulubali lwa calembwa ce buuku lya Baibolo ilya Samwele wa Cibili. (2 Samwele 1:17-27; 2 Imilandu 35:25) Mu kupalako, bamo bacisanga icayangukilako ukuilumbulwila abene mu kulemba. Mukamfwilwa umo acitile lipoti ukuti aali no kulemba ukuyumfwa kwakwe kabili lyene inshiku shimo pa numa ukubelenga ifintu aali alembele. Asangile ici ukuba ica kwilulwilamo ca kwaafwa.

Nampo nga ni mu kulanda nelyo mu kulemba, ukulanshanya ukuyumfwa kobe kuti kwakwaafwa ukufumya ubulanda bobe. Na kabili kuti kwakwaafwa ukufumyapo ukukanaumfwana. Nyina uwafwilwa alondolola ukuti: “Ine no mulume wandi twalyumfwilepo ulwa baupana bambi abalekene pa numa ya kulufya umwana, kabili tatwalefwaya ico ukutucitikila. E co inshita iili yonse twakalipe, ukufwaya ukufutukishanya, twali no kulanshanya cene. Ndemona mu cituntulu twalicililemo ukupalamana ukupitila mu kucite fyo.” Kanshi, ukuleka ukuyumfwa kobe ukwishibikwa kuti kwakwaafwa ukumfwikisha ukuti nangula ca kuti kuti pambi muli mu kulufya kumo kwine, bambi kuti pambi baumfwa ubulanda mu kupusanako—pa musenselo wabo abene kabili mu nshila yabo.

Nga fintu cimwenwe mu kubangilila, bamo balayumfwa aba mulandu pa numa ya kulufya umutemwikwa mu mfwa. Ici kuti pambi caafwa ukulondolola ubulanda bwacilamo ubo umuntu wa busumino Yakobo ayumfwile lintu alengelwe ukusumino kuti umwana wakwe Yosefe alitaakaniwe ku “nama mbi.” Yakobo umwine e watumine Yosefe ku kuyamona bamunyina nga bali umutende. E co Yakobo mu kupalishako alicushiwe ku kuyumfwa uwa mulandu, pamo nga ‘Mulandu nshi natumine Yosefe eka? Mulandu nshi namutumine mu ncende isenyamo inama mpanga?’—Ukutendeka 37:33-35.

Napamo uyumfwa ukuti umulekelesha obe unono walisangwilileko ku mfwa ya mutemwikwa obe. Ukwiluka ukuti ukuyumfwa uwa mulandu—napamo nga kwa cine cine nelyo kwaelenganishiwa fye—kwaba kwankulako kwa cifyalilwa ku bulanda kuti kwaba kwa kwaafwa mu kwine kweka. Pano napo, wiumfwa ukuti ufwile ukusungilila uku kuyumfwa kuli we mwine. Ukulanda pa fintu uleyumfwa uwa mulandu kuti kwapayanya ukwilulukwa uko kukabilwa nga nshi.

Ba uwaibukila, nangula ni fyo, ukuti te mulandu na fintu twatemwa umuntu umbi, te kuti tulame ubumi bwakwe, kabili te kuti tucilikile “inshita ne ca mankumanya” ukufuma ku kuponena abo twatemwa. (Lukala Milandu 9:11) Pa mbali ya ico, ukwabulo kutwishika inkuntu shobe tashali ishabipa. Ku ca kumwenako, pa kukanamutwala kuli dokota mu kwangufyanya, bushe amapange yobe yali ya kuti umutemwikwa obe alwale no kufwa? Kwena iyo! Lyene bushe mu cituntulu uli uwa mulandu wa kulenga imfwa ya uyo muntu? Iyo.

Nyina umo asambilile ifya kubomba no kuyumfwa kwakwe uwa mulandu pa numa umwana mwanakashi wakwe afwile mu busanso bwa pa musebo. Alondololo kuti: “Nayumfwile uwa mulandu pa kuti nalimutumine. Lelo naishileiluka ukuti tacalimo ukupelulula ukuyumfwa muli iyo nshila. Tapali icili conse icalubene ukutuma wene na wishi ku kuyacita fimo. Cali fye mankumanya yabipisha.”

‘Lelo kuliko ifintu ifingi ifyo nanguluka ukuti kanshi nga nalisosele nelyo ukucita,’ e fintu pambi wingasosa. Ca cine, lelo ni ani uwa muli ifwe uwingasosa ukuti twaliba bawishi, banyina, nelyo umwana wapwililika? Baibolo itucinkulako ukuti: “Ifwe bonse tuipununa apengi. Umuntu nga taipununa mu kusosa, wene muntu uwapwililila.” (Yakobo 3:2; Abena Roma 5:12) E ico sumina icishinka ca kuti tawaba uwapwililika. Ukutwalilila ukutontonkanya kwa “kanshi nga” takwakalule icili conse, lelo kuti pambi calenga ukupuupuutuka kobe ukuba ukwakokomoka.

Nga ca kuti nukwata imilandu iituntulu iya kucetekelo kuti ukuyumfwa kobe uwa mulandu kuli kwa cine cine, te kwa kwelenganya fye, lyene languluka icintu cacilishapo ukukatama pali fyonse mu kutandula ukuyumfwa uwa mulandu—ukulekelela kwa kwa Lesa. Baibolo itwebekesha ukuti: “Amampuulu nga mwayamwensekesha, mwe Yehova, mwe Shikulu, ni ani uwingeminina? Pantu kuli imwe kwabo kulekelela.” (Ilumbo 130:3, 4) Te kuti ubwelele ku fyapita no kwalula icili conse. Nangu ni fyo, kuti walomba ukulekelela kwa kwa Lesa pa filubo fyapita. Lyene cinshi? Cisuma, nga ca kuti Lesa alaya ukulekelela ifilubo fyapita, bushe na iwe wine taulingile ukuilekelela we mwine?—Amapinda 28:13; 1 Yohane 1:9.