Mulandu Nshi uwa Kusefesha Umulaalilo wa kwa Shikulu?

“Napokelele ukufuma kuli Shikulu ico nashiilile na imwe.”—1 ABENA KORINTI 11:23.

1, 2. Cinshi Yesu acitile inshita ya bushiku pa Ca Kucilila mu 33 C.E.?

UMWANA wa kwa Yehova uwafyalwa eka e po aali. Na baume 11 ‘abatwalilile nankwe mu fya kumwesha’ na bo e po bali. (Luka 22:28) Cali ni pali Cine icungulo bushiku, pa March 31, mu 33 C.E., kabili cilemoneka kwati umweshi wabulungana wayemfeshe umuulu wa mu Yerusalemu. Yesu Kristu na batumwa bakwe e lyo fye bapwile ukusefya Ica Kucilila. Shikamfutu Yuda Iskariote aali natamfiwa, lelo tayali ni nshita ya aba bambi ukuya. Mulandu nshi? Pantu Yesu aali mupepi no kucita cimo icacindamisha. Cinshi co?

² Apo kalemba we Landwe Mateo alisangilweko, lekeni atushimikile. Alembele ati: “Yesu abuulile umukate, kabili ilyo apaalile, aliumokawile, no kupeela abasambi, ati: ‘Buuleni, mulye. Uyu mubili wandi.’ Kabili abuulile ulukombo, kabili ilyo atootele, alibapeele, ati: ‘Nwenimo imwe bonse; pantu lwene “mulopa wandi uwa cipingo,” uulesuumina pa mulandu wa bengi ku kulekelelwa imembu.’” (Mateo 26:26-28) Bushe ici cali ca kucita fye umuku umo? Calolele mwi? Bushe cilapilibula ifili fyonse kuli ifwe?

“Mulecite Ci”

3. Mulandu nshi ico Yesu acitile pa bushiku bwa Nisani 14, 33 C.E., cabelele icacindama?

³ Ico Yesu Kristu acitile bulya bushiku bwa pa Nisani 14, 33 C.E., tacali fye ca mankumanya mu bumi bwakwe. Umutumwa Paulo alicilandilepo ilyo alelembela Abena Kristu ba mu Korinti, umo bacili balecite co cintu ilyo papitile ne myaka ukucila pali 20. Nangula Paulo taali na Yesu na batumwa 11 mu 33 C.E., afwile alyumfwile ku batumwa bamo icacitike ilya nshita. Kabili, cimoneka kwati Paulo apeelwe ubushininkisho bwa fyacitike ilya nshita ukupitila mu kupokelela ukusokololwa kwapuutwamo. Paulo atile: “Napokelele ukufuma kuli Shikulu ico nashiilile na imwe, ukuti Shikulu Yesu ubushiku alefutukwamo abuulile umukate kabili, ilyo atootele, aliumokawile no kutila: ‘Uyu mubili wandi uwa pa mulandu wenu. Mulecite ci ku kunjibukisha.’ Acitile cimo cine na ku lukombo, ilyo apwo kulyo mulaalilo, ati: ‘Ulu lukombo cipingo cipya pa mulandu wa mulopa wandi. Mulecite ci, ilyo lyonse mwanwamo, ni ku kunjibukisha.’”—1 Abena Korinti 11:23-25.

4. Mulandu nshi Abena Kristu balingile ukusefesha Umulaalilo wa kwa Shikulu?

⁴ Kalemba we Landwe Luka aikasha icishinka ca kuti Yesu atile: “Mulecite ici ku kunjibukisha.” (Luka 22:19) Aya mashiwi yapilibulwa no kuti: “Mulecite ci nge cibukisho candi.” (The Jerusalem Bible) Na kuba, uku kusefya ilingi line kwitwa Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu. Paulo akwita no kuti Mulaalilo wa kwa Shikulu. Lishina lyalinga, apo watendeke ubushiku. (1 Abena Korinti 11:20) Abena Kristu baebwa ukulasefya Umulaalilo wa kwa Shikulu. Lelo mulandu nshi uku kusefya kwatendekelwe?

Umulandu Icibukisho Catendekelwe

5, 6. (a) Mulandu nshi umo Yesu atendekele Icibukisho? (b) Landenipo umulandu na umbi Umulaalilo wa kwa Shikulu watendekelwe.

⁵ Umulandu umo Icibukisho catendekelwe wakumine ku bufwayo bumo imfwa ya kwa Yesu yabombele. Afwile ngo waletungilila bumulopwe bwa kwa Wishi wa ku muulu. Kristu kanshi ashinine ukuti wa bufi Satana Kaseebanya, uwatungile ukuti abantunse babombela fye Lesa pa mulandu wa bukaitemwe. (Yobo 2:1-5) Imfwa ya kwa Yesu mu busumino yashinine ukuti uku kutunga kwa bufi kabili yalengele umutima wa kwa Yehova ukusamwa.—Amapinda 27:11.

⁶ Umulandu na umbi Umulaalilo wa kwa Shikulu watendekele wali wa kutucinkula ukuti Yesu ukupitila mu mfwa yakwe ngo muntunse wapwililika, uushaba na lubembu, ‘apeelo mweo wakwe icilubula ku kukabulamo abengi.’ (Mateo 20:28) Ilyo umuntu wa kubalilapo abembukile Lesa, apusumwine ubuntu bwapwililika ne fyali no kwendela pamo na bo fyonse. Lelo, Yesu atile: “Lesa atemenwe aba pano calo ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika lelo abe no bumi bwa muyayaya.” (Yohane 3:16) Cine cine, “icilambu ca lubembu ni mfwa, lelo ica bupe ico Lesa apeela bumi bwa muyayaya muli Kristu Yesu Shikulwifwe.” (Abena Roma 6:23) Ukusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu kutucinkulako ulwa kutemwa kukalamba ukwa kwa Yehova no Mwana wakwe ukukuma ku mfwa ye lambo ilya kwa Yesu. Mwandini tufwile ukutasha pali uko kutemwa!

Ni Lilali Icibukisho Cifwile Ukusefiwa?

7. Caba shani ukuti Abena Kristu basubwa balalyako “lyonse” ku Cibukisho?

⁷ Pa lwa Mulaalilo wa kwa Shikulu, Paulo atile: “Ilyo lyonse mwalya uyu mukate no kunwena mu lukombo ulu, mubile mfwa ya kwa Shikulu, akasuke esa.” (1 Abena Korinti 11:26) Abena Kristu basubwa umo umo bali no kulyako ifimpashanya fya pa Cibukisho mpaka imfwa yabo. E ico, pa ntanshi ya kwa Yehova Lesa na ba pano isonde, bali no kulabila icitetekelo cabo mu kupekanya kwa kwa Lesa ukwe lambo lya cilubula ilya kwa Yesu libili libili.

8. Bushe ibumba lya basubwa bali no kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu ukufika lilali?

⁸ Kufika lilali ibumba lya Bena Kristu basubwa bakatwalilila ukusefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu? Paulo atile, “akasuke esa,” ukwabulo kutwishika ici calola mu kuti uku kusefya kwali no kutwalilila mpaka Yesu akafike ku kupokelela abakonshi bakwe abasubwa mu muulu ukupitila mu kubuuka mu nshita ya “kubapo” kwakwe. (1 Abena Tesalonika 4:14-17) Ici calingana na mashiwi ya kwa Yesu ku batumwa bakwe aba cishinka 11 aya kuti: “Nga naya no kumupekanisha apa kwikala, nkesa kabili, no kumupokelela ku mwandi, ukuti uko nkaba e ko na imwe mukabe.”—Yohane 14:3.

9. Bushe amashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Marko 14:25 yalola mwi?

⁹ Ilyo Yesu atendeke Icibukisho, alandile pa lukombo lwa mwangashi no kweba abatumwa bakwe aba busumino ati: “Nshakatalenwako ku fisabo fya myangashi kabili mpaka ubushiku bulya ilyo nkanwa uupya mu bufumu bwa kwa Lesa.” (Marko 14:25) Apo Yesu tali no kunwa umwangashi wa cine cine mu muulu, afwile aletontonkanya pa buseko ubo umwangashi inshita shimo uleta. (Amalumbo 104:15; Lukala Milandu 10:19) Ukuba capamo mu Bufumu cikaba cintu ca kulengo buseko ico abakonshi bakonka mu ntampulo shakwe balefuluka icine cine.—Abena Roma 8:23; 2 Abena Korinti 5:2.

10. Bushe Icibukisho cilingile ukusefiwa imiku inga?

¹⁰ Bushe imfwa ya kwa Yesu ifwile ukwibukishiwa cila mweshi, cila mulungu, nelyo fye cila bushiku? Iyo. Yesu atendeke Umulaalilo wa kwa Shikulu kabili alipaiwe pa bushiku bwa Ca Kucilila, icalesefiwa ‘ku kuba ica kwibukisha’ ca kulubulwa kwa bena Israele ukufuma mu busha bwa mu Egupti mu 1513 B.C.E. (Ukufuma 12:14) Ica Kucilila calebako fye umuku umo pa mwaka, pa bushiku bwalenga 14 ubwa mweshi wa ciYuda uwa Nisani. (Ukufuma 12:1-6; Ubwina Lebi 23:5) Ici cilangililo kuti imiku imfwa ya kwa Yesu ilingile ukwibukishiwa ilingile ukulingana ne miku Ica Kucilila calecitwa—cila mwaka—te cila mweshi, cila mulungu, nelyo cila bushiku iyo.

11, 12. Cinshi ilyashi lya kale lisokolola pa lwa kusefya kwa Cibukisho ukwa myaka ya kubalilapo?

¹¹ Kanshi, calilinga ukusefya Icibukisho cila mwaka pa Nisani 14. Icitabo cimo cisoso kuti: “Abena Kristu ba ku Asia Minor baleitwa [Aba Bushiku Bwalenga 14] pa mulandu wa mwata wabo uwa kusefya Ipasaka [Umulalilo wa kwa Shikulu] pa Nisani 14 lyonse . . . Ubu bushiku kuti bwaba pali Cisano nelyo pa bushiku ubuli bonse bumbi mu mulungu.”—The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Volume IV, ibula 44.

¹² Ilyo kalemba wa lyashi lya kale J. L. von Mosheim alelanda pa mwata wa mu myaka ya ba100 C.E., atila Aba Bushiku Bwalenga 14 balecita Icibukisho pa Nisani 14 pantu “balemona ukuti ica kumwenako Kristu ashile cimo cine ne funde.” Kalemba wa lyashi lya kale na umbi atila: “Umwata wa macalici ya Ba Bushiku Bwalenga 14 aya mu Asia walingene no we calici lya mu Yerusalemu. Mu myaka ya ba100 C.E., aba muli aya macalici pe Pasaka lyabo baleibukisha ukulubulwa kwaletelwe ne mfwa ya kwa Kristu pa bushiku bwalenga 14 ubwa Nisani.”—Studia Patristica, Volume V, 1962, ibula 8.

Ico Umukate Upilibula

13. Mukate wa musango nshi Yesu abomfeshe pa kutendeka Umulaalilo wa kwa Shikulu?

¹³ Ilyo Yesu atendeke Icibukisho, “abuulile umukate, amokaula no [kupeela abatumwa].” (Marko 14:22) Umukate bakwete pali kalya kashita untu bafumine mu kubomfya pa Ca Kucilila. (Ukufuma 13:6-10) Apo wapangilwe ukwabula icitutumushi, wali uwapapaatala kabili uwingamokauka bwangu kabili walimokawilwe pa kuti ukumane. Ilyo Yesu mu cipesha amano afushishe umukate pa kuti amakana ya bantu balye, ulya mukate na o wine walemokauka bwangu, pantu aliumokawile pa kuti ukumane. (Mateo 14:19; 15:36) Kanshi, camoneka ukuti ukumokaula umukate wa pa Cibukisho takwakwata ubupilibulo ubuli bonse ubwa ku mupashi.

14. (a) Mulandu nshi calingila ukuti umukate wa pa Cibukisho ube uushatutumuka? (b) Mukate wa musango nshi wingashitwa atemwa ukupangwa uwingabomfiwa pa Mulaalilo wa kwa Shikulu?

¹⁴ Yesu alandile pa mukate wabomfiwe pa kutendeka Icibukisho ati: “Uyu mubili wandi uwa pa mulandu wenu.” (1 Abena Korinti 11:24; Marko 14:22) Calilingile ukuti umukate wabomfiwe wali uushatutumuka. Mulandu nshi? Pantu icitutumushi kuti caimininako ububifi, nelyo ulubembu. (1 Abena Korinti 5:6-8) Umukate waiminineko umubili wa kwa Yesu uwa buntunse uwapwililika, uwabula ulubembu, uyo walingile ukupeelwa nge lambo lya cilubula. (AbaHebere 7:26; 10:5-10) Inte sha kwa Yehova shilebukishe ci kabili shikonka ifyo Yesu acitile pa kubomfya umukate uushatutumuka pa kusefya kwa Cibukisho. Inshita shimo, babomfya utupaapaatu twa mukate wa ciYuda utushalungwamo atemwa ukusanshamo ifili fyonse pamo nga kanyense nelyo amani. Nga te ifyo, umukate ushatutumuka kuti wapangwa ukubomfya ubunga (nga cingacitika, ubwa ngano) ukukashila fye mu menshi yanono. Umufuba ufwile ukupangwa mu kapaapaatu no kubika pali pani apashingilwe amafuta yanono e lyo ukuteka pa mulilo mpaka umukate wauma no kukosa.

Ico Umwangashi Upilibula

15. Cinshi cali mu lukombo Kristu abomfeshe pa kutendeka Icibukisho ca mfwa yakwe?

¹⁵ Pa numa ya kupishamo umukate ushatutumuka, Yesu abuulile ulukombo, “atootela no [kupeela abatumwa], na bo banwenemo.” Yesu alondolwele ati: “Uyu ‘mulopa wandi uwa cipingo,’ uuli no kupongolwelwa pa mulandu wa bengi.” (Marko 14:23, 24) Cinshi cali mu lukombo? Mwali umwangashi uushalowa, te menshi yalowa aya fisabo fya mwangashi. Ilyo Amalembo yalanda pa mwangashi, tayapilibula amenshi yalowa aya fisabo fya mwangashi. Ku ca kumwenako, umwangashi uushalowa, e wingalepula “inyambi ishikote” nga fintu Yesu asosele, te menshi yalowa aya fisabo fya mwangashi. Kabili abalwani ba kwa Kristu bamupeele umulandu wa kuba “umunwi wa mwangashi.” Uyo mulandu nga tawakwete shinte abalalanda fye pa menshi yalowa aya mu fisabo fya mwangashi. (Mateo 9:17; 11:19) Umwangashi baleunwa pa kusefya kwa Ca Kucilila, na Yesu aliubomfeshe pa kutendeka Icibukisho ca mfwa yakwe.

16, 17. Mwangashi wa musango nshi walinga ukubomfya pa Cibukisho, kabili mulandu nshi?

¹⁶ Umwangashi fye wakashika e cishibilo calinga ica fyali mu lukombo, e kutila ifyaleimininako umulopa wasuumiwa uwa kwa Yesu. Umwine atile: “Uyu ‘mulopa wandi uwa cipingo,’ uuli no kupongolwelwa pa mulandu wa bengi.” Kabili umutumwa Petro alembele ati: “Mwalishiba [mwe Bena Kristu basubwa] ukuti te ku fintu fyonaika, silfere atemwa golde, uko mwalubwilwe ku myendele yenu iyabula ifisabo iyo mwapokelele ku cishilano ca fikolwe fyenu. Lelo cali ni ku mulopa uwaumo mutengo, ngo wa mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi, uwa kwa Kristu wine.”—1 Petro 1:18, 19.

¹⁷ Umwangashi wapangilwe ku myangashi yakashika ukwabula no kutwishika e o Yesu abomfeshe pa kutendeka Icibukisho. Lelo imyangashi yakashika iya muno nshiku imo tayalinga pantu balabikamo ifikola nelyo ukusanshamo ifinsabwansabwa ne fyanunke cisuma. Umulopa wa kwa Yesu wali uwakumanina, tawalekabila ifili fyonse ifya kusanshamo. E ico, imyangashi pamo nga port, sherry, na vermouth iyasanshiwamo fimo te kuti ilinge. Ulukombo lwa pa Cibukisho lulingile ukubamo fye umwangashi wakashika uushalowa kabili umushaba ifikola. Umwangashi uushalowa, uwa kuipangila ku ng’anda kuti wabomfiwa, pamo ne myangashi pamo nga burgundy na claret.

18. Mulandu nshi Yesu ashacitile icipesha amano pa lwa mukate no mwangashi wa pa Cibukisho?

¹⁸ Pa kutendeka uyu mulaalilo, Yesu tacitile icipesha amano ca kwalula ifimpashanya ukuba umunofu wa cine cine no mulopa. Ukulya umunofu wa muntu no kunwa umulopa kuti caba kulya umuntu, icaba kutoba ifunde lya kwa Lesa. (Ukutendeka 9:3, 4; Ubwina Lebi 17:10) Yesu acili alikwete umubili wakwe uwa munofu no mulopa wakwe cilya cungulo bushiku. Umubili wakwe watuulilwe nge lambo lyapwililika, no mulopa wakwe wapongolwelwe ubushiku bwakonkelepo ubwali bushiku bumo bwine ubwa ciYuda, ubwa Nisani 14. E ico, umukate no mwangashi wa pa Cibukisho fyaba fye fimpashanya, ifimininako umubili wa kwa Kristu no mulopa.a

Icibukisho—Ca Kulya ca Mutende

19. Mulandu nshi kwingabela ukubomfesha imbale na matambula ayengi pa kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu?

¹⁹ Ilyo Yesu atendeke Icibukisho, alaalike abatumwa bakwe aba busumino ukunwa mu lukombo lumo lwine. Ilandwe lya kwa Mateo litila: “[Yesu] abuulile ulukombo, kabili ilyo atootele, alibapeele, ati: ‘Nwenimo imwe bonse.’” (Mateo 26:27) Ukubomfya fye “ulukombo” lumo mpo, takwali bwafya, apo pali ilya nshita abalelyako 11 cimoneka kwati bali pe tebulo limo kabili cali no kwanguka ukupeeleshanya ulukombo. Uno mwaka, abantu ukufika ku mamilioni bakalongana ku kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse ifyacila pali 94,000. Apo kukaba abantu bafulishe fi abakalongana kuli uku kusefya mu bushiku bumo, ulukombo lumo napamo te kuti lupite muli bonse. Lelo icishinte ca kupishamo ulukombo ulwimininako umulopa cilacitwa mu filonganino fikalamba pa kubomfya amatambula ayengi pa kuti yengapita mwi bumba lyonse mu nshita yalinga. Na ku mukate wine, imbale shafulilako kuti shabomfiwa. Takwaba nangu cimo mu Malembo icilangilila ifyo imipangilwe ya lukombo nelyo itambula ifwile ukuba. Lelo, itambula ne mbale fifwile ukuba ne mimonekele ilanga ukuti icilecitika cintu cacindama. Cisuma ukukanaisusha itambula pa kuti umwangashi tausempawike ilyo ulepitamo.

20, 21. Mulandu nshi twingasoselo kuti Icibukisho ca kulya ca mutende?

²⁰ Nangu ca kuti imbale sha mukate na matambula kuti fyafula, Icibukisho caba ca kulya ca mutende. Muli Israele wa pa kale, umuntu kuti acita ica kulya ca mutende pa kuleta inama umwashila mwa kwa Lesa, umo yaleipaiwa. Ulubali lwa nama lwaleocelwa pa cipailo, iciputusha cimo caleya kuli shimapepo walefutumuna na cimbi ku bana ba kwa Aarone bashimapepo, no walete lambo na o na ba mu ng’anda yakwe balelyako. (Ubwina Lebi 3:1-16; 7:28-36) Icibukisho na co caba ca kulya ca mutende pantu caba kwakana capamo.

²¹ Yehova alabamo muli ici ca kulya ca mutende pantu e Katendeka wa uku kupekanya. Yesu e lambo, na Bena Kristu basubwa balalyako ifimpashanya nga bakumako na bo. Ukulya pe tebulo lya kwa Yehova kulangilila ukuti abalyako baba pa mutende na wene. E co Paulo alembele ati: “Ulukombo lwe paalo ulo tupaala, bushe talwakumako ku mulopa wa kwa Kristu? Umukate uo tumokaula, bushe tawakumako ku mubili wa kwa Kristu? Pantu kuli umukate umo, ifwe, nelyo tuli abengi, tuli umubili umo, pantu ifwe bonse tukumako kuli uyo mukate umo.”—1 Abena Korinti 10:16, 17.

22. Mepusho nshi pa lwa Cibukisho ayashala ukulanshanyapo?

²² Umulaalilo wa kwa Shikulu e kusefya fye kweka ukwa mapepo ukwa pa mwaka ukucita Inte sha kwa Yehova. Ici calilinga pantu Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Mulecite ci ku kunjibukisha.” Pa Cibukisho, twibukisha imfwa ya kwa Yesu, imfwa iyatungilile bumulopwe bwa kwa Yehova. Nga fintu tumwene, pali ici ca kulya ca mutende, umukate wimininako umubili wa kwa Kristu uwapeelwe ilambo no mwangashi wimininako umulopa wakwe. Lelo, banono balyako filya fimpashanya ifya mukate no mwangashi. Mulandu nshi cabele fyo? Bushe Icibukisho caba no bupilibulo bwine bwine ku mamilioni ya bantu abashilyako? Na kabushe, Umulaalilo wa kwa Shikulu cinshi ulingile ukupilibula kuli imwe?

[Futunoti]

Bushe Umulaalilo wa kwa Shikulu Upilibula Nshi Kuli Imwe?

“Onse uwalya umukate napamo uwanwena mu lukombo lwa kwa Shikulu mu musango uushiyene akaba no mulandu ku mubili no mulopa wa kwa Shikulu.”—1 ABENA KORINTI 11:27.

1. Cintu nshi cacindamisha icipangilwe ukucitwa mu mwaka wa 2003, kabili ni kwi catuntuka?

ICINTU cacindamisha icipangilwe ukucitwa mu mwaka wa 2003 cikaba pa April 16, pa numa ya kuwa kwa kasuba. Inte sha kwa Yehova shikalongana iyo nshita ku kusefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu Kristu. Nga fintu calondolwelwe mu cipande cafumako, Yesu atendeke uku kusefya, ukwitwa no kuti Umulaalilo wa kwa Shikulu, pa numa wene na batumwa bakwe basefeshe Ica Kucilila pa Nisani 14, 33 C.E. Ifimpashanya fya pa Cibukisho, e kutila umukate ushatutumuka no mwangashi wakashika fimininako umubili wa kwa Kristu uwabula ulubembu no mulopa wakwe uwapongolwelwe. Ili e lambo lyeka fye ilingalubula abantunse ku lubembu lwapyanwa ne mfwa.—Abena Roma 5:12; 6:23.

2. Kusoka nshi kwalembwa pali 1 Abena Korinti 11:27?

² Abalyako ifimpashanya fya pa Cibukisho bacite fyo nga nabalinga. Umutumwa Paulo alondolwele ico bwino ilyo alembeele ku Bena Kristu ba ku Korinti wa pa kale, uko Umulaalilo wa kwa Shikulu ushalesefiwa bwino. (1 Abena Korinti 11:20-22) Paulo alembele ati: “Onse uwalya umukate napamo uwanwena mu lukombo lwa kwa Shikulu mu musango uushiyene akaba no mulandu ku mubili no mulopa wa kwa Shikulu.” (1 Abena Korinti 11:27) Bushe ayo mashiwi yalola mwi?

Bamo Balesefya Ilyo Tabalingile

3. Bushe Abena Kristu ba ku Korinti abengi balecita shani pa kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu?

³ Abena Kristu ba ku Korinti abengi balelya Icibukisho ilyo tabalingile. Kwali amalekano pa kati kabo, kabili pa nshita imo, bamo balesenda ifya kulya fya mulaalilo no kwisalya pa ntanshi fye nelyo ilyo ukulongana kulecitwa, ilingi line balecishamo ukulya no kunwa. Tabali abalola mu matontonkanyo nelyo lwa ku mupashi. Ici cabalengele ukuba “no mulandu ku mubili no mulopa wa kwa Shikulu.” Abashaliile umulaalilo ku myabo bali ne nsala kabili balepumbulwa. Cine cine, abengi balelya ukwabula umucinshi no kwiluka bwino bwino ukukakala kwa ici cintu. E mulandu wine kanshi baleiletelela ukupingulwa!—1 Abena Korinti 11:27-34.

4, 5. Mulandu nshi ukuiceeceeta kwacindamina kuli abo lyonse abalyako ifimpashanya?

⁴ Ilyo Icibukisho cilepalama cila mwaka, abo lyonse abalyako ifimpashanya calicindama ukuti baleiceeceeta. Pa kukumako bwino kuli ici ca kulya ca mutende, bafwile ukuba abatuntulu lwa ku mupashi. Onse uwabula umucinshi, nelyo fye ukusaalula ilambo lya kwa Yesu kuti aba mu busanso bwa ‘kusukulwa ku bantu ba kwa Lesa,’ nga fintu fye caleba ku mwina Israele uwakowela uwalya ica kulya ca mutende.—Ubwina Lebi 7:20; AbaHebere 10:28-31.

⁵ Paulo alingenye Icibukisho ku ca kulya ca mutende ica mu Israele wa pa kale. Alandile pa balelyako abalekumako na Kristu e lyo atile: “Te kuti mulenwena mu lukombo lwa kwa Yehova no lukombo lwa fibanda; te kuti muleliila pe ‘tebulo lya kwa Yehova’ ne tebulo lya fibanda.” (1 Abena Korinti 10:16-21) Nga ca kuti umuntu uulyako lyonse ifimpashanya fya pa Cibukisho acito lubembu lwabipisha, alingile ukuyebelela kuli Yehova no kulomba ukwafwa kwa bakalamba ba mu cilonganino. (Amapinda 28:13; Yakobo 5:13-16) Nga ca kuti cine cine alapila no kutwale fisabo ifyawamina ukulapila, ninshi talelya ilyo talingile.—Luka 3:8.

Ukusangwako nga ba Kutambako ba Mucinshi

6. Ni bani beka fye Lesa apeele shuko lya kulyako Umulaalilo wa kwa Shikulu?

⁶ Bushe abo bacite cisuma ku bashalapo ba muli ba144,000 bamunyina kwa Kristu balingile ukulyako pa Mulaalilo wa kwa Shikulu? (Mateo 25:31-40; Ukusokolola 14:1) Iyo. Lesa apeela fye ilyo ishuko ku bantu abo asuba no mupashi wa mushilo ku kuba “impyani shinankwe isha kwa Kristu.” (Abena Roma 8:14-18; 1 Yohane 2:20) Ninshi caba shani ku bakwate subilo lya kwikala umuyayaya muli paradise wa pe sonde mu kuteka kwa Bufumu? (Luka 23:43; Ukusokolola 21:3, 4) Apo tababa ni mpyani pamo na Yesu ababa ne subilo lya ku muulu, basangwa ku Cibukisho nga ba kutambako fye ba mucinshi.—Abena Roma 6:3-5.

7. Mulandu nshi Abena Kristu ba mu nshita sha batumwa baishibile ukuti balingile ukulyako ku fimpashanya fya pa Cibukisho?

⁷ Abena Kristu bene bene mu nshita sha batumwa basubilwe no mupashi wa mushilo. Abengi muli bene balebomfya ubupe bumo nelyo ifya bupe fyafulilako ifya mu cipesha amano ifya mupashi, pamo ngo kulandila mu ndimi. Kanshi, tacaleyafya abantu ba musango yo ukwishiba ukuti balisubilwe no mupashi kabili balingile ukulyako ifimpashanya fya pa Cibukisho. Lelo, muno nshiku, ukusubwa kuti kwapiminwa ku mashiwi yapuutwamo pamo nga ya: “Bonse abatungululwa ku mupashi wa kwa Lesa, bene bana ba kwa Lesa. Pantu tamwapokelele umupashi wa busha uulenga umwenso kabili, lelo mwapokelele umupashi wa kuba abana, ku mupashi wine uyu tubilikisha atuti: ‘Abba, Tata!’”—Abena Roma 8:14, 15.

8. Ni bani baimininwako ku “ngano” na “mankumba” ifyalumbulwa muli Mateo icipandwa 13?

⁸ Ukufuma mu nshita sha batumwa, abasubwa bene bene balekula nge “ngano” mwi bala lya “mankumba,” nelyo Abena Kristu ba bufi. (Mateo 13:24-30, 36-43) Ukutula muli ba1870, “ingano” shalemoneka sana, kabili ilyo papitile imyaka mupepi na 100 bakangalila basubwa aba Bwina Kristu baebelwe ati: “Baeluda . . . balingile ukweba abalongana [ku Cibukisho] ifi fipangano,—(1) ukutetekela umulopa [wa kwa Kristu]; na (2) ukuipeela kuli Shikulu na ku mulimo wakwe, ukufika fye na ku mfwa. Lyene balingile ukulaalika aba musango yo kabili abaipeela ukukumako ku kusefya imfwa ya kwa Shikulu.”—Studies in the Scriptures, Series VI, The New Creation, ibula 473.a

Ukusokota “Impaanga Shimbi”

9. Bushe ukwishibikwa kwe “bumba likalamba” kwalungikwe shani mu 1935, kabili bushe ici cakumine shani abalelyako ifimpashanya fya pa Cibukisho kale?

⁹ Mu kuya kwa nshita, ukuteyanya kwa kwa Yehova kwatendeke ukutontonkanya pali bambi ukulunda ku bakonshi basubwa aba kwa Kristu. Icintu cacindama ukukuma kuli ici cacitike pa kati ka ba1930. Ilyo uyo mwaka ushilafika, abantu ba kwa Lesa balemona “ibumba likalamba” ilya pa Ukusokolola 7:9 nge bumba lya ku mupashi ilya bubili ilili no kuba na ba144,000 ababuushiwa mu muulu—kwati ni nshindishi nelyo abanabo ba kwa nabwinga wa kwa Kristu. (Amalumbo 45:14, 15; Ukusokolola 7:4; 21:2, 9) Lelo pa May 31, 1935, mu lyashi lyalandilwe pe bungano lya Nte sha kwa Yehova mu Washington, D. C., ku U.S.A., calilondolwelwe ukulingana na Malembo ukuti “ibumba likalamba” lyaba ni “mpaanga shimbi” ishiliko mu nshiku sha kulekelesha. (Yohane 10:16) Pa numa ye bungano, bamo abalelyako kale ku fimpashanya fya pa Cibukisho balilekele pantu bailwike ukuti isubilo lyabo lya pe sonde, te lya kuya ku muulu iyo.

10. Kuti mwalondolola shani isubilo ne milimo ya “mpaanga shimbi” isha muno nshiku?

¹⁰ Maka maka ukutula mu 1935, kwaba ukusokota ababa “impaanga shimbi,” abatetekela icilubula, abaipeela kuli Lesa, no kutungilila aba mu “mukuni unono” abasubwa ukubomba umulimo wa kushimikila Ubufumu. (Luka 12:32) Ishi mpaanga shimbi shakwate subilo lya kwikala pe sonde umuyayaya, lelo muli fimbi, shapala abashalapo ba muno nshiku ababa impyani sha Bufumu. Nga fintu caleba ku balebeshi ba mu Israele abalepepa Yehova no kunakila ku Malango, impaanga shimbi isha muno nshiku shilasumina imilimo ya Bwina Kristu, pamo ngo kushimikila imbila nsuma capamo na ba muli Israele wa ku mupashi. (Abena Galatia 6:16) Lelo, kwati fye fintu kushali umulebeshi uwali no kuba imfumu nelyo shimapepo wa mu Israele, na ba mu mpaanga shimbi na bo te kuti bateeke mu Bufumu bwa mu muulu nangu ukuba bashimapepo.—Amalango 17:15.

11. Mulandu nshi ubushiku bwa kubatishiwa kwa muntu bwingakumina ili subilo?

¹¹ Kanshi, ilyo calefika muli ba1930, catendeke ukumoneka apabuuta ukuti, abengi aba mwi ibumba lya ku muulu bali nabasalwa. Pa myaka mupepi na 70 nomba, ukusokota kwabako kwa mpaanga shimbi, ishakwate subilo lya pe sonde. Nga ca kuti uwasubwa abulwa ubusumino, cimoneka ukuti umo uwa mu mpaanga shimbi uwabombela Lesa mu busumino pa nshita yalepa e wingasalwa ukuba pali ilyo ipunda lya muli ba144,000.

Umulandu Bamo Baitungila

12. Finshi filingile ukulenga umuntu ukuleka ukulyako ifimpashanya fya pa Cibukisho, kabili mulandu nshi?

¹² Abena Kristu basubwa balishininkisha no mweo onse ukuti baliitwa ukuya ku muulu. Lelo ni shani nga ca kuti abantu bamo abashaitwa balelya ifimpashanya fya pa Cibukisho? Apo nomba baishiba ukuti tabakwete subilo lya ku muulu, cine cine kampingu wabo kuti abacincisha ukuleka ukulyako. Lesa te kuti asenamine uuli onse uilanga kwati aliitwa ukuba imfumu ya ku muulu kabili shimapepo libe alishiba ukuti taitwa. (Abena Roma 9:16; Ukusokolola 20:6) Yehova aipeye umwina Lebi Kora pa kufwaya bushimapepo bwa kwa Aarone mu kuibililika. (Ukufuma 28:1; Impendwa 16:4-11, 31-35) Nga ca kuti Umwina Kristu ailuka ukuti cali cilubo ukulyako ifimpashanya fya pa Cibukisho, alingile ukuleka ukulyako no kupepa mu kuicefya ukulombo bwelelo kuli Yehova.—Amalumbo 19:13.

13, 14. Mulandu nshi bamo mu kuluba bengatungila ukuti baliitwa ukuya ku muulu?

¹³ Mulandu nshi bamo mu kuluba batungila ukuti baliitwa ku muulu? Imfwa ya mwina mwabo nelyo akayofi kambi akabaponene kuti kalenga bapata ubumi bwa pano isonde. Nelyo kuti bakumbwa ilyo isubilo pantu napamo cibusa wabo uwa pa mutima aitunga ukuba Umwina Kristu wasubwa. Kwena, Lesa tapeela uuli onse umulimo wa kumufwailako bambi abengakwata ili shuko. Kabili tasuba impyani sha Bufumu ukupitila mu kubalenga baleumfwa amashiwi ayakwata ubukombe bwa kubeba ukuti balisubwa.

¹⁴ Icifundisho ca bufi ica mu mipepele imbi ica kuti abantu basuma bonse baya ku muulu napamo e cingalenga bamo ukutontonkanya ukuti baliitwa ku muulu. E ico, tulingile ukuibaka pa kuti tatusongelwe ne fisumino fyalubana ifya kale nelyo ifintu fimbi. Ku ca kumwenako, bamo kuti baipusha abene ati: ‘Bushe ndabomfya umuti uwambukila inkuntu shandi? Bushe ndaba ne nkuntu isha kuti napamo kuti shanenga naluba no kutontonkanya ukuti nalisubwa?’

15, 16. Mulandu nshi bamo mu kuluba bengatontonkanishisha ukuti balisubwa?

¹⁵ Bambi kuti baipusha abene abati: ‘Bushe ndafwaya ukulumbuka? Bushe ndafwaisha amaka ino nshita nelyo ku ntanshi nge mpyani inankwe Kristu?’ Ilyo impyani sha Bufumu shaitilwe mu nshita sha batumwa, te bonse bakwete ififulo fyasansabala mu cilonganino. Kabili abakwata ubwite bwa ku muulu tabafwaya ukulumbuka kabili tabaituntumba pa lwa kusubwa kwabo. Balalanga ubufuuke ubwenekelwa ku baba no “kutontonkanya kwa kwa Kristu.”—1 Abena Korinti 2:16.

¹⁶ Bamo napamo batila nabetwa ku muulu pantu balishiba sana Baibolo. Lelo ukusubwa no mupashi takulenga umo ukumfwikisha Baibolo mu nshila yaibela, pantu Paulo alefunda no kupanda amano abasubwa bamo. (1 Abena Korinti 3:1-3; AbaHebere 5:11-14) Lesa alikwata inshila apeelelamo abantu bakwe ifya kulya fya ku mupashi. (Mateo 24:45-47) E ico tapali uulingile ukutontonkanya ukuti ukuba Umwina Kristu wasubwa kumulenga ukukwata amano yacila bonse abakwate subilo lya pe sonde. Ukusubwa no mupashi takumonekela ku kukampuka mu kwasuka amepusho ya mu Malembo, mu kushimiko bunte, nelyo mu kulanda amalyashi ya Baibolo. Abena Kristu bamo abakwate subilo lya pe sonde na bo balabomba bwino muli fi fintu.

17. Bushe ukusubwa no mupashi kwashintilila pali finshi kabili pali ani?

¹⁷ Nga ca kuti uwasumina aipusha eluda nelyo Umwina Kristu umbi uwakosoka pa lwa kwitwa ku muulu, kuti balanshanya nankwe uyu mulandu. Lelo, takuli nangu umo uwingapingwilako umbi ulwa ici cintu. Uwaitwa ku muulu icine cine takabila ukwipusha bambi pa lwa ilyo isubilo. Abasubwa “[balifyalwa] cipya cipya, te ku lubuto ulubola, lelo ni ku lubuto lwa bufyashi ulushibola, ukupitila mu cebo ca kwa Lesa wa mweo kabili uwaikalilila.” (1 Petro 1:23) Lesa ukupitila mu mupashi wakwe ne Cebo cakwe alimba “ulubuto” ululenga uyo muntu ukuba “icibumbwa cipya,” icakwata isubilo lya ku muulu. (2 Abena Korinti 5:17) Kabili Yehova e usala. Ukusubwa “tacashintilila pa ulefwaya nelyo uulebutuka, lelo cashintilila pali Lesa.” (Abena Roma 9:16) E ico, umuntu kuti ashininkisha shani ukuti aliitwa ku muulu?

Umulandu Bashininkishisha

18. Bushe umupashi wa kwa Lesa ushimika shani ubunte no mupashi wa basubwa?

¹⁸ Ubunte bwa mupashi wa kwa Lesa bushinina Abena Kristu basubwa ukuti bakwata ifilolelo fya ku muulu. Paulo alembele ati: “Mwapokelele umupashi wa kuba abana, ku mupashi wine uyu tubilikisha atuti: ‘Abba, Tata!’ Umupashi wine ulashimika ubunte no mupashi wesu ukuti tuli bana ba kwa Lesa. E co, kanshi, nga tuli bana, ninshi tuli kabili impyani: e kuti impyani sha kwa Lesa, lelo impyani shinankwe isha kwa Kristu, kulila fye twaculila pamo nankwe pa kuti no kucindamikwa tukacindamikilwe pamo nankwe.” (Abena Roma 8:15-17) Pa kutungululwa no mupashi wa mushilo, umupashi wabo, nelyo imibele yapulamo iya basubwa, ibatuninkisha ukumona ukuti ifyo Amalembo yasosa pa lwa bana ba ku mupashi aba kwa Yehova filabakuma na bo. (1 Yohane 3:2) Umupashi wa kwa Lesa ubalenga ukuumfwa ukuti bana bakwe kabili ulenga muli bene mwaba isubilo lyaibela. (Abena Galatia 4:6, 7) Cine cine, umweo wa muyayaya pe sonde nga bantunse bapwililika ukwikala capamo na balupwa ne fibusa kuti wawama sana, lelo ilyo te subilo Lesa abapeela. Ukupitila mu mupashi wakwe, abalenga ukukwata isubilo lya ku muulu ilyaluma nga nshi ica kuti bali-itemenwa ukuipusula fyonse ifyatemwikwa pe sonde ne filolelo.—2 Abena Korinti 5:1-5, 8; 2 Petro 1:13, 14.

19. Bushe icipingo cipya lubali nshi cibomba mu bumi bwa Bena Kristu basubwa?

¹⁹ Abena Kristu basubwa balishininkisha ulwe subilo lyabo ilya ku muulu, no lwa kusendwa ukuba mu cipingo cipya. Yesu alumbwile ici ilyo atendeke Icibukisho kabili atile: “Ulu lukombo cipingo cipya ica pa mulopa wandi, uuleitililwa pa mulandu wenu.” (Luka 22:20) Ababa muli ci cipingo cipya ni Lesa na basubwa. (Yeremia 31:31-34; AbaHebere 12:22-24) Yesu ni kawikishanya. Apo icilenga icipingo cipya ukutendeka ukubomba mulopa wasuumiwa uwa kwa Kristu, ici cipingo calengele abantu ba pe shina lya kwa Yehova ukusendwa ukufuma mu baYuda e lyo na mu bantu ba mu nko shonse no kubalenga ukuba mu “lubuto” lwa kwa Abrahamu. (Abena Galatia 3:26-29; Imilimo 15:14) Ici “cipingo ca muyayaya” cilenga ukuti abena Israele ba ku mupashi bonse balebuushiwa ku bumi bwa mu muulu ubwa bumunshifwa.—AbaHebere 13:20.

20. Cipingo nshi abasubwa bengilamo na Kristu?

²⁰ Abasubwa balishininkisha ulwe subilo lyabo. Balisendwa no kwingila mu cipingo na cimbi, e kuti icipingo ca Bufumu. Pa lwa kukumako kwabo na Kristu, Yesu atile: “Ni mwe mwe batwalilila na ine mu fya kunjesha; kabili ndepangana na imwe icipingo, ifyo na Tata apangana na ine icipingo ca bufumu.” (Luka 22:28-30) Ici cipingo pali Kristu ne shamfumu shinankwe citwalilila ukubomba umuyayaya.—Ukusokolola 22:5.

Inshita Itangilila Icibukisho—Ni Nshita ya Kusekelela

21. Kuti twacita shani pa kuti tunonkelemo nga nshi mu nshita itangilile Cibukisho?

²¹ Inshita itangilila Icibukisho kulaba ukusekelela ukwingi. Kuti twanonkelamo mu kutantika kwa kubelenga Baibolo ukwa iyi nshita. Kabili iba ni nshita yawamisha iya kupepa, ukwetetula pa bumi bwa kwa Yesu pe sonde na pa mfwa yakwe, no kubombako umulimo wa kushimikila Ubufumu. (Amalumbo 77:12; Abena Filipi 4:6, 7) Ukusefya kwine kutucinkulako ulwa kutemwa Lesa na Kristu balangile ukukuma kwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu. (Mateo 20:28; Yohane 3:16) Uku kupekanya kutupeela isubilo ne cisansamushi kabili kulingile ukukosha umupampamina wesu uwa kusupila inshila Kristu asupileko. (Ukufuma 34:6; AbaHebere 12:3) Icibukisho cilingile no kutukosha ukufishapo ukuipeela kwesu nga babomfi ba kwa Lesa no kuba abakonshi ba cishinka aba Mwana wakwe uwatemwikwa.

22. Bupe nshi ubwawamisha Lesa apeela abantunse, kabili ni nshila nshi imo tulangilamo ukuti tulatasha?

²² We fya bupe ubusuma Yehova atupeela! (Yakobo 1:17) Twalikwata ubutungulushi bwa mu Cebo cakwe, ukwafwa kwa mupashi wakwe, ne subilo lya mweo wa muyayaya. Ubupe bwa kwa Lesa ubwapulamo lilambo lya kwa Yesu pa kuti imembu sha basubwa na bonse bambi abatetekela shilekelelwe. (1 Yohane 2:1, 2) E ico bushe imfwa ya kwa Yesu yacindama shani kuli imwe? Bushe mukaba pa batasha pa mfwa yakwe ukupitila mu kulongana pa numa ya kuwa kwa kasuba pa April 16, 2003, ku kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu?

[Futunoti]