Beni no Mutima Uutiina Yehova

“Nga kwabo mutima uyu kuli bene, ku kuntiina no kubaka amafunde yandi yonse inshiku shonse.”—AMALANGO 5:29.

1. Kuti twashininkisha shani ukutila bushiku bumo abantu bakaipakisha ukwikala ukwabula umwenso?

UMWENSO walisakamika abantunse pa myaka iingi. Ukutiina insala, ukulwala, imisoka, nelyo inkondo filatwalilila ukusakamika abantu abengi. Ni pali ci kanshi amashiwi ya kubalilapo aya lupapulo lwa Universal Declaration of Human Rights yalandila pa kufwaisha ukulenga icalo ukuba icifulo umo abantunse bonse bengaipakisha ukwikala ukwabula umwenso.a Ca nsansa ukutila Lesa umwine atulaya ati ico calo cikesa—nangu ca kuti te bantunse bakacileta. Muli kasesema wakwe Mika, Yehova atulaya ukuti mu calo cakwe icipya ica bulungami, ‘tapakabe na wa kututumya abantu bakwe.’—Mika 4:4.

2. (a) Bushe Amalembo yatukonkomesha shani ukutiina Lesa? (b) Fipusho nshi twingepusha ilyo twatontonkanya pa mulimo wesu uwa kutiina Lesa?

² Lelo umwenso ulaleta no busuma. Mu Malembo, ababomfi ba kwa Lesa libili libili bakonkomeshiwa ukutiina Yehova. Mose aebele abena Israele ati: “Yehova Lesa wenu e o mukaletiina; kabili e o mukalebombela.” (Amalango 6:13) Pa numa ya myaka iingi, Solomone alembele ati: “Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse.” (Lukala Milandu 12:13) Mu mulimo wesu onse uwa kushimikila, uubombwa pa kutungululwa na bamalaika, na ifwe tulakonkomesha abantu ‘ukutiina Lesa, no kumupeela umucinshi.’ (Ukusokolola 14:6, 7) Abena Kristu bafwile ukutiina Yehova, kabili bafwile ukumutemwa ne mitima yabo yonse. (Mateo 22:37, 38) Kuti twatemwa shani Lesa no kumutiina pa nshita imo ine? Mulandu nshi cikabilwa ukutiina Lesa wa kutemwa? Busuma nshi tusanga pa kuba na katiina ka kuli Lesa? Pa kwasuka ifi fipusho, intanshi tufwile ukumfwikisha bwino umwalola akatiina ka kuli Lesa no lubali lukalamba ulo aka katiina kabomba muli bucibusa bwesu na Yehova.

Umucinshi na Katiina

3. Ukutiina Lesa e kuti shani?

³ Akatiina ka kuli Lesa mibele iyo Abena Kristu ba cine bafwile ukuba na yo kuli Kalenga wabo. Bamo balondolola aka katiina ukutila “mucinshi nelyo ukucindikisha Kalenga no kutiina ukumukalifya.” Kanshi, ukutiina Lesa kulakuma ubumi bwesu mu mbali shibili: e kuti ifyo tumona Lesa ne fyo apata. Kwena, fyonse fibili fyalicindama kabili fikabila ukubikako sana amano. Nge fyo icitabo ca Expository Dictionary of New Testament Words ica kwa Vine cilondolola, aka katiina ku Bena Kristu ‘e katungulule mikalile yabo, mu milandu yonse iya ku mupashi ne mibele.’

4. Kuti twacita shani pa kuti tuletiina no kucindikisha Kalenga wesu?

⁴ Kuti twacita shani pa kuti tuletiina no kucindikisha Kalenga wesu? Tulaba na katiina ilyo twamona incende yayemba, icipooma cisuma, nelyo ukuwa kusuma ukwa kasuba. Aka katiina kalakoselako ilyo twailuka, na menso yesu aya citetekelo, ukuti Lesa e walengele ifi fintu. Kabili, nge Mfumu Davidi, tuleluka ifyo twacepa nga nshi nga twailinganya ku bubumbo bwa kupapusha ubwa kwa Yehova. “Ilyo nalolesho muulu, umulimo wa minwe yenu, umweshi ne ntanda ifyo mwabumbile, ntila, Wa nshi umuntunse, apo mumwibukisha?” (Amalumbo 8:3, 4) Aka katiina katulenga ukuba no mucinshi, kabili umucinshi utulenga ukutasha no kulumba Yehova pali fyonse atucitila. Davidi kabili alembele ati: “Ndemutootela, pa kuti nalengelwe mu musango wa kutiinya kabili uwa kupapa; yapesha amano imilimo yenu. Umutima wandi mwaliwishibishe.”—Amalumbo 139:14.

5. Mulandu nshi tulingile ukutiinina Yehova, kabili ca kumwenako nshi icisuma twakwata ukukuma kuli ici?

⁵ Umucinshi utulenga ukuba na katiina aka maka ya kwa Lesa nga Kalenga kabili ne cifulo cakwe nga Kateka wa bubumbo bonse. Mu cimonwa umutumwa Yohane amwene, “abacimfishe iciswango ne cimpashanya ca ciko”—e kuti abakonshi basubwa aba kwa Kristu mu cifulo cabo ica ku muulu—balebilisha ati: “Ikalamba kabili yapesha amano imilimo yenu, mwe Shikulu Lesa wa maka yonse. Yalilungama kabili ya cine imibele yenu mwe Mfumu ya muyayaya. Nani uushakatiine ishina lyenu, mwe Shikulu no kulicindika?” (Ukusokolola 15:2-4) Akatiina ka kuli Lesa, ako bakwata pa mulandu wa kucindikisha icifulo cakwe ngo wapulishamo, kalenga aba bakateka banankwe aba kwa Kristu mu Bufumu bwakwe ubwa mu muulu ukucindika Lesa ngo wakwatisha amaka. Ilyo twatontonkanya pali fyonse ifyo Yehova acita ne nshila isuma atungulwilamo ububumbo, bushe tatuba ne fingi ifya kutulenga ukumutiina?—Amalumbo 2:11; Yeremia 10:7.

6. Mulandu nshi tulingile ukutiinina ukufulwisha Yehova?

⁶ Lelo, ukulunda pa kuba no mucinshi, akatiina ka kuli Lesa kalingile ukubamo ukutiina ukumukalifya nelyo ukukanamumfwila. Mulandu nshi? Pantu nangu Yehova ‘alakokolo kukalipa, kabili afulisho luse,’ tulingile ukwibukisha ukutila “ababi takabalinge aba kaele nangu pamo.” (Ukufuma 34:6, 7) Nangu ca kuti Yehova wa kutemwa kabili wa luse, tasuminisha ubupulumushi nelyo ukucita ifibi ku mufulo. (Amalumbo 5:4, 5; Habakuki 1:13) Abantu abacita ku mufulo ifintu ifyabipa mu menso ya kwa Yehova ukwabula ukulapila kabili abacita ifyapusana ne fyo afwaya te kuti bacite ifyo ukwabula ukukandwa. Nge fyo umutumwa Paulo atile, “ca kulengo mwenso ukuponena mu minwe ya kwa Lesa wa mweo.” Ukuba no mwenso wa musango uyo kukatucingilila.—AbaHebere 10:31.

“Kuli Wene E Ko Mukalelambatila”

7. Milandu nshi twakwata iya kucetekela amaka ya kwa Yehova aya kupususha?

⁷ Umuntu alaba na katiina ka kuli Lesa no kwishiba amaka yakwe ilyo ashilatendeka ukucetekela Yehova. Nge fyo fye umwana munono omfwa uwacingililwa ilyo wishi ali mupepi, na ifwe tulayumfwa abacingililwa kabili abacetekela ilyo tuletungululwa na Yehova. Moneni ico abena Israele bacitile ilyo Yehova abafumishe mu Egupti: “Kabili abena Israele bamwene ukuboko kukalamba uko Yehova acitiileko ku bena Egupti, na bo bantu batiinine Yehova, kabili batetekele Yehova.” (Ukufuma 14:31) Icacitikile Elisha na co cilanga icishinka ca kutila “malaika wa kwa Yehova acite nkambi ukushinguluka pa bamutiina, no kubapokolola.” (Amalumbo 34:7; 2 Ishamfumu 6:15-17) Ilyashi lya muno nshiku ilya bantu ba kwa Yehova kabili nangu fye ifyatucitikila na ifwe filanga ukuti Lesa alanga amaka ku kwafwa abamubombela. (2 Imilandu 16:9) E co tuleluka ukutila “uwa katiina kuli Yehova aba ne ca kusuubilako icakosa.”—Amapinda 14:26.

8. (a) Mulandu nshi akatiina ka kuli Lesa katulengela ukwenda mu mibele yakwe? (b) Londololeni ifyo tufwile ‘ukulambatila’ kuli Yehova.

⁸ Akatiina ka kuli Lesa takatulenga fye ukumucetekela lelo katulenga no kwenda mu mibele yakwe. Ilyo Solomone apeele itempele, apepele kuli Yehova ati: “[Abena Israele] bamutiine, ku kwenda mu mibele yenu, inshiku shonse isho bene baba no mweo pa calo ico mwapeele kuli bashifwe.” (2 Imilandu 6:31) Ilyo Solomone ashilalanda aya mashiwi, Mose akoseleshe abena Israele ati: “Yehova Lesa wesu e o mukalekonka, kabili wene e o mukaletiina, kabili amafunde yakwe e yo mukalebaka, ne shiwi lyakwe e lyo mukaleumfwa, kabili e o mukalebombela, na kuli wene e ko mukalelambatila.” (Amalango 13:4) Nge fyo aya malembo yalanga bwino, ukufwaisha ukwenda mu nshila sha kwa Yehova no ‘kulambatila’ kuli wene fisako ilyo twacetekela Lesa. Ca cine, akatiina ka kuli Lesa katulenga ukumfwila Yehova, ukumubombela, no kulambatila kuli wene, nge fyo fye umwana munono engalambatila kuli wishi uo acetekela nga nshi.—Amalumbo 63:8; Esaya 41:13.

Ukutemwa Lesa E Kumutiina

9. Bushe ukutemwa Lesa no kutiina Lesa fyaampana shani?

⁹ Ukulingana na Malembo, ukutiina Lesa te kutila ninshi teti tumutemwe. Lelo, abena Israele baebelwe “ukutiina Yehova, . . . ukwenda mu mibele yakwe yonse, no kumutemwa.” (Amalango 10:12) E co, ukutiina Lesa no kumutemwa fyalyampana nga nshi. Ukutiina Lesa kutulenga ukwenda mu mibele yakwe, kabili ukucite fi kulanga ukuti twalimutemwa. (1 Yohane 5:3) Ici calilinga pantu nga twalitemwa umuntu umo, tulatiina ukumukalifya. Abena Israele bakalifye Yehova pa mulandu wa bucipondoka bwabo mu matololo. Kwena teti tufwaye ukucita conse icingalenga Shifwe wa mu muulu ubulanda bwa musango yo. (Amalumbo 78:40, 41) Lelo, apo “Yehova acankilwa abamutiina,” icumfwila cesu na bucishinka filenga umutima wakwe ukusamwa. (Amalumbo 147:11; Amapinda 27:11) Ukutemwa Lesa kutulenga ukumutemuna, kabili ukutiina Lesa kutulenga ukutaluka ku kumukalifya. Iyi mibele yendela pamo kabili taipinkana.

10. Bushe Yesu alangile shani ukuti alebekelwa mu kucita ukufwaya kwa kwa Yehova?

¹⁰ Imikalile ya kwa Yesu Kristu ilatulanga bwino ifyo twingatemwa Lesa no kumutiina pa nshita imo ine. Kasesema Esaya alembele pali Yesu ati: “Pali wene pakekalo mupashi wa kwa Yehova, umupashi wa mano kabili uwa mucetekanya, umupashi wa kutubulula kabili uwa bumpalume, umupashi wa kwishiba kabili uwa katiina ka kuli Yehova. Ukupekwa kwakwe kukaba mu katiina ka kuli Yehova.” (Esaya 11:2, 3) Ukulingana no ku kusesema, umupashi wa kwa Lesa walengele Yesu ukutiina Wishi wa ku muulu. Kabili, twamona ukuti aka katiina, takali akayafya lelo kaletele insansa. Yesu alitemenwe ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa no kumutemuna, nangu fye ilyo ifintu fyayafishe nga nshi. Ilyo ali mupepi no kwipaiwa pa cimuti, aebele Yehova ati: “Te ifyo ine ntemenwe kano ifyo imwe mutemenwe.” (Mateo 26:40) Pa mulandu wa kuti Umwana wakwe ali na katiina ka kuli Lesa, Yehova akutike kuli wene, alimukoseshe, no kumubuusha.—AbaHebere 5:7.

Ukusambilila Ukutiina Yehova

11, 12. (a) Mulandu nshi tulingile ukusambilila ukutiina Lesa? (b) Bushe Yesu atusambilisha shani ukutiina Yehova?

¹¹ Ukutiina Lesa kwalipusana no mucinshi tuba na o ilyo twamona amaka no kupulamo kwa bubumbo, pantu kwena takuishila fye. E mulandu wine Davidi Mukalamba, Yesu Kristu, mu kusesema atulaalika ukutila: “Iseni, mwe bana, umfweni kuli ine; imusambilishe akatiina ka kuli Yehova.” (Amalumbo 34:11) Kuti twasambilila shani kuli Yesu ukutiina Yehova?

¹² Yesu atusambilishe ukutiina Yehova pa kutwafwa ukumfwikisha imibele isuma iya kwa Shifwe wa mu muulu. (Yohane 1:18) Ica kumwenako ca kwa Yesu cilanga ifyo Lesa atontonkanya ne fyo abomba na bambi, pantu Yesu alanga bwino nga nshi imibele ya kwa Wishi. (Yohane 14:9, 10) Kabili, ukupitila mwi lambo lya kwa Yesu, kuti twalanda na Yehova ilyo twapepela ukwelelwa imembu shesu. Inshila yacilapo Lesa atulangilamo inkumbu ifwile ukutulenga ukumutiina. Kemba wa malumbo alembele ati: “Kuli imwe kwabo kulekelela abalapila, ku kuleka mubelwe akatiina.”—Amalumbo 130:4.

13. Ni nshila nshi ishalandwapo mwi buuku lya Amapinda ishitwafwa ukutiina Yehova?

¹³ Ibuuku lya Amapinda lilanga inshila ishitwafwa ukulundulula akatiina ka kuli Lesa. “We mwana wandi, nga wapokelele fyebo fyandi, na mafunde yandi wabika, ku kupeepeko kutwi kobe ku mano, no kwalwilo mutima obe ku mucetekanya; nga walilila ku kwiluka, wasanswile shiwi lyobe ku mucetekanya, . . . e lyo uleiluka akatiina ka kuli Yehova, no kwishiba Lesa ukakusanga.” (Amapinda 2:1-5) E co, pa kuti tuletiina Lesa, tufwile ukusambilila Icebo cakwe, ukubombesha pa kumfwikisha ifyo cifunda, lyene ukumfwila ukufunda kwa ciko.

14. Kuti twaumfwila shani ukufunda kwapeelwe ku mfumu sha mu Israele?

¹⁴ Imfumu yonse iya mu Israele wa pa kale yafundilwe ukuilembela Amalango no ‘kubelengamo inshiku shonse sha mweo wa iko, ku kuleka isambilile ukutiina Yehova Lesa wa iko, ku kubake fyebo fyonse fya malango.’ (Amalango 17:18, 19) Ukubelenga Baibolo no kuisoma fyalicindama na kuli ifwe nga tulefwaya ukusambilila ukutiina Yehova. Ilyo tulebomfya ifishinte fya muli Baibolo mu mikalile yesu, panono panono tulanonka amano no kwishiba ififuma kuli Lesa. ‘Tuleluka akatiina ka kuli Yehova’ pantu tulamona ifisuma kaletako mu mikalile yesu, kabili tulacindamika bucibusa bwesu na Lesa. Na kabili, pa kulongana lyonse na basumina banensu, bonse abaice na bakalamba kuti bakutika ku kufunda kwa kwa Lesa, ukusambilila ukutiina Lesa, no kwenda mu mibele yakwe.—Amalango 31:12.

Wa Nsansa Onse Uutiina Yehova

15. Ni mu nshila nshi akatiina ka kuli Lesa kayampanina no kupepa kwesu kuli wene?

¹⁵ Pa fyo twalanda, kuti twamona ukutila ukutiina Lesa mibele isuma iyo bonse tufwile ukulundulula, apo kwaba lubali lwacindama ulwa kupepa kwesu kuli Yehova. Ukutiina Lesa kutulenga ukumucetekela umupwilapo, ukwenda mu mibele yakwe, no kulambatila kuli wene. Nga filya cali kuli Yesu Kristu, ukutiina Lesa kabili kuti kwatulenga ukufishapo umulapo wa kuipeela kwesu pali nomba na ku ciyayaya.

16. Mulandu nshi Yehova atukoselesesha ukumutiina?

¹⁶ Akatiina ka kuli Lesa te bucamwenso nelyo ukutucilikila ukucita ifintu ifingi. Baibolo itweba ati: “Alishuka onse uutina Yehova, uwenda mu mibele yakwe!” (Amalumbo 128:1) Yehova atukoselesha ukumutiina pantu alishiba ukuti iyi mibele ikatucingilila. Tulomfwikisha ukwangwa kwakwe ukwa kutemwa mu mashiwi aebele Mose aya kutila: “Nga kwabo mutima uyu kuli bene [abena Israele], ku kuntiina no kubaka amafunde yandi yonse inshiku shonse, ku kuleka kuwame kuli bene na ku bana babo umuyayaya!”—Amalango 5:29.

17. (a) Tunonkelamo shani mu kutiina Lesa? (b) Ni mbali nshi isha katiina ka kuli Lesa isho twalabebeta mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Na ifwe nga twalundulula umutima wa kutiina Lesa, kukawama kuli ifwe. Mu nshila nshi? Intanshi, imibele ya musango yo ikatemuna Lesa kabili ikatupalamika kuli wene. Davidi alishibe ku fyo apitilemo ukutila “ukufwaya kwa bamutiina, wene alakucita, ne nkuuta yabo ayumfwa, no kubapususha.” (Amalumbo 145:19) Ica bubili, akatiina ka kuli Lesa kakatunonsha pantu kakatulenga ukupata ifyabipa. (Amapinda 3:7) Icipande cikonkelepo calabebeta ifyo aka katiina katucingilila ku mafya ya ku mupashi, no kulanda pa fya kumwenako fya mu Malembo ifya baume batiinine Lesa no kutaluka ku bubi.

[Futunoti]

Beleni Yehova Akatiina no Kubaka Amafunde Yakwe

“Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse.”—LUKALA MILANDU 12:13.

1, 2. (a) Akatiina kuti katucingilila shani lwa ku mubili? (b) Mulandu nshi abafyashi ba mano besesha ukusambilisha abana babo ukuba na katiina?

LEONARDO da Vinci atile: “Nge fyo fye ukupama kulenga umuntu ukuba mu bwafya, akatiina kalamucingilila.” Ukupama kwacishamo kulenga umuntu ukukanamona ubusanso, lelo akatiina kamulenga ukwibukila ukuti afwile ukucenjela. Ku ca kumwenako, nga twaya pa nembenembe ya lupili no kumona ifyo apo tuli palepele, fwe bengi kuti twabwelela ku numa bwangu bwangu. Na katiina kasuma na ko katulenga ukuba bacibusa basuma aba kwa Lesa, nge fyo twasambilile mu cipande cafumineko, kabili kalatubaka na ku fintu ifingatucena.

² Lelo, tufwile ukusambilila ukutiina ifintu fingatuletela amasanso muno nshiku. Apo abana tabaishiba amasanso amalaiti nelyo bamotoka bali pa musebo fingaleta, kuti cabangukila ukuponenwa no busanso bwabipisha.a Abafyashi ba mano balabombesha ukusambilisha abana ukuba na katiina, ukubasoka libili libili pa fintu fingabacena. Abafyashi balishiba ukutila aka katiina kuti kapususha abana babo.

3. Mulandu nshi Yehova atusokela pa mafya ya ku mupashi kabili atusoka shani?

³ Yehova na o e fyo atusakamana. Apo ni Shifwe wa kutemwa, alatusambilisha ukubomfya Icebo cakwe no kuteyanya kwakwe pa kuti tuinonshe. (Esaya 48:17) Muli uku kufunda kwa kwa Lesa, mwaba no kutusoka “libili libili” pa fiteyo fya ku mupashi pa kuti twingaba na katiina kasuma aka fiteyo fya musango yo. (2 Imilandu 36:15, NW; 2 Petro 3:1) Ukutula fye ku kale abantu nga balitaluka ku mafya ya ku mupashi ayengi no kucula nga kwalipwa ‘ababa no yu mutima wa kutiina Lesa no kubaka amafunde yakwe.’ (Amalango 5:29) Muli shino “nshita shayafya,” kuti twacita shani pa kuti tube no mutima uutiina Lesa no kutaluka ku busanso bwa ku mupashi?—2 Timote 3:1.

Talukeni ku Bubi

4. (a) Lupato nshi Abena Kristu bafwile ukulundulula? (b) Yehova omfwa shani pa myendele yabipa? (Moneni amashiwi ya pe samba.)

⁴ Baibolo ilondolola ukutila “ukutiina Yehova e kupato bubi.” (Amapinda 8:13) Icitabo cilondolola amashiwi ya mu Baibolo citila uku kupata “kukanafwaya abantu ne fintu ifyapusana ne fyo afwaya, ifyabipa, ifyasuulwa kabili ifyo umuntu ashifwaya ukumona nelyo ukucita na fyo icibusa.” E ico akatiina ka kuli Lesa kupata lwa nkati fyonse ifyabipa mu menso ya kwa Yehova.b (Amalumbo 97:10) Akatiina katulenga ukutaluka ku bubi, nge fyo fye twingataluka ku mpela ya lupili ilyo twatiina. Baibolo itila “ku katiina ka kuli Yehova kuli ukufuma ku bubi.”—Amapinda 16:6.

5. (a) Kuti twakusha shani akatiina ka kuli Lesa no kupata ifyabipa? (b) Cinshi ico ilyashi lya luko lwa bena Israele litusambilisha pali ici?

⁵ Kuti twakusha aka katiina no lupato lwa fyabipa pa kutontonkanya pa fibi ifingatuponena nga tulecita ulubembu. Baibolo itweba ukutila tukalobolola ifyo tubyala—nampo nga tubyala ku mubili nelyo ku mupashi. (Abena Galatia 6:7, 8) E ico, Yehova alalondolola bwino ifibi fifuma mu kusuula amafunde yakwe no kulekelesha ukupepa kwa cine. Ukwabula ukucingililwa na Lesa, uluko lwa Israele ulunono kabili ulwabula ubucingo nga lwalecushiwa ku nko shakaluka kabili isha maka ishali mupepi. (Amalango 28:15, 45-48) Ifibi fyafumine muli bucintomfwa bwa bena Israele fyalilembwa muli Baibolo “ukuti tusambilileko” pa kuti tusokwe no kuba na katiina kuli Lesa.—1 Abena Korinti 10:11.

6. Fya kumwenako nshi ifya mu Malembo ifyo twingabebeta pa kusambilila akatiina ka kuli Lesa? (Moneni amashiwi ya pe samba.)

⁶ Baibolo ilalondolola ifyacitike ku luko lonse ulwa bena Israele kabili ilalanda pa bantu bamo abali na kalumwa, ne mibele yabipa, ubufunushi, nelyo icilumba.c Bamo pali aba babombele Yehova imyaka iingi, lelo ilyo ifintu fyayafishe mu mikalile yabo, akatiina kabo kuli Lesa takakosele, kabili ifyabacitikile fyalibipile nga nshi. Ukutontonkanya sana pa fya kumwenako fya mu Malembo ifya musango yo kuti fyakosha ukufwaisha kwesu ukwa kukanafwaya ukucita ifilubo fyapalako. Ala kuti cabipa ukulolela lilya twaba na mafya e lyo twaumfwila ukufunda kwa kwa Lesa! Ukubelesha ifintu ifingi—maka maka ukupitila mu kuipoosaika—te nshila isuma iya kusambililamo, nge fyo abengi basumina.—Amalumbo 19:7.

7. Nani Yehova alaalika mwi hema lyakwe ilya mampalanya?

⁷ Umulandu na umbi uo tufwile ukulundulwila akatiina ka kuli Lesa wa kufwaisha ukubaka icibusa cesu na Lesa. Tulatiina ukukalifya Yehova pantu twalicindamika bucibusa bwesu na wene. Nani Lesa amona nga cibusa, umuntu uo engalaalika mwi hema lyakwe ilya mampalanya? Ni uyo fye “uwendo wa mpomfu, uucito bulungami.” (Amalumbo 15:1, 2) Nga twalicindamika bucibusa bwesu na Kalenga wesu, tukesha na maka ukuba aba mpomfu mu menso yakwe.

8. Bushe abena Israele bamo mu nshiku sha kwa Malaki basuulile shani bucibusa bwabo na Lesa?

⁸ Ku ca bulanda, abena Israele bamo mu nshiku sha kwa Malaki balisuulile bucibusa bwabo na Lesa. Ukucila ukutiina Yehova no kumucindika, balepeela amalambo pa cipailo cakwe aya nama shalwala ne shalemana. Ukubula akatiina ka kuli Lesa na kabili kwalimoneke mu fyo balemona icupo. Pa kuti bengopa abakashana, baleleka abakashi babo aba ku bulumendo pa tumilandu fye utunono. Malaki abebele ukutila Yehova alipata “ukulekana” kabili imibele yabo iyabipa yabatalwishe kuli Lesa wabo. Bushe Lesa kuti atemunwa shani na malambo yabo ilyo icipailo cakwe cali nge ciswilemo ifilamba—e kuti ifilamba fya banakashi balelosha abo balekeleshe? Uku kubulwa umucinshi ukwabipisha ku mafunde yakwe kwalengele Yehova ukwipusha ati: “Ukuntiina nga kuli kwi?”—Malaki 1:6-8; 2:13-16.

9, 10. Kuti twalanga shani ukuti twalicindamika bucibusa bwesu na Yehova?

⁹ Muno nshiku, Yehova alamona ubulanda bwa bakashi abengi na bana abalekeleshiwa ku balume na bashibo abafunushi kabili ababule mibele isuma nelyo abalume na bana abo basha ku bakashi nelyo banyinabo abafunushi kabili ababula imibele isuma. Kwena cifwile cilamukalipa. Cibusa wa kwa Lesa akamona ifintu ukulingana ne fyo Lesa afimona kabili akabombesha ukukosha icupo cakwe, ukukanakonka ukutontonkanya kwa ku calo ukwa kwangusha icupo, no “kufulumuko bulalelale.”—1 Abena Korinti 6:18.

¹⁰ Mu cupo e lyo na mu mikalile imbi, ukupata fyonse ifyabipa mu menso ya kwa Yehova, pamo no kutasha nga nshi pali bucibusa twakwata, kukatulenga ukusenaminwa na Yehova no kupaalwa. Umutumwa Petro mu kucetekela atile: “Cine cine ninkutuluka ukuti Lesa taba na kapaatulula ka bantu, lelo uwa mu luko lonse uwamutiina no kubombo kulungama asekelelwa kuli wene.” (Imilimo 10:34, 35) Twalikwata ifya kumwenako ifingi ifya mu Malembo ifilanga ifyo akatiina ka kuli Lesa kalengele abantu ukucita icalungama ilyo bali na mesho yalekanalekana.

Abantu Batatu Abatiinine Lesa

11. Cinshi cacitike icalengele Abrahamu ukwitwa ati ‘aletiina Lesa’?

¹¹ Kwaba umwaume umo mu Baibolo uo Yehova umwine aitile cibusa wakwe—no yu cikolwe Abrahamu. (Esaya 41:8) Akatiina ka kuli Lesa aka kwa Abrahamu kalyeshiwe ilyo Lesa amwebele ukupeela ilambo umwana wakwe eka, Isaki, uo Lesa ali no kubomfya ku kufishapo ubulayo bwakwe ubwa kuti ubufyashi bwa kwa Abrahamu bwali no kubela uluko lukalamba. (Ukutendeka 12:2, 3; 17:19) Bushe “Cibusa wa kwa Lesa” ali no kucimfya ubu bwesho? (Yakobo 2:23) Ilyo fye Abrahamu atumpwile umwele ukutila epaye Isaki, malaika wa kwa Yehova atile: “Witambika kuboko kobe pa mulumendo, kabili wicita kuli wene nangu kamo; ico nomba ninjishibo kuti watiina Lesa, apo taunkenye umwana obe, umwana obe umo wine.”—Ukutendeka 22:10-12.

12. Cinshi calengele Abrahamu ukuba na katiina ka kuli Lesa, kabili kuti twalanga shani imibele imo ine?

¹² Nangu ca kuti Abrahamu kale aliilangile ukuti aletiina Yehova, pali iyi nshita alangile akatiina ka kuli Lesa mu nshila yaibela nga nshi. Ukuitemenwa kwakwe ukupeela umwana wakwe Isaki ilambo takwali fye kulanga icumfwila no mucinshi. Abrahamu acitile fyo pantu alicetekele icine cine ukutila Wishi wa mu muulu ali no kufishapo ubulayo Bwakwe pa kubuusha Isaki nga cakabilwa. Nge fyo Paulo alembele, Abrahamu ‘ashininkishe ukuti [Lesa] wa maka ku kucite co alaile.’ (Abena Roma 4:16-21) Bushe twaliiteyanya ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa nangu ca kuti ukucite fyo kuti kwakabila ukuipusula nga nshi? Bushe twalicetekela icine cine ukuti icumfwila ca musango yo cikaleta amapaalo ya nshita ntali, ukwishiba ukutila Yehova aba “kalambula wa bamufwayafwaya”? (AbaHebere 11:6) Aka e katiina ka cine aka kuli Lesa.—Amalumbo 115:11.

13. Mulandu nshi cabelele ica nsambu kuli Yosefe ukuilondolola ngo ‘waletiina Lesa’?

¹³ Natubebete ica kumwenako na cimbi ica muntu uwali na katiina ka kuli Lesa, e kuti Yosefe. Apo Yosefe ali mubomfi mu ng’anda ya kwa Potifari, lyonse balemutunka ukucita ubucende. Cimoneka kwati takwali inshila ya kusengaukilamo umukashi wa kwa shikulu wakwe, uwalemupatikisha ukubembuka na o. Awe ilyo uyu mwanakashi “amwikete,” Yosefe “alifulumwike, no kufumina pa nse.” Cinshi camulengele ukutaluka ku bubi palya pene fye? Ukwabula ukutwishika, icikalamba icalengele katiina ka kuli Lesa, ukufwaisha ukutaluka ku kucita “ububi ubu bukulu, no kubembukila Lesa.” (Ukutendeka 39:7-12) Kanshi cali ca nsambu kuli Yosefe ukuilondolola ngo ‘waletiina Lesa.’—Ukutendeka 42:18.

14. Bushe uluse lwa kwa Yosefe lwalangile shani akatiina ka cine aka kuli Lesa?

¹⁴ Ilyo papitile imyaka, Yosefe amonene na bamunyina, abamushitishe mu busha ukwabula ukumulangulukilako. Nga abomfeshe filya balefwaisha ifya kulya nge nshila ya kulandwilamo pa bubi bacitile kuli wene. Lelo ukucusha abantu takulanga akatiina ka kuli Lesa. (Ubwina Lebi 25:43) E co, ilyo Yosefe amwene ubushininkisho bwalinga ubwa kuti bamunyina balyalwike mu mitima, alibelele. Nge fyacitile Yosefe, akatiina kesu aka kuli Lesa kakatulenga ukucimfisha ububi ku busuma, no kutucingilila ukuwila mu kweshiwa.—Ukutendeka 45:1-11; Amalumbo 130:3, 4; Abena Roma 12:17-21.

15. Mulandu nshi imyendele ya kwa Yobo yalengele umutima wa kwa Yehova ukusamwa?

¹⁵ Yobo na o ali ca kumwenako caibela ica muntu uwaletiina Lesa. Yehova aebele Kasebanya ati: “Bushe walolekesho mubomfi wandi Yobo no kumono kuti tapaba pe sonde uwaba nga wene, umuntu wa mpomfu kabili uwatambalala, uutiina Lesa kabili uwatalukako ku bubi?” (Yobo 1:8) Imyaka iingi, imibele ya mpomfu iya kwa Yobo yalengele umutima wa kwa Wishi wa ku muulu ukusamwa. Yobo aletiina Lesa pantu alishibe ukutila e cali icalungama ukucita kabili e mikalile yawamisha. Yobo abilishe ati: “Mona, akatiina ka kuli ne Shikulwinwe [Yehova, NW] e mano, no kufuma ku bubi e mucetekanya.” (Yobo 28:28) Apo Yobo alyupile, taleyangwa sana ku bakashana, kabili taleelenganya amapange ya bucende mu mutima wakwe. Nangu ca kuti ali umukankaala, akene ukucetekela ifyuma, kabili atalwike ku musango onse uwa kupepa utulubi.—Yobo 31:1, 9-11, 24-28.

16. (a) Ni mu nshila nshi Yobo alangile uluse? (b) Bushe Yobo aelele shani?

¹⁶ Lelo, akatiina ka kuli Lesa e kuti kucita ifisuma no kutaluka ku kucita ifibi. E co, Yobo ali ne nkumbu ku mpofu, ku balemana, na ku bapiina. (Ubwina Lebi 19:14; Yobo 29:15, 16) Yobo alyumfwikishe ukutila “ku watompoka mutima kubelelwe luse ku mubiye, epali asuula akatiina ka ku Wa maka yonse.” (Yobo 6:14) Ukukanabelela uluse nga kwali no kubamo no kukanaelela nelyo ukuba no lupato. Pa kwebwa na Lesa, Yobo apepeleko abanankwe batatu, abamulengele ubulanda nga nshi. (Yobo 42:7-10) Bushe na ifwe kuti twaelela mu nshila imo ine uwasumina munensu uo napamo uwatukalifye? Ukupepelako uwatulufyenye ukufuma pa mutima kuti kwatwafwa nga nshi ukucimfya ubukali. Amapaalo Yobo aipakishe pa mulandu wa katiina kakwe aka kuli Lesa yatulanga ‘ifyo bwafula ubusuma bwa kwa Yehova, ubo abikila abamutiina.’—Amalumbo 31:19; Yakobo 5:11.

Ukutiina Lesa no Kutiina Abantu

17. Ukutiina abantu kuti kwatucita cinshi, lelo mulandu nshi ukutiina kwa musango yo kwabela kukanatontonkanya pa fya ku ntanshi?

¹⁷ Nangu ca kuti ukutiina Lesa kuti kwatulenga ukucita icalungama, ukutiina abantu kuti kwanasha icitetekelo cesu. E ico, ilyo Yesu alekoselesha abatumwa ukuba bakabilisha bapimpa aba mbila nsuma, abebele ati: “Mwilatiina abepayo mubili, lelo abashingepayo mutima: lelo ukucila muletiina uwingonaula fyonse umutima no mubili mu Gehena.” (Mateo 10:28) Yesu alondolwele ukutila ukutiina abantu kukanatontonkanya pa fya ku ntanshi, pantu abantu te kuti bonaule isubilo lyesu ilya ku ntanshi. Kabili, tutiina Lesa pantu twalishiba amaka yakwe aya kutiinya, ayacila nga nshi amaka yonse aya nko shonse. (Esaya 40:15) Nga Abrahamu, twalicetekela umupwilapo amaka ya kwa Yehova aya kubuusha ababomfi bakwe aba cishinka. (Ukusokolola 2:10) E co, tulanda no kucetekela atuti: “Lesa nga aba mwina mwesu, nani engapinkana na ifwe?”—Abena Roma 8:31.

18. Yehova alambula shani abamutiina?

¹⁸ Nampo nga uuletukanya wa mu lupwa nelyo untu tusambilila na o, tusanga ukutila “uwa katiina kuli Yehova aba ne ca kusuubilako cakosa.” (Amapinda 14:26) Kuti twapepa kuli Yehova ukutila atukoshe, ukwishiba ukutila akatumfwa. (Amalumbo 145:19) Yehova talaba abamutiina. Muli kasesema wakwe Malaki, atulaya ati: “E lyo abali na katiina kuli Yehova balesoshanya; na o Yehova alepeepeka, no kuumfwa, ne buuku lya kwibukisha lyalembelwe ku cinso cakwe, ilya babela Yehova akatiina, ilya batontonkanye shina lyakwe.”—Malaki 3:16.

19. Misango nshi iya kutiina iikapwa, lelo kutiina nshi kukabelelela?

¹⁹ Inshita naipalama ilyo bonse pe sonde bakalapepa Yehova kabili ilyo ukutiina abantu kukapwa. (Esaya 11:9) Ukutiina insala, ukulwala, imisoka, ne nkondo na ko kukapwa. Lelo ukutiina Lesa kukatwalilila ku ciyayaya ilyo ababomfi bakwe aba cishinka mu muulu na pe sonde bakatwalilila ukumucindika, ukumumfwila, no kumupeela ubukata. (Ukusokolola 15:4) Ilyo ilya nshita ishilafika, shi ifwe bonse natumfwile ukupanda mano kwapuutwamo ukwa kwa Solomone ukwa kuti: “Wileka mutima obe ufinuke ababembu, lelo ube mu katiina ka kuli Yehova inshiku shonse; pantu kuli iwe kwabe cilambu, ne cilolelwa cobe tacakaputulwe.”—Amapinda 23:17, 18.

[Amafutunoti]