Mulandu Nshi Ukushimikila ku Ng’anda ne Ng’anda Kwacindamina Sana Muno Nshiku?

“Cila bushiku mwi tempele na ku ng’anda ne ng’anda batwalilile ukwabulo kuleka ukusambilisha no kubila imbila nsuma pali Kristu, Yesu.”—IMIL. 5:42.

1, 2. (a) Ni nshila nshi iyo Inte sha kwa Yehova babomfya pa kushimikila iyo abantu abengi babeshibilako? (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

MU FYALO ifingi, abantu balamona uko abantu babili abafwele bwino baya pa ng’anda imo balefwaya ukushimikila umwine wa ng’anda imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa iyaba mu Baibolo. Nga atemwa ifyo balanshanya nankwe, nalimo kuti bamushiila ulupapulo ululanda pa fya mu Baibolo no kumweba ukutila kuti batemwa ukulasambilila nankwe Baibolo apa fye. Nga bafuma pali iyo ng’anda, balaya pa ikonkelepo. Nga mulabombako uyu mulimo, mufwile mwalimona ukuti ilingi line abantu baleshiba ukuti muli Nte ya kwa Yehova ilyo fye tamulatendeka no kulanshanya nabo. Kanshi abantu abengi balishiba ukuti Inte sha kwa Yehova e bashimikila ku ng’anda ne ng’anda.

² Pa kubomba umulimo Yesu atupeela uwa kushimikila no kulenga abantu ukuba abasambi, tubomfya inshila shalekanalekana. (Mat. 28:19, 20) Tulashimikila pa maliketi, mu misebo, na mu ncende shimbi umusangwa sana abantu. (Imil. 17:17) Tulashimikila abantu abengi pa foni nangu ukubalembela kalata. Tulashimikila icine na ku bantu tukumanya ilyo tulebomba imilimo yalekanalekana. E lyo twalikwata na adresi pa Intaneti, iyo abantu bengasangapo ifyebo ifilanda pali Baibolo mu ndimi ukucila pali 300.a Ishi nshila shonse shilalenga abantu ukukutika ku mbila nsuma. Lelo, mu ncende ishingi, inshila tubomfya sana pa kubila imbila nsuma ya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Mulandu nshi tuyila mu kushimikila ku ng’anda ne ng’anda? Bushe cali shani pa kuti abantu ba kwa Lesa batendeke ukulashimikila sana ku ng’anda ne ng’anda muno nshiku? Kabili mulandu nshi kwacindamina sana muno nshiku?

Inshila Abatumwa Balebomfya pa Kushimikila

3. Finshi Yesu aebele abatumwa lintu abatumine mu kushimikila, kabili filanga ukuti bali no kulacita shani pa kushimikila?

³ Umulandu tuyila mu kushimikila ku ng’anda ne ng’anda wa kuti e fyo Amalembo yalanda. Ilyo Yesu atumine abatumwa mu kushimikila, abebele ukuti: “Mu musumba onse nelyo umushi umo mwaingila, fwayenimo uwayana.” Bushe ni kwi bali no kulasanga abayana? Yesu abebele ukuti baleya ku mayanda ya bantu, atile: “Lintu muleingila mu ng’anda, posheni aba mu ng’anda; kabili ing’anda nga naiyana, umutende muleifwaila ube pali yene.” Bushe balekabila ukulolela mpaka umuntu abeta ku ng’anda ku mwakwe? Moneni ifyo Yesu abebele, atile: “Konse uko umuntu ashimupokelele nelyo ukukutika ku fyebo fyenu, pa kufuma muli ilya ng’anda nelyo umusumba, kunteni ulukungu ku makasa yenu.” (Mat. 10:11-14) Ifyo Yesu abebele filelanga ukuti ilyo abatumwa ‘balepita mu mushi no mushi, balebile mbila nsuma,’ balingile ukulaya mu kulanshanya na bantu mu mayanda yabo.—Luka 9:6.

4. Mu Baibolo, malembo nshi yalanda pa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda?

⁴ Baibolo yalanda ukuti abatumwa baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ica kumwenako fye, pa Imilimo 5:42 patila: “Cila bushiku mwi tempele na ku ng’anda ne ng’anda batwalilile ukwabulo kuleka ukusambilisha no kubila imbila nsuma pali Kristu, Yesu.” Ilyo papitile imyaka nalimo 20, umutumwa Paulo acinkwileko abakalamba ba mu cilonganino ca ku Efese ukuti: “Nshashimunwike ukumweba conse ica kumwafwa nangu ukumusambilisha pa bantu na ku ng’anda ne ng’anda.” Bushe Paulo e washimikile abakalamba ba ku Efese ilyo tabalaba Abena Kristu? Afwile e wabashimikile, pantu Baibolo itila e wabasambilishe na pa “kulapila kuli Lesa ne citetekelo muli Shikulwifwe Yesu.” (Imil. 20:20, 21) Icitabo cimo (Robertson’s Word Pictures in the New Testament) calanda pa Imilimo 20:20 ukuti: “Calicindama sana ukuti aba bantu abaleshimikila sana baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda.”

Makanta wa Muno Nshiku

5. Bushe kasesema Yoele apashenye umulimo wa kushimikila imbila nsuma kuli cinshi?

⁵ Umulimo wa kushimikila Abena Kristu babombele mu nshita ya batumwa walelanga fye ukuti umulimo wa kushimikila ukakula sana muno nshiku. Kasesema Yoele apashenye umulimo wa kushimikila imbila nsuma uo Abena Kristu basubwa babomba ku bonaushi ubukalamba ubuleta ifishishi na makanta. (Yoele 1:4) Apo makanta enda nga bashilika abalesansa umusumba, takuba icimucilikila, alengila mu mayanda, no konaula conse ico asanga. (Belengeni Yoele 2:2, 7-9.) Ala mwandini ici cilangililo cilalanga bwino sana ukuti ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku baliba no mute wa kushimikila kabili balashimikila ku muntu fye onse uo basanga! Inshila yacindama sana iyo Abena Kristu basubwa ne “mpaanga shimbi” babomfya pa kufikilisha ukusesema kwa kwa Yoele ya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. (Yoh. 10:16) Bushe cali shani pa kuti fwe Nte sha kwa Yehova tutendeke ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda nga filya abatumwa balecita?

6. Bushe Abena Kristu babakoseleshe shani ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda, nomba abengi bayankwileko shani?

⁶ Ukutula fye mu 1919, ukuteyanya kwa kwa Lesa kukomaila pa kuti Umwina Kristu onse afwile ukulashimikila. Ica kumwenako fye, icipande caleti “Service Essential” (Umulimo wa Kushimikila Walicindama) icali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 15, 1922, cacinkwileko Abena Kristu basubwa ukuti calicindama “ukuba abacincila mu mulimo wa kutwalila abantu impapulo shilanda pali Baibolo no kushimikila kuli bena pa mayanda yabo, ukuti ubufumu bwa mu muulu nabupalama.” Ifyebo bali no kulasosa pa kushimikila fyali muli Bulletin (iyo nomba twita ukuti Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu). Na lyo line, pa kubala, abaleshimikila ku ng’anda ne ng’anda bali fye abanono. Bamo baleshimunuka ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda. Balesuusha sana umulimo wa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda, nomba icalengele sana ca kuti bamo baleimona ukuti balicindama sana ica kutila teti baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ilyo batwalilile ukulakomaila sana pa kulashimikila, abengi abalesuusha umulimo wa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda balifumine mu kuteyanya kwa kwa Yehova.

7. Kukabila nshi ukwaliko muli ba1950?

⁷ Imyaka yakonkelepo, abantu abengi balitendeke ukushimikila. Lelo, bakasabankanya balekabila ukubasambilisha ifya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Mu 1953, mu United States mwali bakasabankanya nalimo 150,000, lelo bakasabankanya mupepi na 42,000 balepeela fye amahandibilu mu misebo nelyo baleiminina fye mu misebo ninshi nabekata bamagazini. Bakasabankanya ukucila pali 60,000 tabaleshimikila cila mweshi, bali bamanshintula. Bushe ukuteyanya kwa kwa Lesa kwali no kucita shani pa kuti kwafwe Abena Kristu bonse abaipeela ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda?

8, 9. Mulimo nshi uwa kusambilisha aba bwananyina uwatendeke mu 1953, kabili finshi fyafuminemo?

⁸ Ukulongana kwa fyalo ifingi ukwaliko mu 1953 mu musumba wa New York City, kwakomaile sana pa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Munyinefwe Nathan H. Knorr atile umulimo uwacindama uo bakangalila bonse balingile ukulabomba wa kwafwa bakasabankanya bonse ukulashimikila sana ku ng’anda ne ng’anda. Atile: “Nte onse fye afwile ukulashimikila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda.” E ico, umulimo wa kulasambilisha aba bwananyina ifya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda walitendeke mwi sonde fye lyonse. Abashaleshimikila ku ng’anda ne ng’anda pali ilya nshita balibasambilishe ifya kusosa ilyo baya pa mayanda ya bantu, ifya kulanshanya nabo ukubomfya Baibolo, ne fya kwasuka amepusho.

⁹ Ukusambilisha aba bwananyina ifya kushimikila ku ng’anda ne ng’anda kwalengele ukuti mu myaka fye 10, impendwa ya bakasabankanya, iya fipempu fya kubwelelamo, ne ya masambililo ya Baibolo ikule nga nshi. Pali lelo, bakasabankanya ba Bufumu mupepi na 7 milioni e baleshimikila imbila nsuma ya Bufumu mwi sonde lyonse. Ukufula kwa baleshimikila imbila nsuma nako kulanga ukuti Yehova alapaala abantu bakwe ilyo babombesha mu mulimo wa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda.—Esa. 60:22.

Ukushila Abantu Akashilwa ke Pusukilo

10, 11. (a) Cimonwa nshi icalembwa muli Esekiele icipandwa 9 ico kasesema Esekiele amwene? (b) Bushe cilya cimonwa cilefikilishiwa shani muno nshiku?

¹⁰ Icimonwa kasesema Esekiele amwene cilanga ukuti umulimo wa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda walicindama. Esekiele amwene abaume 6 abali ne fyanso mu minwe yabo no walenga 7 afwele ifya kolokondwe kabili alikwete no lusengo lwa inki ulwa bukalemba. Yehova aebele umwaume walenga 7 ukuti ‘apite mu kati ka musumba’ no ‘kushila akashilwa pa mpumi sha bantu abaleteta no kulila pa fya muselu fyonse ifyalecitwa mu kati ka uko.’ Ilyo abantu babashilile akashilwa pa mpumi shabo, Lesa aebele abaume 6 abali ne fyanso ukwipaya bonse abashakwete akashilwa.—Belengeni Esekiele 9:1-6.

¹¹ Twasumina ukuti uku kusesema kulefikilishiwa, kabili umwaume ‘wafwala ifya kolokondwe’ emininako Abena Kristu basubwa abacili pano isonde. Ilyo Abena Kristu basubwa bashimikila imbila nsuma no kulenga abantu ukuba abasambi, ciba kwati balashila akashilwa pa bantu abesa mu kuba mwi bumba lya “mpaanga shimbi” isha kwa Kristu. (Yoh. 10:16) Bushe akashilwa kemininako cinshi? Ukukwata akashilwa pa mpumi, apo abantu bonse bengamona, kulanga ukuti aba bantu baliipeela, basambi ba kwa Yesu Kristu ababatishiwa kabili balifwala ubuntu bupya, e kutila balapashanya imibele ilya Kristu akwete. (Efes. 4:20-24) Aba bantu ababa nge mpaanga besa mu kuba umukuni umo na Bena Kristu basubwa kabili balabombako umulimo wacindama uwa kushila na bambi akashilwa.—Ukus. 22:17.

12. Bushe icimonwa Esekiele amwene ica kushila akashilwa pa mpumi sha bantu cilanga shani ukuti umulimo wesu uwa kutwalilila ukufwaya abantu ababa nge mpaanga walicindama?

¹² Icimonwa Esekiele amwene cilanda pa mulandu umo uo tulingile ukubikila sana amano ku kubomba umulimo wa kufwaya abantu ‘abaleteta no kulila.’ Imyeo ya bantu ili mu busanso. Nomba line, bamalaika ba kwa Yehova, abemininwako na baume 6 abakwata ifyanso, bali no konaula abantu abashashilwa akashilwa ka mampalanya. Ilyo umutumwa Paulo alandile pa bonaushi ubuleisa, atile Shikulu Yesu, pamo na “bamalaika bakwe aba maka,” bakaleta “icilandushi pa bashaishiba Lesa na bashinakila imbila nsuma iya kwa Shikulwifwe Yesu.” (2 Tes. 1:7, 8) Baibolo yatila abantu bakapingulwa ukulingana ne fyo bankula ku mbila nsuma. E ico, ukushimikila imbila nsuma kukatwalilila mpaka na ku mpela. (Ukus. 14:6, 7) Kanshi ababomfi ba kwa Yehova bonse abaipeela balikwata umulimo uukalamba uwa kusoka abantu.—Belengeni Esekiele 3:17-19.

13. (a) Bushe umutumwa Paulo alemona umulimo wa kushimikila kwati ninshi, kabili mulandu nshi? (b) Nga imwe, bushe mumfwa shani pa bantu ababa mu cifulo mushimikilamo?

¹³ Umutumwa Paulo alemona umulimo wa kushimikila imbila nsuma kwati misha. Alembele ukuti: “Ku baGriki na ku bashili baGriki pamo, ku ba mano na ku bapelwa amano pamo, ndi wa misha: e co ndefwaisha ukubile mbila nsuma na kuli imwe, mwe ba uko ku Roma.” (Rom. 1:14, 15) Pa kulanga ukuti aletasha pa fyo bamubelele uluse, Paulo alipatikishiwe ukulaafwako bambi pa kuti nabo balemwenamo mu cikuuku ca kwa Lesa nga filya fine na o alemwenamo. (1 Tim. 1:12-16) Aleumfwa kwati ali ne misha ku bantu bonse abo asanga, kabili ali no kulipila fye ilya misha nga abashimikilako imbila nsuma. Bushe na imwe mumfwa kwati mwaliba ne misha ku bantu ababa mu cifulo mushimikilamo?—Belengeni Imilimo 20:26, 27.

14. Mulandu nshi uwacindama sana uulenga tuleshimikila ku bantu bonse e lyo na ku ng’anda ne ng’anda?

¹⁴ Nangu cingati ukupususha imyeo ya bantu kwalicindama, kwaliba umulandu umbi uwacindama sana uwalenga ukuti tuleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Mu kusesema ukwalembwa pali Malaki 1:11, Yehova atila: “Pantu ukufuma ukutula akasuba no kufika uko kawa lyalikule shina lyandi mu nko, kabili . . . mupalamikwa kwi shina lyandi ne ca bupe icasanguluka pantu lyalikule shina lyandi mu nko.” Pa kufikilisha uku kusesema, ababomfi ba kwa Yehova abaipeela balalumbanya ishina lyakwe mu calo conse ilyo babila imbila nsuma. (Amalu. 109:30; Mat. 24:14) Ukutuula “ilambo lya kulumbanya” kuli Yehova e mulandu wacindama sana uulenga tuleshimikila imbila nsuma ku bantu bonse e lyo na ku ng’anda ne ng’anda.—Heb. 13:15.

Kuli Ifintu Ifyacindama Sana Ifikacitika ku Ntanshi

15. (a) Bushe abena Israele bashingulwike Yeriko imiku inga pa bushiku ubwalenga 7? (b) Bushe ifyacitile abena Israele pa bushiku bwalenga 7 ilyo baleshinguluka Yeriko filanga cinshi pa fikacitika ku mulimo wa kushimikila ku ntanshi?

¹⁵ Bushe finshi fikacitika ku mulimo wa kushimikila imbila nsuma ku ntanshi? Ilyashi lyaba mwi buuku lya kwa Yoshua ililanda pa fyacitike ilyo abena Israele balesansa umusumba wa Yeriko e lilanga ifikacitika ku mulimo wa kushimikila imbila nsuma ku ntanshi. Mwilaba ukuti ilyo Lesa talaonaula Yeriko, aebele abena Israele ukulashinguluka umusumba umuku umo cila bushiku pa nshiku 6. Lelo, pa bushiku bwalenga 7, bali no kushinguluka umusumba imiku iingi. Yehova aebele Yoshua ukuti: “Mukashingauke umushi imiku cinelubali, na bashimapepo bakalishe intandala. Nomba, insengo sha basukusuku ilyo shiletwalililo kulishiwa, . . . abantu bonse bakaweleshe ukuwelesha kukalamba; ne linga lya mushi likawa tasha.” (Yosh. 6:2-5) Ifi fine limbi e fyo cikaba na ku mulimo wa kushimikila, kukaba ukubombesha sana. Ukwabula no kutwishika, ilyo inshita ya konaula buno bwikashi ikafika, abantu imintapendwa muli cino calo bakaba nabomfwa imbila iilanda pe ishina lya kwa Lesa na pa Bufumu bwakwe.

16, 17. (a) Cinshi cikacitika ilyo “ubucushi bukalamba” bushilapwa? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

¹⁶ Inshita nalimo ikafika ilyo imbila nsuma tubilisha ikaba kwati ‘kuwelesha kukalamba.’ Mwi buuku lya Ukusokolola, imbila ya bupingushi baipashanya ku “mfula ya mabwe iikalamba iya libwe limo limo ilyafina nge talanti.”b Kabili pa Ukusokolola 16:21 patila: “Icinkunka cali icikalamba nga nshi.” Pali ino nshita tatulaishiba bwino nga ca kuti kukaba ukubila ubu bupingushi bwa kulekeleshako ku ng’anda ne ng’anda. Lelo twalishiba ukuti ilyo “ubucushi bukalamba” bushilapwa, ishina lya kwa Yehova likeshibikwa ku bantu bonse ukucila ifyo lyaishibikwa pali ino nshita.—Ukus. 7:14; Esek. 38:23.

¹⁷ Kanshi ilyo tulelolela ifintu ifyacindama sana ifili no kucitika ku ntanshi, shi natutwalilile ukuba abacincila ilyo tuleshimikila imbila nsuma iya Bufumu. Mafya nshi tukwata ilyo tuleshimikila ku ng’anda ne ng’anda, kabili kuti twayacimfya shani? Tukasuka aya mepusho mu cipande cikonkelepo.

[Amafutunoti]

Ifya Kupwisha Amafya Tukwata Ilyo Tuleshimikila ku Ng’anda ne Ng’anda

“Twashipile muli Lesa ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa no kushomboka nga nshi.”—1 TES. 2:2.

1. Mafya nshi Yeremia apitilemo, kabili cinshi calengele ukuti ashipikishe?

YEREMIA ali fye muntu nga ifwe bene. Ilyo Yehova amwebele ukuba “kasesema ku nko,” atile: “Awe, mwe Shikulu Yehova! moneni nshaishiba kusosa; pantu ndi mwaice.” Lelo pa mulandu wa kucetekela Yehova, Yeremia alisumine ukuba kasesema. (Yer. 1:4-10) Alishipikishe pa myaka ukucila pali 40. Abantu alebilako ubukombe tabalebikako amano, balimupatile, balemupumya, e lyo balemuuma no kumuuma. (Yer. 20:1, 2) Limo limo alefwaya fye no kuleka ukubomba umulimo Lesa amupeele. Lelo, alitwalilile ukubila ubukombe ubo abantu abengi bashatemenwe. Lesa alimwafwile, kabili Yeremia alibombele bwino umulimo uo ashali na kubomba ku maka yakwe.—Belengeni Yeremia 20:7-9.

2, 3. Bushe ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku bapwisha shani amafya nga yalya Yeremia akweteko?

² Ababomfi ba kwa Lesa abengi muno nshiku bomfwa nga filya fine Yeremia aumfwile. Lintu twalefwaya ukutendeka ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda, bamo twalemona kwati te kuti tukwanishe. Lelo, ilyo twailwike ukuti ni Yehova afwaya tulebila imbila nsuma, umwenso walipwile kabili twalitampile ukushimikila. Lintu twatampile ukushimikila, fwe bengi pa nshita imo twalikwetepo amafya ayalengele ukuti ciletukosela ukutwalilila ukushimikila imbila nsuma. Ca cine, tacayanguka ukutampa ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda no kutwalilila ukulashimikila mpaka na ku mpela.—Mat. 24:13.

³ Tutile mulasambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili napapita inshita ukutula apo mwatendekela ukulongana, lelo mulashimunuka ukutendeka ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda, cinshi mwingacita pa kuti mutendeke ukushimikila? Nelyo tutile muli Nte iyabatishiwa lelo cilamwafya ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda nangu ca kutila mwalikwata amaka ya kucite fyo, kuti mwacita shani? Muleibukisha ukuti abantu balekanalekana balapwisha amafya bakwata ilyo baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Na imwe bene Yehova kuti amwafwa ukupwisha amafya mwakwata.

Shipeni

4. Cinshi calengele umutumwa Paulo ukuba uwashipa pa kushimikila imbila nsuma?

⁴ Ukwabula no kutwishika, mwalishiba ukuti umulimo wa kushimikila uo abantu ba kwa Lesa balebomba mu calo conse, tababomba ku maka nelyo ku mano yabo, lelo mupashi wa kwa Lesa e ubafwa. (Seka. 4:6) Umupashi wa kwa Lesa e wafwa no Mwina Kristu umo umo ukubomba umulimo Lesa amupeela. (2 Kor. 4:7) Ica kumwenako fye, natulande icacitikile umutumwa Paulo. Ilyo aibukishe ifyo bamucushishe na bamishonari banankwe, alembele ukuti: “Ilyo twabalile twacula . . . mu Filipi, twashipile muli Lesa wesu ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa no kushomboka nga nshi.” (1 Tes. 2:2; Imil. 16:22-24) Nalimo kuti cayafya ukusumina ukuti umuntu uwali uwacincila mu mulimo wa kushimikila nga filya Paulo ali na o aleshomboka pa kushimikila. Lelo, pa kuti abe uwashipa pa kubila imbila nsuma, Paulo ashintilile pali Yehova, filya fine na ifwe bonse tufwile ukucita. (Belengeni Abena Efese 6:18-20.) Kuti twapashanya shani Paulo?

5. Bushe cinshi cimo icitwafwa ukuba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma?

⁵ Cimo icitwafwa ukuba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma, lipepo. Painiya umo atile: “Ndapepa kuli Lesa pa kuti ndeicetekela ilyo ndelanda na bantu, ndebafika pa mutima, na pa kuti ndeba ne nsansa pa kubomba umulimo wa kushimikila imbila nsuma. Pantu na kuba, uyu mulimo te wesu iyo, wa kwa Yehova, kanshi nga ca kuti Yehova tatwafwile tapali ico twingacita.” (1 Tes. 5:17) Ifwe bonse tulingile ukulapepa lyonse ukuti Lesa aletupeela umupashi wa mushilo pa kuti tuleba abashipa pa kushimikila.—Luka 11:9-13.

6, 7. (a) Cimonwa nshi Esekiele amwene, kabili calolele mwi? (b) Finshi ababomfi ba kwa Lesa aba muno nshiku bengasambililako ku cimonwa Esekiele amwene?

⁶ Cimbi icingalenga twaba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma tucisanga mwi buuku lya kwa Esekiele. Mu cimonwa, Yehova apeele Esekiele icimfungwa ico balembelepo “inyimbo sha bulanda no kuteta no kuloosha” pa ntanshi na ku numa. Lyena amwebele ukulya icimfungwa, atile: “We mwana wa muntu, uliishe ifumo lyobe, no kwisushamo mu nda yobe umufungilo uyu uo napeela kuli iwe.” Bushe ici cimonwa calolele mwi? Esekiele alekabila ukwishiba bwino ubukombe ali no kuyabila ku bantu ica kuti bwali no kukuma fyonse ifyo alecita. Kasesema atwalilila ukusosa ukuti: “Ilyo naliile, na o wali mu kanwa kandi ngo buci ku kulowa.” Esekiele aleumfwa bwino sana ukubila ubukombe bwa kwa Lesa ku bantu, kwati ni filya fine ukulya ubuci kumfwika bwino. Alemona ukuti Yehova alimucindike lintu amupeele uyu mulimo wa kuyabila ubukombe ku bantu, nangu ca kuti uyu mulimo walesanshamo ukubila ubukombe bwa bupingushi ku bantu abashali na kumfwa.—Belengeni Esekiele 2:8–3:4, 7-9.

⁷ Ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku kuti basambililako isambililo lyacindama sana kuli ici cimonwa. Na ifwe bene twalikwata ubukombe bwa bupingushi ubo tubila ku bantu abashitasha. Pa kuti tutwalilile ukulamona ukuti Lesa alitucindamika pa kutupeela uyu mulimo, tufwile ukutwalilila ukulabelenga Icebo cakwe. Nga tatulebelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse, tatwakeshibe bwino bwino ifyo Baibolo isambilisha. Bushe kuti mwawamyako imibelengele yenu iya Baibolo nelyo ukutendeka ukulabelenga Baibolo cila bushiku? Bushe te kuti mutendeke ukulatontonkanya sana pa fyo mulebelenga?—Amalu. 1:2, 3.

Ifya Kutendeka Ukulanshanya na Bantu Pali Baibolo

8. Ni nshila nshi iilenga bakasabankanya bamo ukutendeka ukulanshanya na bantu ilyo baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda?

⁸ Icikosela sana bakasabankanya abengi abashimikila ku ng’anda ne ng’anda kutendeka ukulanshanya no mwine wa ng’anda. Ca cine, mu ncende shimo calyafya ukutendeka ukulanshanya no muntu pali Baibolo. Kuli bakasabankanya bamo, icibangukila pa kutendeka ukulanshanya na bantu pa mayanda yabo, kulanshanya na mwine ng’anda amashiwi ayanono ayo bapekenye bwino e lyo no kumupeela trakiti, nge fyo umukululo uli pali lino ibula ulelanga. Umutwe wa trakiti nelyo ifikope ifisuma ifili pali trakiti kuti fyalenga mwine ng’anda ukufwaya ukwishiba ico ilelandapo, kabili ici kuti calenga twamweba umulandu twilile ku mwakwe mu mashiwi fye ayanono e lyo no kumwipusha icipusho. Inshila imbi iyo twingabomfya kulanga mwine ng’anda amatrakiti yatatu nelyo yane no kumweba ukuti asalepo iyo atemwa. Kwena, ubuyo bwesu te bwa kushalika fye amatrakiti nelyo ukulayabomfya pa kutendeka ukulanshanya no muntu twasanga pa ng’anda iili yonse, lelo ico tuyila ku kushimikila ni co tufwaya ukutendeka ukulanshanya na bantu pa kuti tutampe ukulasambilila nabo Baibolo.

9. Mulandu nshi ukupekanya bwino kwacindamina?

⁹ Te mulandu ne fyo mwingasosa pa kutendeka ukulanshanya na bantu, ukupekanya bwino kukalenga mukaleicetekela no kuba abacincimuka ilyo muleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Painiya umo atile: “Ndaipakisha ukushimikila nga ninjipekanya bwino. Ukuipekanya bwino kulalenga ukuti ndefwaisha ukweba abantu ifyo mpekenye.” Painiya umbi atile: “Nga naishiba ifili mu mpapulo ndeya mu kushalika, ndafwaya sana ukushishalika.” Ca cine ukuti ukupituluka mu fyo mwakulalanshanya na bantu mu mutalalila kuti kwalenga mwaipakisha ukushimikila, lelo bakasabankanya abengi basanga ukuti cilacilapo ukuwama nga balepongomoka pa kupekanya ifyo balaya mu kulanshanya na bantu. Ukucite fyo kulalenga ukuti balebombela Yehova no mweo wabo onse.—Kol. 3:23; 2 Tim. 2:15.

10. Finshi ifyo abatungulula ukukumana pa kuya mu mulimo bafwile ukucita pa kuti abasangilweko balenonkelamo nga nshi?

¹⁰ Nga twakumana pa kuya mu mulimo, ukulanshanya pa fyo twalaya mu kucita nga twaya mu kushimikila kulalenga ukuti tuleipakisha ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ilembo lya bushiku nga lilelanda pa mulimo wa kushimikila, kuti mwalibelenga no kulandapo fye panono. Lelo, munyinefwe uuletungulula ukukumana afwile ukulanda sana pa fyo twalaya mu kucita nga twaya mu kushimikila nelyo ukucita icilangililo icipi icilelanda pa fyo abantu bengatemwa ukukutikako mu ncende tushimikilamo nelyo ukulanda pa fyebo fimbi ifyo twingabomfya ilyo tuleshimikila pali ubo bushiku. Ici cikalenga bonse abasangilwe ku kukumana ukuyashimikila bwino. Nga ca kuti baeluda na bambi abatungululako ukukumana balepekanishisha kabela, bakalacita fyonse ifi no kupwisha mu nshita fye ilya ine.—Rom. 12:8.

Umulandu Ukukutika Kwacindamina

11, 12. Bushe ukuba ne cililishi ilyo tulekutika ku fyo umuntu alelanda kuti kwatwafwa shani ukushimikila ku bantu? Langilileni.

¹¹ Cimbi ico tufwile ukucita nga twaipekanya bwino, kubika amano ku bantu abo tuleshimikilako. Ukubika amano ku bantu tuleshimikilako kukalenga tukaletendeka ukulanshanya nabo no kulalanda ifyebo ifingabafika pa mutima. Cimo icilanga ukuti natubika amano ku muntu tulelanda nankwe kulakutika ilyo alelanda. Kangalila wenda umo atile: “Ukuba uwatekanya no kulakutika sana ilyo umuntu alelanda kulalenga ukuti na o afwaye ukukutika ku mbila nsuma kabili kulanga no kuti namutemwa umuntu mulelanshanya nankwe.” Ukuba ne cililishi ilyo tulekutika ku fyo umuntu alelanda kulalenga ukuti atwebe ifili mu mitima wakwe. Ifi fine e fyo lipoti yakonkapo ilelanga.

¹² Umwanakashi umo alembele kalata iyo basabankenye mu nyunshipepala ya Le Progrès, mu musumba wa Saint-Étienne, ku France. Uyu mwanakashi alandile pa bantu babili abaile pa ng’anda yakwe lintu papitile fye inshiku ishinono ukutula apo umwana wakwe uwa myeshi itatu afwilile. Alembele ukuti: “Ilyo nabamwene fye, nalishibe ukuti ni Nte sha kwa Yehova. Nalefwaya ukubatamfya fye mu mucinshi, lelo naishilemona broshuwa bakwete iyalelanda pa co Lesa asuminishisha ukucula. E ico, nalibengishe mu ng’anda pa kuti mbepushe amepusho ayo bashingasuka. . . . Balikele mu ng’anda ukucila pe awala limo. Bali ne cililishi ilyo balekutika ku fyo nalelanda. Kabili ilyo nalanshenye nabo nalyumfwile bwino sana ica kuti nalisumine ukuti bakabwele na kabili.” (Rom. 12:15) Mu kuya kwa nshita, uyu mwanakashi alisumine ukusambilila Baibolo. Ico tulesambililako ca kuti uyu mwanakashi ebukisha sana ifyo balya bankashi bali ne cililishi ilyo balekutika ku fyo alelanda, te misambilishe yabo iyo.

13. Kuti twacita shani pa kuti tulande ilyashi ilyo umuntu engatemwa ukukutikako ilyo tuleshimikila imbila nsuma?

¹³ Nga tuli ne cililishi pa kukutika, tulalenga abantu ukulanda umulandu bafwaila Ubufumu bwa kwa Lesa ukutendeka ukuteka. Ici cilenga ukuti twishibe bwino ifyo twalalandapo ilyo tulebashimikila imbila nsuma. Mufwile mwalimona ukuti bakasabankanya abafika abantu pa mitima ilyo baleshimikila ilingi line balakutika sana ilyo umuntu alelanda. (Amapi. 20:5) Balabika amano ku bantu basanga ilyo baleshimikila. Tabeshiba fye amashina yabo no ko bekala, lelo baleshiba ne fyo batemwa e lyo ne fyo bakabila. Umuntu nga abeba icimusakamike, balaya mu kufwaya ifyebo fya kumusansamusha kabili bwangu bwangu balabwelelako ku kumulondolwela ifyo basangile. Nge fyo umutumwa Paulo alecita, ilyo baleshimikila imbila nsuma ya Bufumu nabo balanda pe lyashi ilyo umuntu basanga engatemwa ukukutikako. (Belengeni 1 Abena Korinti 9:19-23.) Ukubika amano ku bantu muli uyu musango kulalenga ukuti bakutika ku mbila nsuma kabili kulalanga ne “nkumbu sha kwa Lesa wesu.”—Luka 1:78.

Mwifuupuka Abantu nga Tabalekutika

14. Kuti twalenga shani abantu ukwishiba imibele ya kwa Yehova ilyo tuleshimikila imbila nsuma?

¹⁴ Yehova alitucindika pa kutupeela amaka ya kuisalila. Nangu ca kutila ni Lesa Wa maka yonse, tatupatikisha ukumubombela lelo tulamubombela pa mulandu wa kuti alitutemwa, kabili alapaala bonse abatasha pa fisuma abacitila. (Rom. 2:4) E ico, lyonse ilyo tuleshimikila, fwe babomfi ba kwa Lesa tufwile ukuba abaiteyanya ukubila ku bantu imbila nsuma iilanga ukuti Lesa wesu wa luse nga nshi. (2 Kor. 5:20, 21; 6:3-6) Pa kuti tucite fi, tatufwile ukulamona kwati abantu bonse ababa mu cifulo tushimikilamo te kuti bakutike ku mbila nsuma. Kuti twacita shani pa kuti tutwalilile ukulashimikila ukwabula ukubwelele numa?

15. (a) Cinshi Yesu aebele abatumwa bakwe ukucita nga ca kuti abantu bakaana ukukutika ku mbila nsuma? (b) Cinshi cingatwafwa ukubika amano ku kufwaya abayana?

¹⁵ Yesu aebele abasambi bakwe ukuti tabalekabila ukusakamikwa sana nga ca kutila bamo balekaana ukukutika ku mbila nsuma, lelo balingile ukubika amano ku kufwaya abayana. (Belengeni Mateo 10:11-15.) Ukubika ubuyo ubo twingakwanisha ukufikilisha mu nshita fye iinono kuti kwatwafwa ukubika sana amano ku kufwaya abayana. Munyina umo aipashanya ku muntu uufwaya amabwe yaumo mutengo. Atila, “Cila bushiku mfwaya ukusanga umuntu uwaba nga golde” Munyinefwe umbi atile: “Cila mulungu mfwile ukusangako umuntu umo uwingatemwa ukusambilila Baibolo kabili mu nshiku fye ishinono mfwile ukubwelelako pa kuti twingatwalilila ukulanshanya.” Bakasabankanya bamo babika ubuyo bwa kubelengela mwine ng’anda ilembo nangu fye limo. Nga imwe buyo nshi mwingabika?

16. Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukubila imbila nsuma?

¹⁶ Ifyo abantu bankulako ilyo tuleshimikila te filenga ukuti tutwalilile ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda. Kwena, ca cine ukuti uyu mulimo ukalenga abantu abafumacumi bakapusuke, lelo kwaliba na fimbi ifyacindama ifilenga tutwalilile ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ukushimikila kulatupeela ishuko lya kulanga ukuti twalitemwa Yehova. (1 Yoh. 5:3) Kulalenga twiba no mulandu wa mulopa. (Imil. 20:26, 27) Ilyo tuleshimikila, tulasoka abantu abashipepa ukuti ‘naisa inshita ya bupingushi bwa kwa Lesa.’ (Ukus. 14:6, 7) Ne cacindamisha ca kuti ukubila imbila nsuma kulalenga ishina lya kwa Yehova ukulumbanishiwa mwi sonde lyonse. (Amalu. 113:3) E ico, tufwile ukutwalilila ukubila imbila nsuma ya Bufumu nangu abantu bakutike nelyo iyo. Na kuba, Yehova alasekelela nga nshi nga tulebila imbila nsuma ukulingana na papelele amaka yesu.—Rom. 10:13-15.

17. Cinshi ico abantu bali no kwishiba nomba line?

¹⁷ Nangu ca kutila abantu abengi muno nshiku balisuula umulimo wesu uwa kushimikila, nomba line bali no kumona ukuti walicindama. (Mat. 24:37-39) Yehova aebele Esekiele ukuti ubupingushi alebila nga bwafikilishiwa, abena Israele bacipondoka bali no ‘kwishiba ukuti kasesema ali mu kati kabo.’ (Esek. 2:5) E fyo cikaba ilyo Lesa akapingula buno bwikashi bubifi, abantu bakeshiba ukuti imbila nsuma iyo Inte sha kwa Yehova balebila ku cintubwingi na ku ng’anda ne ng’anda yafumine kuli Lesa wa cine Yehova, no kuti Yehova e wabatumine. Ala mwandini lishuko nga nshi ukwitilwa kwi shina lyakwe no kubilisha ubukombe bwakwe muli shino nshiku sha kulekelesha! Apo Yehova akulatwafwa, shi natutwalilile ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda te mulandu na mafya tukwata ilyo tulebomba uyu mulimo.