-
Ubukulu bwa kwa Yehova te bwa KupenengamoUlupungu—2004 | January 15
-
-
Ubukulu bwa kwa Yehova te bwa Kupenengamo
“Yehova mukulu, kabili awamino kutashiwa apakalamba; ubukulu bwakwe te bwa kupenengamo.”—AMALUMBO 145:3.
1, 2. Bushe Davidi ali muntu wa musango nshi, kabili aleimona shani ilyo ailinganya kuli Lesa?
UWALEMBELE Amalumbo 145 muntu umo pa bantu abaishibikwa sana aba ku kale. Ilyo ali umwaice, alwile ne paka no kuliipaya. Kabili apo ali imfumu icita, uyu kemba wa malumbo acimfishe abalwani abengi. Ishina lyakwe ali ni Davidi, kabili e wali imfumu yalenga bubili iya kwa Israele wa pa kale. Na pa numa ya mfwa yakwe, ifyo Davidi acitile tafyalabilwe, ica kuti na leelo line abantu abengi balishibapo fimo pali wena.
2 Nangula Davidi acitile ifi fyonse, ali uwaicefya. Aimbile pali Yehova ati: “Ilyo nalolesho muulu, umulimo wa minwe yenu, umweshi ne ntanda ifyo mwabumbile, ntila, wa nshi umuntunse, apo mumwibukisha, no mwana wa muntu, apo mumupempula?” (Amalumbo 8:3, 4) Ukucila ukutontonkanya ukuti wena e wali umukulu, Davidi atashishe Yehova ukuti e wamupokolwele ku balwani bakwe bonse kabili alandile pali Lesa ati: “Mwampeele nkwela ya kupususha kwenu; kabili ukwasuka [“ukuicefya,” NW] kwenu kulankusha.” (2 Samwele 22:1, 2, 36) Yehova alango kuicefya pa kuba ne nkumbu ku babembu, kabili Davidi alitashishe pa cikuuku ca bupe fye ica kwa Lesa.
‘Ndetasha Lesa Imfumu’
3. (a) Bushe Davidi alemona shani ubufumu bwa kwa Israele? (b) Bushe Davidi alefwaisha shani ukutasha Yehova?
3 Nangula Davidi ali imfumu yasontwa na Lesa, alemona Yehova ukuti e Mfumu ya cine iya Israele. Davidi asosele ati: “Ubufumu bwenu, mwe Yehova, kabili mwalitumpuka mwabo mutwe kuli bonse.” (1 Imilandu 29:11) Cine cine, Davidi alicindike Lesa ukuti e Kateeka! Aimbile ati: “Ndemutonda [“ndemutasha,” NW] mwe Lesa wandi, mwe Mfumu, ndecindika ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya; inshiku shonse ndemucindika, ndetasha ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya.” (Amalumbo 145:1, 2) Davidi alefwaisha ukutasha Yehova Lesa akasuba konse kabili umuyayaya.
4. Bufi nshi Amalumbo 145 yasokolola?
4 Amalumbo 145 yaba bwasuko bwa maka ubwa kushinina Satana pa bufi bwakwe ubwa kuti Lesa ni kateeka wa bukaitemwe uushipeela fibumbwa fyakwe ubuntungwa. (Ukutendeka 3:1-5) Aya malumbo yasokolola no bufi bwa kwa Satana ubwa kuti umulandu abantu bomfwila Lesa ni co mwabe fyo basangamo, te pa mulandu wa kuti balitemwa Lesa. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Nga filya Davidi acitile, Abena Kristu ba cine leelo baleafwilishako mu kushinina Kaseebanya pa bufi bwakwe. Balicindamika nga nshi isubilo lyabo ilya bumi bwa muyayaya mu kuteka kwa Bufumu pantu ico bafwaisha kutasha Yehova umuyayaya. Kale kale, imintapendwa ya bantu balitendeka ukucite co pa kutetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu e lyo na pa kubombela Yehova ne cumfwila pa mulandu wa kuti balimutemwa kabil ni bakapepa bakwe abaipeela kabili ababatishiwa.—Abena Roma 5:8; 1 Yohane 5:3.
5, 6. Ni nshila nshi twingacindikilamo Yehova no kumutashishamo?
5 Tontonkanyeni pa nshila ubwingi umo fwe babomfi bakwe twingacindikila Yehova no kumutashisha. Kuti twamucindikila no kumutashisha mwi pepo nga ca kuti ifyo twabelengele mu Cebo cakwe, Baibolo, fyatufika pa mutima. Kuti twamutasha no kumutootela nga ca kuti twaumfwa bwino pa fyo Lesa asunga abantu bakwe nelyo nga twasekelela pa kumona fimo ifyo abumba ifya kupapa. Tulacindika Yehova Lesa ilyo tuli pa kulongana kwa Bwina Kristu na lintu fye tulelanda pa fyesu nga tulelanshanya na basumina banensu pa fyo afwaya akacite. Na kuba, ‘imilimo isuma’ yonse iicitwa ku kwafwilisha ifya Bufumu ilacindika Yehova.—Mateo 5:16.
6 Iyi milimo isuma pali nomba ilemonekela mu kukuula ifikuulwa fya kupepelamo ifyo abantu ba kwa Yehova balekuula mu fyalo ifipiina. Muli aya makuule umulimo uukulu ulebombwa pa mulandu wa ndalama abasumina banensu baletuma ukufuma mu fyalo fimbi. Abena Kristu bamo balyafwilishako muli uyu mulimo pa kuitemenwa ukuya kuli ifyo fyalo ukuti bayebombako umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu. No mulimo wacindamisha pa milimo isuma yonse wa kutasha Yehova ukupitila mu kushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwakwe. (Mateo 24:14) Ukulingana ne filanda ifikomo fyakonkapo ifya Amalumbo 145, Davidi alitashishe kabili alishibe ifyo ukuteeka kwa kwa Lesa kwaba kabili atatakwile imitekele ya kwa Lesa. (Amalumbo 145:11, 12) Bushe na imwe mulatasha pa mitekele ya kwa Lesa iya kutemwa nga filya Davidi atashishe? Kabili bushe lyonse mulashimikilako bambi pa Bufumu bwakwe?
Fimo Ifilanga Ubukulu bwa kwa Lesa
7. Lumbuleni icikalamba cimo icilenga tuletasha Yehova.
7 Amalumbo 145:3 yalanda pa cikalamba cimo icilenga tuletasha Yehova. Davidi aimbile ati: “Yehova mukulu, kabili awamino kutashiwa apakalamba; ubukulu bwakwe te bwa kupenengwamo.” Ubukulu bwa kwa Yehova tabwakwata mpela. Abantunse tabengabupenengamo ukufikapo, tabengabumfwikisha, nelyo ukwishiba ifyo bwakula. Lelo cine cine twalasangamo ubusuma mu kusambilila pali fimo ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo.
8. Cinshi iulu ne fyabamo fisokolola pa bukulu bwa kwa Yehova na maka yakwe?
8 Taleni ibukisheni ifyo cali ilyo mwafumine mu musumba umwaba amalaiti ayakisha no kulolesha mu muulu umwabula amakumbi ubushiku. Bushe tamwasungwike pa kumone mintapendwa ya ntanda mwi ulu ubushiku? Bushe ico tacamulengele ukutasha Yehova pa bukulu bwakwe ubwa kupanga ifyo fyonse ifya mu muulu? Lelo isho ntanda mwamwene, shali ni ntanda fye ishinono nga nshi pa ntanda shaba mu cipindabushiku icapalama kwi sonde. Kabinge, catunganishiwa ukuti kwabe fipindabushiku ukucila pa mintapendwa amabilioni umwanda umo (100), kabili pali ifi fipindabushiku paba fye fitatu ifimoneka nangu tamubomfeshe teleskopo ya kumwenako. Cine cine, imintapendwa ya ntanda ne fipindabushiku ifyapanga iulu ilyakulisha ne fyabamo, bushininkisho bwa maka Yehova akwata aya kupange fintu no bukulu bwakwe ubushingapenengwamo.—Esaya 40:26.
9, 10. (a) Fintu nshi filanga ubukulu bwa kwa Yehova ifyamonekela muli Yesu Kristu? (b) Bushe ukubuuka kwa kwa Yesu kufwile ukulenga icitetekelo cesu ukuba shani?
9 Tontonkanyeni na pali fimbi ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova—ifya pali Yesu Kristu. Ubukulu bwa kwa Lesa bwamonekele mu kupanga Umwana wakwe no kumubomfya pa myaka ishishibantu ukuba “umubomfi waishibe milimo.” (Amapinda 8:22-31, NW) Ukutemwa ukukalamba ukwa kwa Yehova kwamoneke ilyo apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka ukube lambo lya cilubula ca bantunse. (Mateo 20:28; Yohane 3:16; 1 Yohane 2:1, 2) Kabili cimo ico abantunse bashaishibapo fye nangu cimo mubili wa bumupashi uwa kusungusha kabili uushingafwa u o Yehova apangiile Yesu pa kubushiwa kwakwe.—1 Petro 3:18.
10 Mu kubuuka kwa kwa Yesu mwali ifingi ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo. Ukwabulo kutwishika Lesa alengele Yesu ukwibukisha umulimo wabombelwe pa kupange fishimoneka ne fimoneka. (Abena Kolose 1:15, 16) Pali ifi paba ifibumbwa fya bumupashi, e lyo iulu ne fyabamo, isonde, ne misango yonse iya fya mweo ifyaba pe sonde. Ukulunda pa kulenga Umwana wakwe ukwibukisha tonse pa bumi bwa ku muulu no bwa pe sonde ilyo ashilabo muntunse, Yehova alengele Yesu ukwibukisha ne fyo apitilemo ilyo ali umuntunse wapwililika. Cine cine, ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo bwamonekela mu kubuuka kwa kwa Yesu. Kabinge, kulya kubuushiwa kwaba bushininkisho bwa kuti abantu bambi na bo bakabuushiwa. Ici cifwile ukukosha ukutetekela kwesu ukwa kuti Lesa kuti alenga imintapendwa ya bantu abafwa ababa mu cibukisho cakwe icafikapo ukuba no bumi na kabili.—Yohane 5:28, 29; Imilimo 17:31.
Ifipesha Amano ne Milimo Iikulu
11. Mulimo nshi uukulu uwa kwa Yehova uwatendeke pa Pentekoste mu 33 C.E.?
11 Ukutula apo Yesu abuushiwilwe, Yehova alicita imilimo na imbi iikulu kabili iya cipesha amano. (Amalumbo 40:5) Pa bushiku bwa Pentekoste mu 33 C.E., Yehova alengele kube uluko lupya, ulwitwa “Israele wa kwa Lesa,” ulwapangilwe na basambi ba kwa Kristu abasubilwe no mupashi wa mushilo. (Abena Galatia 6:16) Ulu luko ulupya lwalikulile nga nshi ukukumana icalo conse icaishibikwe pali ilya nshita. Nangula kwali ubusangu ubwalengele no kuti kube Kristendomu pa numa ya mfwa ya basambi ba kwa Yesu, Yehova aalecita ifipesha amano ku kuleka afishepo ukufwaya kwakwe.
12. Ifi Baibolo yapilibulwa mu ndimi ishikalamba ishilandwa pe sonde caba bushininkisho bwa cinshi?
12 Cimo pali ifi fipesha amano ca kuti amabuku ayapokelelwa ukuti Malembo ya Mushilo yalibakilwe mpaka yasuka yapilibulwa na mu ndimi shonse ishikalamba ishilandwa mwi sonde pali leelo. Libili libili kwaleba amafya pa kupilibula Baibolo kabili abeminishi ba kwa Satana balefwaisha ukulofya bakapilibula. Cine cine, umulimo wa kupilibula Baibolo mu ndimi ukucila pali 2,000 nga tawabombelwe nga ca kuti uku takwali kufwaya kwa kwa Yehova Lesa, uo ubukulu bwakwe bushingapenengwamo!
13. Ukutula mu 1914, ubukulu bwa kwa Yehova bwamonekela shani mu fyo afwayo kucita ifyakuma Ubufumu bwakwe?
13 Ubukulu bwa kwa Yehova bwamonekela mu fyo afwaya ukucita ifyakuma Ubufumu bwakwe. Nga twati tumone, mu mwaka wa 1914, acitile Umwana wakwe, Yesu Kristu, ukube Mfumu ya mu muulu. Kabili ilyo papitile fye nshita inono, Yesu alwishishe Satana ne fibanda fyakwe. Balitamfiwe ukufuma ku muulu no kusuminishiwa fye ukuba pano isonde, apo bapembelela ukupooswa mu muyenge. (Ukusokolola 12:9-12; 20:1-3) Ukutula lilya, abakonshi ba kwa Yesu abasubwa balipakaswa apakalamba nga nshi. Lelo, Yehova alibacingilila ukufika na leelo muli iyi nshita ya kubapo kwa kwa Kristu ukwa kukanamoneka.—Mateo 24:3; Ukusokolola 12:17.
14. Cipesha amano nshi Yehova acitile mu 1919, kabili finshi fyatumbwikemo?
14 Mu mwaka wa 1919, Yehova acitile icipesha amano na cimbi icalangile ubukulu bwakwe. Abakonshi ba kwa Yesu abasubwa, abalekele ukubomba umulimo wa kwa Lesa, balipuupuutwilwe. (Ukusokolola 11:3-11) Imyaka yonse iyi ukutula lilya, abasubwa balishimikila imbila nsuma no kupimpa, imbila nsuma iya Bufumu bwa ku muulu ubuleteka. Abasubwa bambi balilonganikwa ukuti bakumanishe impendwa ya 144,000. (Ukusokolola 14:1-3) Kabili Yehova abomfeshe abakonshi ba kwa Kristu abasubwa ukuletako abakaba intendekelo ya “calo cipya,” e kutila ubwikashi bwa bantunse abalungama. (Ukusokolola 21:1) Lelo cinshi cikacitika kuli ici “calo cipya” pa numa abasubwa ba busumino bonse baya ku muulu?
15. Mulimo nshi Abena Kristu basubwa bangalila, kabili finshi fyatumbukamo?
15 Mu 1935, mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa ciNgeleshi ulwa August 1 na August 15 mwali ifipande fyacindama ifyalelanda pe “bumba likalamba,” ilyalumbulwa mu Ukusokolola icipandwa 7. Abena Kristu basubwa bali abapimpa ukulaalika aba bakapepa banabo aba mu nko shonse, imishobo, abantu na bantu, ne ndimi ukuti bailunde kwi bumba lyabo. Ili “bumba likalamba” likapusuka “ubucushi bukalamba” ubuleisa no kusubila ukuba no bumi bwa muyayaya muli Paradise umo bakaba abekashi ba mu “calo cipya,” abashakafwe. (Ukusokolola 7:9-14) Pa mulandu wa kushimikila pa Bufumu no kubomba umulimo wa kupanga abasambi, uwangalilwa na Bena Kristu basubwa, abantu ukucila pa mamilioni 6 nomba baba ne subilo lya bumi bwa muyayaya muli paradise wa pe sonde. Ni nani afwile ukutashiwa pali uku kulunduluka te mulandu no kulwisha kwa Satana ne calo cakwe icibifi? (1 Yohane 5:19) Ni Yehova fye e wingacite fi fyonse, ukubomfya umupashi wakwe uwa mushilo.—Esaya 60:22; Sekaria 4:6.
Ubucindami bwa Bukata Bwa kwa Yehova na Bukatebebe Bwakwe
16. Cinshi abantunse bashingamwena ‘ubucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova’?
16 Nangu fibe ifya musango shani “Ifipesha amano” ne “milimo iikulu” iya kwa Yehova, tafyakatale afilabwa. Davidi alembele ati: “Inkulo ikatashishe milimo yenu ku nkulo ibiye, no kulongole fya bumpalume fyenu [“imilimo yenu iikulu,” NW]. Ubucindami bwa bukata bwa bukatebebe bwenu, ne milandu ya fya kupapa fyenu na fyo, e fyo nkatontonkanyapo; abantu bakasoso bukose bwa fya kutiinya fyenu, na ine nkalondololo bukulu bwenu.” (Amalumbo 145:4-6) Lelo, ni finga Davidi ali no kwishiba pa bucindami bwa bukata bwa kwa Yehova, apo “Lesa Mupashi” kabili uushingamoneka ku bantunse?—Yohane 1:18; 4:24.
17, 18. Ni shani Davidi ali no kucindikisha ‘ubucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova’?
17 Nangula ashamwene Lesa, kwali ifyali no kwafwa Davidi ukucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova. Fimo ni fi, ali no kubelenga Amalembo ayalanda pa milimo iikulu iyo Lesa acitile, pamo nga ukonaula icalo cibifi ku lyeshi lya calo conse. Ukwabulo kutwishika, Davidi alimwene ifyo tulesa twa bufi utwa mu Egupti twaseebene ilyo Lesa alubwile abena Israele mu busha bwa mu Egupti. Ifintu fya musango yo filanga bukatebebe no bukulu bwa kwa Yehova.
18 Ukwabulo kutwishika Davidi alicindikishe bukatebebe bwa kwa Lesa pa kubelenga Amalembo e lyo no kutontonkanya pali yene. Pantu, afwile alitontonkenye pa cacitike ilyo Yehova apeele Ifunde kuli Israele. Kwali ukubyata kwa nkuba, ikumbi ilyafitula, ne ciunda ca ntandala icikalamba nga nshi. Ulupili lwa Sinai lwalitentele no kufutumuke cushi. Apo abena Israele balongene mwi samba lya ulu lupili, balyumfwile ne “Fyebo Ikumi” mu kati ka mulilo ne kumbi ilyo Yehova alandile kuli bene ukubomfya malaika. (Amalango 4:32-36; 5:22-24; 10:4; Ukufuma 19:16-20; Imilimo 7:38, 53) Cine cine ifyo fyali filangililo fya kupapa ifya bukulu bwa kwa Yehova! Abatemwa Icebo ca kwa Lesa kabili abatontonkanya pali ifi fintu ifyacitike bafwile ukucitapo cimo pa ‘bucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova.’ Kwena, pali leelo twalikwata Baibolo yonse, umwaba ifimonwa fyalekanalekana ifyacindama ifitulenga ukumona ubukulu bwa kwa Yehova.—Esekiele 1:26-28; Daniele 7:9, 10; Ukusokolola, icipandwa 4.
19. Cinshi cikatulenga ukucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova?
19 Cimbi icifwile calengele Davidi ukumona bukatebebe bwa kwa Lesa kusoma amafunde Lesa apeele ku bena Israele. (Amalango 17:18-20; Amalumbo 19:7-11) Ukumfwila amafunde ya kwa Lesa kwacindamike uluko lwa bena Israele no kulupaatula ku bantu bambi. (Amalango 4:6-8) Nga filya cali kuli Davidi, ukubelenga Amalembo lyonse, ukutontonkanya pali yene sana, no kuyasoma sana kukatulengo kucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova.
Ifyo Yapuulama Imibele ya kwa Lesa Iisuma!
20, 21. (a) Mibele nshi Amalumbo 145:7-9 yalandapo iipuulamika ubukulu bwa kwa Yehova? (b) Bushe imibele ya kwa Lesa iyalumbulwa pano ilenga bonse abamutemwa ukucita cinshi?
20 Nge fyo twamona, ifikomo mutanda (6) ifya kubalilapo ifya Amalumbo 145 fitulanga umulandu cawamina ukutasha Yehova pa fintu ifyakuma ubukulu bwakwe ubushingapenengwamo. Ifikomo 7 ukufika ku 9 fipuulamika ubukulu bwa kwa Lesa pa kulanda pa mibele yakwe iisuma. Davidi aimba ati: “Icibukisho ca bwingi bwa busuma bwenu bakacipongolola, no bulungami bwenu bakabwawilo tupundu. Yehova untu asenamina kabili wa nkumbu, untu akokolo kukalipa, kabili wa luse lukalamba [“afulisho kutemwa ukushipwa,” NW]; Yehova musuma kuli bonse, ne nkumbu shakwe shili pali fyonse ifyo alengele.”
21 Davidi pano abala alanda pa busuma bwa kwa Yehova no bulungami bwakwe, imibele iyo Satana Kaseebanya atwishike. Bushe iyi mibele ilenga bonse abatemwa Lesa kabili abainashisha ku mitekele yakwe ukucita cinshi? Na kuba, ubusuma bwa kwa Yehova ne mitekele yakwe iyalungama ilenga ababomfi bakwe ukusekelela ica kuti te kuti balekepo fye ukwabulo kumutasha. Kabinge, ubusuma bwa kwa Yehova bulangwa fye “kuli bonse.” Tulesubila, ici cikaafwa na bambi abengi ukulapila no kusanguka bakapepa ba kwa Lesa wa cine ilyo inshita ishilapwa.—Imilimo 14:15-17.
22. Bushe Yehova asunga shani ababomfi bakwe?
22 Davidi na kabili alicindike imibele iyo Lesa umwine alandilepo ilyo “apitile pa cinso [ca kwa Mose], no kubilikisha, ati, Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uwa kusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse [“ukutemwa ukushipwa,” NW] ne cishinka.” (Ukufuma 34:6) Kanshi, e co Davidi alandiile ati: “Yehova untu asenamina kabili wa nkumbu, untu akokolo kukalipa, kabili wa luse lukalamba [“afulisho kutemwa ukushipwa,” NW].” Nangula ca kuti ubukulu bwa kwa Yehova tabwingapenengwamo, alacindika ababomfi bakwe abantunse pa kubo wa nkumbu kuli bene. Afulishe nkumbu, kabili alafwaisha ukwelela ababembu abalapila ukubomfya ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Yehova kabili alakokolo kukalipa, pantu alapeela ababomfi bakwe inshita ya kuti bacimfye ukunaka kwabo ukwingabalenga ukukanaingila mu calo cakwe icipya ica bulungami.—2 Petro 3:9, 13, 14.
23. Mibele nshi iyawamisha tukasambilila mu cipande cikonkelepo?
23 Davidi atatakula ukutemwa kwa kwa Lesa ukushipwa. Na kuba, ifikomo fyonse ifyashala ifya mu Amalumbo 145 filanda pa fyo Yehova alanga iyi mibele ne fyo ababomfi bakwe aba cishinka bacitapo pa kutemwa kwakwe ukushipwa. Ifi e fikalandwapo mu cipande cikonkelepo.
-
-
Yehova Afulisha Ukutemwa UkushipwaUlupungu—2004 | January 15
-
-
Yehova Afulisha Ukutemwa Ukushipwa
“Yehova wa . . . luse lukalamba [“afulisha ukutemwa ukushipwa,” NW].”—AMALUMBO 145:8.
1. Ni pi ukutemwa kwa kwa Lesa kwafika?
“LESA kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Aya mashiwi yasuma yalanga ukuti ishinte lya mitekele ya kwa Yehova kutemwa. Ca cine, na bantu fye abashumfwila Lesa balakwatilamo ifisuma mu kasuba na mu mfula ifyo Lesa apeela mu kutemwa! (Mateo 5:44, 45) Umulandu wa kuti Lesa alitemwa abantu, na balwani bakwe bene kuti balapila, babwelela kuli wena, no kwisakwata ubumi bwa muyayaya. (Yohane 3:16) Na lyo line, kushele fye inshita iinono ilyo Yehova alaswa onaule imbifi sha kapela-makufi pa kutila abantu abamutemwa bakaipakishe ubumi bwa muyayaya mu calo cipya icalungama.—Amalumbo 37:9-11, 29; 2 Petro 3:13.
2. Kutemwa nshi ukwaibela uko Yehova alanga ku baipeela kuli wena?
2 Yehova alalanga ukutemwa mu nshila yaibela kabili iibelelela ku bantu bakwe abamupepa mu cine. Uku ukutemwa, mu ciHebere kwapilibulwa ukuti “ukutemwa ukushipwa.” Imfumu Davidi iya mu calo ca Israele wa ku kale yalicindikishe ukutemwa kushipwa ukwa kwa Lesa. Pa mulandu wa fyo apitilemo na pa mulandu wa kutontonkanya pa fyo Lesa acitile kuli bambi, e co Davidi aimbiile ati: “Yehova wa . . . luse lukalamba [“afulisha ukutemwa ukushipwa,” NW].”—Amalumbo 145:8.
Ukwishiba Abantu ba Cishinka aba kwa Lesa
3, 4. (a) Bushe Amalumbo 145 yatwafwa shani ukwishiba abantu ba cishinka aba kwa Yehova? (b) Bushe abantu ba cishinka aba kwa Lesa ‘bapaala’ shani Lesa?
3 Anna, nyina wa kwa kasesema Samwele alandile pali Yehova ati: “Amakasa ya babile [“aba cishinka,” NW] bakwe akayabaka.” (1 Samwele 2:9) Ni bani aba “aba cishinka”? Imfumu Davidi ya-asuka ili lipusho. Pa numa ya kutatakula imibele isuma iya kwa Yehova, yatila: “Aba cishinka benu bakamupaala.” (Amalumbo 145:10, NW) Bushe abantu kuti bapaala shani Lesa? Bamupaala maka maka ilyo balemulumbanya nelyo ukumutatakula.
4 Abantu ba cishinka aba kwa Yehova beshibikilwa ku fyo batatakula wena. Ilyo bali pa kulongana kwa Bwina Kristu na lintu fye bali na banabo, cinshi balandapo sana? Ukwabula no kutwishika, balanda pa Bufumu bwa kwa Yehova! Ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka bomfwa nge fyaumfwile Davidi, uwaimbile ati: “Ubukata bwa bufumu bwenu [mwe Yehova] balebulanda, na bumpalume bwenu balebusosa.”—Amalumbo 145:11.
5. Twaishiba shani ukuti Yehova alakutika ilyo aba cishinka bakwe balemutatakula?
5 Bushe Yehova alakutika ilyo aba cishinka bakwe balemulumbanya? Ee, alakutika ku fyo basosa. Malaki alembele ukusesema kulanda pa kupepa kwa cine ukwa muno nshiku ati: “E lyo abali na katiina kuli Yehova balesoshanya; na o Yehova alepeepeka, no kuumfwa, ne buuku lya kwibukisha lyalembelwe ku cinso cakwe, ilya babela Yehova akatiina, ilya batontonkanye shina lyakwe.” (Malaki 3:16) Yehova alatemwa nga nshi ilyo aba cishinka bakwe balemutatakula, kabili alabebukisha.
6. Mulimo nshi twishibilako abantu ba cishinka aba kwa Lesa?
6 Cimbi ica kwishibilako ababomfi ba cishinka aba kwa Yehova kushipa kwabo no kuitendekelako ukulanda na bantu abashipepa Lesa wa cine. Na cine, abantu ba cishinka aba kwa Lesa ‘balenga abana ba bantu beshibe ifya bumpalume fyakwe, no bukata ubwacindama bwa bufumu bwakwe.’ (Amalumbo 145:12) Bushe mulafwayafwaya inshila sha kushimikilamo no kuitendekelako ukushimikila abantu pa bufumu bwa kwa Yehova? Ukupusanako na mabuteko ya bantu, ayakapita nomba line, ubufumu bwakwe bwena bwa pe. (1 Timote 1:17) Ino e nshita ya kuti abantu basambilile pa bufumu bwa muyayaya ubwa kwa Yehova no kubutungilila. Davidi aimbile ati: “Ubufumu bwenu bufumu bwa muyayaya, no kuteka kwenu kwa mu nkulo ne nkulo.”—Amalumbo 145:13.
7, 8. Cinshi cacitike mu 1914, kabili bushininkisho nshi ubwa kuti Lesa atekela mu Bufumu bwa Mwana wakwe?
7 Ukutula mu 1914, kwaliba na cimbi icilenga ukuti balelanda pa bufumu bwa kwa Yehova. Muli uyu mwaka, Lesa apangile Ubufumu bwa buMesia mu muulu no kucita Yesu Kristu, Mwana Davidi, Imfumu ya buko. Uku kwali kufishapo ubulayo Yehova alaile ubwa kuti ubufumu bwa kwa Davidi bukapampamikwa umuyayaya.—2 Samwele 7:12, 13; Luka 1:32, 33.
8 Ubushininkisho bwa kuti Yehova aletekela mu Bufumu bwa Mwana wakwe, Yesu Kristu, bumonekela mu kufikilishiwa kwa cishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu. Icapulamo mu cishibilo cilya mulimo Yesu asobele uwali no kubombwa na bantu ba cishinka bonse aba kwa Lesa. Yesu atile: “Imbila nsuma iyi iya bufumu ikashimikilwa pano isonde ponse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo ne mpela ikesa.” (Mateo 24:3-14) Umulandu wa kuti abantu ba cishinka aba kwa Lesa bali abapimpa ukufikilisha uku kusesema, abantu ukucila pa mamilioni 6, e kutila abaume, abanakashi, na bana nomba balebombako uyu mulimo ukalamba uushakatale aubwekeshiwapo. Impela ya bonse abakaanya Ubufumu bwa kwa Yehova ili fye mupepi.—Ukusokolola 11:15, 18.
Amapaalo Tusanga Muli Bumulopwe bwa kwa Yehova
9, 10. Bupusano nshi bwaba pali Yehova na bakateeka abantunse?
9 Nga tuli Bena Kristu baipeela, bucibusa bwesu na Shikulu Mulopwe Yehova bulatuletela ifya kutetesa ifingi nelyo amapaalo. (Amalumbo 71:5; 116:12) Cimo icalenga ukutila tuleipakisha ipaalo lya kusuminishiwa na wena no kupalama kuli wena lwa ku mupashi, mulandu wa kutila tulatiina Lesa no kucita ubulungami. (Imilimo 10:34, 35; Yakobo 4:8) Bakateeka ba buntunse bena batemwa sana ukuba na bantu balumbuka, pamo nga intungulushi sha bashilika, bashimakwebo banonka, nelyo aba fyangalo. Ukulingana ne nyunshipepala ya mu Afrika iya Sowetan, cilolo wa buteko uwalumbuka alandile pa ncende shimo mu calo cakwe umwaba ubupiina ukuti: “Ninjishiba umulandu fwe bengi tushifwaila ukuya kuli ishi ncende. Tufwaya ukalamona kwati ubupiina takwaba. Kampingu wesu alatushinina kabili tulaimona aba mulandu ilyo twamona ukutila ifwe twenda muli bamotoka ba mutengo.”
10 Ca cine, bakateeka bamo balyangwako ku mikalile ya batekwa babo. Lelo nangu fye ni bakateeka ababa bwino sana tabaishiba bwino abatekwa babo. Calinga kanshi ukwipusha ilipusho lya kuti: Bushe kwaliba kateeka uusakamana bonse abatekwa bakwe ica kutila tekata na ku cani ku kwaafwa umutekwa wakwe umo na umo nga aponenwa no bwafya? Ee, eko aba. Davidi alembele ati: “Yehova atungilila bonse abalewa, kabili emya bonse abakungumana.”—Amalumbo 145:14.
11. Mesho nshi ayaponena abantu ba cishinka aba kwa Lesa, kabili bwafwilisho nshi bakwata?
11 Abantu ba cishinka aba kwa Yehova balaponenwa na mesho ayengi pamo ne filenga ubulanda pa mulandu wa kukanapwililika kwabo na pa mulandu wa kuti baba mu calo calala mu maka ya “mubifi,” Satana. (1 Yohane 5:19; Amalumbo 34:19) Abena Kristu balapakaswa. Bamo balwala amalwele yashipola kabili bambi baba no bulanda bwa kufwilwa umutemwikwa. Inshita shimo, ifilubo fya bantu ba cishinka aba kwa Yehova kuti fyabalenga ‘ukukungumana’ no kunenuka. Lelo, nangu baponenwa no bwesho bwa musango onse, Yehova wena ali-iteyanya ukubasansamusha no kubapeela ubukose bwa ku mupashi. E fyo ne Mfumu Yesu Kristu ya-angwa abatekwa ba iko aba cishinka.—Amalumbo 72:12-14.
Ifilyo fya pa Nshita Yalinga Kabili Ifya Kwikusha
12, 13. Bushe Yehova apeela shani “conse ica mweo” fyonse ifyo cikabila?
12 Umulandu wa kutemwa kwakwe ukushipwa, Yehova alapeela ababomfi bakwe fyonse ifyo bakabila. Pali fi paba no ku bapeela ifilyo ifilenga baba no bumi. Imfumu Davidi yalembele ati: “Amenso ya bonse yalolela imwe [mwe Yehova], na imwe mubapeele cilyo cabo mu nshita ya ciko; ni mwe mufumbatule minwe yenu, no kwikusha conse ica mweo ifyo cilefwaya.” (Amalumbo 145:15, 16) Na mu nshita ya mafya, Yehova kuti acitapo fimo pa kutila abantu bakwe aba cishinka bwakwate “ica kulya.”—Luka 11:3; 12:29, 30.
13 Davidi atile “conse ica mweo” cilekushiwa. Inama na sho shilekushiwa. Nga ca kutila pe sonde tapali ifimenwa ifingi, na filya fimena muli ba bemba, ifinama fya muli ba bemba, ifyuni, ne nama sha ku mulundu te kuti fikwate umwela wa kupeema nelyo ifilyo. (Amalumbo 104:14) Lelo, Yehova alamona ukuti fyonse nafikwata ifyo filekabila.
14, 15. Bushe ica kulya ca ku mupashi cilepeelwa shani ndakai?
14 Ukupusanako ne nama, abantu balakabila ifya ku mupashi. (Mateo 5:3) Yehova alekusha ukukabila kwa ku mupashi ukwa bantu bakwe aba cishinka mu cipesha amano! Ilyo talafwa, Yesu alaile ukuti “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” ali no kulapeela abakonshi bwa kwa Yesu ‘ifya kulya [fya ku mupashi] pa nshita yalinga.’ (Mateo 24:45) Abashalapo pali ba 144,000 abasubwa e bumba lya musha pali leelo. Muli aba bene emo Yehova apeelela ifya kulya fya ku mupashi ifingi nga nshi.
15 Ku kulangilila ici, abantu ba kwa Yehova abengi nomba balasangamo ubusuma ukukwata Baibolo mupya kabili uwalungika, mu lulimi lwabo. Mwandini Baibolo wa New World Translation of the Holy Scriptures aba lipaalo icine cine! Kabili, ifitabo ifingi nga nshi ifya kusambililamo Baibolo filalembwa mu ndimi ukucila pali 300. Ici conse ica kulya ca ku mupashi caba lipaalo kuli bakapepa bene bene mwi sonde lyonse. Nani tufwile ukutasha pali fi fyonse? Ni Yehova Lesa. Pa mulandu wa kutemwa kwakwe ukushipwa, alilenga ukuti uyu musha alepeela “ifya kulya . . . pa nshita yalinga.” Ni muli ishi nshila e mo cikushiwa “conse ica mweo ifyo cilefwaya” icaba muli paradise wa ku mupashi uwa ndakai. Kabili ababomfi ba kwa Yehova balasekelela mwi subilo lya kulenga isonde ukuba paradise ilili fye mupepi!—Luka 23:42, 43.
16, 17. (a) Finshi filelanga ukuti ifilyo fya ku mupashi fyaishile pa nshita yalinga? (b) Bushe Amalumbo 145 yalanga shani ifyo abantu ba cishinka aba kwa Lesa bomfwa pa mulandu uukalamba uwaletele Satana?
16 Natulande pa cilyo cimo icaibela icapokelelwe pa nshita yalinga. Mu 1939, Inkondo ya Calo conse iya bubili yalitendeke mu Europe. Muli ulya wine mwaka, mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu cingeleshi ulwa November 1 mwali icipande caleti “Ukukanaipoosa mu milandu ya calo.” Pa mulandu wa fyebo fyalondolwelwe bwino, Inte sha kwa Yehova isonde lyonse bailwike umulandu wa kukanaipoosela mu milandu ya fyalo fyalelwa. Ici cabalamwine ubukali pali bene ubwa fyalo fyalelwa ku mbali shonse shibili ifyalelwa ilya nkondo iyapwile imyaka 6. Nangu ca kutila balibaleseshe ukushimikila no kubapakasa, abantu ba cishinka aba kwa Lesa balikonkenyepo ukubila imbila nsuma iya Bufumu. Ukufuma mu 1939 ukufika mu 1946, balipaalilwe ica kutila balifulileko ukucila na pa mapesenti 157. Kabili filya bashalwileko muli ilya nkondo, e cilenga abantu ukwishiba ukupepa kwa cine.—Esaya 2:2-4.
17 Ica kulya ca ku mupashi Yehova apeela ca pa nshita yalinga, lelo no kwikusha cilekusha. Ilyo Inkondo ya Calo conse iya bubili yafikile pa kalume, abantu bakwa Yehova balyafwiwe ukupoosa mano ku cacindama ukucila ipusukilo lyabo. Yehova abafwile ukumfwikisha ukuti umulandu uukalamba, uwakuma bonse aba ku muulu na pe sonde, mulandu wa bumulopwe bwakwe ubwa mulinga. Ca nsansa ukwishiba ukuti Nte umo na umo uwa kwa Yehova, kuli bucishinka bwakwe, alyafwileko ukulandilako Yehova ukuti e walinga ukuba mulopwe, no kushinina Kaseebanya ukuti wa bufi! (Amapinda 27:11) Ukupusanako na Satana, uuseebanya Yehova kumo ne mitekele yakwe, abantu ba kwa Yehova aba cishinka bakonkanyapo ukubila ku cintubwingi ukuti: “Yehova alilungama mu mibele yakwe yonse.”—Amalumbo 145:17.
18. Cinshi cacitike nomba line icilelango kuti ica kulya ca ku mupashi ca pa nshita yalinga kabili cilekusha?
18 Cimbi na co icilanga ukuti ifilyo fya ku mupashi fiisa pa nshita yalinga no kuti filekusha, citabo ca Palameni Kuli Yehova, icafumine pa kulongana kukalamba ukwaleti “Bakabilisha Bapimpa aba Bufumu” ukwaliko isonde lyonse mu 2002/03. Ici citabo icalembelwe no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” no kusabankanishiwa ne Nte sha kwa Yehova, cilanda sana pa mibele isuma iya kwa Yehova Lesa, ukusanshako na ilya yalumbulwa pa Amalumbo 145. Tatuletwishika ukuti ici citabo cisuma cikaafwa abantu ba cishinka aba kwa Lesa ukupalamisha kuli Lesa.
Inshita ya Kupalama Kuli Yehova
19. Ni nshita nshi iyakakala iilepalamina, kabili kuti twacita shani ilyo yafika?
19 Inshita yakakala iya kupwisha umulandu wa bumulopwe bwa kwa Yehova ilepalamina. Umwabela ifyasobelwe muli Esekiele icipandwa 38, Satana, “Goge wa mu calo ca Magoge” nomba line ali no kupwisha umulimo wakwe. Uyu mulimo ukaba wa kusansa abantu ba kwa Yehova isonde lyonse. Akabomfya amaka yakwe yonse ku kwesha ukonaula bucishinka bwa bantu ba kwa Lesa. E nshita bakapepa ba kwa Yehova bakacishanapo ukukuuta, no kupunda mutuule. Bushe akatiina bakwatila Lesa no kutemwa bamutemwa fikaya fye mu menshi? Awe iyo, pantu pa Amalumbo 145 patila: “Yehova ali mupepi kuli bonse abalilila kuli wene, kuli bonse abalilila kuli wene mu cishinka; ukufwaya kwa bamutiina, wene alakucita, ne nkuuta yabo ayumfwa, no kubapususha; Yehova abaka bonse abamutemwa, lelo ababifi bonse alabafita.”—Amalumbo 145:18-20.
20. Bushe amashiwi ya pa Amalumbo 145:18-20 yakaba shani aya cine ku nshita ya ku ntanshi iipalamishe?
20 Ifyo cikawama ukumona ukuti Yehova ali mupepi na bantu bakwe no kumona amaka yakwe aya kupususha ilyo akonaula ababifi bonse! Pali ilya nshita yakakala iipalamishe, Yehova akakutika kuli beka fye “abalilila kuli wene mu cishinka,” takakutike ku ba bumbimunda. Icebo ca kwa Lesa cisosa ukuti ukwita pe shina lya kwa Lesa ukwa mbifi ilyo inshita yapwa lyonse kuba kuuma fye umwela.—Amapinda 1:28, 29; Mika 3:4; Luka 13:24, 25.
21. Bushe abantu ba kwa Yehova aba cishinka balanga shani ukuti balitemwa ukulumbula ishina lya kwa Lesa?
21 Ino e nshita ku batiina Yehova ‘ukulilila kuli wene mu cishinka.’ Abantu bakwe aba cishinka balitemwa ukulumbula ishina lyakwe mu mapepo yabo na mu fyo balandapo pa kulongana kwabo. Na lintu bashili ku mapepo balalumbula ishina lya kwa Lesa. Kabili balabila ishina lya kwa Yehova mu mulimo wabo uwa ku cintubwingi ukwabula umwenso.—Abena Roma 10:10, 13-15.
22. Mulandu nshi cacindamina ukutwalila ukukaana imibele ya ku calo no lunkumbwa?
22 Pa kutwalilila ukukwatilamo ifisuma muli bucibusa bwesu ubwa pa mutima ubo twakwata na Yehova Lesa, calicindama na kabili ukuti tulekaana ifintu ifyonaula bumupashi pamo nga ukutemwisha ifikwatwa ne ndalama, ifyangalo fyabipa, ukufilwa ukwelela bambi, nelyo ukukanayangwa ababusu. (1 Yohane 2:15-17; 3:15-17) Umo nga alekapo fye, ifi fintu kuti fyalenga alacita imembu ishikalamba na ku mpela alufya ukusenamina kwa kwa Yehova. (1 Yohane 2:1, 2; 3:6) Cikankaala ukwishiba ukuti Yehova akakonkanyapo ukulanga ukutemwa ukushipwa, kuli ifwe kulila fye tuli aba cishinka kuli wena.—2 Samwele 22:26.
23. Ni nshita nshi iya lulumbi iyo abantu ba cishinka aba kwa Lesa balolela?
23 Kanshi natuletontonkanya pa nshita ya ku ntanshi iya lulumbi iyo abantu ba kwa Yehova bonse aba cishinka balolela. Ukucite fi, kutulenga ukuba ne subilo lyawama icine cine ilya kuba pali abo abakatasha Yehova, ukumupaala, no kumulumbanya “inshiku shonse” kabili “umuyayaya umuyayaya.” (Amalumbo 145:1, 2) E co ‘natuibakile mu kutemwa kwa kwa Lesa, ilyo tulelolela ubumi bwa ciyayaya.’ (Yuda 20, 21) Ilyo tulesangamo amapaalo mu mibele isuma iya kwa Shifwe wa ku muulu, na mu kutemwa kwakwe ukushipwa uko alanga ku ba mutemwa, natuleumfwa nge fyaumfwile Davidi uwalandile aya mu mashiwi ya kupelekeshako aya mu Amalumbo 145 ayatila: “Akanwa kandi kalesose fya kutasha Yehova; lekeni na bantunse bonse balecindike shina lyakwe lya mushilo umuyayaya umuyayaya.”
-