5. Mu mulumbe walondololwa pa Abena Galatia 4:22-31, nani aimininwako na (a) Abrahamu? (b) Sara? (c) Isaki? (d) Hagari? (e) Ishmaele?

⁵ Lelo, ni shani Yehova engaba na banakashi babili aba mampalanya—umo uwa ku muulu umbi na o uwa pe sonde? Bushe pano pali ukupusana kwa bulondoloshi? Awe nakalya. Umutumwa Paulo alangilila ukuti icasuko kuli ici cipusho cisangwa mu co ulupwa lwa kwa Abrahamu lwimininako mu kusesema. (Abena Galatia 4:22-31; moneni umutwe uletila, “Ulupwa lwa kwa Abrahamu—Ico Lwimininako mu Kusesema,” pe bula 218.) Sara, “umwanakashi umuntungwa” kabili umukashi wa kwa Abrahamu, emininako ukuteyanya kwa kwa Yehova ukwa fibumbwa fya mupashi ukwaba ngo mukashi. Hagari, cishiko kabili umukashi wa cibili uwa kwa Abrahamu, nelyo kanakashi, emininako Yerusalemu wa pe sonde.

[Akabokoshi pe bula 218, 219]

Ulupwa lwa kwa Abrahamu—Ico Lwimininako mu Kusesema

Umutumwa Paulo alondolwele ukuti ulupwa lwa kwa Abrahamu mulumbe, e kutila cilangililo ca mu kusesema iciimininako ukwampana kwaba pali Yehova no kuteyanya kwakwe ukwa mu muulu na pali wene no luko lwa kwa Israele wa pano isonde ulwali mu cipingo ca Malango ya kwa Mose.—Abena Galatia 4:22-31.

Abrahamu, uwali umutwe wa lupwa, emininako Yehova Lesa. Ukuitemenwa kwa kwa Abrahamu ukwa kupeela umwana wakwe uwatemwikwa Isaki nge lambo kwimininako ukuitemenwa kwa kwa Yehova ukwa kupeela Umwana wakwe uwatemwikwa nge lambo lya pa membu sha bantu.—Ukutendeka 22:1-13; Yohane 3:16.

Sara emininako “umukashi” wa kwa Lesa uwa ku muulu, e kuti ukuteyanya kwakwe ukwa fibumbwa fya ku mupashi. Caliba fye icalinga ukuti kulya kuteyanya kulondololwe ukuti mukashi wa kwa Yehova, pantu kwaliba na bucibusa bwine bwine na Yehova, kulanakila ubutungulushi bwakwe, kabili kulabombela pamo na wene mu kufishapo ubufwayo bwakwe bonse. Uku kuteyanya kwitwa no kuti “Yerusalemu wa mu muulu.” (Abena Galatia 4:26) Uyu “mwanakashi” umo wine e walumbulwa na pa Ukutendeka 3:15, kabili e wamonwa na mu cimonwa ca pa Ukusokolola 12:1-6, 13-17.

Isaki aba cipasho ca Bufyashi bwa ku mupashi ubwa mwanakashi wa kwa Lesa. Uwapulamo muli ubu bufyashi, ni Yesu Kristu. Lelo, ubu bufyashi bwaishilesanshamo na bamunyina basubwa aba kwa Kristu, abapokelelwa ukuba abana ba ku mupashi kabili ababa ni mpyani shinankwe isha kwa Kristu.—Abena Roma 8:15-17; Abena Galatia 3:16, 29.

Hagari, umukashi wa bubili uwa kwa Abrahamu, nelyo cishiko, ali musha. Uyu emininako bwino Yerusalemu wa pano isonde, uwaletungululwa na Malango ya kwa Mose, ayasokolwele ukuti bonse abaleyakonka bali basha ba lubembu ne mfwa. Paulo asosele ati, “Hagari e Sinai, ulupili lwa mu Arabia,” pantu icipingo ce Funde capangilwe palya.—Abena Galatia 3:10, 13, NW; 4:25.

Ishimaele, umwana mwaume wa kwa Hagari, emininako abaYuda ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abana baume ba kwa Yerusalemu abali bacili abasha ku Malango ya kwa Mose. Filya fine Ishimaele apakese Isaki, e fyo na balya baYuda bapakese Abena Kristu, abali bana baume basubwa aba kwa Sara wa mampalanya, “Yerusalemu wa mu muulu.” Kabili filya fine Abrahamu atamfishe Hagari na Ishimaele, e fyo na Yehova ku kulekelesha atamfishe Yerusalemu na bana bakwe bacintomfwa.—Mateo 23:37, 38.