“Moneni, Lesa Wesu Uyu”

Ifyebo filandilwepo muli fi fipande fya kusambililamo fibili fyashimpwa pa citabo ca Palameni Kuli Yehova, icafumine pa mabungano ya citungu ayaliko mwi sonde lyonse mu 2002/03.—Moneni icipande cileti “Campeele Ifyabulile mu Mutima Wandi” pe bula 20.

“Moneni, Lesa wesu uyu, uo twalelolela ukuti aletupususha. Uyu ni Yehova, uo twalelolela.”—ESAYA 25:9.

1, 2. (a) Bushe Yehova aitile shani icikolwe Abrahamu, kabili cinshi ici cingatulenga ukwipusha? (b) Bushe Baibolo itulaya shani ukuti kuti twaba na bucibusa na Lesa?

“UWATEMWIKWA wandi.” E fyo Yehova, Kabumba wa muulu ne sonde, aitile icikolwe Abrahamu. (Esaya 41:8) Taleni tontonkanyeni—umuntunse fye ukuba na bucibusa na Shikulu Mulopwe wa bubumbo bonse! Kuti mwaipusha amuti, ‘Bushe na ine kuti napalama kuli Lesa muli yo nshila?’

² Baibolo itulaya ukuti kuti twaba na bucibusa na Lesa. Abrahamu aali na bucibusa bwa musango yo pantu “atetekele Yehova.” (Yakobo 2:23) Na lelo line, Yehova “ku batambalala e kwabe senge lyakwe.” (Amapinda 3:32) Pali Yakobo 4:8, Baibolo itucincisha ati “Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.” E ico, nga twacita fimo pa kupalama kuli Yehova, na o akacitapo fimo. Na kabushe, akapalama kuli ifwe. Lelo bushe aya mashiwi yapuutwamo yalola mu kuti ifwe—fwe bantunse ababembu, abashapwililika—ni fwe tufwile ukubalilapo? Awe iyo. Kuti twaba fye ne senge na Yehova pantu Lesa wesu uwa kutemwa umwine alicita ifintu fibili ifyacindama.—Amalumbo 25:14.

3. Fintu nshi fibili Yehova acita pa kuti tube na bucibusa na wene?

³ Ica kubalilapo, Yehova ateyenye ukuti Yesu ‘apeelo mweo wakwe icilubula ku kukabulamo abengi.’ (Mateo 20:28) Lilya ilambo lya cilubula litupalamika kuli Lesa. Baibolo itila: “Lelo ifwe, tulatemwa, pantu e wabalilepo ukututemwa.” (1 Yohane 4:19) Kanshi apo Lesa “abalilepo ukututemwa,” e wabikile icitendekelo ca kuti tube na bucibusa na wene. Ica bubili, Yehova ali-isokolola kuli ifwe. Muli bucibusa bonse ubwa pa mutima twambana, isenge lishintilila pa kwishiba uyo muntu bwino bwino, ukutemwa imibele yakwe ne nshila shakwe ishaibela. Tontonkanyeni umo ico calola. Nga ca kuti Yehova aali ni Lesa wafisama, uushingeshibikwa, te kuti tumwishibe. Lelo ukucila ukuifisa, Yehova afwaya tumwishibe. (Esaya 45:19) Mu Cebo cakwe, Baibolo, aisokolola mu nshila twingomfwa—ubo bushininkisho bwa kuti tatutemwa fye lelo afwaya no kuti tumwishibe no kumutemwa ukuti e Shifwe wa mu muulu.

4. Tukomfwa shani pali Yehova ilyo tuleishiba bwino imibele yakwe?

⁴ Bushe mwalimonapo umwana munono alelanga abanankwe nasekelela no bufumacumi ne cilumba ati, “Balya e batata”? Bakapepa ba kwa Lesa na bo takwaba umulandu bashingomfwile fyo pa lwa kwa Yehova. Baibolo isobela inshita ileisa ilyo aba busumino bakabilikisha abati: “Moneni, Lesa wesu uyu.” (Esaya 25:8, 9) Ilyo twaumfwikisha sana imibele ya kwa Yehova, e lyo tukalaumfwa ukuti twalikwata Shifwe uwawamisha nga nshi kabili Cibusa wa pa mutima icine cine. Ukwishiba bwino imibele ya kwa Yehova kutupeela imilandu iingi iya kupalama kuli wene. E ico lekeni tubebete ifyo Baibolo isokolola imibele yapulamo iya kwa Yehova—e kutila amaka, ubulungi, amano, no kutemwa. Muli ci cipande, twalalanda pa mibele ya kubalilapo itatu.

“Mukulu ku Maka”

5. Mulandu nshi calingila ukuti Yehova eka e witwa “Uwa maka yonse,” kabili ni nshila nshi abomfeshamo amaka yakwe ayakalamba?

⁵ Yehova “mukulu ku maka.” (Yobo 37:23) Ilembo lya kwa Yeremia 10:6 litila: “Takuli uwaba nga imwe, mwe Yehova; muli mukulu, lyalikula ne shina lyenu mu maka.” Yehova taaba nge cibumbwa icili conse, wena amaka yakwe tayapelela. E mulandu wine wena eka e witwa “Uwa maka yonse.” (Ukusokolola 15:3) Yehova abomfya amaka yakwe ayapulamo ku kubumba, ukonaula, ukucingilila, no kubweseshamo ifintu. Moneni ifya kumwenako fibili fye—amaka yakwe aya kubumba na ya kucingilila.

6, 7. Bushe amaka ya kasuba yaba shani, kabili cishinka nshi icacindama kacitilako ubunte?

⁶ Nga mwaiminina pa nse mu lusuba pa kasuba katande mono, cinshi mumfwa pa nkanda? Icikabilila ca kasuba. Lelo ico mumfwa icine cine cintu cafuma mu maka ya kubumba aya kwa Yehova. Yafula shani amaka ya kasuba? Pa kati na nkati, akasuba kakaba ukufika ku madigri Celcius 15,000,000. Nga mwasunako akaputusha akacepa ngo luseke lwa lubanga ukufuma pa kati na nkati ka kasuba no kukaleta pe sonde, nga tamulefwaya ukubabuka kano mwatalukako bakilomita ukucila pali 140 ukufuma kuli yo ntulo ya cikabilila iinoononoono! Cila sekondi, akasuba kafumya amaka yalingana na maka yengafuma mu kupuuka kwa mabomba ya manyukiliya imintapendwa. Lelo, isonde lishinguluka ilya ntulo ya lubuuto iyakabisha pa ntamfu fye iyalinga. Isonde alipalamishako ku kasuba, amenshi yonse kuti yakama; alitalukisha, amenshi yonse pe sonde kuti yakamantana. E ico isonde nga lyapalamishako atemwa lyatalukishako teti pabe ica mweo pa calo.

⁷ Abantu abengi tabakatamika akasuba nangu ca kuti imikalile yabo e po yashintilila. Kanshi balasuula ico akasuba kengatusambilisha. Amalumbo 74:16 yasosa pali Yehova ati: “Ni mwe mwateyenye umweshi na kasuba.” Cine cine, akasuba kaleta ubukata kuli Yehova, “Uwacitile umuulu na pano isonde.” (Amalumbo 146:6) Lelo kwena, akasuba ni cimo fye ica fyabumbwa ifitusambilisha pa maka yafulisha aya kwa Yehova. Ilyo tusambilila sana pa maka ya kubumba aya kwa Yehova, e lyo tucilamo ukuba na katiina kuli wene.

8, 9. (a) Bulondoloshi nshi ubwaumfwika bwino bwino bulanga ukuti Yehova ali-itemenwa ukucingilila no kusakamana mu kunakilila abamupepa? (b) Kusakamana nshi umucemi wa mu nshita sha mu Baibolo alesakamana impaanga shakwe, kabili cinshi ici citusambilisha pa lwa Mucemi wesu Umukalamba?

⁸ Yehova abomfya na maka yakwe ayafulisha ku kucingilila ababomfi bakwe no kubasakamana. Baibolo ibomfya ifilangililo fyalondololwa bwino lelo ifya kufika pa mutima ku kulondolola amalayo ya kwa Yehova aya kucingilila. Ku ca kumwenako, moneni pali Esaya 40:11. Palya Yehova aipashanya ku mucemi, na bantu bakwe, ku mpaanga. Patila: “Ngo mucemi e fyo alisho mukuni wakwe, ku kuboko kwakwe aulonganya, asendela pa cifuba cakwe abana ba mpaanga, ne shonsha ashitungulula bwino bwino.” Bushe kuti mwaelenganya ifilelandwapo muli co cikomo?

⁹ Impaanga e nama imo iyayangukisha ukusansa. Mu nshita sha mu Baibolo, umucemi alingile ukuba uwakosa pa kuti acingilile impaanga ku mimbulu, na babere, na ku nkalamo. (1 Samwele 17:34-36; Yohane 10:10-13) Lelo inshita shimo pa kucingilile mpaanga ukunakilila kwalekabilwa. Ku ca kumwenako, nga ca kuti impaanga yafyalila ukutali ne cinka, bushe umucemi kuti alinda shani akana ka mpaanga akafyalwa? Kuti akasendela pa “cifuba” cakwe—e kutila pa nsalu ya mwingila wakwe iya pa cifuba—napamo pa nshiku ishingi. Lelo bushe umwana wa mpaanga kuti aisaba shani pa “cifuba” ca mucemi? Umwana wa mpaanga kuti apalama ku mucemi, limo no kumukumya ku kuulu. Lelo umucemi e ufwile ukwinama, ukwimya umwana wa mpaanga, no kumusendela pa cifuba apo engacingililwa. Mwandini uko, kulondolola kwaumfwika ukwa fyo Umucemi wesu Umukalamba aitemenwa ukutucingilila mu kunakilila!

10. Bucingo nshi Yehova atupeela leelo, kabili mulandu nshi ubucingo bwa musango yo bwacindamina sana?

¹⁰ Yehova tapelela fye pa kutulaya ubucingo. Mu nshita sha mu Baibolo, alangilile mu cipesha amano ukuti alikwata amaka ya “kupokolola abaipeelesha kuli bukapepa ku ca kwesha.” (2 Petro 2:9) Ni shani pali lelo? Twalishiba ukuti tabomfya amaka yakwe ku kutucingilila ku masanso yonse lelo. Lelo alatupeela cimo icacilapo ukucindama—ubucingo bwa ku mupashi. Lesa wesu uwa kutemwa alatucingilila ku fingonaula bumupashi bwesu ukupitila mu kutupeela ifyo tukabila pa kuti tushipikishe ifya kwesha no kubakilila bucibusa bwesu ubwawamisha na wene. Ku ca kumwenako, Luka 11:13 itila: “E ico, nga imwe nangu muli babifi, mwaishiba ukupeela abana benu ifya bupe ifisuma, kanshi Shinwe wa mu muulu wena akacishamo ukupeela umupashi wa mushilo ku balemulomba!” Ayo maka ya bulamba kuti yatwafwa ukushipikisha ica kwesha icili conse no bwafya bwingatuponena. (2 Abena Korinti 4:7) Kanshi Yehova alabakilila ubumi bwesu, te pa myaka fye inono, lelo ku ciyayaya. Pa kulaibukishe co, kuti twamona ubucushi ubuli bonse ubwa muli buno bwikashi ngo bwa “kashita akanono kabili [ubwayanguka].” (2 Abena Korinti 4:17) Bushe teti tufwaye ukupalama kuli Lesa wa kutemwa uubomfya amaka yakwe pa kuti ifintu fituwamine?

“Yehova Atemwo Bulungi”

11, 12. (a) Mulandu nshi ubulungi bwa kwa Yehova butupalamikila kuli wene? (b) Cinshi Davidi asambilile pa bulungi bwa kwa Yehova, kabili bushe aya mashiwi yapuutwamo kuti yatusansamusha shani?

¹¹ Yehova acita ifyalungama kabili ifyabula ulufyengo kabili acite fyo lyonse, ukwabula akapaatulula. Ubulungi bwa bulesa, te mibele ya fye, iyakaluka iitutalusha kuli wene, lelo mibele twingatemwa iitupalamika kuli Yehova. Baibolo ilondolola bwino bwino ifyo ubulungi bwaba ubwa mutembo. Lekeni kanshi tulande pa nshila shitatu isho Yehova acitilamo ubulungi.

¹² Ica kubalilapo, ubulungi bwa kwa Yehova ubwapwililika bumulenga ukuba uwa cishinka ku babomfi bakwe. Kemba wa malumbo Davidi ali-imwenene no kutesekesha ulu lubali lwa bulungi bwa kwa Yehova. Cinshi Davidi asambilile ku fyamucitikile na ku kusambilila imicitile ya kwa Lesa? Abilishe ati: “Yehova atemwo [bulungi, NW], talekelesha [aba cishinka, NW] bakwe. Abashalungama bafitwa umuyayaya.” (Amalumbo 37:28) We bulayo ulasansamusha! Lesa wesu takatale alekelesha aba cishinka kuli wene nangu panono. Kanshi kuti twacetekela bucibusa bwakwe no kwangwako kwakwe ukwa kutemwa. Ubulungi bwakwe e bulenga tucetekele ici!—Amapinda 2:7, 8.

13. Bushe ukwangwa kwa kwa Yehova ku bacula kwamoneke shani mwi Funde apeele Israele?

¹³ Ica bubili, ubulungi bwa kwa Lesa bulenga no kuti ukukabila kwa balecucutika kumoneke. Ukwangwa kwa kwa Yehova ku bacula kumonekela mwi Funde apeele abena Israele. Ku ca kumwenako, mwi Funde mwali ukupekanya kwaibela ukwa kuti inshiwa na bamukamfwilwa balesakamanwa. (Amalango 24:17-21) Pa kwishiba ifyo imikalile yali no kwansha indupwa sha musango yo, Yehova umwine aali Mupingushi wabo uwa citemwishi kabili Kacingilila wabo. (Amalango 10:17, 18) Asokele abena Israele ati nga balecusha abanakashi na bana bashakwata wa kubapokololako, aali no kuumfwa ukulila kwa abo bantu. Atile: “Ubukali bwandi bukema,” nga fintu calembwa pa Ukufuma 22:22-24. Nangula ubukali tabwaba pa mibele ya kwa Lesa iyapulamo, abantu nga bafyenga bambi ku mufulo, ubukali bwakwe bwa bulungami bulabalamuka, maka maka nga ca kuti abalecushiwa balanda kabili abashakwata wa kubafwa.—Amalumbo 103:6.

14. Bushininkisho nshi ubwapulamo ubwa kuti Yehova taaba na kapaatulula?

¹⁴ Ica butatu, pa Amalango 10:17, Baibolo itulaya ukuti Yehova ‘taaba na kapaatulula, tapoke fisakanwa.’ Yehova taba nga bantunse abengi aba maka, ena talolesha pa fyuma nelyo pa mimonekele ya muntu. Taba no musobololo nangu panono. Ubushinino bwine bwine ubwa kuti taba na kapaatulula ni ubu: Ishuko lya kuba bakapepa wakwe aba cine ababa ne subilo lya bumi bwa pe, taalipeela ku banono fye abacindama. Lelo, ilembo lya Imilimo 10:34, 35 litila: “Lesa taba na kapaatulula, lelo mu luko lonse umuntu uumutiina no kubomba ubulungami alapokelelwa kuli wene.” Abantu ukuli konse te mulandu bakankaala atemwa bapiina, te mulandu ne nkanda yabo, nelyo icalo bekalamo, kuti bakwata ili subilo. Bushe uyo te mulinganya wine wine? Kanshi, ukumfwikisha bwino ubulungi bwa kwa Yehova kulatupalamika kuli wene!

‘We Kushika kwa Mano ya kwa Lesa!’

15. Bushe amano cinshi, kabili Yehova ayalanga shani?

¹⁵ Umutumwa Paulo calimukuntile ku mutima ica kuti abilikishe ifyalembwa pa Abena Roma 11:33 ati: ‘We kushika kwa mano ya kwa Lesa!’ Cine cine, ilyo twaetetula pa mbali shalekanalekana isha mano yakulisha aya kwa Yehova, cilatulenga ukuba na katiina. Lelo, bushe kuti twalondolola shani iyi mibele? Amano yabomfya ukwishiba, ukwiluka, no mucetekanya ku kucita fimo. Apo aba no kwishiba no mucetekanya washika, lyonse fye Yehova apingula ifyawamisha, ukufibomfya mu nshila yawamisha.

16, 17. Bushe ububumbo bwa kwa Yehova bwikalilako shani ubunte ku mano yakwe ayafulisha? Peeleni ica kumwenako.

¹⁶ Bushininkisho nshi bumo ubwa mano yafulisha aya kwa Yehova? Amalumbo 104:24 yatila: “Ifyo yafule milimo iyo mwacita, mwe Yehova! fyonse ifyo mu mano e mo mwaficitila; pano isonde paisulapo ifibumbwa fyenu.” Cine cine, ilyo tulesambilila sana pa fintu Yehova apanga, e lyo amano yakwe yacilamo ukutupapusha. Taleni tontonkanyeni, basayantisti balisambilila ifingi ku ku bubumbo bwa kwa Yehova! Balitampa no kwesha ukupashanya ifyabumbwa.

¹⁷ Ku ca kumwenako, napamo mwalilolekesha tandabube no kupapa sana. Ici cisungusho. Tulya tumyando utumoneka utwanaka twalikosa ukucila inshimbi, no kucila ubushishi bapikwila insengeleti iyo impolopolo itunamo. Bushe ico calola mwi? Elenganyeni ukuti tandabube akula mpaka alingana ne sumbu lya kwikatwamo isabi. Tandabube wakule fyo kuti aba uwakosa ica kuti kuti aikata indeke ikalamba iilepupuka mu muulu! Cine cine, Yehova alenga ifintu fyonse ifya musango yo “mu mano.”

18. Bushe amano ya kwa Yehova yamoneka shani ifi alekele abantunse ukulemba Icebo cakwe, Baibolo?

¹⁸ Ubushininkisho bwakulisha ubwa mano ya kwa Yehova busangwa mu Cebo cakwe, Baibolo. Ukufunda kwa mano ukusangwamo cine cine kutulanga imikalile yawamisha. (Esaya 48:17) Lelo amano yashingalinganishiwako aya kwa Yehova yamonekela na mu nshila Baibolo yalembelwemo. Yamoneka shani? Yehova abomfeshe amano no kuleka abantunse balembe Icebo cakwe. Nga ca kuti Yehova abomfeshe bamalaika ukulemba Baibolo, bushe nga ilatukuma mu nshila itukuminamo? Ca cine, bamalaika nga balondolwele Yehova ukulingana na fintu bamumona mu fifulo fyabo ifyasansabala no kulondolola ifyo bena baipeelesha kuli wene. Lelo bushe cine cine nga twalikumamo ukuumfwa nga filya fibumbwa fya ku mupashi, ifyatucila sana ku bwishibilo, ubukokole, na maka?—AbaHebere 2:6, 7.

19. Fya kumwenako nshi filanga ukuti ukubomfya abantunse ukulemba Baibolo kulenga yumfwikemo ubuntu kabili kulenga itukume?

¹⁹ Ukubomfya bakalemba abantunse kulenga Baibolo ukumfwikamo ubuntu kabili cilenga itukume. Bakalemba bali bantu aba myumfwile imo ine nga ifwe. Apo bali abashapwililika, baleba na mesho na mafya nga ya yene tukwatako. Inshita shimo balelemba ulwa fintu baleumfwa ne fyo baleshomboka na fyo. (2 Abena Korinti 12:7-10) E ico pa kulemba balebomfya amashiwi yalondolola ukuti e bo ifyo fintu fyalecitikila, amashiwi aya kuti nga ni malaika walembele nga tayabomfeshe. Ku ca kumwenako, moneni amashiwi ya kwa Davidi ayalembwa mu Amalumbo 51. Ukulingana no tulembo twa pa muulu, Davidi ashikile ili ilumbo pa numa ya kucita ulubembu lwabipisha. Apongolwele ifya mu mutima wakwe fyonse, ukulanda ifyo aali no bulanda bukalamba no kupaapaata Lesa ukumulekelela. Ifikomo 2 na 3, fitila: “Ku lubembu lwandi nsangululeniko. Pantu ifya bupulumushi fyandi ine nalifiishiba; no lubembu lwandi luli pali ine pe.” Moneni mu cikomo 5, atila: “Moneni, mu mampuulu e mo napaapilwe, na mu lubembu e mo mayo anjimitile.” Icikomo 17 cilundapo aciti: “Amalambo ya kwa Lesa mutima uwalopota, umutima uwalopota uwafunshika tamwakausuule, mwe Lesa.” Bushe mwaumfwa na mu mutima wenu ifyo uyu kalemba aleshikitika? Muntu fye uushapwililika e wingalanda amashiwi ya musango yo ayafuma ku mutima.

20, 21. (a) Mulandu nshi cingasoselwa ukuti Baibolo yabamo amano ya kwa Yehova te mulandu no kulembwa ku bantunse? (b) Cinshi cili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo?

²⁰ Pa kubomfya bakalemba abantunse abashapwililika, Yehova atupeele filya fine fye twalekabila—e kutila icalembwa ‘capuutwamo kuli Lesa’ lelo icabamo no buntu. (2 Timote 3:16) Balya bakalemba baletungululwa no mupashi wa mushilo. E ico balembele amano ya kwa Yehova, te yabo iyo. Ayo mano yalishintililwapo apakalamba. Yalicila sana pa mano yesu ica kuti Lesa mu kutemwa atucincisha ati: “Tetekela Yehova umutima obe onse, na ku kwiluka kobe we mwine wishintililako; uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe.” (Amapinda 3:5, 6) Nga tuleumfwila uko kupanda amano kusuma, tukapalama kuli Lesa wesu uwa mano yonse.

²¹ Imibele yawamisha sana pa mibele yonse iya kwa Yehova kabili iitupalamika kuli wene yaba kutemwa. Ifyo Yehova alanga ukutemwa e fili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo.

“Lesa Kutemwa”

“Uushitemwa taishiba Lesa; ico Lesa kutemwa.”—1 YOHANE 4:8.

1-3. (a) Cinshi Baibolo ilanda pa mibele ya kwa Yehova iya kutemwa, kabili ni mu nshila nshi iyo milandile yabela iyaibela? (b) Mulandu nshi Baibolo isosela ati “Lesa kutemwa”?

IMIBELE ya kwa Yehova yonse yalipulamo, yalifikapo, kabili yaliwamisha. Lelo iyawamisha pa mibele ya kwa Yehova yonse kutemwa. Takwaba cimbi icitupalamika sana kuli Yehova ngo kutemwa kwakwe. Ica kulengo buseko ca kuti uku kwine kutemwa e mibele yakwe iyapulishamo. Twaishiba shani?

² Baibolo ilalandapo fimo pa lwa kutemwa ifyo ishilanda pa lwa mibele ya kwa Yehova imbi iyapulamo. Amalembo tayasosa ati Lesa maka nelyo ati Lesa bulungi atemwa ati Lesa mano. Akwata iyo mibele kabili e ntulo ya iyo mibele itatu. Lelo pa lwa kutemwa, palandwa icintu cimo icacilapo pali 1 Yohane 4:8 ati: “Lesa kutemwa.” Yehova alyandatilwa no kutemwa. Icimwishibisha, nelyo ubuntu bwakwe bwine kutemwa. Ilingi line kuti twatontonkanyapo muli iyi nshila: Amaka ya kwa Yehova yamulenga ukubomba ifintu fimo. Ubulungi bwakwe na mano e fitungulula inshila abombelamo ifintu. Lelo ukutemwa kwa kwa Yehova e kumucincisha ukubomba. Kabili lyonse ilyo alebomfya imibele yakwe yonse imbi, mulaba no kutemwa.

³ Ilingi line cisoswa ati Yehova umwine wine e kutemwa. E ico, nga tulefwaya ukusambilila pa lwa kutemwa, tufwile ukusambilila pali Yehova. Lekeni, kanshi, tubebete fimo fimo ifyaba mu kutemwa kwa kwa Yehova ukushingalinganishiwako.

Imicitile Yapulamo Iya Kutemwa

4, 5. (a) Micitile nshi yapulamo iya kutemwa ukutula apo umuntunse abela pe sonde? (b) Mulandu nshi twingasoselo kuti Yehova no Mwana wakwe baikatanishiwa ku cikakilo cakosesha ica kutemwa icishatala acimonwa?

⁴ Yehova alilanga ukutemwa mu micitile iingi, lelo kwaba imo iyapulamo. Micitile nshi yo ine? Iya kutuma Umwana wakwe ukwisatuculila no kutufwila. Kuti calungama ukusosa ati e micitile yapulamo iya kutemwa ukutula apo umuntunse abela pe sonde. Cinshi twingasosele fyo?

⁵ Baibolo ita Yesu ati “libeli ku cibumbwa conse.” (Abena Kolose 1:15) Taleni tontonkanyeni—Umwana wa kwa Yehova e ko aali ilyo iulu talilabumbwa. Bushe ninshi Wishi no Mwana bali capamo pa butali bwaba shani? Basayantisti bamo batila iulu lyakokola pa myaka amabilioni 13. Lelo, nga ca kuti uku kutunganya kwa cine, na lyo line imyaka Yehova aali no Mwana wakwe ibeli yacilapo! Finshi aalecita pa myaka yonse yo? Uyu Mwana alebomba no kusekelela nga “cibinda wa mulimo” kuli Wishi. (Amapinda 8:30, NW; Yohane 1:3) Yehova no Mwana wakwe babombele capamo ku kupanga ifintu fyonse. Mwandini ni nshita sha kucincimusha, isha nsansa bakwete capamo! Nani uwa muli ifwe uwingomfwikisha amaka ya bucibusa bwali pa kati kabo pa myaka ishaifulile fyo? Kanshi, Yehova Lesa no Mwana wakwe baikatanishiwa ku cikakilo cakosesha ica kutemwa icishatala acimonwa.

6. Ilyo Yesu abatishiwe, bushe Yehova alangile shani ifyo aleumfwa pa Mwana Wakwe?

⁶ Te mulandu ne fyo, Yehova atumine Umwana wakwe ukwisafyalwa ngo muntunse pe sonde. E kutila Yehova aali no kuipusula bucibusa bwapalamisha no Mwana wakwe uo atemwa pa myaka ukucilako pali 30. Alelolekesha sana ukufuma mu muulu ilyo Yesu alekula ngo muntu wapwililika. Ilyo ali ne myaka 30, Yesu alibatishiwe. Pali ilya nshita, Wishi umwine alilandile ukufuma ku muulu ati: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo mbekelwamo.” (Mateo 3:17) Pa kumona ukuti Yesu acitile fyonse ifyasesemwe pali wene, fyonse ifyo bamwebele, Wishi afwile alitemenwe nga nshi!—Yohane 5:36; 17:4.

7, 8. (a) Finshi fyaponene Yesu pa Nisani 14, 33 C.E., kabili bushe Wishi wa ku muulu aumfwile shani? (b) Mulandu nshi Yehova alekele Umwana wakwe ukucula no kufwa?

⁷ Lelo bushe Yehova aumfwile shani pa Nisani 14, 33 C.E., ilyo Yesu bamufutwike no kwikatwa kwi bumba lyakalipa? Aumfwile shani ilyo Yesu balemupumya, ukumufwishila, no kumupuma amakofi? Ilyo balemufopaula, ne nkanda mu numa yalalebela? Lesa aumfwile shani ilyo Yesu bamupoopele ku maboko na ku molu, ku cimuti no kumusha nakobama palya ilyo abantu balemupontela? Bushe Wishi aumfwile shani ilyo Umwana wakwe uwatemwikwa akuutile kuli wene ilyo aleshikitika? Bushe Yehova aumfwile shani ilyo Yesu alekele umweo? Kabili aumfwile shani ilyo Umwana wakwe uwatemwikwa alobele pa muku wa kubalilapo ukufuma pa kulengwa kwa fintu?—Mateo 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:26, 38-44, 46; Yohane 19:1.

⁸ Apo Yehova na o aba ne myumfwile, teti tusange amashiwi ya kulondolola ifyo akalipwe pa mfwa ya Mwana wakwe. Icingalondololwa mulandu Yehova alekele ico ukucitika. Mulandu nshi Wishi alekele ukuti akalipwe fyo? Yehova atusokolwela cimo icawamisha pali Yohane 3:16—icikomo ca mu Baibolo icacindama nga nshi ica kuti cainikwa Ilandwe linono. Ici cikomo citila: “Lesa atemenwe aba pano calo ukutemwa kwa kuti apeele Umwana Wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika lelo abe no bumi bwa muyayaya.” Kanshi ico Lesa acitile fi, ni ci: ukutemwa. Takwaba ukutemwa kumbi ukwacila pali uku.

Ifyo Yehova Ashininkisha Ukuti Alitutemwa

9. Cinshi Satana afwaya tusumine pa fyo Yehova atumona, lelo cinshi Yehova atweba?

⁹ Lelo, kwaisa icipusho cakakala ica kuti: Bushe Lesa alitutemwa pa lwesu? Bamo kuti basumina abati Lesa alitemwa abantunse bonse, nga fintu Yohane 3:16 asosa. Lelo cili kwati batila: ‘Lesa teti antemwe ine pa lwandi.’ Icishinka cili ca kuti Satana Kaseebanya afwaya sana tusumine ukuti Yehova tatutemwa no kuti tatwacindama kuli wene. Lelo, te mulandu na fintu twingaimona abashatemwikwa nelyo aba cabe cabe, Yehova atweba ukuti umo na umo umubomfi wakwe alicindama kuli wene.

10, 11. Bushe icilangililo ca kwa Yesu pa lwa nseba cilanga shani ukuti twalicindama mu menso ya kwa Yehova?

¹⁰ Ku ca kumwenako, moneni amashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Mateo 10:29-31. Pa kulangilila ifyo abasambi bakwe bacindama, Yesu atile: “Bushe inseba shibili tashishitwa ku kalikobili kamo akacepesha? Na lyo line takuli nangu lumo ulwingapona pa nshi ukwabula Shinwe ukwishiba. Lelo ne mishishi ya ku mitwe yenu yalipendwa yonse. E ico mwilatiina: Mwalicindama ukucila inseba ishingi.” Tontonkanyeni ifyo bakoomfwa ba kwa Yesu aba muli ilya nshita baumfwile ayo mashiwi.

¹¹ Mu nshiku sha kwa Yesu inseba shali e tuni balelya utwanakisha umutengo. Ku kalikobili kamo akanini, umuntu aleshitamo inseba shibili. Lelo pa nshita imbi, ukulingana na Luka 12:6, 7, Yesu atile ngo muntu apoosa amakobili yabili, tabalemupa inseba shine, lelo balemupa shisano. Inseba balebikapo nge mbasela cali kwati te ya mutengo nangu umo. Napamo utuni twa musango yo twali twa cabe cabe mu menso ya bantu, lelo bushe Kabumba aletumona shani? Yesu atile: “Takuli nangu lumo [na lulya lwine balebikapo nge mbasela] ululabwa ku cinso ca kwa Lesa.” Nomba kuti twatampa ukumfwikisha icishinka ca kwa Yesu. Nga ca kuti Yehova alicindamika nga nshi uluseba lumo, kanshi umuntu alicilapo sana ukucindama kuli wene! Nga fintu Yesu alondolwele, Yehova alishiba tonse fye pali ifwe. Pantu no mushishi wa mu mitwe yesu aliupenda!

12. Kuti twashininkisha shani ukuti Yesu alelanda icishinka ilyo asosele ati umushishi wa mu mitwe yesu walipendwa?

¹² Bamo kuti batila Yesu pano alekukumya fye. Lelo tontonkanyeni pa lwa kubuuka ku bafwa. Yehova afwile alitwishiba bwino sana pa kuti akatubumbe cipya cipya! Alitucindamika apakalamba nga nshi ica kuti alebukisha tonse fye, pamo ne mipangilwe ya mfyalo shesu na fyonse ifyo twingebukisha ne fyatucitikila mu myaka yonse. Kanshi ukupenda umushishi wesu—uyo mu bengi uba nalimo 100,000—kuti caba cintu cayanguka nga nshi kuli wene. Aya mashiwi ya kwa Yesu yalondolola ubusaka sana pa kutushinina ukuti Yehova alatusakamana umo umo!

13. Bushe icacitike ku Mfumu Yehoshafati cilanga shani ukuti Yehova afwayamo ifisuma muli ifwe nangula tatwapwililika?

¹³ Baibolo isokolola na cimbi icitushinina ukuti Yehova alitutemwa. Afwayamo ifisuma muli ifwe no kufikatamika. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa Mfumu isuma Yehoshafati. Ilyo ilya mfumu yacitile ica bupumbu, kasesema wa kwa Yehova ayebele ati: “Muli ici ubukali bwaishila pali iwe ukufuma kuli Yehova.” Yali mashiwi ya kutiinya! Lelo ifyebo fya kwa Yehova tafyapelele apo pene. Fyatwalilile no kuti: “Lelo ifintu fisuma fyasangwa muli iwe.” (2 Imilandu 19:1-3) Kanshi ubukali bwa kwa Yehova ubwa bulungami tabwamupofwishishe ica kuti afilwa ukumona “ifintu fisuma” pali Yehoshafati. Bushe te ca kusansamusha ukwishiba ukuti Lesa wesu afwayamo ifisuma muli ifwe nangula tatwapwililika?

Lesa ‘Uulekelela’

14. Ilyo twabembuka, kuti twaumfwa kwati tusendele fisendo nshi, lelo kuti twanonkelamo shani mu kulekelela kwa kwa Yehova?

¹⁴ Ilyo twabembuka, ukubipilwa tumfwa, ukuseebana, no kuyumfwa aba mulandu kuti fyalenga twalati teti tulinge ukubombela Yehova na kabili. Lelo, ibukisheni ukuti Yehova ‘alalekelela.’ (Amalumbo 86:5) Nga twalapila ku membu shesu no kwesha na maka ukukanashibwekeshapo, kuti twanonkelamo mu kulekelela kwa kwa Yehova. Moneni ifyo Baibolo ilondolola iyi mibele yawamisha iyaba mu kutemwa kwa kwa Yehova.

15. Bushe uko Yehova apoosa imembu shesu kwalepa shani?

¹⁵ Kemba wa malumbo Davidi alandile imilandile yabulo kupita mu mbali iya kulondolola ukulekelela kwa kwa Yehova ati: “Ifyo akabanga katalukana na masamba, e fyo atalusha kuli ifwe ifya bupulumushi fyesu.” (Amalumbo 103:12) Bushe akabanga katalukana shani na masamba? Cimoneka ukuti akabanga lyonse e kaba ukwalepesha sana ukufuma ku masamba; akabanga na masamba te kuti fikumane. Uwasoma umo atila iyi milandile yalola mu kuti “ukufika ukwalepesha; ukwalepesha ukufika apo twingapela ukwelenganya.” Amashiwi yapuutwamo aya kwa Davidi yatweba ukuti ilyo Yehova alekelela, apoosa imembu shesu ukwalepesha uko twingapela ukwelenganya.

16. Ilyo Yehova atulekelela imembu, mulandu nshi twingacetekelela ukuti atumona abasanguluka pa numa ya ifyo?

¹⁶ Bushe mwalyeshapo ukufumya itoni pa nsalu yabuuta? Napamo mwalyeseshe na maka, lelo itoni lya kantu lyalikeene ukufuma. Moneni ifyo Yehova alondolola amaka yakwe aya kulekelela. Atila: “Imembu shenu nelyo shaba nge fyakashika ce, kuti shabuuta nge mfula yabuuta; nelyo shakashikisha nge nsalu ishakashika ce, shikabe shabuuta nga masako ya mpaanga.” (Esaya 1:18)a Te kuti tufumyepo itoni lya lubembu ku kubombesha kwesu fwe bene. Lelo Yehova kuti abuula imembu ishakashika ce no kushibuutusha nge mfula yabuuta nelyo amasako ya mpaanga ayabuuta. Kanshi ilyo Yehova atulekelela imembu shesu, tatufwile ukuumfwa kwati mu bumi bwesu bonse tukaba fye na matoni ya isho membu.

17. Mulandu nshi twingasosela ati Yehova alapoosa imembu shesu ku numa yakwe?

¹⁷ Mu lwimbo lwa kutasha ulwa kufika pa mutima ulo Hisekia ashikile pa numa ya kupola ku bulwele alwele ubwabipisha, asosele kuli Yehova ati: “Mwapoosa pa numa ya numa yenu imembu shandi shonse.” (Esaya 38:17) Pano calondololwa ukuti Yehova alabuula imembu sha bacita ifibi abalapila no kushipoosa ku numa Yakwe uko Tashimona no kushitontonkanyapo kabili. Ukulingana ne citabo cimo, ifyalandwa pano kuti fyalondololwa ati: “Mwalenga [imembu shandi] ukumoneka kwati tashacitike.” Ico cintu ca kusansamusha nga nshi, bushe te ifyo?

18. Kasesema Mika alangilila shani ukuti ilyo Yehova alekelela, Alafumyapo ulubembu umupwilapo?

¹⁸ Mu bulayo bwa kubweseshamo abalapila ku calo cabo, kasesema Mika alandile ifyo ashininkishe ukuti Yehova aali no kulekelela abantu bakwe abalapila ati: “Ni uyani umulungu uwaba nga imwe? . . . uuleko bupulumushi pa bashalako ba cikwatwa cakwe. . . . Cine cine mukapoose membu shesu shonse mwi tenga lya bemba.” (Mika 7:18, 19) Tontonkanyeni ifyo abaleikala mu nshita sha mu Baibolo baumfwile ayo mashiwi. Bushe kuti wayabula icintu icapooswa “mwi tenga lya bemba”? Kanshi amashiwi ya kwa Mika yalanga ukuti ilyo Yehova alekelela, alafumyapo imembu shesu umupwilapo.

“Uluse lwa Cikuku Ulwa kwa Lesa Wesu”

19, 20. (a) Bushe ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa “ukulange nkumbu” nelyo “ukwikatilwa inkumbu” lyalola mwi? (b) Ni shani fintu Baibolo ibomfya ifyo nyina omfwa pa mwana ku kutusambilisha pa bupilibulo bwa cikuku ca kwa Yehova?

¹⁹ Icikuku e cintu na cimbi icaba mu kutemwa kwa kwa Yehova. Bushe icikuku cinshi? Muli Baibolo, icikuku ne nkumbu fyalyampana sana. Kwaba amashiwi ayengi aya ciHebere ne ciGriki ayabomfiwa ku kupilibula icikuku. Ku ca kumwenako, moneni ishiwi lya ciHebere ra·chamʹ ilingi line lipilibulwa “ukulange nkumbu” nelyo “ukwikatilwa inkumbu.” Ili ishiwi lya ciHebere ilyo Yehova abomfya ku mwine, lyayampana ne shiwi lyapilibulwa “ifumo” kabili kuti lyalondololwa ukuti “cikuku ca bunyina.”

²⁰ Baibolo ibomfya ifyo nyina omfwa pa mwana wakwe ku kutusambilisha pa bupilibulo bwa cikuku ca kwa Yehova. Pali Esaya 49:15, tubelengapo ati: “Bushe umwanakashi engalaba akanya kakwe akoonka, ukukanaba ne cikuku [ra·chamʹ] ku mwana wa mwi fumo lyakwe? Kwena, aba kuti balaba, lelo ine nshakakulabe iyo.” (The Amplified Bible) Kuti cakosa ukwelenganya ukuti nyina kuti alaba ukoonsha no kusakamana umwana wakwe uwa pa mubili. Na kabushe, akanya te kuti kaisakamane; kakabila nyina ukukasakamana no kukatemwa ubushiku na kasuba. Lelo, ku ca bulanda, tulomfwa uko banyina balekelesha abana, maka maka muli shino “nshita shaibela.” (2 Timote 3:1, 3) Yehova atila, “lelo ine nshakalabe iwe iyo.” Icikuku ico Yehova akwatila ababomfi bakwe teti cilingane ukukosa ne mibele yanakilila sana iyo twaishiba. E kutila cacila pa cikuku ico nyina omfwa pa kanya kakwe.

21, 22. Finshi fyalecitikila abena Israele mu Egupti wa pa kale, kabili cinshi Yehova acitile pa kukuuta kwabo?

²¹ Bushe Yehova alanga shani icikuku ngo mufyashi wa kutemwa? Iyi mibele imoneka bwino mu fyo alesunga uluko lwa Israele. Ku mpela ya myaka ya ba1,500 B.C.E., amamilioni ya bena Israele bali basha mu Egupti, umo baletitikishiwa icabipisha. (Ukufuma 1:11, 14) Mu kumanama kwabo, abena Israele balilile kuli Yehova ukuti abafwe. Bushe uyu Lesa wa luse lwa cikuku cinshi acitilepo?

²² Yehova calimufikile pa mutima. Atile: “Ukumona namono kucululuka kwa bantu bandi abali mu Egupti, naumfwa ne nkuuta . . . Naishibo kukalipwa kwabo.” (Ukufuma 3:7) Yehova tali na kulatambako fye ku kucululuka nelyo ukumfwa fye ukukuuta kwa bantu bakwe ukwabulo kubalangulukilako. Yehova ni Lesa uulangulukilako. Kabili ukulangulukilako, e kutila ukumfwa ubukali ubo bambi balekalipwako, fyalyampana sana ne cikuku. Lelo Yehova talangulukile fye abantu bakwe; ukubalangulukilako kwalengele abacitileko fimo. Esaya 63:9 atila: “Mu kutemwa kwakwe kabili mu kulanguluka kwakwe e mo abalubwilile.” Alubwile abena Israele ukufuma mu Egupti “ku minwe iyakosa.” (Amalango 4:34) Pa numa, abapeele ifilyo mu cipesha amano kabili abatwele mu calo cafunda icaishileba cabo.

23. (a) Bushe amashiwi ya kwa kemba wa malumbo yatushinina shani ukuti Yehova alyangwako sana kuli ifwe umo umo? (b) Ni mu nshila nshi Yehova atwafwila?

²³ Yehova taba fye ne cikuku ku babomfi bakwe nge bumba. Lesa wesu uwa kutemwa alyangwako kuli ifwe umo umo. Alishiba ukucula konse twingaculako. Kemba wa malumbo atile: “Amenso ya kwa Yehova alosha pa balungama, na matwi yakwe alosha ku nkuuta yabo; Yehova aba mupepi na ku baputuke misana, kabili abafunshike mitima alabapususha.” (Amalumbo 34:15, 18) Bushe Yehova atwafwa shani umo umo? Tafumyapo iciletucusha. Lelo alipekanishisha abafwaya ubwafwilisho kuli wene ifintu ifingi. Mu Cebo cakwe, Baibolo, mwaba ukufunda kwingabomba ukwingaalulako ifintu. Mu cilonganino, Yehova alateyanya bakangalila bafikapo lwa ku mupashi, abatukuta ukupashanya icikuku cakwe pa kwafwa bakapepa banabo. (Yakobo 5:14, 15) Apo e ‘umfwo kupepa,’ apeela “umupashi wa mushilo ku balemulomba!” (Amalumbo 65:2; Luka 11:13) Uko kuteyanya konse kulangilila “inkumbu sha kwa Lesa wesu.”—Luka 1:78.

24. Bushe muli no kucita shani pa kutemwa kwa kwa Yehova?

²⁴ Bushe te ca kucincimusha ukwetetula pa kutemwa kwa kwa Shifwe wa ku muulu? Mu cipande cifumineko, twacinkwilweko ukuti Yehova alibomfya amaka yakwe, ubulungi, na mano mu nshila sha kutemwa pa kuti tunonkelemo. E lyo muli cino cipande, twamona ukuti Yehova alilanga ukutemwa kwakwe mu kulungatika ku bantunse—kuli ifwe umo umo—mu nshila sha cipesha amano. Nomba, ifwe umo umo tulingile ukuipusha ati, ‘Bushe nkacitapo shani pa kutemwa kwa kwa Yehova?’ Ico mufwile ukucita kumutemwa no mutima wenu onse, no kutontonkanya kwenu konse, no mweo wenu onse, na ku maka yenu yonse. (Marko 12:29, 30) Shi imikalile yenu cila bushiku ilelanga ukuti mulafwaisha no mutima wenu onse ukupalama pe kuli Yehova. Kabili shi Yehova, Lesa wa kutemwa, akapalame kuli imwe—umuyayaya umuyayaya!—Yakobo 4:8.

[Amafutunoti]