Abasambilila sayansi bamo batila icalo ne fintu ifyabamo kuti fyaonaulwa ku fintu pamo nga amabwe yakalamba aya mulilo ayapita mu muulu, intanda shipuulika, na lintu umwela wa hydrogen uupeela akasuba amaka wapwa.

Abasambilila sayansi batila icalo cakulaya fye cileonaika, napamo pa numa ya myaka amabilioni cikonaika ica kuti na bantu tabakekalepo. Ici cumfwana na filya icitabo ca Encyclopædia Britannica cisosa ukuti, “mu kupita kwa nshita ifintu fyonse filaya fileonaika, kabili tafibwelela numa mpaka fye fyaonaika umupwilapo.”

Kale sana ilyo na basayansi bashilailuka ukuti ifintu fyonse “mu kupita kwa nshita filasuka fyaonaika umupwilapo,” uwaimbile amalumbo ya mu Baibolo atile: “[We Lesa] Ni we wabumbile icalo pa citendekelo, na maboko yobe e yapanga umuulu. Fyonse fyena fikonaika, lelo iwe ukabelelela pee; fyonse fikabola nge fya kufwala. Iwe ukafifuula nge fya kufwala na fyonse ninshi e milobele. Lelo iwe wabela fye umo wabela ne myaka yobe tayakapelele nakalya.”—Amalumbo 102:25-27, The Bible in Bemba, 1983.

Ilyo alembele aya mashiwi, uwaimbile amalumbo talepilika amashiwi yambi ayalanda ukutila Lesa afwaya isonde ukubako ku ciyayaya. Lelo, alelanda fye pa kutila Lesa ekala umuyayaya, lelo ifyo Lesa apanga fyena kuti fyaonaika. Akubulaba amaka ya kwa Lesa ayashipwa, aya kubukulula ifintu, mu kupita kwa nshita, umuulu ne calo, pamo ne fya mu muulu fimbi ifilenga ubumi ukutwalilila pano isonde, kuti fyasuka fyaonaika umupwilapo. Kanshi icalo nga caba fye ukwabula ukuti Lesa alecisakamana, kuti “cabola,” nelyo ukonaika umupwilapo.