⁹ Icacindama ca kuti, ilyo tulebelenga mu cipandwa 38 ica kwa Yobo, Yehova Lesa umwine na o alandile pali ifi fintu ilyo aipwishe Yobo amepusho yabamo amano. Nangu ca kuti Kabumba wesu aipwishe aya mepusho kuli Yobo intanshi, yalakuma imibele yesu, ukubapo kwesu, ne nshita yesu iya ku ntanshi. E co lekeni tumone amepusho Lesa aipwishe no kutontonkanya umo yalolele, na cine, lekeni tucite ico Yobo 37:14 itucincisha.

10. Kuti fyatukuma shani ifyebo fyaba muli Yobo icipandwa 38, kabili fipusho nshi fipushiwa?

¹⁰ Icipandwa 38 citendeka na mashiwi ya kuti: “Yehova ayaswike Yobo ukufuma mu nkuuka, no kutila: Nani uulefiso kupanda amano ku fyebo ifyabula amano? Shi kaka mu musana ngo mwaume; pantu ndekwipusha, nobe unenge ukwishiba.” (Yobo 38:1-3) Ici caishibishe ifyali no kukonkapo. Cayafwile Yobo ukuteulula imitontonkanishishe yakwe no kwiluka ukuti aiminine pa cinso ca kwa Kabumba wa bubumbo bonse no kuti ali no kulubulula kuli wene. Ne fwe bene kuti twasambililako cimo kuli ci. Lyene Lesa alandile pa fyo Elihu alumbwile. “Wali kwi ilyo nashimpile icalo? Njeba, nga waishibo mucetekanya. Nani abikile umulingo wa ciko, apo waishiba? Nani atampilepo umwando wa kulingila? Ni pa cintu nshi amashinte ya ciko yashimpilwe? Nani abikile ilibwe lya pa cifutu lya ciko?”—Yobo 38:4-6.

11. Cinshi ifyalembwa pali Yobo 38:4-6 filingile ukutulenga ukwiluka?

¹¹ Ni kwi kwali Yobo—na kabushe ifwe bonse twali kwi ilyo icalo cabumbilwe? Bushe uuli onse pano alibumbileko, nelyo fye ukwafwilishako ukwelenganya icalo e lyo no kucishilako kwati ni kuli rula pa kucilenga? Awe iyo! Pali iyo nshita ninshi na bantunse tabaliko. Pa kulinganya icalo ku cikuulwa cikalamba, Lesa aipusha ati: “Nani abikile ilibwe lya pa cifutu lya ciko?” Twalishiba ukuti icalo caba pa butali bwalinga fye ukutaluka ku kasuba pa kuti tuleikala no kuipakisha ubumi. Kabili caba fye ica bukulu bwalinga. Nga ca kuti isonde lyalikulishe, umwela wa haidrojini te kuti ulefumamo mu lwelele kabili te kuti pabe ubumi pa calo. Ici cailanga fye ukuti kwali ‘uwabikile ilibwe lya pa cifutu’ palya pene fye lilingile ukuba. Bushe ni Yobo afwile ukutashiwa pali ici? Bushe ni fwe? Nelyo bushe ni Yehova Lesa?—Amapinda 3:19; Yeremia 10:12.

Muntu Nshi Akwata Amasuko?

12. Icipusho ca ba pali Yobo 38:6 citulenga ukutontonkanya pali cinshi?

¹² Na kabili Lesa aipwishe ati: “Ni pa cintu nshi amashinte ya ciko yashimpilwe?” Bushe ico te cipusho icisuma? Napamo twalishiba icintu cimo ico Yobo ashaishibe—ne ci caba maka yatinta. Fwe bengi twalishiba ukuti amaka yatinta ukufuma ku kasuba kashaikulila yalafwa ukusunga icalo umo caikala, kuti twatila umo amashinte ya ciko yashimpwa. Nalyo line, nani aumfwikisha mu kufikapo aya maka yatinta?

13, 14. (a) Cinshi tufwile ukusumina pa lwa maka yatinta? (b) Kuti twayankulako shani ku co Yobo 38:6 ikomailapo?

¹³ Icitabo casabankanishiwe nomba line icaba no mutwe utila The Universe Explained cilanda ukuti ‘pa maka ya mu bubumbo, amaka yatinta e maka yaishibikwa sana, lelo e maka yashaumfwikishiwa bwino bwino.’ Cikonkanyapo ukusosa ati: “Cimoneka kwati amaka yatinta yapita mu lwelele mu kashita nyunsu, ukwabula umwakupita mwaishibikwa bwino. Lelo mu myaka ya nomba line, abaishibisha sayansi ya fya bubumbo batendeke ukutunganya ukuti amaka yatinta napamo yenda nga matamba ayapangwa no tuntu utwitwa ama graviton . . . Lelo tapali nangu umo uwashininkisha ukuti e ko twaba.” Tontonkanyeni umo ico calola.

¹⁴ Ukutula apo Yehova aipushishe Yobo ayo mepusho, sayansi alilunduluka pa myaka 3,000. Nalyo line, takwaba umuntu nangu umo atemwa uwaishibisha sayansi ya fya bubumbo uwingalondolola bwino bwino amaka yatinta ayasunga isonde mu nshila ya liko mu lwelele, umo lilingile ukuba pa kuti tuleipakisha ubumi pano calo. (Yobo 26:7; Esaya 45:18) Tatuletila tutendeke ukusapika ifya nkama fyonse pa lwa maka yatinta. Lelo, ukutontonkanya fye nangu ni pali ici cintu cimo ica fipesha amano fya kwa Lesa kulingile ukulundako cimo ku fyo tumumona. Bushe amano yakwe no kwishiba kwakwe tafimupapusha, kabili bushe tamwiluka umulandu tukabila ukusambilila na fimbi pa lwa kufwaya kwakwe?

15-17. (a) Ni pali cinshi Yobo 38:8-11 yalekomaila, ukutungulula ku fipusho nshi? (b) Cinshi tufwile ukusumina ukukuma ku kwishiba pa lwa babemba ne fyo bayakanishiwa pe sonde?

¹⁵ Kabumba talapwisha amepusho yakwe, aipusha ati: “Nani apindile bemba ku fiibi, ilyo alompweke ukufuma mwi fumo; ilyo nacitile ikumbi e ca kufwala cakwe, ne kumbi ilyafitula e nsalu ya kupombako; ilyo namubikiile imipaka ku cipope candi, no kubikako imipindo ne fiibi, no kutila, Upelele pano, lelo wipulapo! pano e papeshiwe amabimbi yobe ayatuuma?”—Yobo 38:8-11.

¹⁶ Te bemba eka apindililwe lelo ne milundu, na babemba, na mabimbi. Ni pa myaka inga umuntu abebete fi no kufisoma? Ni pa myaka iingi nga nshi—kabili acishishepo ukufisapika muli uyu mwanda wa myaka wapwile. Napamo kuti mwatontonkanya ukuti ifingi ifyaishibikwa pa lwa ifi fintu pali ino nshita fifwile fyalishininkishiwa. Lelo muli uno mwaka wa 2001, nga ca kuti mwalifwailishe ulwa uyu mulandu, ukubomfya ifya kusapikilako ifya mu malaibrare yakulisha pe sonde ku kufwaya ifishinka fipya, finshi mwingasanga?

¹⁷ Mu citabo cimo ico abengi bacindika, mukasangamo ubulondoloshi bwa kuti: “Ifyo imilundu na babemba fyabikwa pe sonde na fintu umushili waba pe sonde bwaba ni bumo ubwa mafya yakosesha ayo pa nshita yalepa basayansi batemwa ukufwailishapo no kutunganyapo.” Pa numa ya kulanda pali fi, ici citabo calanda ifintu fine ifingaba e bulondoloshi lelo catila ifi na fyo fyaba “pa fya kutunganyatunganya fye ifingi.” Nga fintu pambi mwingeshiba, ukutunganya fye “e kukanakwata ubushininkisho bwakumanina lelo ukulaelenganya fye.”

18. Amashiwi yaba pali Yobo 38:8-11 yamulenga ukusondwelela cinshi?

¹⁸ Bushe ico tacilekomaila fye pa kuti amepusho tubelenga pali Yobo 38:8-11 yaba aya pa nshita yalinga? Cine cine, te ifwe twingatashiwa pa fyo ifintu fyapekanishiwa bwino bwino pano isonde. Te ifwe twabikileko umweshi pa kuti amaka ya uko yaleafwako amenshi ya mu fishiba ukutumbana pa kuti umushi wesu wilabunda nelyo pa kuti na fwe bekashi bene twibundwa. Mwalipwa no kwishiba uwacitile ifi, e kuti Kacita wa fipesha amano.—Amalumbo 33:7; 89:9; Amapinda 8:29; Imilimo 4:24; Ukusokolola 14:7.

Tasheni Yehova pa Milimo Yakwe

19. Amashiwi ya nshintu ayalembwa pali Yobo 38:12-14 yatulenga ukutontonkanya pa fintu nshi ifya cine cine?

¹⁹ Amalumbo te kuti yaye ku bantunse pa kushinguluka kwe sonde, ukwalumbulwa pali Yobo 38:12-14. Uku kushinguluka e kulenga akasuba ukutula kabili ilingi ilyo kaletula kulamoneka bwino sana. Ilyo akasuba kaleya kaletula, ifintu tumona fye mu cibuutubuutu fitendeka ukumonekesha, kwati ni filya ibumba limumungwa pa kupanga cimo. Ilyo twatontonkanyako fye panono pa lwa kushinguluka kwe sonde, tulapapa pantu talibutukisha, icingaba ica busanso nga cali fyo. Kabili talishinguluka panono panono ica kuti inshita sha kasuba ne sha bushiku shalepesha no kulenga kukabishe nelyo ukutalalisha ico cingalenga pano nse pabula ica mweo. Ukulanda fye icishinka, tulingile ukutemwa ukuti Lesa e wapimine ulubilo lwa kushingulukilapo isonde, ukucila ukupimwa ne bumba lya bantunse fye.—Amalumbo 148:1-5.

20. Kuti mwayasuka shani ifipusho fyaipushiwe pali Yobo 38:16, 18?

²⁰ Nomba, tutile ni mwe Lesa aleipusha aya mepusho na yambi, ukuti: “Bushe waingilamo ukufika ku tumfukumfuku twa muli bemba? Bushe waendauka pa nshi ye tenga?” Nangu fye muntu waishibisha ifya pali bemba teti asuke ico cipusho mu kufikapo! “Bushe waishibisho bufumo bwa pano isonde? Njeba, nga waishiba ifi fyonse.” (Yobo 38:16, 18) Bushe mwalitandalilako no kupansa ififulo fyonse ifya pe sonde, nelyo fye ifyafulilako? Myaka inga ingapooswapo ukutontonkanya pa fifulo fyayemba ne fipesha amano ifya pano isonde? Kabili iyo myaka kuti yaba iyawamisha icine cine!

21. (a) Ifipusho fyaba pali Yobo 38:19 filenga basayansi ukulandapo finshi? (b) Icine pa lubuuto cifwile ukutulenga ukucita cinshi?

²¹ Moneni na kabili pa fipusho fyakosa ifyaba pali Yobo 38:19 ifitila: “Ili kwi inshila ya kuyo kwikalo lubuuto? ne mfifi, icifulo ca iko ni pi?” Napamo mwalishiba ukuti pa nshita yalepa, abantu baishibe ukuti ulubuuto lwenda kwati matamba, kwati ni tulya tumatamba tumona nga mwapoosa akalibwe mu cishiba. Lyene mu 1905, Albert Einstein alandileko fimo ifyo asangile ati ulubuuto lwaba ngo tufunda, nelyo utusansangu twa maka. Bushe uko kusanga kwalondolwele fyonse? Icitabo cimo ica nomba line calimo icipusho ca kuti: “Bushe ulubuuto matamba nelyo tusansangu?” Cayaswike ukuti: “Cimoneka kwati [ulubuuto] te kuti lube fyonse fibili pantu [amatamba no tusansangu] fyalipusaninina fye. Icasuko cawamisha kuti caba ca kuti ulubuuto [te matamba kabili te tusansangu].” Nalyo line, tulatwalilila ukukangabuka ku kasuba (mu kulungatana nelyo mu nshila imbi) nangu ca kuti tapaba uwa kulondolola mu kukumanina uyu mulimo wa kwa Lesa. Tulaipakisha ifilyo no mwela tupeema ififuma ku filimwa pa mulandu wa lubuuto fibomfya. Kuti twabelenga, ukumona ifinso fya bantu twatemwa, ukutamba ukuwa kwa kasuba, na fimbipo. Ilyo tulecite fi, bushe tatulingile ukutasha ifipesha amano fya kwa Lesa?—Amalumbo 104:1, 2; 145:5; Esaya 45:7; Yeremia 31:35.

² Abengi lelo balasuula nelyo ukukana ubu bushininkisho bwamonekesha ubwa milimo ya kwa Kabumba. (Abena Roma 1:20) Lelo, ifwe tulamwenamo ukutontonkanya pali fyene no kufika ku nsondwelelo itulenga ukwishiba icifulo cesu pa ntanshi ya kwa Kalenga wesu no mulimo twingamubombela. Yobo ifipandwa 38 ukufika ku 41 fyaba fya kwafwa fisuma muli ci, pantu mulya e mo Yehova alengele Yobo ukwangwa ku mbali shimo shimo isha fipesha amano Fyakwe. Tontonkanyeni pa milandu ya cine imo imo iyo Lesa alandilepo.

Imilimo ya Maka Kabili iya Kupapusha

3. Nga fintu calembwa pali Yobo 38:22, 23, 25-29, finshi Lesa aipwishepo?

³ Pa nshita imo, Lesa aipwishe Yobo ati: “Bushe waingila umututilwe mfula yabuuta? Bushe wamona umulongwe mfula ya citalawe, ifyo nasungile nshita ya malwa, ubushiku bwa buluku no bulwi?” Mu ncende ishingi ishe sonde, imfula yabuuta ne mfula ya citalawe fintu fya lyonse. Lesa akonkenyepo ukwipusha ati: “Nani alepwilile mulamba impito, no mwa kuye nkuba mu kupanta; ku kulenga iloke pa calo apashaba muntu, pa matololo apashaikala muntunse, ku kwikusha apabe ciswebebe ne cimfulumfulu, no kuleka apauma pamene icani citeku? Bushe imfula yaba na wishi? Nani afyele amatoni ya mume? Mu nda ya kwa ani mwafumine amenshi ya libwe? Utukalambya twa mume utwa mu muulu nani uwatufyele?”—Yobo 38:22, 23, 25-29.

4-6. Mulandu nshi twingasosela ukuti ubwishibilo bwa muntu pa lwa mfula yabuuta tabwafikapo?

⁴ Bamo abekala mu fyalo umukabila ukubilingana pa kubombe fintu kabili ababa pa lwendo kuti bamona imfula yabuuta nge ca kupumfyanya fye. Lelo, abengi nabo bamona imfula yabuuta nge ca kulenga ukucankwa, ukulenga impanga ukuba icipapwa ca kutamba mu nshita ya mpepo icilenga abantu ukuyakwatilako utushita twaibela. Ilyo tucili tuletontonkanya pa cipusho ca kwa Lesa, bushe mwaliishiba bwino imfula yabuuta, ukwishiba ne fyo imoneka? Ca cine, twalishiba ifyo ifyulu fya mfula yabuuta fimoneka, napamo twafimwene fye pa fikope nelyo limbi twaliimwena na menso. Lelo ni shani pa lwa tupapatu twa mfula yabuuta? Bushe mwalishiba ifyo tumoneka, nelyo bushe mwalitubebeta ukufuma ku ntulo ya tuko?

⁵ Abantu bamo balipoosa imyaka iingi ukusoma no kukopa utu tupapatu. Akapapatu ka mfula yabuuta kamo kuti kapangwa ku tukalambya twa menshi makaasa 100 mu mipangilwe yapusanapusana nga nshi iyayemba. Icitabo ca Atmosphere cisosa ukuti: “Calishibikwa bwino bwino ukuti utupapatu twa mfula yabuuta twalipusanapusana, kabili nangula ca kuti basayantisti bapampaminapo fye ukuti takwaba ifunde lya mu bubumbo ilitucilikila ukukanapalana, takwatala akusangwa utupapatu tubili utwapalana. Ukufwailisha kumo ukwa lulumbi kwali kwa . . . ba Wilson A. Bentley, abapoosele imyaka ukucila pali 40 balebomfya maikroskopo ukuceeceeta no kukopa utupapatu twa mfula yabuuta kabili tabatalile abasangapo tubili utwapalana.” Kabili nangu nga ca kuti utwapalana tubili twalisangilwe, bushe ico kwena kuti calenga utukalambya twapusanapusana utwingi ukukanaba icipapwa?

⁶ Ibukisheni icipusho ca kwa Lesa ica kuti: “Bushe waingila umututilwe mfula yabuuta?” Abengi batila mu makumbi e mo itutilwa. Elenganyeni, bushe kuti mwayaingila muli iyo ng’anda ya kututilamo no kupenda utupapatu twa mfula yabuuta utwapusanapusana tonse twine no kusoma ifyo twapangilwe? Icitabo cimo ica sayansi cisoso kuti: “Imipangilwe ya ma nucleus ya menshi makaasa no ko yafuma, ayalenga utubungululu twa makumbi ukutalalisha, ficili tafyaishibikwa bwino bwino.”—Amalumbo 147:16, 17; Esaya 55:9, 10.

7. Ni pi umuntu afika ukwishiba pa lwa mfula?

⁷ Ni shani pa lwa mfula na yo? Lesa aipwishe Yobo ati: “Bushe imfula yaba na wishi? Nani afyele amatoni ya mume?” Icitabo cimo cine citila: “Pa mulandu wa fintu imyendele ya mwela yapikana no kupusanapusana kukalamba ukwa matoni ya mume ne fyo umwela wine wapangwa, cilemoneka kwati tapali uwingalanda mu kulungatika nelyo mu cinsaunte ifyo amakumbi ne mfula fipangwa.” Basayantisiti balilondolola mu kwanguka amasambililo yakosa, lelo balifilwa ukulondolola bwino imfula. Nalyo line, mwalishiba ukuti imfula iyacindama kuli ifwe ilaloka, ukutapilila isonde, ukulenga ifilimwa ukukuula, ukulenga ubumi ukubako kabili ubusuma.

8. Mulandu nshi amashiwi ya kwa Paulo ayalembwa pa Imilimo 14:17 yabela ayalinga?

⁸ Bushe te kuti musuminisheko ku nsondwelelo umutumwa Paulo afikileko? Acincishe bambi ukumona ifi fipesha amano ukuti fyalecitilo bunte pa lwa Waficitile. Paulo asosele pa lwa kwa Yehova Lesa ati: “Tailekele fye ukwabulo bunte ubwa kuti e Kabomba wa fisuma, uumupeele mfula ya mu muulu ne myaka ya kulobolole fisabo, no kwisushamo imitima yenu ifilyo no kusangalala.”—Imilimo 14:17; Amalumbo 147:8.

9. Ni shani fintu ifipesha amano fya kwa Lesa filangilila amaka yakwe ayakalamba?

⁹ Takwingaba no kutwishika ukuti Kacita wa fipesha amano fya musango yo kabili ifilenga no kuti tulemwenamo alikwata amano ayengi na maka. Ku kulangilila amaka yakwe, tontonkanyeni pali ci: Catunganishiwa ukuti kulaba ukupanta kwa nkuba 45,000 cila bushiku, e kutila ukucila pali 16 milioni cila mwaka. Ici cilepilibula ukuti kuli ukupanta kwa nkuba mupepi na 2,000 kulecitika ino ine nshita. Amakumbi ayapanga ukupanta kwa nkuba kumo yashinguluka na maka ayengalingana na maka ya mabomba 10 nangu ukucilapo, e kutila amabomba nga yalya yabomfiwe mu Nkondo ya Calo iya Cibili. Yamo aya ayo maka muyamwena ku kubyata kwa nkuba. Ukubyata kwa nkuba ukwa kutiinya kabili ukwa maka, kulafwako no kupanga umusango wa mwela umo uufika mu mushili ne fimenwa fyaubomfya ngo mufundo. E co inkuba yaba kulangisha kwa maka, lelo ilaleta no bunonshi bwine bwine.—Amalumbo 104:14, 15.

Cinshi Mwasondwelela?

10. Kuti mwayasuka shani ifipusho fyaba pali Yobo 38:33-38?

¹⁰ Elenganyeni ukuti ni mwe Yobo, uuleipushiwa kuli Lesa Wa maka yonse. Napamo mwalasumina ukuti abengi tabapoosako amano ku fipesha amano fya kwa Lesa. Yehova atwipusha ifipusho tubelenga pali Yobo 38:33-38. “Bushe waishibe fipope ifyenshe fya mu muulu? Bushe wingabiko kuteka kwa fiko muno calo? Bushe wingasanswila ku makumbi ishiwi lyobe, no kuleka akabombo ka menshi kakufimbe? Bushe wingatumo kubyabyata kwa nkuba, na sho shaya? Bushe shisosa kuli iwe, ashiti, Tuli pano? Nani abika amano mu ntanda sha bumfinini? napamo nani apeela akashululu umucetekanya? Nani apenda ku mano amakumbi ya bungululu, na batumba ba mu muulu nani abasendeka, umushili pa kwenguluka no kube caengwa, ne fibungulubwe filalambatana?”

11, 12. Fintu nshi fishininkisha ukuti Lesa e Kacita wa fipesha amano?

¹¹ Twalanda fye pa fishinka finono ifyo Elihu alandilepo na Yobo no kumone fipusho fimo fimo ifyo Yehova alefwaya ukuti Yobo asuke “ngo mwaume.” (Yobo 38:3) Twasoso kuti “fimo fimo” pantu muli Yobo ifipandwa 38 na 39, Lesa alandile na pali fimbi ifyapulamo mu fintu abumba. Ku ca kumwenako, alumbwile ifikako fya ntanda sha mu muulu. Nani aishiba amafunde ya fiko yonse ne fipope? (Yobo 38:31-33) Yehova aebele Yobo pa lwa nama shimo, pamo nge nkalamo na mwankole, ifibushi mabwe ne mpunda ya mpanga, imboo na mwakatala, lyene alandile pali kabalwe na kapumpe. Na kuba, Lesa aipwishe Yobo ukumona nga e wapeele ishi nama shapusanapusana imibele ya shiko, ukushilenga ukutwalilila isha mweo no kwikala bwino. Kuti mwaipakisha ukusambilila ifi fipandwa, maka maka nga mwalitemwa bakabalwe nelyo inama shimbi.—Amalumbo 50:10, 11.

Lesa aipwishe Yobo ati: “Bushe waingila umututilwe mfula yabuuta? Bushe wamona umulongwe mfula ya citalawe, ifyo nasungile nshita ya malwa, ubushiku bwa buluku no bulwi?” Imfula yabuuta, imfula ya citalawe, inkuuka, umwela, ne nkuba, kuti twatila fyonse fyaba umo Lesa atutila ifyanso fya bulwi. Ala mwandini aya yaba maka ya mu bubumbo ayaluma icine cine!—Yobo 38:22, 23.

16, 17. Cinshi cilangilila amaka ya kutiinya ayo Lesa akwata, kabili abomfya shani aya maka ku numa uku?

¹⁶ Napamo muleibukisha akayofi kamo akalengelwe na cimo ica ifi, nampo nga cikuuku ca mwela, imfula ya citalawe, nelyo ilyeshi. Ku ca kumwenako, ku kupwa kwa mwaka wa 1999, kwali ilyeshi likalamba lyabunshishe impanga ya ku Bulaya iyabela lwa ku kapinda ka ku kulyo na masamba. Ici capapwishe fye na baishibisha ifya miceele. Ifikuuku fya mwela wa Gale ifyalebutuka ukufika kuli bakilomita 200 pe awala limo, fyaimishe imitenge ukufuma pa makana ya mayanda, ukuwisha ifimuti fyabako intambo sha malaiti, no kupilibula ifimbayambaya. Esheni ukwelenganya ici: Ili lyeshi lyanukwile nelyo ukulepula pa kati imiti amamilioni 270. Pali iyi miti 10,000 yali mwi bala lya Versailles ku nse ya musumba wa Paris. Amayanda ukufika ku mamilioni tayakwete malaiti. Abafwile bafikile mupepi na 100. Icalengele uboni bonse ubo cikuuku ca pa nshita fye inono. We maka ubwingi!

¹⁷ Umo kuti atila te lingi inkuuka ibako kabili tapaba uuitungulula no kuilama. Lelo, cinshi cingacitika nga ca kuti Uwa maka yonse acita ifipapwa ukubomfya aya yene amaka mu nshila ya kuti nayalamwa no kutungululwa bwino? Alicitileko ica musango yu mu nshiku sha kwa Abrahamu, uwaishileishiba ukuti Kapingula wa pano isonde alimwene ifyo ububifi bwali mu misumba ibili, uwa Sodomu na Gomora. Ilya misumba yalibipishe ica kuti inkuuta ya kukuutila iyi misumba yalininine kuli Lesa, uwayafwilishe abalungama bonse ukupusuka lintu ilya misumba yaonawilwe. Ifyalembwa mu fyacitike kale fisosa ukuti: “E lyo Yehova aloseshe . . . iya mabwe ya mingu no mulilo iyafuma . . . mu muulu” pali ilya misumba. Cilya na co cali cipesha amano, ica kupususha abalungami no konaula ababifi ba kapela makufi.—Ukutendeka 19:24.