Moneni! Umubomfi Wa Kwa Yehova uo Atemwa

“Moneni! Umubomfi wandi, . . . uo natemwa!”—ESA. 42:1.

1. Cinshi abantu ba kwa Yehova babakoselesha ukucita, maka maka ilyo Icibukisho cilepalama, kabili mulandu nshi?

ILYO inshita ilepalama iya kwibukisha imfwa ya kwa Kristu, kuti cawama abantu ba kwa Lesa ukwibukisha ukufunda kwa mutumwa Paulo ukwa kuti “tuletonta amenso kuli Yesu, Intungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika.” Paulo alandile no kuti: “E ico tontonkanyeni pa washipikishe amashiwi ayabipa aya babembu aya kuipilika abene, pa kuti mwinaka no kutompoka.” (Heb. 12:2, 3) Ukutontonkanya pa busumino bwa kwa Kristu, ubwasukile bwamufisha na ku kuipeela nge lambo, kuli no kwafwa Abena Kristu basubwa na banabo aba mu mpaanga shimbi ukutwalilila ukubombela Yehova mu busumino no ‘kukanatompoka.’—Linganyeniko Abena Galatia 6:9.

2. Finshi twingasambilila ku kusesema kwa kwa Esaya ukulanda pa Mwana wa kwa Lesa?

² Yehova apeele kasesema Esaya umupashi pa kuti alembe ukusesema ukwingi ukulanda pa Mwana wakwe. Uku kusesema kuli no kutwafwa ukuti ‘tuletonta amenso ku Ntungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika,’ Kristu Yesu.a Kulanda pa mibele yakwe, ifyo aculile, ne cifulo bamupeela ica kuba Imfumu yesu kabili Katuula wesu. Kabili kwalatwafwa ukumfwikisha umwalola Icibukisho, ico tukakwata uno mwaka pali Cine, pa 9 April, cilya akasuba kawa.

Umubomfi Aishibikwa

3, 4. (a) Mwi buuku lya kwa Esaya, nga batila “umubomfi” ninshi balelanda pali ani? (b) Bushe Baibolo ilanda ukuti Umubomfi uwalumbulwa muli Esaya ifipandwa 42, 49, 50, 52, na 53 nani?

³ Ishiwi lya kuti “umubomfi” lilasangwa imiku iingi mwi buuku lya kwa Esaya. Limo limo lilosha kuli Esaya umwine. (Esa. 20:3; 44:26) Inshita shimbi lilosha ku luko lonse ulwa bena Israele, nangu Yakobo. (Esa. 41:8, 9; 44:1, 2, 21) Inga nani Umubomfi balandapo mu kusesema ukwapulamo ukulanda pa Mubomfi uo balandapo muli Esaya ifipandwa 42, 49, 50, 52, na 53? Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki yalilondolola bwino bwino Umubomfi wa kwa Yehova uo balandapo muli ifyo fipandwa. Cilolo umwina Etiopia uwa mwi buuku lya Imilimo alebelenga ukusesema kumo ukulanda pali uyu Mubomfi ilyo Filipi kabila wa mbila nsuma bamutungulwile ku mupashi ukuyamukumanya. Ulya cilolo ilyo abelengele ifyebo ifyo tusanga muli Baibolo ino nshita pali Esaya 53:7, 8, aipwishe Filipi ati: “Shi unjebe, Nani uo kasesema alelandapo? Bushe mwine atemwa muntu umbi?” Ukwabula ukwikata na ku cani, Filipi alondolwelele ulya cilolo ukuti Esaya alelanda pali Mesia, Yesu.—Imil. 8:26-35.

⁴ Ilyo Yesu ali akanya, umupashi wa mushilo watungulwile umuntu umulungami uwe shina lya Simeone, ukulanda ukuti “umwana Yesu” ali no kuba “ulubuuto lwa kufumya imfifi pa bena fyalo,” nga filya ilembo lya kwa Esaya 42:6 na 49:6 lyasobele. (Luka 2:25-32) Na kabili, filya Yesu bamusaalwile pa bushiku balemulubulwisha fyalisobelwe mu kusesema kwa kwa Esaya pali Esaya 50:6-9. (Mat. 26:67; Luka 22:63) Pa numa ya bushiku bwa Pentekoste mu 33 C.E., umutumwa Petro alilondolwele bwino bwino ukuti Yesu e “Mubomfi” wa kwa Yehova. (Esa. 52:13; 53:11; belengeni Imilimo 3:13, 26.) Finshi twingasambilila kuli uku kusesema kulanda pali Mesia?

Yehova Asambilisha Umubomfi Wakwe

5. Finshi ifyo umubomfi bamusambilishe?

⁵ Ukusesema kwa kwa Esaya kumo ukulanda pa Mubomfi wa kwa Lesa kulanga ukuti Yehova ne beli lyakwe bali fibusa fyatemwana sana ilyo uyu Mwana talaisaba umuntunse. (Belengeni Esaya 50:4-9.) Umubomfi umwine asosa ati Yehova alamusambilisha. Atila: “Ashibushisha ukutwi kwandi ku kumfwa nga bantu abasambilila.” (Esa. 50:4) Pa nshita ali ku muulu, uyu Mubomfi wa kwa Yehova aleumfwa kuli Wishi no kusambilila, aishileba umusambi uunakila. Ala lishuko icine cine ukusambilishiwa na Kabumba wa bubumbo bonse!

6. Bushe Umubomfi alangile shani ukuti ali-inashisha kuli Wishi icine cine?

⁶ Muli uku kusesema, uyu Mubomfi aita Wishi ati “Shikulu Mulopwe Yehova.” Ici cilelanga ukuti uyu Mubomfi alisambilile icine cacindamisha ica kuti Yehova e Mulopwe, kateka wa bubumbo bonse. Pa kulanga ukuti ali-inashisha kuli Wishi umupwilapo, atile: “Shikulu Mulopwe Yehova umwine aliisula ukutwi kwandi, na ine, nshapondweke. Nshafutatwike iyo.” (Esa. 50:5) “[Ali na Yehova] ngo waishibisha imilimo” ilyo balebumba fyonse ukubikako na bantu. Uyu “uwaishibisha imilimo,” “[aleanga] ku cinso [ca kwa Yehova] inshita yonse, [aleanga] pa mulandu we sonde lyakwe, kabili abana ba bantu e bo [Umwana wa kwa Lesa atemenwe].”—Amapi. 8:22-31.

7. Cinshi cilelanga ukuti uyu Mubomfi alicetekele ukuti Wishi ali no kumwafwa nga aba na macushi?

⁷ Ifyo Umubomfi bamusambilishe e lyo ne fyo umwine atemenwe abantu fyalimwafwile ilyo aishile pa calo apo baishilemulwisha sana. Atwalilile ukutemwa ukucita ukufwaya kwa kwa Wishi, na lintu bamucushishe nga nshi. (Amalu. 40:8; Mat. 26:42; Yoh. 6:38) Mu kucula kwakwe konse pano calo, Yesu alishibe ukuti Wishi alimutemenwe kabili alemwafwa. Yesu alandile nga filya kasesema Esaya asosele ati: “Uuleti ndi mulungami ali mupepi. Nani engalwa na ine? . . . Moneni! Shikulu Mulopwe Yehova akanjafwa.” (Esa. 50:8, 9) Na cine Yehova alyafwile Umubomfi wakwe uwa busumino lyonse ilyo alebomba pano isonde, nga filya ukusesema kwa kwa Esaya na kumbi kulanga.

Umulimo Umubomfi Abombele pa Calo

8. Cinshi cileshininkisha ukuti Yesu ali e “wasalwa” wa kwa Yehova uo basobele pali Esaya 42:1?

⁸ Baibolo ilatweba ifyacitike ilyo Yesu abatishiwe mu 29 C.E. Itila: “Umupashi wa mushilo . . . waikile pali ena, ne shiwi lyafumine mu muulu aliti: ‘Uli Mwana wandi uo natemwa; ni we nsekelelamo.’” (Luka 3:21, 22) Kanshi Yehova alilondolwele bwino bwino “uwasalwa” wakwe ulya balumbula mu kusesema kwa kwa Esaya. (Belengeni Esaya 42:1-7.) Ilyo Yesu ali pe sonde, alicitile ifikulu fikulu ifyalelanga ukuti alefikilisha uku kusesema. Mu Mbila Nsuma iyo Mateo alembele, ayambwile amashiwi ya pali Esaya 42:1-4, no kulanga ukuti yalelanda pali Yesu.—Mat. 12:15-21.

9, 10. (a) Finshi Yesu acitile pa kufikilisha ilembo lya kwa Esaya 42:3? (b) Finshi Yesu acitile pa “kuleta umulinganya” ilyo ali pe sonde, kabili ni lilali ‘akaleta umulinganya’ mwi sonde?

⁹ Bashimapepo abaYuda balisuulile abantu-untu fye abaYuda. (Yoh. 7:47-49) Aba bantu balebalulunkanya kabili kuti twabalinganya ku ‘matete ayafyantwa’ nangu ku ‘fiku’ ilyo fileya fileshima. Lelo, Yesu aleumfwila uluse abapiina na balecula. (Mat. 9:35, 36) Aebele abo bantu ati: “Iseni kuli ine imwe bonse mwe balecula kabili abafininwa, na ine nalamusansamusha.” (Mat. 11:28) Kabili, Yesu ‘aletele umulinganya,’ ukupitila mu kusambilisha abantu ukuti beshibe fyo Yehova atila e fyalungama ne fyalubana. (Esa. 42:3) Alangile no kuti pa kubomfya Ifunde lya kwa Lesa pafwile ukuba ukulangulukilako ne nkumbu. (Mat. 23:23) Yesu na kabili alangile umulinganya pantu talesalulula, aleshimikila kuli bonse, aba fyuma na bapiina.—Mat. 11:5; Luka 18:18-23.

¹⁰ Ukusesema kwa kwa Esaya kwasobele no kuti “uwasalwa” wa kwa Yehova ‘akaleta umulinganya mwi sonde.’ (Esa. 42:4) Akacita ifi nomba line fye ilyo akonaula amabufumu yonse pano isonde no kupyanikapo ukuteka kwakwe ukwalungama, apo ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Mesia. Akaleta icalo cipya, “umukaba ubulungami.”—2 Pet. 3:13; Dan. 2:44.

“Ulubuuto” Kabili “Icipangano”

11. Cinshi twingasosela ukuti Yesu ali “ulubuuto ku nko” mu nshita sha batumwa, kabili bushe aba shani “ulubuuto ku nko” ukufika pali ino nshita?

¹¹ Yesu cine cine ali “ulubuuto ku nko,” kabili afikilishe ifyalembwa pali Esaya 42:6. Ilyo ali pe sonde, asambilishe abantu icine pali Lesa, maka maka abaYuda. (Mat. 15:24) Lelo Yesu asosele ati: “Ndi lubuuto lwa calo.” (Yoh. 8:12) Asanike ulubuuto ku baYuda na ku ba mu nko ukupitila mu kubasambilisha icine pali Lesa e lyo no kupeela umweo wakwe ukuba icilubula pa bantunse. (Mat. 20:28; Imil. 1:8) Ilyo abuukile ku bafwa, aebele abasambi bakwe ukuba inte shakwe ukufika “na ku mpela ya pano isonde.” (Imil. 1:8) Ilyo Paulo na Barnaba baleshimikila imbila nsuma, ba-ambwile amashiwi ya kuti “ulubuuto ku nko” no kulondolola ukuti e ulya mulimo balebomba uwa kushimikila ku bashali abaYuda. (Imil. 13:46-48; linganyeniko Esaya 49:6.) Uyo mulimo ucili ulebombwa na ino nshita ilyo bamunyina Yesu abasubwa abacili pe sonde na banabo baleshimikila imbila nsuma no kwafwa abantu ukutetekela Yesu, uwaba “ulubuuto ku nko.”

12. Finshi Yehova acita pa kuti apeele Umubomfi wakwe ukuba “icipangano ca bantu”?

¹² Muli kulya kusesema kumo kwine, Yehova aebele Umubomfi wakwe uo asala ati: “Nkakucingilila no kukupeela ukuba icipangano ca bantu.” (Esa. 42:6) Satana alikoselepo sana ukufwaya ukonaula Yesu no kumucilikila pa kuti afilwe ukupwisha umulimo wakwe pe sonde, lelo Yehova alimucingilile mpaka ne lyo inshita yakwe iya kufwa yafikile. (Mat. 2:13; Yoh. 7:30) Lyena, Yehova alibuushishe Yesu no kumupeela ukuba “icipangano,” nangu ubulayo, ku bantu pe sonde. Ubu bulayo bwacindama bwaleshininkisha ukuti uyu Mubomfi wa cishinka uwa kwa Lesa ali no kutwalilila ukuba “ulubuuto lwa nko,” ukulalubula ababa mu mfifi ya ku mupashi.—Belengeni Esaya 49:6.b

13. Ni mu nshila nshi Yesu alubwilile “abaikala mu mfifi” ilyo ali pe sonde, kabili alubula shani abantu muno nshiku?

¹³ Ukulingana no bu bulayo, Umubomfi wasalwa uwa kwa Yehova ali no “[kulenga] amenso ya mpofu ukumona,” “ukufumya umufungwa mu cifungo,” no kulubula “abaikala mu mfifi.” (Esa. 42:7) Ilyo Yesu alebomba umulimo wakwe pe sonde, alicitile ifi fyonse ilyo aletele pa bwelu intambi sha kupepa kwa bufi no kubila imbila nsuma ya Bufumu. (Mat. 15:3; Luka 8:1) Pa kucita ifyo, alilubwile abaYuda abaishileba abasambi bakwe ukufuma ku kupepa kwa bufi. (Yoh. 8:31, 32) Na lelo line, Yesu alilubula abantu abengi nga nshi abashili abaYuda ukufuma ku kupepa kwa bufi. Alituma abasambi bakwe ‘ukuya no kulenga aba nko shonse ukuba abasambi,’ kabili alibalaya ukuti ali no kuba na bo “mpaka na ku mpela ya calo.” (Mat. 28:19, 20) Kristu Yesu ku muulu, aleangalila umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila.

Yehova Alibikile “Umubomfi” Wakwe pa Muulu

14, 15. Mulandu nshi Yehova abikile Umubomfi wakwe pa muulu, kabili acitile shani ifyo?

¹⁴ Mu kusesema na kumbi ukulanda pali uyu Mubomfi Mesia, Yehova atile: “Moneni! Umubomfi wandi akaba uwa mano. Akaba pa muulu kabili akasansulwa no kusansabikwa nga nshi.” (Esa. 52:13) Yehova alibikile Umwana wakwe pa muulu pa mulandu wa kuti wa cishinka mu kunakila ku kuteka kwa kwa Lesa na pa mulandu wa kuti ali uwa busumino ilyo bamweseshe icabipisha.

¹⁵ Umutumwa Petro alembele pali Yesu ati: “Aile ku muulu uko nomba aikala ku kwa ku kulyo kwa kwa Lesa; na bamalaika na bamulopwe na ba maka balengelwe ukunakila ena.” (1 Pet. 3:22) Umutumwa Paulo na o alembele ati: “Ali-iceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti. E ico Lesa na o alimusansabike kabili mu cikuuku amupeele ishina ilyacila amashina yonse, pa kuti mwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse lifukame ilya ba mu muulu ne lya ba pano isonde ne lya ba pa nshi ya calo, no lulimi lonse lusose apabuuta ukuti Yesu Kristu e Shikulu pa kuti Lesa Shifwe acindikwe.”—Fil. 2:8-11.

16. Bushe Yesu ‘asansabikwe’ shani mu 1914, kabili finshi abomba ukufuma ilya nshita?

¹⁶ Mu 1914, Yehova alibikile Yesu pa muulu na kabili. ‘Alisansabikwe nga nshi’ ilyo Yehova amubikile pa Bufumu bwa kwa Mesia. (Amalu. 2:6; Dan. 7:13, 14) Ukufuma ilya nshita, Kristu aliya ‘alecimfya mu kati ka balwani bakwe.’ (Amalu. 110:2) Pa kubalilapo, acimfishe Satana ne fibanda fyakwe, ukubapoosa mupepi ne sonde. (Ukus. 12:7-12) Lyena, ilyo Kristu alebomba nga Sailasi Mukalamba, alubwile abashalapo pali bamunyina abasubwa ukufuma muli “Babiloni Mukalamba.” (Ukus. 18:2; Esa. 44:28) Alatungulula umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila uwalenga kube ukulonganya “abasheleko” aba muli bamunyina ba ku mupashi e lyo ne “mpaanga shimbi” ishingi nga nshi, e kutila abanabo ba “mukuni unono” aba cishinka.—Ukus. 12:17; Yoh. 10:16; Luka 12:32.

17. Ukufika pano, finshi twasambilila mu kusesema kwa kwa Esaya ukulanda pa “mubomfi”?

¹⁷ Ukusambilila uku kusesema kwa lulumbi ukwa mwi buuku lya kwa Esaya cine cine kwalenga tutemwe sana Imfumu yesu kabili Katuula, Kristu Yesu. Ifyo alenakila Wishi ilyo alebomba umulimo wakwe pe sonde kwalangilile ifyo bamusambilishe kuli Wishi ilyo talaisa pano isonde. Alilanga ukuti e “lubuuto ku nko” ukupitila mu mulimo wakwe no kupitila mu mulimo wa kushimikila uo angalila ukufika na lelo. Nga fintu twalamona mu cipande cikonkelepo, ukusesema na kumbi ukulanda pa Mubomfi Mesia kulanga ukuti ali no kucula no kutuula umweo wakwe pa kuti ifintu fikatuwamine. Ifi e fintu tulingile ‘ukutontonkanyapo’ ilyo Icibukisho ca mfwa yakwe cilepalama.—Heb. 12:2, 3.

[Amafutunoti]

Umubomfi Wa Kwa Yehova “Alashiilwe Pa Mulandu Wa Filubo Fyesu”

“Alashiilwe pa mulandu wa filubo fyesu; aculiile pa membu shesu. . . . Ifilonda fyakwe e fyalenga ukuti tupole.”—ESA. 53:5.

1. Finshi tufwile ukulaibukisha ilyo tulesefya Icibukisho, kabili kusesema nshi kwingatwafwa ukucita ifyo?

UMULANDU tucitila Icibukisho kwibukisha imfwa ya kwa Kristu na fyonse ifyo imfwa no kubuuka kwakwe fyaleta. Icibukisho citwibukishako ukuti Yehova e walinga ukuteka pa fibumbwa fyonse , citwibukishako no kuti ishina lyakwe lifwile ukuba ilya mushilo, e lyo na pa lwa kufikilishiwa kwa bufwayo bwakwe, ukusanshako no kupususha abantu. Pa kusesema konse ukwa mu Baibolo, nalimo ukusesema ukwalondolola bwino sana pe lambo lya kwa Kristu ne fyo lyabomba, kusesema kwalembwa pali Esaya 53:3-12. Esaya asobele ifyo uyu Mubomfi ali no kucula kabili alondolwele mu kulungatika pa lwa mfwa ya kwa Kristu na pa mapaalo ayo imfwa yakwe yali no kuletela bamunyina abasubwa ne “mpaanga [shakwe] shimbi.”—Yoh. 10:16.

2. Cinshi ukusesema kwa kwa Esaya kushininkisha, kabili twalaumfwa shani nga twasambilila uku kusesema?

² Ilyo kwashele imyaka 700 pa kuti Yesu afyalwe pe sonde, Yehova apeele Esaya umupashi pa kuti aseseme ukuti Umubomfi wakwe uwasalwa ali no kuba uwa cishinka nangu bamweshe shani. Uku kwine kusesema bushininkisho bwa kuti Yehova alicetekele sana ukuti Umwana wakwe wa cishinka. Ilyo tulesambilila uku kusesema, twalaumfwa bwino kabili icitetekelo cesu calakoselako.

“Balimusuulile” Kabili ‘Balemumona Uushacindama’

3. Mulandu nshi uo abaYuda balingile ukupokelela Yesu, lelo bena bacitile shani?

³ Belengeni Esaya 53:3. Elenganyeni ifyo Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka aumfwile ilyo ashile icifulo cakwe ku muulu uko alebombela pamo na Wishi no kwisa pe sonde no kutuula umweo wakwe ilambo pa kuti apusushe abantu ku lubembu ne mfwa! (Fil. 2:5-8) Ilambo lya kwa Yesu lyali no kulenga abantu ukwelelwa imembu. Amalambo ya nama ayo abena Israele baletuula lintu balekonka Amafunde ya kwa Mose yali fye cinshingwa ca ili lambo. (Heb. 10:1-4) Kanshi abaYuda abalelolela Mesia balingile ukumupokelela no kumucindika. (Yoh. 6:14) Lelo, abaYuda ‘balisuulile’ Kristu, kabili ‘balemumona uushacindama,’ nga filya fine Esaya aseseme. Umutumwa Yohane alembele ati: “Aishile ku mwakwe, lelo aba ku mwakwe tabamupokelele iyo.” (Yoh. 1:11) Umutumwa Petro aebele abaYuda ati: “Lesa wa fikolwe fyesu, nacindamika Umubomfi wakwe, Yesu, uo imwe, mwapeele kuli Pilato no kumukaanina pa cinso cakwe, ilyo apingwile ukumulekako. Cine cine, mwakeene uwa mushilo kabili uwalungama, no kulomba umuntu, icipondo, ukuti apeelwe kuli imwe.”—Imil. 3:13, 14.

4. Bushe Yesu aishileishiba shani amalwele?

⁴ Esaya asobele no kuti Yesu ali no “kwishiba . . . malwele.” Ilyo Yesu alebomba umulimo wa kwe pe sonde, inshita shimo alenaka , lelo takwaba apo calembwa ukuti alelwala. (Yoh. 4:6) Lelo, alishibe amalwele ya bantu abo aleshimikilako. Alebomfwila uluse kabili aleundapa abengi. (Marko 1:32-34) E ico kanshi, Yesu afikilishe ukusesema ukutila: “Kwena asendele amalwele yesu; kabili ukukalipwa kwesu na ko alikusendele.”—Esa. 53:4a; Mat. 8:16, 17.

Cali Kwati ‘Akandwa Kuli Lesa’

5. Bushe abaYuda abengi balemona shani imfwa ya kwa Yesu, kabili mulandu nshi ici calengele ubucushi bwakwe ukukulilako?

⁵ Belengeni Esaya 53:4b. Abengi abaliko mu nshiku sha kwa Yesu tabaishibe umulandu aculile no kufwa. Bena baleti Lesa e walemukanda, kwati kumulwalika ubulwele bwabipisha. (Mat. 27:38-44) AbaYuda bapeele Yesu umulandu wa kuponta. (Marko 14:61-64; Yoh. 10:33) Kwena, Yesu tali mubembu kabili tali wa miponto iyo. Lelo pa mulandu wa fyo uyu Mubomfi atemenwe Wishi, nga atontonkanya pa fyo bali no kumwipaya kwati nalimo wa miponto, ubucushi bwakwe bwalekulilako. Nangu cibe fyo, ali-itemenwe ukunakila ku kufwaya kwa kwa Yehova.—Mat. 26:39.

6, 7. Mulandu nshi twingasosela ukuti Yehova ‘alishonawile’ Umubomfi wakwe, kabili mulandu nshi Lesa ‘atemenwe’ ?

⁶ Te kuti citupapushe nga twaishiba ukuti Esaya aliseseme ukuti abantu bamo bali no kumona Yesu kwati ‘alekandwa kuli Lesa.’ Lelo kuti twapapa nga twaishiba ukuti ukusesema kwasobele ukuti: “Yehova umwine alitemenwe ukumushonaula.” (Esa. 53:10) Apo Yehova asosele kuti: “Moneni! Umubomfi wandi, . . . uwasalwa wandi, uo natemwa,” nga cinshi ‘engatemenwa ukumushonaula’? (Esa. 42:1) Kuti casoswa shani ukuti ici calileteele Yehova insansa?

⁷ Pa kuti tumfwikishe uku kusesema, tufwile ukwibukisha ukuti ilyo Satana atwishike imitekele ya kwa Yehova pa fibumbwa fyonse , atwishike na bucishinka bwa babomfi ba kwa Lesa bonse aba mu muulu na ba pa calo. (Yobo 1:9-11; 2:3-5) Filya Yesu ali uwa busumino mpaka ne mfwa, fyashininkishe bwino bwino ukuti Satana alebepa fye. Kanshi, nangu ca kuti Yehova alisuminishe ukuti Kristu epaiwe ku balwani bakwe, tulingile ukwishiba ukuti alyumfwile sana ububi ilyo alemona uko Umubomfi wakwe uwasalwa aleipaiwa. Lelo, ukumona uko Umwana wakwe atwalilile fye uwa cishinka, kwalengele Yehova ukusekelela icine cine. (Amapi. 27:11) Na kabili, ukwishiba ifyo imfwa ya Mwana wakwe yali no kunonsha abantunse abalapila kwalengele Yehova ukuba ne nsansa nga nshi.—Luka 15:7.

“Alashiilwe pa Mulandu wa Filubo Fyesu”

8, 9. (a) Bushe Yesu “alashiilwe [shani] pa mulandu wa filubo fyesu”? (b) Finshi Petro asosele pa kushininkisha ukuti cine cine e fyo cali?

⁸ Belengeni Esaya 53:6. Abantunse ababembu baba kwati ni mpaanga ishaluba, balalubanta ukufwaya inshila ya kulubukilamo ku kulwala ne mfwa ifyo bapyana kuli Adamu. (1 Pet. 2:25) Apo abantu bonse abafuma muli Adamu babembu, tapali nangu umo uwingabwesha ifyo Adamu alufishe. (Amalu. 49:7) Lelo pa mulandu wa kutemwa kwakwe ukukalamba, “Yehova alengele ulubembu lwesu bonse lube pali ena,” e kutila pa Mwana wakwe uwatemwikwa kabili Umubomfi wakwe uwasalwa. Apo Kristu alisumine ‘ukulashilwa pa mulandu wa filubo fyesu’ no ‘kuculila pa membu shesu,’ asendele imembu shesu pa cimuti no kusumina ukuti e o afwe ukucila ifwe ukufwa.

⁹ Umutumwa Petro alembele amashiwi ya kuti: “Ni kuli ici cine Lesa amwitiile, pantu ni mwe Kristu aculiile, kabili amushilile ne cilangililo pa kuti mulekonka sana mu ntampulo shakwe. Ena e wasendele imembu shesu mu mubili wakwe pa cimuti ico afwililepo, pa kuti tulubuke ku membu no kuba abalungami.” Lyena, Petro ayambwile ukusesema kwa kwa Esaya, no kukonkanyapo ukusosa ati: “Kabili ‘ifilaso fyakwe e fyaundepe imwe.’” (1 Pet. 2:21, 24; Esa. 53:5) Ici calengele ukuti ababembu babwelele kuli Lesa, nga fintu Petro akonkenyepo ukusosa ati: “Kristu afwile fye umuku umo pa mulandu wa membu shesu, uwalungama afwiliile abashalungama, pa kuti amutungulule kuli Lesa.”—1 Pet. 3:18.

‘Aletelwe Nge Mpaanga ku Kwipaiwa’

10. (a) Mashiwi nshi Yohane Kabatisha alandile pa kulondolola Yesu? (b) Mulandu nshi amashiwi ya kwa Yohane yabelele ayalinga?

¹⁰ Belengeni Esaya 53:7, 8. Ilyo Yohane Kabatisha amwene Yesu aleisa, abilikishe ati: “Moneni, Umwana wa mpaanga uwa kwa Lesa, uulesenda ulubembu lwa ba mu calo!” (Yoh. 1:29) Pa kwita Yesu ati Umwana wa mpaanga, nalimo Yohane aleibukisha amashiwi ya kwa Esaya aya kuti: “Aleletwa nge mpaanga ku kwipaiwa.” (Esa. 53:7) Esaya aseseme ati: “Aitulwile umweo wakwe ku mfwa.” (Esa. 53:12) Pa bushiku Yesu aletendeka Icibukisho ca mfwa yakwe, apeele abatumwa ba busumino 11 kapu ya mwangashi no kusosa ati: “Uyu mwangashi cimpashanya ca ‘mulopa wandi uwa cipangano,’ uulesuumina pa mulandu wa bengi pa kuti bakabelelwe uluse pa membu.”—Mat. 26:28.

11, 12. (a) Bushe filya Isaki aitemenwe ukuti apeelwe ilambo, cilanga cinshi pe lambo lya kwa Kristu? (b) Cinshi tufwile ukulaibukisha pali Abrahamu Mukalamba, Yehova, ilyo tulesangwa ku Cibukisho?

¹¹ Nga filya fine Isaki acitile, Yesu na o ali-itemenwe ukupeelwa ilambo pa ciipailo ukulingana no kufwaya kwa kwa Yehova. (Ukute. 22:1, 2, 9-13; Heb. 10:5-10) Ca cine ukuti Isaki alisumine ukuti apeelwe nge lambo, lelo ni Abrahamu e walefwaya ukutuula lilya ilambo. (Heb. 11:17) E fyo cali na kuli Yesu. Alisumine ukwisatufwila, lelo ni Yehova e wapekenye ukuti kukabe icilubula. Ilambo lya Mwana wakwe lyalelanga ifyo Lesa atemwa abantunse icine cine.

¹² Yesu umwine asosele ati: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” (Yoh. 3:16) Umutumwa Paulo alembele ati: “Lesa alitulanga ukutemwa kwakwe pantu ilyo twali tucili ababembu, Kristu alitufwilile.” (Rom. 5:8) Kanshi, ilyo tulecindika Kristu pa kwibukisha imfwa yakwe, tatufwile ukulaba ukuti uwapekenye ili lambo ni Abrahamu Mukalamba, Yehova. Kanshi ilyo tulesangwa ku Cibukisho, e o tulumbanya.

Umubomfi “Akalenga Abantu Abengi Ukuba Abalungama”

13, 14. Bushe Umubomfi wa kwa Yehova alenga shani “abantu abengi ukuba abalungama”?

¹³ Belengeni Esaya 53:11, 12. Yehova alandile pa Mubomfi wakwe uwasalwa ati: “Umulungami wandi, umubomfi wandi, akalenga abantu abengi ukuba abalungama.” (Esa. 53:11, 12) Ali no kucita shani ifyo? Amashiwi yaba ku mpela ya cikomo 12 yalatwafwa ukusanga icasuko. Yatila: “Kabili [uyu Mubomfi] apapaatileko ababembu.” Bonse abafuma muli Adamu “babembu,” kanshi bapokelela “icilambu ca lubembu,” ne co cilambu ni mfwa. (Rom. 5:12; 6:23) Kanshi cilafwaikwa ukuti umuntu abwelele kuli Yehova. Icipandwa 53 ice buuku lya kwa Esaya cilalondolola bwino bwino ifyo Yesu “apapaatileko,” nelyo ukuba kawikishanya wa bantunse ababembu. Cilondolola ukuti: “Ukukandwa uko akandilwe e kwali no kutuletela umutende, kabili ifilonda fyakwe e fyalenga ukuti tupole.”—Esa. 53:5.

¹⁴ Kristu “[alengele] abantu abengi ukuba abalungama” ukupitila mu kutusendela imembu no kutufwila. Paulo alembele ati: “Lesa amwene ukuti cili bwino ukuti muli Kristu e mo ifintu fyonse fikale, kabili Lesa afwaile ukuti ukupitila mu mwana wakwe, e mo ifintu fyonse ifya pano isonde atemwa ifya mu muulu fibwelele kuli ena no kuba no mutende na ena ukupitila mu mulopa Yesu asumishe pa cimuti.”—Kol. 1:19, 20.

15. (a) Bushe “ifya mu muulu” ifyo Paulo alumbwile ni bani, kabili mulandu nshi bengalungamikilwa? (b) Ni bani abalinga ukulyako ifimpashanya fya pa Cibukisho, kabili mulandu nshi?

¹⁵ “Ifya mu muulu” ifyabwelela kuli Yehova pa mulandu wa mulopa wa kwa Kristu, Bena Kristu basubwa abaitwa ku kuyateka na Kristu mu muulu. Aba Bena Kristu “abaitwa mu muulu,” ‘balungamikilwa ku bumi.’ (Heb. 3:1; Rom. 5:1, 18) Lyena, Yehova alaba Shibo, na bo balaba abana bakwe. Umupashi wa mushilo ulashimika ubunte ukuti ni “mpyani shinankwe isha kwa Kristu,” abaitwa ukuyaba ishamfumu kabili bashimapepo mu Bufumu bwakwe ubwa mu muulu. (Rom. 8:15-17; Ukus. 5:9, 10) Balaba muli Israele wa ku mupashi, “Israele wa kwa Lesa,” kabili baba na mu “cipangano icipya.” (Yer. 31:31-34; Gal. 6:16) Apo baba mu cipangano icipya, e balingile ukulyako ku fimpashanya fya pa Cibukisho, pamo no kunwako umwangashi wakashika, uo Yesu alandilepo ati: “Iyi kapu umuli umwangashi e cipangano cipya ica pa mulopa wandi, uuli no kusuumina pa mulandu wenu.”—Luka 22:20.

16. Bushe “ifya pano isonde” ni bani, kabili babalenga shani ukuba abalungama pa ntanshi ya kwa Yehova?

¹⁶ “Ifya pano isonde” ni mpaanga shimbi isha kwa Kristu, abakwata isubilo lya kwikala umuyayaya pano isonde. Aba na bo, Umubomfi wa kwa Yehova uwasalwa alalenga baba abalungama pa ntanshi ya kwa Yehova. Apo balitetekela ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu, kabili “balicapa amalaya yabo no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga,” Yehova alibalungamika. Lelo bena te bana bakwe iyo, fibusa fyakwe, kabili alibapeela isubilo lyawamisha ilya kupusuka “ubucushi bukalamba.” (Ukus. 7:9, 10, 14; Yako. 2:23) Apo bena tababa mu cipangano cipya kabili tabakaye mu kwikala ku muulu, aba mu mpaanga shimbi tabalyako ifimpashanya fya pa Cibukisho, lelo balasangwako kabili mu mucinshi balamona ifilecitika.

Natuletasha Yehova no Mubomfi Wakwe Uo Atemwa!

17. Bushe ukusambilila pa kusesema kwa kwa Esaya ukulanda sana pa Mubomfi kwatwafwa shani ukupekanya amatontonkanyo yesu ilyo Icibukisho cilepalamina?

¹⁷ Ukubebeta ukusesema kwa muli Esaya ukulanda sana pali uyu Mubomfi ni nshila isuma iya kupekanishishamo amatontonkanyo yesu ilyo Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu cilepalamina. Kwatwafwa ukuti “tuletonta amenso kuli Yesu, Intungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika.” (Heb. 12:2) Twasambilila ukuti Umwana wa kwa Lesa te cipondoka iyo. Taba nga Satana, lelo ena alitemwa ukusambilishiwa na Yehova, pantu alishiba ukuti e Shikulu Mulopwe. Twamona no kuti ilyo Yesu ali pe sonde, aleumfwila abantu abo aleshimikilako uluse, aleundapa amalwele yabo’ no kubabwesha kuli Lesa. Fyonse ifyo fyalangile ifyo ali no kucita ilyo akaba Mesia Imfumu mu calo cipya lintu ‘akaleta umulinganya mwi sonde.’ (Esa. 42:4) Ukucincila acincile mu kubila imbila ya Bufumu, pamo nga “ulubuuto ku nko,” kucinkulako abasambi bakwe ukuti bafwile ukuba abacincila mu kushimikila imbila nsuma mwi sonde lyonse.—Esa. 42:6.

18. Mulandu nshi ukusesema kwa kwa Esaya kuletwafwila ukulatasha Yehova no Mubomfi wakwe uwa busumino ne mitima yesu yonse?

¹⁸ Ukusesema kwa kwa Esaya kwatwafwa no kumfwikisha ifyo Yehova aipuswile apakalamba ilyo atumine Umwana wakwe uwatemwikwa ukwisa pe sonde mu kucula no kutufwila. Ico Yehova atemenwe, te kumona ukucula kwa Mwana wakwe, lelo atemenwe ukumona bucishinka bwa kwa Yesu mpaka ne mfwa. Na ifwe tufwile ukusekelela nga filya Yehova asekelela, pantu twalishiba ukuti fyonse ifyo Yesu acitile fyashininkishe fye ukuti Satana wa bufi, kabili fyalengele ishina lya kwa Yehova ukuba ilya mushilo, no kulanga ukuti e walinga fye ukuteka fyonse ifyabumbwa. Ukulunda pali fyo, Kristu asendele imembu shesu no kutufwila. Ico e calenga ukuti umukuni unono uwa bamunyina abasubwa e lyo ne mpaanga shimbi babe abalungama kuli Yehova. Ilyo tukalongana pa Cibukisho, shi natukatashe Yehova no Mubomfi wakwe uwa busumino ne mitima yesu yonse.