(1 Tim. 3:4, 12) Bankashi nabo balikwata umulimo wa kusunga amayanda yabo aya busaka, maka maka mu kati. (Tito 2: 4, 5) Abana abo basambilisha bwino balasunga imiputule balaalamo iya busaka kabili na bene balaisunga aba busaka. Kanshi nga ca kuti aba mu lupwa balebombela pamo pa kuti babe aba busaka, ninshi cikabangukila ukuba aba busaka na mu calo cipya ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka.

¹¹ Abantu ba kwa Yehova abengi muno nshiku babomfya imyotoka pa kuya mu kulongana. Mu ncende shimo te kuti muye mu kubila imbila nsuma nga tamukwete motoka. Motoka ifwile ukuba bwino kabili iya busaka. Amayanda yesu ne myotoka fifwile filelanga ukuti tuli bantu ba kwa Yehova aba busaka kabili aba mushilo. Kabili icola tusenda mu mulimo wa kubila imbila nsuma na Baibolo na fyo fifwile ukulamoneka bwino.

¹² Tufwile ukulanga ukuti tulakonka amafunde ya kwa Lesa mu mifwalile na mu mimonekele yesu. Te kuti tuye mu kumona umulashi nga tatufwele bwino nelyo nga tufwele kwati tuleya mu kwangala. Nga ca kutila te kuti tuye mu kumona umulashi nga tatufwele bwino, ninshi kanshi ilyo tuleimininako Yehova mu mulimo wa Bufumu nelyo ilyo tuli pa cisebele tufwile ukufwala bwino sana! Imimonekele yesu ne mifwalile kuti fyalenga abantu bacindika Yehova nangu ukukanamucindika. Te kuti ciwame ukufwala ifya kufwala ifishalinga nelyo ifingapunwisha abantu. (Mika 6:8; 1 Kor. 10:31-33; 1 Tim. 2:9, 10) Kanshi ilyo tuleipekanya ukuya mu kubila imbila nsuma, mu kulongana kwa pa cilonganino, mu kulongana kwa muputule, nelyo mu kulongana kwa citungu, tuletontokanya pa fyo Amalembo yalanda pa busaka na pa kufwala ifyalinga. Lyonse tufwaya ukulacindika Yehova.

¹³ Na lintu tuleya mu kutandala ku maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova nelyo kwi ofeshi lya musambo, tufwile ukufwala bwino. Tuleibukisha ukuti ishina lya kuti Bethel lyalola mu kuti “Ing’anda ya kwa Lesa.” E ico tulingile ukufwala bwino no kuba ne mibele isuma nga fintu tuba ilyo tulelongana pa Ng’anda ya Bufumu.

¹⁴ Nangu fye ni lintu tulelesha icitendwe tulingile ukufwala bwino. Kanshi tulingile ukulayipusha atuti, ‘Bushe ifi mfwele kuti fyalenga naumfwa insoni ica kuti nafilwa no kushimikila abantu mu bunte bwa mu lyashi?’

IFYA KULESESHAMO ICITENDWE IFISUMA

¹⁵ Ukutuusha no kwangalako kuti fyalenga twakwata ubumi ubusuma. Inshita imo Yesu aebele abasambi bakwe ukuti baye nankwe ku ncende ukwa kuti babe fye beka pa kuti ‘batuusheko panono.’ (Marko 6:31) Nga tuletuushako e lyo no kwangalako kuti twaba ne nsansa, kabili kuti twalabomba bwino imilimo.

¹⁶ Apo kwaliba ifya kuleseshamo icitendwe ifingi muno nshiku, Abena Kristu balingile ukubomfya amano yafuma kuli Lesa pa kusala ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma. Nangu ca kuti ukulesha icitendwe kusuma, takufwile ukuba e cintu cacindamisha mu bumi bwesu. Baibolo itusoka ukuti mu “nshiku sha kulekelesha” abantu bakaba “abatemwa ukwangala ukucila ukutemwa Lesa.” (2 Tim. 3:1, 4) Ifya kuleseshamo icitendwe ifingi muno nshiku tafyawama ku bafwaya ukukonka amafunde ya kwa Yehova ayalungama.

¹⁷ Abena Kristu ba kubalilapo tabaleya ukwaleba abantu abatemenwe ifyangalo fyabipa. Mu cibansa ca bena Roma umo baletambila ifyangalo, abantu baleumfwa bwino ukutamba uko abantu balecula. Muli ici cibansa mwaleba ukutamba ifyangalo umwali ubunkalwe, ukusumya umulopa, e lyo no bulalelale, lelo Abena Kristu ba kubalilapo bena tabalefwaya nangu fye panono ukuya uko baletambila ifyangalo fya musango uyu. Na muno nshiku mwine, ifingi ifyo abantu batamba mulaba ubunkalwe, ukusumya umulopa e lyo no bulalelale, kabili ifi filenga abantu balafwaya ukucita ifyabipa. E ico tulingile ukuba ‘abacenjela’ pa kuti twilatamba ifya musango uyu. (Efes. 5:15, 16; Amalu. 11:5) Nangu ca kuti ica kuleseshamo icitendwe cili fye bwino, te kuti ciwame ukulalesha icitendwe na bantu abakwata imibele yabipa.—1 Pet. 4:1-4.

¹⁸ Kwaliba ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma ifyo Abena Kristu bengaipakisha. Abengi balinonkelamo mu kukonka ifyo Amalembo yatufunda e lyo ne fyo impapulo shesu shilanda pa fyo twingasala ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma.

¹⁹ Inshita shimo, nalimo ulupwa lwa ba Nte kuti lwaitako indupwa sha Bena Kristu banabo ku ng’anda pa kuti bangalileko capamo. E lyo inshita shimbi bamunyinefwe na bankashi kuti babeta ku bwinga, nelyo ku mutebeto fye umbi. (Yoh. 2:2) Umwine wa mutebeto afwile ukushininkisha ukuti fyonse fyaenda bwino. Kanshi tulingile ukucenjela nga twaita abantu abengi ku mutebeto. Limo bamo abali pa mutebeto kuti batendeka ukucita ifyo Abena Kristu bashilingile ukucita pamo nga ukunwa sana ubwalwa no kulya ukucila mu cipimo, kabili kuti bacita fye ne membu shimbi ishikalamba. Kanshi Abena Kristu abeluka balimona ubusuma bwaba mu kwita fye abantu abanono no kuceefyako inshita ya mutebeto. Nga ca kuti pa mutebeto pali ubwalwa, abalenwa balingile ukunwa fye ubwalinga. (Fil. 4:5) Nga ca kuti pa kupekanya umutebeto mwabika sana amano ku fyo mukesakoseleshanya mu fya kwa Lesa na abo muketa, tamwakamone ukuti ifya kulya ne fya kunwa e fyacindamisha.

²⁰ Caliwama ukulasekelela abeni nelyo ukuba ne cileela. (1 Pet. 4:9) Nga tuleita aba bwananyina ku mayanda yesu ku kuliila pamo nelyo ku kwangalila pamo, tulingile ukwitako na bashakwata apa kuuma ukuboko. (Luka 14:12-14) Nga ca kuti ni fwe betile ku mutebeto, imibele yesu ifwile ukulanga ukuti tulakonka ifyo Baibolo itufunda pali Marko 12:31. Tufwile ukulatasha pa fisuma ifyo abanensu batucitila.

²¹ Abena Kristu balasekelela pa fisuma ifingi ifyo Lesa abapeela na pa kwishiba ukutila, kuti ‘balya no kunwa, no kusekelamo mu kubombesha kwabo konse.’ (Luk. Mil. 3:12, 13) Nga ca kuti fwe betile abantu ku mutebeto e lyo na fwebo betile ‘tulecita fyonse mu kucindika Lesa,’ tukalaibukisha ifyo twakoseleshenye mu fya kwa Lesa ilyo twali pa mutebeto.

IFICITIKA KU SUKULU

²² Abana ba Nte sha kwa Yehova balanonkelamo mu masambililo ya ku sukulu. Ilyo balesambilila balafwaisha ukwishiba ukubelenga no kulemba bwino. Fimo ifyo basambilisha ku sukulu kuti fya-afwa abacaice ukwisafishapo ifyo bapanga ukucita mu mulimo wa kwa Lesa. Ilyo bali pa sukulu balesha na maka ‘ukwibukisha Kabumba wabo’ pa kubika intanshi ifya kwa Lesa.—Luk. Mil. 12:1.

²³ Mwe Bena Kristu bacaice abali pa sukulu, mwila-angala icangaleangale na bacaice banenu abashipepa Yehova. (2 Tim. 3:1, 2) Fingi ifyo mwingacita pa kuti mwilakonkelela abacaice banenu abacita ifyabipa, pantu Yehova alimupeela ifingi ifingamwafwa ukuicingilila. (Amalu. 23:4; 91:1, 2) Kanshi pa kuti muleicingilila mulingile ukulabomfya ifyo Yehova amupeela.—Amalu. 23:5.

²⁴ Pa kuti ba Nte bacaice belacitako ifya muli ici calo ilyo bali pa sukulu, abengi basalapo ukukanacitako ifya pa sukulu ifyo bacita nga bainuka. Nalimo bakafundisha na bana be sukulu banabo te kuti beshibe bwino ico ba Nte bacaice bashicitilako ifyo abanabo bacita. Lelo ba Nte bacaice bafwaisha ukulacita ifilenga Lesa atemwa, e kutila ukubomfya ifyo basambilila muli Baibolo no kupingulapo ukukaanala-angalako ifyangalo fya kucimfyanya nelyo ukucita ifintu ifilanga ukuti balitemwisha icalo cabo. (Gal. 5:19, 26) Nga ca kuti mwe bacaice mulekonka ifyo abafyashi benu abatemwa Lesa balemweba, kabili nga muleangala na ba bwananyina ababa ne mibele iisuma, mukalakonka amafunde ya kwa Yehova ayalungama.

INCITO NE FIBUSA

²⁵ Amalembo yatila imitwe ya ndupwa e balingile ukusakamana aba mu ng’anda yabo. (1 Tim. 5:8) Lelo apo babomfi ba kwa Lesa, balishiba ukuti ukubika ifya Bufumu intanshi kwalicindama ukucila incito babomba. (Mat. 6:33; Rom. 11:13) Nga balebika amano kuli bukapepa bwabo kabili baleteka no mutima ku fyo bakwete pamo nge fya kulya ne fya kufwala, te kuti balesakamikwa kabili te kuti bekatwe mu citeyo ca kutemwisha ifyuma.—1 Tim. 6:6-10.

²⁶ Abena Kristu bonse abaipeela ababomba incito bafwile ukulatungululwa na mashinte ya mafunde ya kwa Lesa. Ukubomba incito mu bufumacumi calola mu kuti tatufwile ukulacita ifyo amafunde ya kwa Lesa nelyo amafunde ya calo yakaanya. (Rom. 13:1, 2; 1 Kor. 6:9, 10) Tufwile ukulatontonkanya pa bubi bwaba mu kulaaba pamo na baba ne mibele yabipa. Apo tuli bashilika ba kwa Kristu, tatucita amakwebo ayengalenga twasuula amafunde ya kwa Lesa, twatendeka ukuitumpa mu fya calo, nelyo ayengalenga bucibusa bwesu na Lesa bwaonaika. (Esa. 2:4; 2 Tim. 2:4) Na kabili tatubishanya nangu panono ne mipepele yaba muli “Babiloni Mukalamba,” umulwani wa kwa Lesa.—Ukus. 18:2, 4; 2 Kor. 6:14-17.

²⁷ Nga tulekonka amafunde ya kwa Lesa te kuti tulesabankanya amakwebo yesu ilyo tuli pa kulongana nelyo ukulalanda pa fya kuisekesha. Icikalamba ico tubela pamo na ba bwananyina pa kulongana konse, kupepa Yehova epela. Ilyo tulelongana tulalya pe tebulo lyakwe ilya ku mupashi kabili aba bwananyina ‘balatukoselesha e lyo na ifwe tulabakoselesha.’ (Rom. 1:11, 12; Heb. 10:24, 25) Kanshi ilyo tuli pa cifulo ca kulonganinapo, tatulingile ukulalanshanya pa makwebo nelyo ukulalanda pa fya kuisekesha, lelo tufwile ukulalanda pa fya kwa Lesa.

UKUBOMBELA PAMO MU KWIKATANA

²⁸ Amafunde ya kwa Yehova yalanda ukuti abantu bakwe bafwile “ukusungilila ukwikatana uko umupashi ubapeela mu mutende uwikatanya.” (Efes. 4:1-3) Mu nshita ya kufwaya fye ukulaisekesha abene, balacita ifisuma kuli bonse. (1 Tes. 5:15) Ukwabula no kutwishika ifi fine e fyo na ba mu cilonganino mwaba bacita. Nangu ca kuti tuli ba mishobo iyalekanalekana, twafuma mu fyalo ifyapusanapusana, twalikwata ifyuma, tuli bapiina, kabili nangu twalisambilila sana nelyo iyo, bonse fye tutungululwa na mafunde ya kwa Lesa ayalungama. Nangu fye bantu abashili ba Nte nabo balamona ukuti abantu ba kwa Yehova balikatana.—1 Pet. 2:12.

²⁹ Umutumwa Paulo akomaile pa co Abena Kristu balingile ukubela abaikatana, atile: “Kwaba umubili umo, no mupashi umo, filya fine mwasubile mwi subilo limo ilyo mwaitilwe; Shikulu umo, icitetekelo cimo, ulubatisho lumo; Lesa umo kabili Wishi wa bantu bonse, uwaba pa muulu wa bonse kabili uubombela muli bonse kabili uwaba muli bonse.” (Efes. 4:4-6) Ici cilolele mu kuti bonse fye tufwile ukumfwikisha amasambililo ya kutendekelako, e lyo na masambililo yashika aya mu Baibolo pa kulanga ukutila twalishiba ukuti Yehova e walinga ukuteka ku muulu na pano isonde. Ukwabula no kutwishika Yehova alitupeela ululimi lwine lwine ululenga tulemubombela no mutima umo.—Sefa. 3:9.

³⁰ Icilenga bakapepa ba kwa Yehova baleba ne nsansa ni co balikatana kabili ba mutende. Twalimona ifyo Yehova afikilisha ubulayo bwakwe ubwa kuti: “Nkabekatanya nge mpaanga mwi cinka.” (Mika 2:12) Kanshi pa kuti tutwalilile ukuba abaikatana tufwile ukulakonka amafunde ya kwa Yehova ayalungama.

³¹ Ba nsansa bonse ababa mu cilonganino ca kwa Yehova ica busaka! Kanshi ukwitilwa kwi shina lya kwa Yehova kwalicindama sana ukucila pa fyo twingaipusulako pa kuti tube ababomfi bakwe. E ico pa kuti tutwalilile ukuba ifibusa fya kwa Yehova, tufwile ukulaesha na maka ukulakonka amafunde yakwe ayalungama no kulaebako abantu pali ayo mafunde.—2 Kor. 3:18.

CILA mwaka, abantu abengi sana balesa ku ng’anda ya kwa Yehova, e kutila ku kupepa kwasanguluka nga fintu Baibolo yasobele. (Mika 4: 1, 2) Ala tulatemwa nga nshi ukupokelela aba abantu mu “cilonganino ca kwa Lesa”! (Imil. 20:28) Balatemwa ukubombela Yehova pamo na ifwe, kabili balaipakisha ukuba muli paradaise ya ku mupashi iyasanguluka kabili umwaba umutende. Umupashi wa mushilo ne fyo Icebo ca kwa Lesa citusambilisha e fitwafwa ukuba no mutende e lyo no kulasunga icilonganino icasanguluka.—Amalu. 119:105; Seka. 4:6.

² Apo tulakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibolo, tulafwala “ubuntu bupya.” (Kol. 3: 10) Tulasuulako ku filubo ifinono ifyo abanensu bacita, e lyo tulalaba na ku fyo tupusana nabo. Nga tulemona ifintu nge fyo Yehova afimona, tatwakulacita ifingalenga twalapusana na banensu kabili tukalabombela pamo mu kwikatana na ba bwananyina ba mwi sonde lyonse.—Imil. 10:34, 35.

³ Kwena limo limo kulaba amafya ayengalenga mu cilonganino mwiba umutende no kwikatana. Cinshi cilenga? Ilingi line icilenga kukaanakonka ifyo Baibolo ilanda. Bonse fye tuli babembu, tatwapwililika. (1 Yoh. 1:10) Nalimo umo kuti acita fimo ifingalenga mu cilonganino mwaba imibele yabipa mu cilonganino nelyo ifingalenga cakaana ukuba icasanguluka. Limbi kuti twalanda nelyo ukucita ifingakalifya bambi, nelyo kuti twakalipa pa mulandu wa fyo bamo balanda nelyo ifyo bacita. (Rom. 3:23) Kuti twacita shani pa kuti tulungike ifintu nga kwaba aya amafya?

⁴ Apo Yehova alitutemwa, alitupeela Icebo cakwe icitwafwa ukwishiba ifya kucita nga kwaba amafya ya musango uyu. Baeluda nabo balaitemenwa ukwafwa impaanga. Nga twakonka ifyo baeluda batufunda, kuti twalaumfwana bwino na banensu kabili kuti twatwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova. Nga ca kuti batusalapula nelyo batulungika pa mulandu wa cilubo tucitile, tufwile ukwishiba ukuti Shifwe wa ku muulu e uletusalapula pantu alitutemwa.—Amapi. 3:11, 12; Heb. 12:6.

IFYO MWINGACITA NGA MWAPUSANA NO WA BWANANYINA PA TUNTU UTUNONO

⁵ Inshita shimo aba mu cilonganino nalimo kuti bapusana na pa tuntu fye utunono. Nga kwaba ubwafya bwa musango uyu, mufwile ukwangufyanya ukupanga umutende. (Efes. 4:26; Fil. 2:2-4; Kol. 3:12-14) Ilingi line kuti mwatendeka ukumfwana no Mwina Kristu munenu uo mwapusana nankwe nga ca kuti mwakonka ukufunda kwa mutumwa Petro ukwa kuti: “Muletemwana nga nshi, pantu ukutemwa kufimba pa membu ishingi.” (1 Pet. 4:8) Baibolo itila: “Ifwe bonse tulaipununa imiku iingi.” (Yako. 3:2) Kanshi nga tulekonka amashiwi ayo Yesu alandile aya kuti ifyo mufwaya abantu ukulamucitila e fyo na imwe mulingile ukulabacitila, ninshi tukalaelela abanensu kabili tukalasuulako ku filubo fyabo.—Mat. 6:14, 15; 7:12.

⁶ Nga mwailuka ukuti ifyo mwalandile nelyo ifyo mwacitile fyalikalifye munyinenwe, mulingile ukuyalanshanya nankwe bwangu bwangu no kupwisha ubwafya. Mulingile ukulaibukisha ukuti ukupusana na ba bwananyina kulakuma bucibusa bwenu na Yehova. Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Nga uletwala ica bupe ku ciipailo, kabili palya pene waibukisha ukuti munonko ali na cimo kuli iwe, ushe ica bupe cobe pa ntanshi ya ciipailo, no kubwelelamo; utale uyeumfwana na munonko, kabili nga wabwela, e lyo utuule ica bupe cobe.” (Mat. 5:23, 24) Nalimo mwalipusana no wa bwananyina. Nga mwalipusana, mulingile ukuyalanshanya nankwe. Nga ca kuti aba mu cilonganino balelanshanya bwino, te kuti balepusana kabili te kuti cileafya ukupwisha amafya ayengabako pa mulandu wa kukanapwililika.

UKUBOMFYA AMALEMBO PA KULUNGIKA ABA BWANANYINA

⁷ Limo limo, baeluda balafunda umuntu pa kuti bamulungike. Te lyonse canguka ukucita ifi. Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu ku Galatia ati: “Mwe bamunyinane, umuntu nga alufyanya ukwabula ukwishiba, imwe mwe bafikapo mu buKristu esheni ukulungika uwa musango yo no mutima uwafuuka.”—Gal. 6:1.

⁸ Nga ca kuti baeluda balecema umukuni, bakacingilila aba mu cilonganino ku fingonaula bucibusa bwabo na Lesa, kabili bakacilikila ne fingalenga mu cilonganino mwaba amafya ayakalamba. Baeluda balesha na maka yonse ukucita ifyo Yehova alaile ukupitila muli Esaya ukuti: “Umo umo akaba ngo mwa kufisama ku mwela kabili nge cifulo ca kubelamamo ku mfula iikalamba, nge milonga ya menshi mu calo icabula amenshi, nge cintelelwe ca cilibwe cafina mu calo icauma.”—Esa. 32:2.

UKWISHIBA BWINO ABASHUMFWA

⁹ Umutumwa Paulo alisokele aba mu cilonganino pali bamo abali ne mibele yabipa. Atile: “Tulemupa ifipope . . . ukutalukako ku wa bwananyina onse uushumfwa kabili uushenda ukulingana ne fyo twamusambilishe.” Paulo alilondolwele umo aloseshe pa kulanda aya amashiwi. Atile: “Ngo muntu talenakila amashiwi yesu ayali muli uno kalata, mwishibeni bwino, mwila-angala nankwe, pa kuti alengwe insoni. Na lyo line mwilamumona ngo mulwani, lelo twalilileni ukulamukonkomesha ngo wa bwananyina.”—2 Tes. 3:6, 14, 15.

¹⁰ Limo umuntu te kuti acite ulubembu lwa kumutamfishapo mu cilonganino, lelo kuti atendeka ukucita ifilanga ukuti alisuula amafunde ya kwa Lesa ayo Abena Kristu bafwile ukulakonka. Nalimo munang’ani sana, alasuusha bambi, nelyo musaali. E lyo kuti ‘alaipoosa mu fishimukumine.’ (2 Tes. 3:11) Kuti aba uwa bucenjeshi nelyo kuti alaliila bambi amasuku pa mutwe nangu alitemwa ifya kuleseshamo icitendwe ifyabipa. Kanshi ukukanaumfwa kuti kwaonaula ishina lya cilonganino, e lyo kuti kwalenga na bambi mu cilonganino ukulacita cimo cine.

¹¹ Baeluda balingile ukubomfya Baibolo pa kulungika uushumfwa. Lelo nga atwalilila ukusuula ifyo Baibolo ilanda nangu ca kuti balimwafwapo imiku iingi, baeluda balingile ukulanda ilyashi lya kusoka mu cilonganino.