Bushe Lesa Alilaya Ukuti Akamulenga Ukuba Abakankaala?

‘Lesa afwaya ukuti mube abakankaala, mukwate imyotoka, no bukwebo ubukalamba. Ico mulingile ukucita fye kusumina muli ena, no kumupeela indalama shonse isho mukwete.’

INYUNSHIPEPALA imo iya mu calo ca Brazil yalandile ukuti aya e mashiwi bashimapepo bamo aba muli ici calo beba abantu. Kabili abantu abengi balisumina ukuti aya mashiwi ya cine. Magazini beta ati Time, yatile: “llyo baipwishe Abena Kristu mu calo ca United States, basangile ukuti pa bantu 100, abantu 61 balisumine ukuti Lesa afwaya abantu ukuba abakankaala. E lyo abantu 31 . . . basumine ukuti nga uletuula indalama kuli Lesa, kuti akupeela ishingi nga nshi.”

Ifisumino fya musango yu filefulilako fye maka maka mu fyalo fyabela ku kapinda ka ku kuso na ka ku kulyo kwa America umwaba ne calo ca Brazil. Kabili abantu abengi balitemwa ukuya ku macalici ayafunda ukuti Lesa kuti abapaala baba abakankaala. Lelo bushe cishinka ukuti Lesa alilaya abantu abamubombela ukuti akabapeela ifyuma? Bushe ababomfi bonse aba kwa Lesa aba kale bali bakankaala?

Cishinka ukuti mu Malembo ya ciHebere tulabelengamo ukutila abantu abo Lesa alepaala baleba abakankaala. Ku ca kumwenako, pa Amalango 8:18, tubelengapo ukuti: “Muleibukisha Yehova Lesa wenu, pantu e umupeela amaka ya kunonka icuma.” Ici calengele abena Israele ukucetekela ukuti nga baleumfwila Lesa, ali no kulenga uluko lwabo ukuba ulukankaala.

Nomba bushe Lesa alepaala na babomfi bakwe umo umo? Umuntu wa busumino Yobo, ali mukankaala icine cine, kabili ilyo Satana aonawile ifyuma fyonse ifyo Yobo akwete, Yehova alimubweseshe “imiku ibili” fyonse ifyo akwete pa kubala. (Yobo 1:3; 42:10) Na Abrahamu na o ali mukankaala. Pa Ukutendeka 13:2 patila Abrahamu “ali ne fitekwa ifingi na silfere na golde.” Ilyo abashilika ba shamfumu shine isha ku Kabanga baikete Loti umwana wa kwa munyina, Abrahamu “aimishe abantu bakwe abasambilishiwa ubulwi, e kutila ababomfi bakwe 318 abafyalilwe mu ng’anda yakwe.” (Ukutendeka 14:14) Pa kuti Abrahamu akwate abaume 318 “abasambilishiwa ubulwi” ninshi ulupwa lwakwe lufwile lwalikulile sana. Ifi Abrahamu alesunga ulupwa ulukalamba, afwile ali mukankaala icine cine kabili alikwete ifitekwa ifingi.

Ca cine, ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka abengi abaliko kale pamo nga Abrahamu, Isaki, Yakobo, Davidi, Solomone e lyo na bambi bali bakankaala. Lelo bushe ici calola mu kuti Lesa alalenga umuntu onse uumubombela ukuba umukankaala? Kabili bushe umuntu nga mupiina ninshi ena tapaalwa kuli Lesa? Icipande cikonkelepo cala-asuka ifi fipusho.

Icuma Ico Lesa Apeela

BUSHE nga muli ba cishinka kuli Lesa, ninshi akamupeela icuma? Limbi kuti amupeela, nomba nalimo icuma muletontonkanya te co engamupeela. Tontonkanyeni pali Maria, nyina wa kwa Yesu. Malaika Gabriele alimonekele kuli ena kabili amwebele ukuti aali “uwapaalwa nga nshi” kuli Lesa kabili ali no kufyala Umwana wa kwa Lesa. (Luka 1:28, 30-32) Nomba Maria tali mukankaala. Ilyo Yesu afyelwe, Maria atuulile fye “ifipele fibili nelyo utwana twa nkunda tubili.” Abapiina e balepeela ubupe bwa musango uyu kuli Yehova.—Luka 2:24; Ubwina Lebi 12:8.

Bushe ifi Maria ali mupiina ninshi Lesa tamupaalile? Awe, alimupaalile. Ilyo Maria aile mu kutandalila lupwa wakwe Elisabete, “umupashi wa mushilo waishile pali Elisabete, kabili abilikishe ishiwi ilikalamba ati: ‘Walipaalwa [Maria] pa banakashi bonse, kabili alipaalwa umwana uo ukafyala!’” (Luka 1:41, 42) Maria alikwete ishuko lya kuba nyina wa Mwana watemwikwa uwa kwa Lesa.

Na Yesu wine taali mukankaala. Afyalilwe mu ncende umwaleikala abapiina kabili abafyashi bakwe nabo bali bapiina no kukula akuliile fye mu bupiina. Inshita imo aebele umuntu uwalefwaya ukuba umusambi wakwe ati: “Bamumbwe balikwata ifilindi umo bekala ne fyuni fya mu muulu fyalikwata ifisansala, lelo Umwana wa muntu takwata apa kusaisha umutwe.” (Luka 9:57, 58) Nomba nangu ca kuti Yesu Kristu ali mupiina, ico aishile pa calo calengele ukuti abasambi bakwe bakwate icuma icingi. Umutumwa Paulo alembele ati: “[Yesu] aisangwile umupiina pa mulandu wenu, ukuti mu bupiina bwakwe e mo imwe mucindamine.” (2 Abena Korinti 8:9) Cuma ca musango nshi Yesu apeele abasambi bakwe? Inga ifwe cuma nshi twakwata?

Cuma ca Musango Nshi Twakwata?

Ilingi line icuma cilalenga umuntu ukukanakwata icitetekelo, pantu umuntu wa cuma nalimo kuti acetekela fye icuma cakwe ukucila ukucetekela Lesa. Yesu atile: “Ifyo cikaba icayafya ku ba ndalama ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa!” (Marko 10:23) Kanshi icuma Yesu apeele abasambi bakwe te ndalama nelyo ifikwatwa.

Na kuba, Abena Kristu abengi abaliko mu nshita ya batumwa bali bapiina. Ilyo umuntu umo uwafyelwe uwalemana alombele Petro indalama, Petro amwaswike ati: “Silfere na golde nshikwete, lelo ico nkwete e co nalakupeela: Mwi shina lya kwa Yesu Kristu umwina Nasarete, ndeti enda!”—Imilimo 3:6.

Amashiwi umusambi Yakobo alembele nayo yalanga ukuti mu cilonganino ca Bena Kristu mwali abapiina. Alembele ati: “Umfweni, mwe bamunyinane batemwikwa. Bushe Lesa tasalile abo ici calo cimona ukuti bapiina pa kuti babe abakankaala mu citetekelo kabili impyani sha bufumu, ubo alaile abamutemwa?” (Yakobo 2:5) Umutumwa Paulo na o alandile ukuti pa baitilwe ukuba mu cilonganino ca Bena Kristu, banono fye “abaali na mano ku buntunse” nelyo aba “maka” nangu “bashimucindikwa.”—1 Abena Korinti 1:26.

Nga ca kuti ifyuma Yesu apeele abasambi te ndalama nelyo ifikwatwa, ninshi fyuma fya musango nshi abapeele? Muli kalata Yesu atumine ku cilonganino cali mu Smurna, atile: “Nalishiba ubucushi bobe no bupiina bobe—lelo uli mukankaala.” (Ukusokolola 2:8, 9) Nangu ca kuti Abena Kristu mu Smurna bali bapiina, balikwete icuma icacilile silfere na golde. Bali bakankaala pantu balikwete icitetekelo kabili bali aba cishinka kuli Lesa. Icitetekelo calicindama pantu “te bantu bonse ababa ne citetekelo.” (2 Abena Tesalonika 3:2) Na kuba, Lesa amona abashakwata icitetekelo ukuti bapiina.—Ukusokolola 3:17, 18.

Icuma Umuntu Engakwata Nga ali ne Citetekelo

Nomba bushe icitetekelo cacindama shani? Abakwata icitetekelo muli Lesa balamwenamo mu ‘cikuuku cakwe no kutekanya kwakwe no kushishimisha kwakwe.’ (Abena Roma 2:4) E lyo kabili ‘balabelelwa uluse pa membu shabo’ pantu balitetekela ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. (Abena Efese 1:7) Cimbi na co ca kutila, “amashiwi ya kwa Kristu” yalilenga abakwata icitetekelo ukuba na mano. (Abena Kolose 3:16) Nga balepepa kuli Lesa ne citetekelo, “umutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse” ulalinda imitima na matontonkanyo yabo, ifi fine e filenga ukuti babe ne nsansa.—Abena Filipi 4:7.

Ukulunda pali aya mapaalo yonse, abatetekela Lesa ukupitila mu Mwana wakwe, Yesu Kristu, bakakwata umweo wa muyayaya. Yesu Kristu alilandile amashiwi ayaishibikwa sana aya kuti: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” (Yohane 3:16) Umuntu nga aishiba Wishi no Mwana, isubilo lya kuba no mweo wa muyayaya lilakoselako, pantu Yesu atile: “Nomba pa kuti babe no mweo wa muyayaya, kano baishiba imwe mwe Lesa wa cine mweka, na Yesu Kristu uo mwatumine.”—Yohane 17:3.

Ipaalo likalamba tukwata nga tulebombela Lesa kuba ifibusa fyakwe, lelo na kabili tulanonkelamo pantu amatontonkanyo yesu ne mikalile filawama. Ku ca kumwenako, umfweni ifyo cali kuli ba Dalídio aba ku calo ca Brazil. Ilyo tabalasambilila ifyo Lesa afwaya, balenwa sana ubwalwa. Ici calengele ukuti mu lupwa lwabo muleba sana amafya. Na kabili ilingi line tabalekwata ulupiya lwa kubomfya pa ng’anda. Lyena, batampile ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili balyalwike nga nshi.

Ifyo ba Dalídio basambilile muli Baibolo fyalengele ukuti baleke imisango yabipa. Balyalwike sana ica kuti batile: “Kale, naleya ku fikuulwa fya bwalwa; ino nshita nja ku ng’anda ne ng’anda mu kushimikila Icebo ca kwa Lesa.” Ba Dalídio batendeke ukulashimikila Icebo ca kwa Lesa inshita yonse. Ifi ba-alwike fyalengele ukuti ubumi bwabo bube bwino e lyo kabili ba-ambile no kubomfya bwino indalama. Batile: “Shilya ndalama nalebomfya ukunwena ubwalwa, ino nshita nshibomfya ukwafwilishamo abantu abali na mafya nelyo ukushitamo ifyo ndekabila.” Kabili apo nomba basangwa na bantu abatemwa Lesa, balikwata ifibusa fya cine cine ifingi. Ifi ba Dalídio baishiba Lesa, tabacula no mutima, kabili ubumi bwabo bwaliwama sana. Ilyo tabalaishiba Lesa, tabaletontonkanya ukutila kuti kwaba icingabaletela insansa muli uyu musango.

Natulande pa ca kumwenako na cimbi ica ba Renato, icilanga ifyo ubumi bwa muntu buwama nga ca kutila atetekela Yehova Lesa. Nga mwalimwene ba Renato no kumona ifyo baba aba nsansa, te kuti mwishibe no kuti inshita imo ifintu fyalibabipiile nga nshi. Ilyo bali fye akanya, banyinabo balibapoosele. Bababikile mu cola no kucisha mwi samba lye benci, kabili balikwete ne filonda, kabili ilyo babapoosele ninshi no mutoto wali taulapona. Abanakashi babili abalepitila mupepi bamwene ici cola icali mwi samba lye benci cilesunkana. Pa kubala batontonkenye ukutila ni kapushi kalimo. Ilyo bamwene ukuti mwana alimo, balimubuulile no kumutwala ku cipatala bwangu bwangu pa kuti bayemundapa.

Umo pali balya abanakashi babili abatoolele uyu mwana ali ni Nte ya kwa Yehova, kabili aileshimikilako ba Nte banankwe ba Rita. Ba Rita bakwete fye umwana umo umwanakashi pantu ilingi balefyala abana abafwa. Apo balefwaisha sana umwana umwaume, e calengele ukuti babuule uyu mwana batoolele uo baishileinika ati Renato.

Ilyo ba Renato bali fye abaice, ba Rita balibebele ukuti tabali e banyina babafyele. Lelo nangu cali ifi, ba Rita balesunga ba Renato bwino kabili balebasambilisha ifya kwa Lesa. Ilyo ba Renato balekula, batendeke ukutemwa ifyaba muli Baibolo. Kabili baletasha sana Lesa pa fyo abapuswishe. Ifilamba filalengalenga lyonse fye nga babelenga amashiwi ya kwa Davidi aya kuti: “Nga tata na mayo bansha, Yehova kuti ambuula.”—Amalumbo 27:10.

Pa kulanga ukutasha pali fyonse ifyo Yehova abacitiile, ba Renato balibatishiwe mu 2002, kabili umwaka wakonkelepo, batendeke ukubomba umulimo wa kushimikila abantu Icebo ca kwa Lesa inshita yonse. Ba Renato na nomba tabaishiba bawishi na banyina, kabili nalimo tabakabeshibe no kubeshiba. Nomba nangu cabe fi, ba Renato balishiba ukuti ubupe ubwacindamisha bapeelwa, kwishiba Yehova no kumutetekela ukuti e Mufyashi wa kutemwa kabili uusakamana.

Nalimo mulafwaisha ukuba cibusa wa kwa Lesa, kabili ukuba cibusa wakwe kuti kwalenga ubumi bwenu ukuwama. Umuntu fye onse, umupiina nelyo umukankaala kuti aba cibusa wa kwa Yehova Lesa no Mwana wakwe Yesu Kristu. Ukucita ifi nalimo takwingamulenga ukukwata icuma, lelo kuti kwamulenga ukukanalasakamikwa sana kabili ici kuti camuletela insansa ishingi isho ukukwata indalama kushingaleta. Amashiwi yalembwa pa Amapinda 10:22 ya cine, yatila: “Ipaalo lya kwa Yehova lilacindamika, kabili talundako ukucululuka.”

Yehova Lesa alitemwa sana abantu abafwaya ukumwishiba, atila: “Nga wabika fye amano ku mafunde yandi, umutende obe kuti waba ngo mumana, no bulungami bobe nga mabimbi ya pali bemba.” (Esaya 48:18) Kabili alilaya ukuti bonse abafwaya ukumwishiba no mutima onse, akabapaala icine cine. Alaya ukuti: “Icilambu ca kuiceefya no kutiina Yehova fyuma no bukata no mweo.”—Amapinda 22:4.

[Amashiwi pe bula 6]

Ukutetekela Lesa kulaleta umutende ne nsansa

[Icikope pe bula 5]

Nangu ca kuti ulupwa Yesu akuulilemo lwali lupiina, Lesa alilupaalile icine cine