1. Cali shani pa kuti abali mu cilye ca Sanhedrini batendeke ukukansanina isambilisho lya kubuuka?

ILYO umutumwa Paulo abwelele pa bulendo bwakwe ubwa butatu ubwa bumishonari mu 56 C.E., aile ku Yerusalemu. Ilyo aiketwe ku bena Roma, bamusuminishe ukumonekela pa ntanshi ya cilye cikalamba ica baYuda ica Sanhedrini. (Imilimo 22:29, 30) Ilyo Paulo aloleshe mu cilye, amwenemo abaSaduke na baFarise. Kwali icikalamba cimo ico balya bantu babili bapusenemo. AbaSaduke baleti takwaba kubuuka kwa bafwa; lelo abaFarise balisumine mu kubuuka. Pa kubeba ifyo ena aishibe, atile: “Mwe baume, bamunyinane, ine ndi muFarise, umwana wa baFarise. Pe subilo lya kubuushiwa kwa bafwa e po ndepingwilwa.” Pa kulanda aya mashiwi, alengele kwaima ifikansa ifikalamba pa bantu bali mu cilye!—Imilimo 23:6-9.

2. Cinshi Paulo abelele uwaipekanya ukuisosela pa citetekelo akwete mu kubuuka?

² Kale ilyo ico tacilacitika, Paulo aleya ku Damaseke, kabili amwene Yesu mu cimonwa no kumfwa ishiwi lyakwe. Paulo aipwishe fye na Yesu ukuti: “Ncite shani mwe Shikulu?’ Na o Yesu atile: “Ima, kabiye ku Damaseke, e ko ukebwa fyonse ifyo wasontelwa ukucita.” Ilyo afikile ku Damaseke, asangile Umwina Kristu wa cikuuku, Anania, uwaebele Paulo ati: “Lesa wa fikolwe fyesu nakusala ukuti ufike ku kwishiba ukufwaya kwakwe, no kumona Uwalungama [Yesu wabuushiwa] no kuumfwa ishiwi lya mu kanwa kakwe.” (Imilimo 22:6-16) E mulandu wine kanshi Paulo abelele uwaipekanya ukuisosela pa citetekelo akwate mu kubuuka.—1 Petro 3:15.

Ashimikile Abengi Isubilo lya Kubuuka

3, 4. Bushe Paulo alandile shani na maka ukuti isambilisho lya kubuuka lya cine, kabili cinshi twingasambililako?

³ Inshita imbi, Paulo amonekele pa ntanshi ya kwa Kateka Felikisi. Pali ilya nshita, Tertuli, “kalanda wa ku cintubwingi,” uwalandileko abaYuda, apeele Paulo umulandu wa kuti ni ntungulushi ya cakaniko calesongelekanya ubusangu. Pa kwasuka, ukwabula no kupita mu mbali, Paulo atile: “Lelo ndesumina ici kuli imwe, ukuti, inshila iyo beta ‘icakaniko,’ e fyo momba umulimo washila kuli Lesa wa fikolwe fyandi.” Lyena, pa kulanda icikalamba ico alefwayo kulanda, atile: “Nalikwata isubilo kuli Lesa, isubilo ilyo na bo bene bakwata, ukuti kukaba ukubuushiwa kwa balungama na bashalungama.”—Imilimo 23:23, 24; 24:1-8, 14, 15.

⁴ Ilyo papitile nakalimo imyaka ibili, impyani ya kwa Felikisi, Porki Feste, aitile Imfumu Herode Agripa ukuti na o ese omfweko umulandu wa kwa Paulo uwali mu cifungo. Feste atile abalepeela Paulo umulandu balekana filya aleshimikila abantu ukuti, ‘umuntu umo uwitwa Yesu, uwafwile, . . . aali umumi.’ Pa kuisosela, Paulo aipwishe ukuti: “Mulandu nshi capingwilwa ukuti tacingasuminwa muli imwe ukuti Lesa emya abafwa?” Lyene atile: “Lelo, pa mulandu wa kuti napokelele ukwafwa ukufuma kuli Lesa, ukufika kuli leelo ncili ndashimikila ubunte ku banono na bakalamba, lelo nshisosa icintu cimbi kano fye ifyo Bakasesema na Mose balandile ukuti fyali no kucitika, ukuti Kristu ali no kucula kabili, pamo ngo wa ntanshi ukubuushiwa ku bafwa, ali no kusabankanya ulubuuto kuli aba bantu na ku bena fyalo.” (Imilimo 24:27; 25:13-22; 26:8, 22, 23) Awe mwandini kanshi Paulo alilandile na maka pe sambilisho lya kubuuka! Nga filya Paulo acitile, na ifwe kuti twashimikila abantu na maka ukuti isubilo lya kubuuka lya cine cine. Lelo bushe kuti twaenekela bonse ukumfwa? Te bonse bakomfwa, nga filya cali na kuli Paulo.

5, 6. (a) Bushe abantu bacitile shani ilyo abatumwa baleshimikila pa kubuuka kwa bafwa? (b) Ilyo tulelanda ku bantu pa kubuuka, cinshi icacindama ico na ifwe bene tufwile ukucita?

⁵ Tontonkanyeni pali cilya cacitike mu bulendo bwa cibili ubwa kwa Paulo ubwa bumishonari (muli ba 49 ukufika ku 52 C.E.) ilyo atandalile ku Atena. Apelulushenye na bantu basumine mu milungu yalekanalekana, kabili abacincishe ukwishiba ukufwaya kwa kwa Lesa ukwa kuti akapingula aba pano isonde mu bulungami ku muntu uyo asontele. Umuntu alelandapo ni Yesu. Paulo atile, pa kubuusha Yesu ku bafwa, Lesa alipeele ubushininkisho bwa kuti ca cine e uli no kupingula abantu mu bulungami. Bushe bonse balisumine ukuti alelanda icishinka? Tubelengo kuti: “Awe, ilyo baumfwile ukubuushiwa kwa bafwa, bamo batendeke ukumupumya, ilyo bambi batile: ‘Tukakuumfwa ulwa ici na limbi.’”—Imilimo 17:29-32.

Icitetekelo ca Bwina Kristu no Kuubuka

7, 8. (a) Muli kalata wa ku cilonganino ca Bena Korinti aba mu nshiku sha batumwa, cinshi cingalenga icitetekelo ukube ca fye? (b) Bushe ukwishiba bwino isambilisho lya kubuuka, kwaba shani cishibilo ca buKristu bwa cine no bwa bufi?

⁷ Bamo abasumine ubuKristu mu nshita ya batumwa, calibakosele ukusumina isambilisho lya kubuuka kwa bafwa. Bamo abo cayafishe ukusumina bantu balelongana ku cilonganino ca ku Korinti. Paulo abalembele ukuti: “Pa fya ntanshi ifyo namushilile ni co na ine napokelele, ica kuti Kristu afwilile imembu shesu umwabela Amalembo; kabili ukuti alishiikilwe, kabili ukuti abuushiwe pa bushiku bwalenga shitatu umwabela Amalembo.” Lyene Paulo akoseshe ico cishinka pa kulanda ukuti Kristu uwabuushiwa “amoneke ku ba bwananyina abacile myanda isano (500).” Alandile no kuti abengi pali balya, ninshi no kufwa tabalafwa pali ilya nshita. (1 Abena Korinti 15:3-8) Na kabili atile: “Nomba Kristu nga alebilwa ukuti alibuushiwa ku bafwa, bushe bamo aba muli imwe batila shani ukuti takwaba ukubuushiwa kwa bafwa? Nga cine cine ukubuushiwa kwa bafwa takwaba, ninshi na Kristu wine tabuushiwe. Lelo Kristu nga tabuushiwa, ninshi ukushimikila kwesu kwa fye, ne citetekelo cesu ca fye.”—1 Abena Korinti 15:12-14.

⁸ Ca cine kanshi, isambilisho lya kubuuka lyalicindama ica kutila umuntu nga atila takwaba kubuuka, ninshi no buKristu bwine bwa fye kuli ena. E ico kanshi, ukwishiba bwino bwino isambilisho lya kubuuka, ca kwishibilako Abena Kristu ba cine na ba bufi. (Ukutendeka 3:4; Esekiele 18:4) E ico, Paulo atila isambilisho lya kubuuka lyaba pa “fifundisho fya kutendekelako” ifya buKristu. Shi lekeni tubombeshe ‘ukulola ku kukosoka.’ Paulo na kabili atucincisha ukuti, “ici e co tukacita, nga cine cine Lesa asuminisha.”—AbaHebere 6:1-3.