Ubutungulushi Busuma Bushe Ni Kwi Twingabusanga?

BAIBOLO itila: “Ing’anda yonse yakuulwa kuli umo; lelo uwakuulile ifintu fyonse ni Lesa.” (AbaHebere 3:4; Ukusokolola 4:11) Apo Lesa wa cine, Yehova, e Kalenga wesu, “aliishibe mibumbilwe yesu.” (Amalumbo 103:14) Alishiba bwino nga nshi ukupelebela kwesu no kukabila konse. Kabili apo ni Lesa wa kutemwa, afwaya ukwikusha ifyo tufwaya. (Amalumbo 145:16; 1 Yohane 4:8) Kabili alafwaya no kuti tukwate intungulushi shisuma.

Yehova abilile muli kasesema Esaya ati: “Moneni, namupeele ukube nte ku bantu na bantu, cilongoshi kabili mushika wa bantu na bantu.” (Esaya 55:4) Inshila ya kupwishishamo ubwafya bwa kukanakwata intungulushi shisuma yaba mu kwishiba uyu Cilongoshi, nelyo Intungulushi—uwalaaswa ku Wa maka yonse umwine—no kupokelela ubutungulushi bwakwe. Kanshi uyu wine Cilongoshi kabili Mushika basobele nani? Finshi fimwishibisha ukuba intungulushi? Ni kwi engatutungulula? Cinshi tufwile ukucita pa kuti tunonkelemo mu butungulushi bwakwe?

Intungulushi Yalaiwe Yafika

Imyaka nalimo 2,500 iyapita, malaika Gabriele amoneke kuli kasesema Daniele no kumweba ati: “Ishiba, no kushilimuka, ukutula pa kufuma kwa cebo ku kulenga Yerusalemu ukwikalwamo no kukuulwa, ukufika ku wasubwa, cilongoshi, kukaba bacinelubali cinelubali ba myaka, kabili bacinelubali amakumi mutanda na babili ba myaka; umusumba ukabwelelamo, no kukuulwo musebo ne linga ilili ne mpembwe, mu nshita sha bucushi.”—Daniele 9:25.

Malaika aleeba Daniele ulwa nshita Intungulushi yasalwa na Yehova yali no kwisa. “Uwasubwa, Cilongoshi,” nelyo Intungulushi ali no kumoneka ilyo papita imilungu 69, nelyo imyaka 483, ukutendeka ukupenda mu 455 B.C.E., ilyo icipope ca kukuula Yerusalemu cipya cipya cafumine.a (Nehemia 2:1-8) Cinshi cacitike ilyo iyi myaka yapitile? Kalemba we Landwe Luka ashimika ati: “Awe mu mwaka uwalenge kumi na isano kuli bumulopwe bwa kwa Tiberi Kaisare, ilyo Ponti Pilato ali mulashi wa ku Yudea, na Herode ali ni mfumu ya ku Galili [29 C.E.], . . . icebo ca kwa Lesa caishile kuli Yohane mwana Sekaria mu matololo; na o aile mu mpanga shonse ishashinguluka Yordani, alebilo lubatisho lwa kulapila ku kulekelelwe membu.” Pali ilya nshita, “abantu balelolela” Mesia Intungulushi. (Luka 3:1-3, 15) Nangu amabumba yaishile kuli Yohane, tali e ilya Ntungulushi.

Lyene nalimo mu October mu mwaka wa 29 C.E., Yesu wa ku Nasarete aile kuli Yohane ku kubatishiwa. Kabili Yohane ashimike ubunte, ati: “Namono Mupashi ulefuma mu muulu nge nkunda, no kwikala pali wene. Na ine wine nshamwishibe; lelo uwantumine ku kubatisha ku menshi, ulya wine atile kuli ine, Uuntu wamono Mupashi uleika no kwikalapo, wene e ulebatisha ku Mupashi wa mushilo. Na ine namona, kabili nashimiko bunte ukuti uyu e Mwana wa kwa Lesa.” (Yohane 1:32-34) Ilyo Yesu abatishiwe, asangwike Intungulushi yasubwa—e kuti Mesia nelyo Kristu.

Ca cine, “cilongoshi kabili mushika wa bantu na bantu” uwasobelwe ali ni Yesu Kristu. Kabili ilyo twabebeta imibele yakwe nga intungulushi, tuleluka bwangu ukuti ubutungulushi bwakwe bwalicila nga nshi ifikabilwa muno nshiku pa kuti umuntu abe intungulushi isuma.

Mesia—Intungulushi Isuma

Intungulushi isuma ilatungulula bwino no kwaafwa abantu abo iletungulula ukuba no bukose na mano pa kuti bengapwisha bwino amafya. Icitabo ca 21st Century Leadership: Dialogues With 100 Top Leaders catile, ‘ici calicindama kuli kateka onse uwa mu mwanda wa myaka walenga 21.’ Mwandi Yesu aleteyanya bwino bakakutika bakwe ukwishiba ifya kucita ne fintu ificitika cila bushiku! Moneni ilyashi lyakwe ilyalumbukisha, ne li Lyashi lya pa Lupili. Mwaba ukupanda mano kusuma muli Mateo ifipandwa 5 ukufika ku 7.

Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa kupanda amano kwa kwa Yesu ukukuma ku kuwikishanya. Atile: “E ico nga watwale ca bupe cobe pa ciipailo, no kwibukisha palya ukuti munonko ali na kantu kuli iwe, leke ca bupe cobe ku cinso ca ciipailo, kabili uye, ubale uwikishanye no mubiyo, e lyo wise no kutuule ca bupe cobe.” (Mateo 5:23, 24) Ukuitendekelako ukuwikishanya na bambi kwalicindamisha—kwalicindamisha ukucila no kubomba umulimo washila, pamo ngo kupeele ca bupe pa cipailo ca pe tempele mu Yerusalemu nge fyo Amalango ya kwa Mose yasosele. Nga tamucitile fyo, ukupepa konse te kuti kupokelelwe na Lesa. Ukufunda kwa kwa Yesu kulabomba lelo nga filya kwabombele imyaka iingi nga nshi iyapita.

Yesu kabili ayafwile abalekutika kuli wene ukukanaponena mu citeyo ca bucisenene. Abakonkomeshe ati: “Mwalyumfwa ukuti casoselwe aciti, Wilacita bucende. Lelo ine ndemweba, nati, Onse uulolesho mwanakashi no kumufwaya, nacita nankwe ubucende mu mutima wakwe.” (Mateo 5:27, 28) Kwena uku kusoka kusuma! Mulandu nshi twingatendekela inshila ingatutwala ku kucita ubucende pa kutontonkanya pali bwene? Yesu atile mu mutima e mufuma ubulalelale no bucende. (Mateo 15:18, 19) Kuti cawama ukulindo mutima wesu.—Amapinda 4:23.

Mu Lyashi lya pa Lupili kabili mwaba ukupanda amano kusuma pa kutemwa abalwani besu, ukuba abape, ukuba abashikatala ukukuma ku fikwatwa ne fya ku mupashi, na malyashi yambi. (Mateo 5:43-47; 6:1-4, 19-21, 24-34) Yesu alangile na bantu alelandako ifya kulomba ukwaafwa kwa kwa Lesa pa kubasambilisha ifya kupepa. (Mateo 6:9-13) Mesia Intungulushi alakosha no kupekanya abakonshi bakwe pa kuti bengeshiba ifya kucita na mafya yaponena abantu bonse.

Imiku 6 mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, Yesu atendekele na mashiwi ya kuti “mwalyumfwa ukuti casoselwe” nelyo aya kuti “kabili casoselwe, aciti,” lelo wene alandila mu nshila imbi, ati “lelo ndemweba, nati.” (Mateo 5:21, 22, 27, 28, 31-34, 38, 39, 43, 44) Ici cilelanga ukuti bakakutika bakwe balecita ifintu mu musango umo, ukulingana ne fishilano fya baFarise. Lelo Yesu nomba alebalanga inshila imbi—iyalelanga umwalolele Amalango ya kwa Mose. Kanshi Yesu alyalwile ifintu fimo, kabili acitile fyo mu nshila yalengele cangukile abakonshi bakwe ukusumina. Ca cine, Yesu alengele abantu ukwaluka nga nshi mu mikalile yabo, lwa ku mupashi na mu mibele. Ifi e fishibilo fya ntungulushi ya cine cine.

Icitabo cilondolola ifya kwangalila abantu cilondolola ifyo cayafya ukucita ukwaluka kwa musango yo. Citila: “Uulelenga uku kwaluka [intungulushi] afwile ukuba uulangulukilako nge ficita umuntu ubomba incito yakwafwilisha abalanda, ukuba uwiluka ngo muntu wasoma sana pali bongobongo, uwakosa nge mpalalubilo, uwa mupampamina nge mbwa beta ati bulldog, uwaicetekela ngo mutukami, kabili uwatekanya ngo mutakatifu. Kabili nangu akwate iyi mibele, te kutila ninshi akatunguluka.”

Icipande caleti “Bushe Imibele Isuma Yalicindama ku Ntungulushi?” catile: “Intungulushi shifwile ukucita ifyo shenekela abakonshi babo ukucita.” Ca cine, intungulushi isuma ilacita ifyo isosa. Ala ifi fine fye e fyo Yesu Kristu alecita! Ca cine, asambilishe abali na o ukuba abaicefya, lelo kabili alibalangile no mwalola ukuicefya ilyo asambile amakasa yabo. (Yohane 13:5-15) Tatumine fye abasambi bakwe ukubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa, lelo no mwine alibombeshe muli uyu mulimo. (Mateo 4:18-25; Luka 8:1-3; 9:1-6; 10:1-24; Yohane 10:40-42) Kabili ukukuma ku kunakila ku butungulushi, Yesu aimike ica kumwenako cisuma. Atile: “Umwana te kuti acite kantu eka, kano ico amona Wishi acita.”—Yohane 5:19.

Ifyebo twalanda pa fyo Yesu asosele no kucita fyalanga bwino ukutila ni Ntungulushi isuma. Na kuba, alicila ififwaikwa fya bantunse fyonse ifya ntungulushi isuma. Yesu alipwililika. Apo alipokelela bumunshifwa pa numa ya kufwa no kubuushiwa, ekala umuyayaya. (1 Petro 3:18; Ukusokolola 1:13-18) Ni ntungulushi nshi iya buntunse iingafika pali ifi?

Cinshi Tufwile Ukucita?

Apo Mesia Intungulushi aba Imfumu ileteka iya Bufumu bwa kwa Lesa, akaletela abantunse ba cumfwila amapaalo. Ukukuma kuli ici, Amalembo yalaya ati: “Icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba.” (Esaya 11:9) “Abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.” (Amalumbo 37:11) “Bakekalo muntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya.” (Mika 4:4) “Na Lesa umwine akaba pamo na bo: kabili akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:3, 4.

Mu calo lelo muli ukubilisha intungulushi shisuma. Lelo Yesu Kristu aletungulula abafuuka mu calo cipya ica mutende, umo abantunse ba cumfwila bakekatana mu kupepa Yehova Lesa no kulundulukila ku kupwililika. Kanshi calicindama nga nshi ukusambilila pali Lesa wa cine ne Ntungulushi yakwe iyo alaasa no kucita umwabela uko kwishiba!—Yohane 17:3.

Inshila imo iya kulangilamo umuntu ukuti twalimucindika kumupashanya. Bushe tatufwile ukubombesha ukupashanya Intungulushi nkalamba mu lyashi lya bantunse, e kuti Yesu Kristu? Kuti twacita shani ifyo? Bushe ukupokelela ubutungulushi bwakwe kukatukuma shani? Aya mepusho na yambi yalayasukwa mu fipande fibili ifyalakonkapo.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 4]

Daniele asobele ukwisa kwa Ntungulushi yasalwa iya kwa Lesa

[Ifikope pe bula 7]

Isambilisho lya kwa Yesu lyateyenye abantu ukwishiba ifya kucita na mafya ya mu bumi

[Icikope pe bula 7]

Yesu akatungulula abantunse ba cumfwila mu calo cipya ica mutende

Bushe Ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa Cine Cine Kuli Imwe?

“Nangu kwitwa Intungulushi, pantu intungulushi yenu imo, ni Kristu.”—MATEO 23:10.

1. Nani eka aba Intungulushi ya Bena Kristu ba cine?

CALI ni pali Cibili, pa Nisani 11. Ilyo papita inshiku shitatu, Yesu Kristu ali no kwipaiwa. Uku kwali e kutandala kwakwe ukwa kulekelesha kwi tempele. Pali ubu bushiku, Yesu asambilishe isambililo lyacindama ku mabumba ayalongene kulya na ku basambi bakwe. Atile: “Mwiitwa Rabi; pantu Kasambilisha wenu umo, na imwe muli ba bwananyina. Kabili mwiita uwa pano isonde, Tata; pantu Shinwe umo, uwa mu muulu; nangu kwitwa Intungulushi, pantu intungulushi yenu imo, ni Kristu.” (Mateo 23:8-10) Twamona kanshi ukuti Yesu Kristu e Ntungulushi ya Bena Kristu ba cine.

2, 3. Ukukutika kuli Yehova no kunakila Intungulushi alaasa kukuma shani imikalile yesu?

² Ala mwandini ubutungulushi bwa kwa Yesu bulatunonsha nga nshi ilyo twanakilako! Ilyo Yehova Lesa alesobela ukwisa kwa iyi Ntungulushi, abilishe ukupitila muli kasesema Esaya ati: “Iye, mwe ba cilaka bonse, iseni ku menshi, abashaba na silfere, iseni, shiteni ingano, mulye. Iseni mushite . . . umwangashi ne shiba apabulo mutengo! . . . Umfwisheni kuli ine, lyeni ne cisuma, no kuleke myeo yenu iilemene ku fyanona. . . . Moneni, namupeele ukube nte ku bantu na bantu, cilongoshi kabili mushika wa bantu na bantu.”—Esaya 55:1-4.

³ Esaya alanda ifintu ifyaishibikwa bwino, e kuti amenshi, ishiba, no mwangashi, ku kulangilila ifyo imikalile yesu iba ilyo twakutika kuli Yehova no kukonka Intungulushi kabili Mushika uo atupeela. Icifumamo cilapembesula. Caba ngo kunwa amenshi yatalala ilyo kukabile nga nshi. Icilaka cesu ica cine no bulungami cilapwa. Nge fyo fye ishiba likosha utunya no kutwaafwa ukukula, ‘ishiba lya cebo’ lilatukosha no kutwaafwa ukukula ku mupashi muli bucibusa bwesu na Lesa. (1 Petro 2:1-3) Kabili bushe nani engakaana ukuti umwangashi tauleta insansa ilyo kuli ukusangalala? Ukupepa Lesa wa cine no kukonka mu makasa ya Ntungulushi alaasa na ko kutulenga ukuba “fye abasamwa” mu mikalile yesu. (Amalango 16:15) Kanshi calicindama kuli ifwe bonse—abakalamba na baice, abaume na banakashi—ukulanga ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli ifwe. Nomba kuti twalanga shani mu mikalile yesu lyonse ukuti Mesia e Ntungulushi yesu?

Mwe Baice—‘Kuleni ku Mano’

4. (a) Cinshi cacitike ilyo Yesu uwali ne myaka 12 atandele ku Yerusalemu pa nshita ya ca Kucilila? (b) Bushe ukwishiba kwa kwa Yesu kwali shani ilyo ali ne myaka 12?

⁴ Moneni ica kumwenako Intungulushi yesu yashilile abaice. Nangu finono fyaishibikwa pa mikalile ya kwa Yesu iya ku bwaice, cimo icacitike citusambilisha ifingi. Ilyo Yesu ali ne myaka 12, abafyashi bakwe bamusendele ku Yerusalemu uko baleya umwaka no mwaka ku kusangwa ku ca Kucilila. Pali iyi nshita aobelwe nga nshi mu kulanshanya ifya mu Malembo, kabili ulupwa lwakwe ukwabula ukwishiba balimushile. Ilyo papitile inshiku shitatu abafyashi bakwe abasakamikwe, Yosefe na Maria, bamusangile mwi tempele, “naikala mu kati ka bakasambilisha, alebomfwa no kubepusha.” Kabili, “bonse abaleumfwa kuli wene balepapa ku mucetekanya wakwe ne myasukile yakwe.” Elenganyeni, ilyo Yesu ali fye ne myaka 12, aleipusha ifipusho fyalelenga abantu ukutontonkanya kabili ifya bumupashi no kwasuka ifyasuko fisuma! Ukwabula no kutwishika, ukukansha kwa bafyashi e kwamwaafwile.—Luka 2:41-50.

5. Bushe abaice kuti bacita shani pa kuti beshibe ifyo bamona isambililo lya lupwa ilya Baibolo?

⁵ Nalimo uli mwaice. Nga abafyashi bobe babomfi baipeela aba kwa Lesa, mufwile mulakwata isambililo lya lupwa ilya Baibolo lyonse mu mwenu. Bushe umona shani isambililo lya lupwa? Kuti cawama ukutontonkanya pa mepusho yapala aya: ‘Bushe ndatungilila no mutima onse ukutantika kwe sambililo lya Baibolo mu lupwa lwandi? Bushe ndalitungilila, ukukanacita nangu cimo icingapumfyanya uku kutantika?’ (Abena Filipi 3:16) ‘Bushe ndasuka sana pe sambililo? Ilyo calinga, bushe ndepusha amepusho ukukuma kwi sambililo no kulanda ifyo twingabomfya ifyo fyebo? Ilyo ndelunduluka lwa ku mupashi, bushe ndalundulula insala ya “filyo fyakosa fya bakalamba”?’—AbaHebere 5:13, 14.

6, 7. Bushe ukubelenga Baibolo cila bushiku kuti kwaba shani ukwa kwaafwa ku baice?

⁶ Ukubelenga Baibolo cila bushiku na ko kwalicindama. Kemba wa malumbo aimbile ati: “Alishuko muntu uushendela mu mano ayapanda ababifi, . . . lelo mu malango ya kwa Yehova e mwabo kubekwa kwakwe, ne fili mu malango yakwe afitontonkanya akasuba no bushiku.” (Amalumbo 1:1, 2) Yoshua, impyani ya kwa Mose, ‘alebelenga ibuuku lya malango akasuba no bushiku.’ Ici camulengele ukucita ifintu mano mano no kutunguluka mu kubomba umulimo Lesa amupeele. (Yoshua 1:8) Intungulushi yesu, Yesu Kristu, atile: “Calembwa, aciti, Te ku cilyo ceka umuntu ekalila no mweo, lelo ku cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.” (Mat 4:4) Nga tulakabila ifya kulya cila bushiku, pali bufi ifya kulya fya ku mupashi fyene ni lyonse!

⁷ Ilyo aibukile ukuti alekabila ifya ku mupashi, Nicole, uwali ne myaka 13 atendeke ukubelenga Baibolo cila bushiku.a Nomba ali ne myaka 16 kabili alibelenga Baibolo yonse umuku umo kabili nafika nalimo pa kati ukuibelenga umuku na umbi. Ifyo acita fyalyanguka. Atila: “Napampamina pa kubelenga nangu fye cipandwa cimo cila bushiku.” Bushe ukubelenga Baibolo cila bushiku kwamwaafwa shani? Ayasuka ati: “Kwaba ukusonga kubi ukwingi muno nshiku. Cila bushiku ndakwata amesho ya citetekelo ku sukulu na kumbi. Ukubelenga Baibolo cila bushiku kulangafwa ukwibukisha bwangu amafunde ya mu Baibolo ne fishinte ifinkoselesha ukukaana aya mesho. Icafumamo ca kuti ndayumfwa uwapalamisha kuli Yehova na Yesu.”

8. Mwata nshi Yesu akwete uwa kwi sunagoge, kabili abaice kuti bamupashanya shani?

⁸ Yesu ali no mwata wa kukutika ilyo Amalembo yalebelengwa kabili no mwine wine alebelenga yene mwi sunagoge. (Luka 4:16; Imilimo 15:21) Ala cisuma ku baice ukupashanya ici pa kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu lyonse, uko tubelenga no kusambilila Baibolo! Richard, uwa myaka 14, alandile ukuti alatasha pa kulongana kwa musango yo ilyo atile: “Ukulongana kwalicindama kuli ine. Lyonse ndacinkulwako ukuti kwaba ubusuma no bubi, umusangwela na bucisenene, ifya kwa Kristu ne fishili fya kwa Kristu. Nshifwile ukusambilila ici pa kuipoosa mu fyabipa.” Ca cine, “ukushimika kwa kwa Yehova kwa cishinka, kulengo wapelwa amano ukubo wa mano.” (Amalumbo 19:7) Nicole na o apampamina pa kusangwa ku kulongana kusano konse cila mulungu. Kabili apoosa amaawala yabili nelyo yatatu ukupekanishisho kulongana.—Abena Efese 5:15, 16.

9. Bushe abaice kuti ‘bakula shani ku mano’?

⁹ Ubwaice ni nshita isuma iya ‘kwishiba Lesa wine wine eka, no yo atumine, Yesu Kristu.’ (Yohane 17:3) Nalimo mwalishiba abaice abapoosa inshita ikalamba ukubelenga ifitabo fya musamwe, ukutamba televishoni, ukuteya ifyangalo fya pali vidio, nelyo ukufwaya ifyebo pali Intaneti. Kuti cawama ukupashanya ica kumwenako capwililika ica Ntungulushi yesu ukucila ukupashanya abaice ba musango yo. Ilyo ali umulumendo, abekelwe ukusambilila pali Yehova. Kabili cinshi cafuminemo? Pa mulandu wa kutemwa ifya ku mupashi, ‘Yesu alekula ku mano.’ (Luka 2:52) Na imwe kuti mwacita cimo cine.

“Mube Abanakilana”

10. Cinshi cikaafwa imikalile ya lupwa ukuba intulo ya mutende ne nsansa?

¹⁰ Mu ng’anda kuti mwaba cifulo ca mutende ne nsansa nelyo icifulo ca kukansana no lubuli. (Amapinda 21:19; 26:21) Ukunakila ubutungulushi bwa kwa Kristu kulatwaafwa ukuba no mutende ne nsansa mu lupwa. Na kuba, ababa mu lupwa bafwile ukupashanya ica kumwenako ca kwa Yesu. Amalembo yatila: “Mube abanakilana mu kutiina Kristu. Mwe bakashi, nakileni ku balume benu, nga kuli Shikulu; ico umulume e mutwe wa mukashi, ifyo na Kristu e mutwe wa lukuta, pa kubo mwine umupusushi wa Mubili. . . . Mwe balume, temweni abakashi benu, ifyo na Kristu atemenwe ulukuta no kuipeela pa mulandu wa luko.” (Abena Efese 5:21-25) Umutumwa Paulo alembele ku cilonganino ca mu Kolose ati: “Mwe bana, nakileni abafyashi benu muli fyonse, pantu ici e citemuna Shikulu.”—Abena Kolose 3:18-20.

11. Bushe umulume kuti alanga shani ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli wene?

¹¹ Ukukonka uku kufunda kulolele mu kuti umulume e utungulula ulupwa, umukashi wakwe alamutungilila mu cishinka, kabili abana balomfwila abafyashi babo. Lelo, bumutwe bwa mwaume buleta fye insansa ilyo bwabomfiwa bwino. Umulume wa mano afwile ukusambilila ifya kubomfya bumutwe pa kupashanya Umutwe ne Ntungulushi yakwe, Kristu Yesu. (1 Abena Korinti 11:3) Nangu Yesu aishileba “mutwe wa pa muulu wa fyonse mu lukuta,” aishile kwi sonde te, “ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila.” (Abena Efese 1:22; Mateo 20:28) Umulume wa Bwina Kristu na o abomfya bumutwe bwakwe ku kwangwa ififwaya umukashi na bana, e kuti ulupwa lonse, te kuifwaila ifyakwe iyo. (1 Abena Korinti 13:4, 5) Afwaya ukupashanya imisango ya bukapepa iya mutwe wakwe, Yesu Kristu. Nga filya Yesu ali, na o aba uwafuuka kabili uwapetama umutima. (Mateo 11:28-30) Amashiwi pamo nga “njelelako” nelyo “naulungika” tayafya kuli wene ukulanda ilyo alufyanya. Ica kumwenako cakwe icisuma cilangukila umukashi ukuba ‘kaafwa,’ ‘kasailisha,’ kabili ‘cibusa’ wa mwaume wa musango yo, ukusambilila kuli wene no kubombela pamo na o.—Ukutendeka 2:20; Malaki 2:14.

12. Cinshi cikaafwa umukashi ukukonka icishinte ca bumutwe?

¹² Umukashi na o afwile ukunakila umulume. Lelo, nga alesongwa no mupashi wa calo, ici kuti camulenga ukukanacindika icishinte ca bumutwe, ne sambililo lya kunakila ku mwaume te kuti limusekeshe. Amalembo tayatila umulume afwile ukutitikisha umukashi, lelo yatila abakashi bafwile ukunakila abalume babo. (Abena Efese 5:24) Baibolo kabili itila umulume nelyo wishi e washingamwa ulupwa lwakwe, kabili ilyo uku kufunda kwa iko kwakonkwa, kuleta umutende no muyano mu lupwa.—Abena Filipi 2:5.

13. Ca kumwenako nshi ica kunakila ico Yesu ashila abana?

¹³ Abana bafwile ukumfwila abafyashi babo. Yesu ashile ica kumwenako cawamisha ukukuma kuli ici. Pa numa ya fyacitike pe tempele ilyo Yesu uwali ne myaka 12 ashele pa nshiku shitatu, “ailetentemukila pamo na [bafyashi bakwe] ku Nasarete, no kunakilila kuli bene.” (Luka 2:51) Abana nga balenakila ku bafyashi babo cilaafwako ukuti mu lupwa mube sana umutende ne cumfwano. Nga onse mu lupwa anakila ku butungulushi bwa kwa Kristu, cilenga ulupwa lwaba ulwa nsansa.

14, 15. Cinshi cikatwafwa ukutunguluka nga natukwata ubwafya pa ng’anda? Landeni ica kumwenako.

¹⁴ Nangu ilyo mwaba amafya mu ng’anda, icingaafwa ukutunguluka kupashanya Yesu no kunakila ubutungulushi bwakwe. Ku ca kumwenako, icupo ca kwa Jerry, uuli ne myaka 35, uwaupa Lana, nyina wa mukashana umupungwe, caletele ubwafya ubo bonse bashaenekele. Jerry alondolola ati: “Nalishibe ukuti pa kuba umutwe musuma, nalekabila ukubomfya ifishinte fya mu Baibolo fimo fine ifilenga indupwa shimbi ukutunguluka. Lelo bwangu bwangu naliilwike ukuti nalekabila ukufibomfya sana na mano no mucetekanya.” Umwana wakwe umukashana uwa kusangamo alemumona ngo wamupaatukenye na nyina kabili alimupatile nga nshi. Jerry alakabila umucetekanya ku kumona ukuti iyi mibele yakumine ifyo umukashana alesosa no kucita. Bushe acitilepo shani? Jerry ayasuka ati: “Ine na Lana twasuminishenye ukuti pali ilya nshita, Lana ali no kubomba umulimo wa kukansha e lyo ine nali no kwangwa ku kulundulula bucibusa busuma no mwana wandi uwa kusangamo. Mu kupita kwa nshita, ukucite fi kwafuminemo ifisuma.”

¹⁵ Ilyo twaba na mafya pa ng’anda, tulekabila umucetekanya pa kwishiba umulandu aba mu lupwa balandila mu nshila balandilamo ne co bacitila ifyo bacita. Kabili tukabila na mano pa kubomfya bwino ifishinte fya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, Yesu ailwike bwino umulandu umwanakashi walecula no kufuma umulopa amukumishe, kabili amusungile bwino bwino ne cikuku. (Ubwina Lebi 15:25-27; Marko 5:30-34) Amano no mucetekanya e mibele Intungulushi yesu yakwata. (Amapinda 8:12) Tukaba aba nsansa nga tulecita ifintu inshila wena engacitilamo.

“Mubale Mufwaye Ubufumu”

16. Cinshi cifwile ukuba e cacindamisha mu bumi bwesu, kabili Yesu alangile shani ici ku ca kumwenako cakwe?

¹⁶ Yesu alilondolwele bwino nga nshi icifwile ukuba icacindamisha mu bumi bwa bantu banakila ubutungulushi bwakwe. Atile: “Lelo mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe.” (Mateo 6:33) Kabili atulangile ifya kucita ici ku ca kumwenako cakwe. Pa mpela ya nshiku 40 isha kukanalya, ukwetetula, no kupepa ilyo abatishiwe, Yesu balimutunkile. Satana Kaseebanya amutambike ukuteka pa “mabufumu yonse ya pano isonde.” Elenganyeni ifyo imikalile ya kwa Yesu yali no kuba asumina ifyo Kaseebanya amutambike! Lelo, Kristu aleangwa ukucita ukufwaya kwa kwa Wishi. Kabili alilwike ukuti ubumi bwa musango yu mu calo ca kwa Satana kuti bwaba ubwipi. Akene apo pene fye ifyo Kaseebanya amutambike, ukutila: “Calembwa, aciti, Sokulu Lesa obe e o ulepepa, kabili wene eka e o ulebombela.” Ilyo papitile fye inshita inono, Yesu “atendeke ukubila, no kutila, Lapileni, pantu ubufumu bwa mu muulu nabupalama.” (Mateo 4:2, 8-10, 17) Inshita yonse iyasheleko iya bumi bwakwe pe sonde, Kristu ali kabila wa nshita yonse uwa Bufumu bwa kwa Lesa.

17. Bushe kuti twalanga shani ukuti ifya Bufumu e fyacindamisha mu bumi bwesu?

¹⁷ Tufwile ukupashanya Intungulushi yesu no kukanasuminisha icalo ca kwa Satana ukutubeleleka no kutulenga ukufwaisha incito ya kufola indalama ishingi ukuba e buyo bwesu. (Marko 1:17-21) Ala mwandini kuti caba kubulwa amano ukwikatwa mu citeyo ca kucindikisha ifya ku calo no kukanacindamika ifya Bufumu! Yesu atuseekeshe umulimo wa kubila Ubufumu no kupanga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ca cine, kuti twaba no lupwa lwa kusakamana nelyo imilimo imbi, lelo bushe tatusekelela ukubomfya inshita ya cungulo e lyo ne mpela sha mulungu ukubomba umulimo wesu nga Bena Kristu uwa kubila no kusambilisha? Kabili ca kukoselesha nga nshi ukuti mu mwaka wa mulimo wa 2001, abantu 780,000 balibombele nga batumikishi ba nshita yonse, nelyo bapainiya!

18. Cinshi citwafwa ukusekelela mu butumikishi?

¹⁸ Ilyashi lyaba mu Malandwe lilanga ukuti Yesu ali mwaume walebombesha kabili umuntu wa cikuku nga nshi. Ilyo aishibe ukuti abo ali na bo balekabila ifya ku mupashi, abekatilwe inkumbu no kuipeelesha ukubaafwa. (Marko 6:31-34) Tulaba aba nsansa mu butumikishi bwesu nga tulebomba pa mulandu wa kutemwa bambi no kufwaisha kwa cine cine ukwa kubaafwa. Lelo bushe kuti twaba shani no ko kufwaisha? Umulumendo we shina lya Jayson atila: “Ilyo nali umupungwe, nshatemenwe sana ubutumikishi.” Bushe cinshi camwafwile ukutemwa uyu mulimo? Jayson ayasuka ati: “Mu mwesu, lyonse ulucelo pa Cibelushi twalebomba umulimo wa mwi bala. Ici caliweme kuli ine pantu ilyo nabomba sana ubutumikishi, e lyo nalemona ubusuma bwabamo kabili e lyo naleipakisha sana.” Na ifwe tufwile ukubomba mu butumikishi lyonse kabili no mupampamina.

19. Cinshi tufwile ukupampaminapo ukucita ukukuma ku butungulushi bwa kwa Kristu?

¹⁹ Kwena ca cine tulapembesulwa no kulambulwa nga twanakila ubutungulushi bwa kwa Kristu. Ilyo twacite fyo, inshita ya bwaice iba ni nshita ya kukula mu kwishiba na mu mano. Imikalile ya lupwa iba ni ntulo ya mutende ne nsansa, kabili ubutumikishi mulimo uleta ukusekelela ne nsansa. Kanshi, shi natupampamine pa kulanga mu mikalile yesu na mu fyo tusala ukucita ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli ifwe. (Abena Kolose 3:23, 24) Lelo, Yesu Kristu aba Intungulushi yesu mu lubali lumbi, e kuti mu cilonganino ca Bwina Kristu. Icipande cikonkelepo calalanda ifyo twingamwenamo muli uku kutantika.

[Futunoti]

Kristu Alatungulula Icilonganino Cakwe

“Moneni, ine nakulaba na imwe ukufika na pa kupwa kwa nshita.”—MATEO 28:20.

1, 2. (a) Ilyo Yesu uwabuushiwe alepeela ifunde lya kupanga abasambi, cinshi alaile abasambi bakwe? (b) Bushe Yesu atungulwile shani icilonganino ca Bena Kristu ba kubalilapo?

ILYO ashilaya ku muulu, Yesu Kristu, Intungulushi yesu iyabuushiwe, amoneke ku basambi bakwe no kutila: “Kuli ine kwapeelwa amaka yonse mu muulu na pano isonde; e ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo: mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele. Kabili, moneni, ine nakulaba na imwe ukufika na pa kupwa kwa nshita.”—Mateo 23:10; 28:18-20.

² Yesu tapeele fye abasambi bakwe umulimo wa kupususha abantu uwa kulenga abasambi na bambi lelo abalaile no kuti ali no kuba na bo. Ilyashi lya kale ilya Bena Kristu ba kubalilapo, ilyalembwa mwi buuku lya mu Baibolo ilya Imilimo, lishinina ukuti Kristu abomfeshe amaka apeelwe ku kutungulula icilonganino icapangilwe lilya line fye. Atumine “ubukota” bwalaiwe, e kuti umupashi wa mushilo, ku kukosha abakonshi bakwe no kubatungulula ilyo balebomba. (Yohane 16:7; Imilimo 2:4, 33; 13:2-4; 16:6-10) Yesu uwabuushiwe abomfeshe bamalaika aletungulula ku kutungilila abasambi bakwe. (Imilimo 5:19; 8:26; 10:3-8, 22; 12:7-11; 27:23, 24; 1 Petro 3:22) Kabili, Intungulushi yesu yatungulwile icilonganino pa kuteyanya ukuti abaume bafikapo babe ibumba litungulula.—Imilimo 1:20, 24-26; 6:1-6; 8:5, 14-17.

3. Mepusho nshi twalalandapo muli cino cipande?

³ Lelo, ni shani pa nshita yesu, e kuti “ukupwa kwa nshita”? Bushe Yesu Kristu aletungulula shani icilonganino ca Bwina Kristu lelo? Kabili kuti twalanga shani ukuti tulapokelela ubutungulushi bwakwe?

Shikulu Alikwata Umusha wa Cishinka

4. (a) Ni bani bapanga ibumba lya “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka”? (b) Mulimo nshi Shikulu apeela umusha ukutungulula?

⁴ Ilyo alesesema pa cishibilo ca kubapo kwakwe, Yesu atile: “Nga kanshi nani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, uo shikulu wakwe alaashile pa ba mu ng’anda yakwe, ku kubapeela ifya kulya mu nshita iyene? Alishuka umusha ulya, uo shikulu wakwe pa kwisa akamusanga alecite fi! Ndemwebe cine cine, nati, akamulaasa pali fyonse ifyo akwata.” (Mateo 24:45-47) “Shikulu” ni Ntungulushi yesu, Yesu Kristu, kabili alilaasa “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” e kuti ibumba lya Bena Kristu basubwa ababa pe sonde, ukutungulula imilimo yakwe yonse pe sonde.

5, 6. (a) Bushe “ifya kutekapo inyali cinelubali” ne “ntanda cinelubali” ifyo umutumwa Yohane amwene mu cimonwa fimininako cinshi? (b) Bushe “intanda cinelubali” ishaba mu lupi lwa ku kulyo ulwa kwa Yesu shilanga cinshi?

⁵ Ibuuku lya mu Baibolo ilya Ukusokolola lilanga ukuti umusha wa cishinka kabili uwashilimuka atungululwa na Yesu Kristu. Mu cimonwa umutumwa Yohane amwene ica “bushiku bwa kwa Shikulu,” amwene “ifya kutekapo inyali cinelubali ifya golde, na mu kati ka fya kutekapo inyali uupalene no mwana wa muntu” kabili “ali ne ntanda cinelubali mu lupi lwakwe lwa kulyo.” Ilyo Yesu alelondolwela Yohane ici cimonwa, atile: “Ne ca fya kutekapo inyali cinelubali ifya golde: Intanda ishi cinelubali ni bamalaika ba nkuta cinelubali, ne fya kutekapo inyali cinelubali ni nkuta cinelubali.”—Ukusokolola 1:1, 10-20.

⁶ “Ifya kutekapo inyali cinelubali ifya golde” fimininako ifilonganino fya Bena Kristu ba cine fyonse ifyabako mu “bushiku bwa kwa Shikulu,” ubwatendeke mu 1914. Ni shani pa lwa “ntanda cinelubali”? Pa kubala, shaleimininako bakangalila bonse abafyelwe ku mupashi kabili abasubilwe abalesakamana filonganino mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo.a Bakangalila bali mu lupi lwa ku kulyo ulwa kwa Yesu, e mu kuti baletungululwa na wene. Ca cine, Kristu Yesu aletungulula ibumba lya musha. Lelo, ino nshita kwaba fye bakangalila abasubwa abanono. Bushe Kristu atungulula shani ifilonganino ukucila 93,000 ifya Nte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse?

7. (a) Bushe Yesu abomfya shani Ibumba Litungulula ku kutungulula ifilonganino mwi sonde lyonse? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti bakangalila ba Bwina Kristu basontwa no mupashi wa mushilo?

⁷ Nga filya cali mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, ibumba linono ilya baume bafikapo pali bakangalila basubwa nomba libomba nge Bumba Litungulula, ukwimininako ibumba lyonse ilya musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Intungulushi yesu ibomfya ili Ibumba Litungulula ku kusonta abaume bafikapo ukuba baeluda mu filonganino baba, nampo nga balisubwa nelyo tabasubwa. Ukukuma kuli ici, umupashi wa mushilo, uo Yehova apeela Yesu ukuti aleubomfya, ulabomba umulimo ukalamba. (Imilimo 2:32, 33) Intanshi, aba bakangalila bafwile ukufika pa fifwaikwa fyaba mu Cebo ca kwa Lesa, icapuutwamo no mupashi wa mushilo. (1 Timote 3:1-7; Tito 1:5-9; 2 Petro 1:20, 21) Ukutasha no kusonta kucitwa pa numa ya kupepa kabili pa kutungululwa no mupashi wa mushilo. Kabili, abantu abasontwa balalanga ukuti baba ne fisabo fya uyu mupashi. (Abena Galatia 5:22, 23) Kanshi ukufunda kwa kwa Paulo kulabomba kuli baeluda bonse, abasubwa na bashasubwa. Atile: “Muleyangwa mwe bene no mukuni onse uo Umupashi wa mushilo wamubikileko bucilolo.” (Imilimo 20:28) Aba baume basontwa batungululwa kwi Bumba Litungulula kabili balaitemenwa ukucema icilonganino. Muli iyi nshila, Kristu aba na ifwe nomba kabili aletungulula icilonganino cakwe.

8. Bushe Kristu abomfya shani bamalaika ku kutungulula abakonshi bakwe?

⁸ Yesu kabili abomfya bamalaika ku kutungulula abakonshi bakwe lelo. Ukulingana no mulumbe wa ngano na mankumba, inshita ya kuseepa yali no kwisa pa “mpela ya nshita.” Nani Shikuli ali no kubomfya ukuseepa? Kristu atile “bakaseepa ni bamalaika.” Kabili atile: “Umwana wa muntu akatuma bamalaika bakwe, na bo bakalonganika ukubafumya mu bufumu bwakwe bonse ababe fya kupunwisha, na bacito bupulumushi.” (Mateo 13:37-41) Kabili, nga filya malaika atungulwile Filipi ukuti asange mutungwi umwina Etiopia, na lelo line kwaba ubushininkisho ubwingi ubulanga ukuti Kristu alabomfya bamalaika bakwe ku kutungulula umulimo wa Bena Kristu ba cine ukubaafwa ukusanga abantu abafumacumi.—Imilimo 8:26, 27; Ukusokolola 14:6.

9. (a) Kristu atungulula shani icilonganino ca Bwina Kristu lelo? (b) Cipusho nshi tufwile ukutontonkanyapo nga tulefwaya ukumwenamo mu butungulushi bwa kwa Kristu?

⁹ Tulakoseleshiwa ukwishiba ukuti Yesu Kristu alatungulula abasambi bakwe lelo ukubomfya Ibumba Litungulula, umupashi wa mushilo, na bamalaika! Nangu ca kuti bakapepa ba kwa Yehova bamo kuti bapaatulwa pa nshita inono kwi Bumba Litungulula pa mulandu wa kupakaswa nelyo imilandu imbi, Kristu kuti atwalilila ukubatungulula ukubomfya umupashi wa mushilo na bamalaika. Lelo, tunonkelamo fye mu butungulushi bwakwe ilyo twanakilako. Bushe kuti twalanga shani ukuti tulanakila ubutungulushi bwa kwa Kristu?

‘Beni aba Cumfwila no Kunakila’

10. Bushe kuti twacindika shani baeluda mu cilonganino?

¹⁰ Intungulushi yesu yalipeela ifilonganino “ifya bupe ku bantu”—bamo “ukuba ababile mbila nsuma, na bambi ukuba abacemi na bakasambilisha.” (Abena Efese 4:8, 11, 12) Imibele yesu ne fyo tucita kuli bene filanga bwino nga tulanakila ubutungulushi bwa kwa Kristu. Calilinga ukuti ‘tube abatootela’ pa baume bafikapo lwa ku mupashi abo Kristu atupeela. (Abena Kolose 3:15) Kabili tufwile ukubacindika. Umutumwa Paulo alembele ati: “Abakalamba abateka bwino bwino balingwe abawamino mucinshi ubili.” (1 Timote 5:17) Bushe kuti twatasha shani no kucindika abakalamba, e kuti baeluda, nelyo bakangalila, mu cilonganino? Paulo ayasuka ati: “Beni aba cumfwila ku balemutungulula, no kubanakila.” (AbaHebere 13:17) Ca cine, tufwile ukuba aba cumfwila kuli bene no kubanakila.

11. Mulandu nshi ukucindika ukutantika kwa kukwata baeluda kwabela kwikala umwabela ulubatisho lwesu?

¹¹ Intungulushi yesu yalipwililika. Abantu atupeela nge fya bupe tabapwililika. E ico inshita shimo balalufyanya. Lelo, calicindama ukuti twatwalilila aba cishinka ku kutantika kwa kwa Kristu. Na kuba, ukwikala umwabela ukuipeela kwesu no lubatisho kwalola mu kuti tufwile ukwiluka ukuti ubutungulushi bwa bantu basontwa no mupashi mu cilonganino bwa mwi funde no kuti tufwile ukunakilako mu kuitemenwa. Ukubatishiwa ‘mwi shina lya mupashi wa mushilo’ kuilanga pa cintubwingi ukuti twalishiba umupashi wa mushilo no kwishiba umulimo ubomba mu bufwayo bwa kwa Yehova. (Mateo 28:19) Ulubatisho lwa musango yo lwalola mu kuti tulebombela pamo no mupashi no kukanacita ifintu ifilenga waleka ukubomba pa bakonshi ba kwa Kristu. Apo umupashi wa mushilo ulabomba umulimo ukalamba mu kutasha no kusonta baeluda, bushe cine cine kuti twaba aba cishinka ku kuipeela kwesu nga twafilwa ukubombela pamo no kutantika kwa kukwata baeluda mu cilonganino?

12. Fya kumwenako nshi ukukuma ku kukanacindika abaletungulula ifyo Yuda alanda, kabili cinshi fitusambilisha?

¹² Mu Malembo mwaba ifya kumwenako fitusambilisha ubucindami bwa kumfwila no kunakila. Ilyo umusambi Yuda alelanda pa balepontela abaume basontwa mu cilonganino, alandile pa fya kumwenako fitatu ifya kusoka, ati: “Kalanda kuli bene! pa kuti bendela mu nshila ya kwa Kaine, baipoosa na mu kuluba kwa kwa Balaamu, no kulobela mu fikansa fya kwa Kora.” (Yuda 11) Kaini asuulile ukufunda kusuma ukwa kwa Yehova kabili akonkelele inshila ya lupato lwabipisha. (Ukutendeka 4:4-8) Nangu Balaamu asokelwe libili libili kuli Lesa, aeseshe ukulapisha abantu ba kwa Lesa pa kuti amwenemo indalama. (Impendwa 22:5-28, 32-34; Amalango 23:5) Kora alikwete umulimo wacindama mu Israele, lelo taikushiwe. Acincishe abantu ukupondokela umubomfi wa kwa Lesa Mose, umuntu wafuukisha ukucilamo pe sonde. (Impendwa 12:3; 16:1-3, 32, 33) Akayofi kaishile Kaini, Balaamu, na Kora. Kwena ifi fya kumwenako filatusambilisha bwino ukukutika ku kufunda kwa bantu abo Yehova abomfya mu milimo ikalamba no kubacindika!

13. Mapaalo nshi kasesema Esaya asobele abo abanakila ku kutantika kwa kukwata baeluda?

¹³ Bushe nani uushingafwaya ukumwenamo mu kutantika kusuma ukwa butungulushi ubo Intungulushi yesu yacita mu cilonganino ca Bwina Kristu? Kasesema Esaya asobele amapaalo ya uku kutantika, ati: “Moneni, Imfumu ikabe mfumu ku bulungami, na bacilolo bakaba bacilolo ku bupingushi, umuntu no muntu akaba ngo mwa kufisama ku mwela, ngo mwa kubelama ku kupongoloka kwa mfula, nge mimana ya menshi apaumisha, nge cintelelwe ca cilibwe cikalamba mu calo icatembuka.” (Esaya 32:1, 2) Eluda umo umo afwile ukuba ngo “mwa kufisama” kwa musango yo ku kucingililwa no kuba umutelelwe. Nangu ukunakila ku butungulushi kwalyafya kuli ifwe, shi natupepe no kuibilikilishako ukumfwila no kunakila intungulushi shasontwa na Lesa mu cilonganino.

Ifyo Baeluda Banakila ku Butungulushi bwa kwa Kristu

14, 15. Bushe abatungulula mu cilonganino balanga shani ukuti balanakila ku butungulushi bwa kwa Kristu?

¹⁴ Umwina Kristu onse, sana sana baeluda, afwile ukunakila ubutungulushi bwa kwa Kristu. Bakangalila, nelyo baeluda, balikwatako ubulashi mu cilonganino. Lelo tabafwaya ‘ukuba na bucibinda pa citetekelo ca basumina banabo’ pa kulatungulula imikalile yabo. (2 Abena Korinti 1:24) Baeluda balomfwila amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Mwaishibo kuti bakateka ba Bena fyalo baumya bukateka pali bene, na bakalamba babo baumyo lupaka pali bene: te kuti cibe ifi muli imwe.” (Mateo 20:25-27) Ilyo baeluda balebomba imilimo yabo, balesha ukubombela bambi mu bufumacumi.

¹⁵ Abena Kristu bacincishiwa ati: “Ibukisheni intungulushi shenu, . . . tontonkanyeni umwaile imibele yabo, no kupashanye citetekelo cabo.” (AbaHebere 13:7) Tatucincishiwa ukubapashanya pa mulandu wa kuti baba intungulushi iyo. Yesu atile: “Intungulushi yenu imo, ni Kristu.” (Mateo 23:10) Icitetekelo ca baeluda e co tufwile ukupashanya pantu bapashanya Intungulushi yesu iya cine cine, Kristu. (1 Abena Korinti 11:1) Moneni inshila shimo baeluda beseshamo ukupashanya Kristu mu kwampana kwabo na bambi mu cilonganino.

16. Nangu Yesu akwete ubulashi bwacilapo, acitile shani na basambi bakwe?

¹⁶ Nangu Yesu alicilile abantunse bashapwililika mu musango onse kabili akwete ubulashi bwacilapo ukufuma kuli Wishi, ali uwafuuka mu fyo alecita na basambi bakwe. Talepapusha bakakutika bakwe pa kuilanga ukuti alishiba ifingi. Yesu alelangulukilako abasambi bakwe kabili ali uwa cikuku kuli bene, alebasakamana. (Mateo 15:32; 26:40, 41; Marko 6:31) Talefwaya ifyacila pa fyo abasambi balekumanisha, kabili tabalile afwaya bene ukucita ifyo bashingacita. (Yohane 16:12) Yesu ali “uwafuuka kabili uwapetama umutima.” Kanshi teti tupape ukuti abengi basangile ukutuusha ilyo bali na o.—Mateo 11:28-30.

17. Bushe baeluda bafwile ukulanga shani ukufuuka kwapala ukwa kwa Kristu mu kwampana kwabo na bambi mu cilonganino?

¹⁷ Nga Kristu Intungulushi ali uwafuuka, pali bufi balya abaletungulula mu cilonganino! Ca cine, balesha ukukanabomfya bubi bubi ubulashi bapeelwa. Kabili ‘tabesa no kupulamo kwa cebo,’ ukwesha ukutemuna bambi. (1 Abena Korinti 2:1, 2) Ukucila, balabombesha ukulanda ifyebo fya cine ca mu Malembo mu kwanguka no bufumacumi. Kabili, baeluda balatukuta ukuba aba mutembo mu fyo benekela bambi ukucita no kubalangulukila pa fyo bakabila. (Abena Filipi 4:5) Apo balishiba ukuti umuntu onse alipelebela, mu kutemwa balebukisha uku kupelebela mu fyo bacita kuli bamunyinabo. (1 Petro 4:8) Bushe baeluda abaicefya kabili abafuuka tabatulenga ukutuusha? Cine cine e fyo bacita.

18. Cinshi baeluda bengasambilila ku fyo Yesu asungile abana?

¹⁸ Yesu taletiinya ukulanda na o. Moneni ifyo acitile ilyo abasambi bakwe baleseshe abantu “abaletele kuli wene abaice.” Yesu atile: “Lekeni abaice bese kuli ine, mwibakaanya.” Lyene “pa kubafukatila, abikapo indupi shakwe, no kubapaala.” (Marko 10:13-16) Yesu ali uwa bucibusa kabili uwa cikuku, kabili abantu bambi balimutemenwe. Abantu tabaletiina Yesu. Nangu fye bana na bo baleumfwa bwino ukuba nankwe. Baeluda na bo baba bantu abo bambi bashingatiina ukuyako, kabili nga bali no kutemwa ne cikuuku, bambi—pamo fye na baice—balomfwa bwino ukuba na bo.

19. Bushe ukuba no “mutima wa kwa Kristu” e kuti shani, kabili cinshi cikabilwa pa kuukwata?

¹⁹ Pa kuti baeluda bapashanye sana Kristu Yesu, cishintilila pa fyo bamwishiba. Paulo aipwishe ati: “Nani uwaishibe fya mu mutima wa kwa Shikulu, ukuti asambilishe wene?” Lyene atile: “Lelo ifwe umutima wa kwa Kristu tuli na o.” (1 Abena Korinti 2:16) Ukuba no mutima wa kwa Kristu kwishiba ifyo aletontonkanya ne mbali shonse isha buntu bwakwe pa kuti twaishiba ifyo engacita nga kwacitika fimo. Tontonkanyeni ifyo cingawama ukwishiba bwino Intungulushi yesu nge fi! Kwena, pa kuti tucite fyo tufwile ukwangwa amalyashi yaba mu Malandwe no kusambilila lyonse pa mikalile ya kwa Yesu ne ca kumwenako cakwe. Nga baeluda baesha ukupashanya ubutungulushi bwa kwa Kristu muli uyu musango, ababa mu cilonganino kuti bapashanya sana icitetekelo cabo. Kabili baeluda balaba ne nsansa pa kumona bambi balekonka mu makasa ya Ntungulushi.

Twalilileni Ukunakila Ubutungulushi bwa kwa Kristu

20, 21. Ilyo tulelolela icalo cipya icalaiwa, cinshi tufwile ukupampaminapo?

²⁰ Calicindama ukuti bonse twatwalilila ukunakila ubutungulushi bwa kwa Kristu. Ilyo tulepalama ku mpela ya buno bwikashi, ifintu fili nga filya fyali ku bena Israele bali mu Mawanga ya Moabu mu 1473 B.C.E. Bali mupepi no kwingila mu Calo Calaiwe, kabili Lesa abilishe muli kasesema Mose ati: “Iwe [Yoshua] ukengisha aba bantu mu calo ico Yehova alapile kuli bashibo ukubapeela.” (Amalango 31:7, 8) Yoshua ali e ntungulushi yasontwa. Pa kwingila mu Calo Calaiwe, abena Israele bali no kunakila ku butungulushi bwa kwa Yoshua.

²¹ Baibolo itweba ati: “Intungulushi yenu imo, ni Kristu.” Ni Kristu epela e ukatutungulula ukwingila mu calo cipya icalaiwa umukekala ubulungami. (3 Petro 3:13) E ico shi natupampamine pa kunakila ku butungulushi bwakwe mu mikalile yesu yonse.

[Futunoti]