Imitekele ya kwa Satana Tayakatale Aiwama

“Umubifi tacakamuwamine nangu panono.”—LUK. MIL. 8:13.

1. Mulandu nshi ilyashi lya kupingula ababifi litusansamushisha?

NANGU cikabe shani, bushiku bumo ababifi bakabalubulwisha. Bakalubulula pa fyo bacita. (Amapi. 5:22; Luk. Mil. 8:12, 13) Ili lyashi lilasansamusha bonse abatemwa ubulungami, lelo abo bafyenga e lyo no kucusha ku babifi. Uo bakabalilapo ukupingula pa babifi bonse, ni Satana Kaseebanya, wishi wa bubifi.—Yoh. 8:44.

2. Mulandu nshi palekabila ukupitapo inshita pa kupwisha umulandu watendeke mu Edeni?

² Mwi bala lya Edeni, emo Satana alengele abantu ukukaana ukuteka kwa kwa Yehova pa mulandu wa kuti aali ne cilumba. Ici calengele abafyashi besu aba kubalilapo nabo batendeke ukusuusha ukuti Yehova talinga ukuteka kabili e calengele no kuti bamubembukile. (Rom. 5:12-14) Kwena, Yehova alishibe ifyali no kubacitikila pali bucipondoka bwabo. Kabili, ifyali no kufuma muli bucipondoka fyalingile ukwishibikwa kuli bamalaika e lyo na ku bantunse pe sonde. E ico pa kupwisha bwino uyu mulandu, e lyo na pa kutila cishibikwe bwino ukuti bacipondoka balilufyenye, palekabila ukupitapo inshita.

3. Bushe tufwile ukulamona shani amabuteko ya buntunse?

³ Apo abantu balikeene ukutekwa na Yehova, baipangile abene amabuteko ya kubatungulula. Ilyo umutumwa Paulo alelembela Abena Kristu banankwe abali mu Roma, alilandilepo pa ‘mabuteko’ ya bantunse. Mu nshita ya kwa Paulo, ubuteko bwaleteka bwali bwa bena Roma na kateka ali ni Nero kabili atekele ukufuma mu 54 C.E. ukufika mu 68 C.E. Paulo atile amabuteko pamo nga bulya ubwa Roma, ni ‘Lesa e wasuminishe ukuti yabeko.’ (Belengeni Abena Roma 13:1, 2.) Bushe pa kulanda ifi Paulo alelumbilisha ukuteka kwa bantunse ukuti kwalicila pa kwa kwa Lesa? Awe iyo. Lelo aloseshe mu kuti apo Yehova alisuminisha abantunse ukulateka, Abena Kristu bafwile ukucindika “ukupekanya kwa kwa Lesa” kabili bafwile no kusumina ukulatekwa na bakateka abantunse.

Inshila Iitwala ku Bonaushi

4. Londololeni umulandu abantunse bafililwa ukuteka bwino.

⁴ Nangu cibe fyo, abantunse abatungululwa na Satana te kuti bateke bwino abantu. Mulandu nshi? Umulandu umo wa kuti takwashimpwa pa mano ya kwa Lesa. Yehova fye e wakwata amano yapwililika. Kanshi ena eka fye e wingatweba ifyo ukuteka kusuma kwaba. (Yer. 8:9; Rom. 16:27) Yehova taba nga bantunse abatala baesha pa kuti bamone ifyo calaba. Ena lyonse aleshiba ifyo ifintu fili no kuba. Ubuteko bonse ubushikonka ifyo Lesa afwaya teti buteke bwino. Uyu e mulandu uukalamba uo abantunse abatungululwa na Satana bafililwa ukuteka bwino ukutula fye pa kutendeka, nangu ca kutila no bubifi bwakwe na bo kuti bwalenga imitekele yabo ukubipa.

5, 6. Cinshi nalimo icalengele ukuti Satana atendeke ukulwisha Yehova?

⁵ Umuntu wa mano tatendeka ukucita ifintu ifyo eshibe ukuti tafyakabombe. Nga akosapo fye ukucita icintu icishakabombe, nangu alefwaya nelyo talefwaya akesaiseka. Ificitika ukutula fye na kale filanga ukuti buwelewele ukuba umulwani wa kwa Kabumba wa maka yonse. (Belengeni Amapinda 21:30.) Nangu cibe fyo, icilumba e lyo no kufwaya ukulumbuka fyalengele Satana ukufuma kuli Yehova. Kanshi Kaseebanya umwine asalile inshila iitwala ku bonaushi.

⁶ Imibele ya kwa Satana iya filumba e yakwete ne mfumu ya Babiloni iyaleituntumba ukuti: “Nkaya ku muulu. Nkasansula icipuna candi ica bufumu pa muulu wa ntanda sha kwa Lesa, kabili nkekala pa lupili lwa kukumaninapo, ku mpela ya kapinda ka ku kuso. Nkaya pa muulu wa ncende shasansuka isha makumbi; nkailenga ukuba ngo Wapulamo.” (Esa. 14:13-15) Amapange ya buwelewele ayakwete ilya mfumu tayabombele, kabili ifyo ubuteko bwa Babiloni bwawile cali ca museebanya. Satana ne calo cakwe e fyo bali no kucimfiwa nomba line.

Mulandu Nshi Lesa Asuminisha Ifibumbwa Ukulaiteka?

7, 8. Busuma nshi bwaba muli ifi Yehova asuminisha ifyabipa ukulacitika ukufika pali ino nshita?

⁷ Bamo balapapa umulandu Yehova ashaleseshe abantu ukuti beba ku lubali lwa kwa Satana e lyo ne co tabaleseshe ukukonka ubutungulushi ubushali no kubacitila ifisuma. Apo ni Lesa Wa Maka Yonse, ukwabula ukutwishika nga alibaleseshe. (Ukufu. 6:3) Lelo tabaleseshe. Apo ni Lesa wa mano, alishibe ukuti nga ca kuti abaleka pa nshita fye iinono ukutwalilila na bucipondoka bwabo, mu kupita kwa nshita ifintu fyali no kuba fye bwino. Mu kupelako, cikeshibikwa ukuti Yehova ni Kateka umusuma kabili uwalungama, e lyo na bantunse aba cishinka bakanonkelamo mu fyo Lesa aacita.

⁸ Nga ca kuti abantunse balikeene amatunko ya kwa Satana no kukaana ukupondokela ukuteka kwa kwa Lesa, nga takwaba amafya yonse ayaba muli cino calo! Na lyo line mwalifuma ifisuma muli fi Yehova asuminisha abantunse ukulaiteka abene pa nshita inono. Ici calenga abafumacumi bashininwe ukuti calicindama ukumfwila Lesa no kumucetekela. Pa myaka iingi, abantu balyesha amabuteko ayalekanalekana, lelo takwaba nangu bumo ubwaba bwino. Ici cishinka cilalenga bakapepa ba kwa Lesa ukutetekela sana ukuti ukuteka kwa kwa Yehova, e kweka fye ukwaba bwino. Ca cine ukuti ifi Yehova asuminisha ukuteka kwabipa ukwa kwa Satana ukutwalilila, calenga abantunse ukulacula sana, ica kuti na bapepa Lesa mu cishinka nabo bene balaculila kumo. Lelo pa nshita imo ine, ukusuminisha ububifi ukutwalilila pa nshita iinono kulalenga bakapepa ba cine nabo ukunonkelamo.

Bucipondoka Ubwalenga Ukuti Yehova Acindikwe

9, 10. Londololeni ifyo ukuteka kwa kwa Satana kwalenga ukuti Yehova acindikwe.

⁹ Ukusuminisha abantu ukusongwa na Satana no kulaiteka abene takwalenga ukuti ukuteka kwa kwa Yehova kusuulwe, lelo kwalenga ukuti kucindikwe! Ifyacitika ukutula fye na kale filanga ukuti amashiwi Yeremia alandile ilyo apeelwe umupashi wa mushilo ya cine aya kuti abantu tabakwata amaka ya kuitungulula. (Belengeni Yeremia 10:23.) Na kuba, ukupondoka kwa kwa Satana kwalenga Yehova ukulanga sana imibele yakwe iisuma ukucila ifyo ali no kuilanga nga takwali kupondoka. Ailanga shani?

¹⁰ Apo twali-imwena na menso yesu ifyabipa ifyafuma mu kuteka kwa kwa Satana, twalimona sana imibele ya kwa Yehova iyawamisha ukucila ne fyo nalimo twali no kuimona nga takwali kupondoka. Ici calenga ukuti bonse abatemwa Yehova bamucindike nga nshi. Kanshi mu nshila imbi kuti twatila ukuteka kwa kwa Satana kwalilenga ukuti Lesa acindikwe. Kwalenga cishibikwe ukuti ifyo Yehova acita ku bapondokele ukuteka kwakwe e fyawamisha ifyo alingile ukucita. Pa kumfwikisha ici cishinka, lekeni panono tulande pa mibele imo imo iya kwa Yehova kabili twalamona ifyo ukuteka kwabipa ukwa kwa Satana kwalenga Yehova ukulanga iyi mibele yakwe mu nshila na shimbi.

11. Bushe Yehova alanga shani ukutemwa kwakwe?

¹¹ Ukutemwa. Amalembo yatweba ukuti “Lesa kutemwa.” (1 Yoh. 4:8) Na kuba, icalengele ukuti Lesa abumbe abantu kutemwa. Na kabili, inshila ya kupapa kabili iyapesha amano iyo Yehova atupangilamo, ilenga cishibikwe ukuti ni Lesa wa kutemwa. Kabili Yehova pa mulandu wa kutemwa apangiile abantunse icifulo ca kwikalamo icisuma nga nshi umwaba fyonse ififwaikwa pa kuti babe ne nsansa. (Ukute. 1:29-31; 2:8, 9; Amalu. 139:14-16) Lelo ilyo ububifi bwatendeke pa bantunse, Yehova alangile ukutemwa mu nshila shimbi ishipya. Alangile shani uko kutemwa? Umutumwa Yohane ayambwile amashiwi ya kwa Yesu ayatila: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” (Yoh. 3:16) Akubula bucipondoka, bushe Lesa nga alilangile ukutemwa ukwacila pa kutuma Umwana wakwe uwafyalwa eka ukwisa pano calo pa kuti alubule ababembu? (Yoh. 15:13) Uku kutemwa ukwacila pa kutemwa kumbi, kwaba cilangililo ku bantunse icibafwa ukwishiba ifyo na bo bengalaipusula mu mikalile yabo cila bushiku pa kuti balelanga ukutemwa kwa kwa Lesa nga filya fine na Yesu acitile.—Yoh. 17:25, 26.

12. Ni mu nshila nshi Yehova alangilamo amaka yakwe?

¹² Amaka. Ni “Lesa [fye] Uwa Maka Yonse” e wakwata amaka ya kupanga umweo. (Ukus. 11:17; Amalu. 36:9) Ilyo umuntu afyalwa, aba fye kwati lipepala ilishalembwapo. Ilyo afwa, ciba kwati pali lilya ipepala napalembwa ifintu ifingi pa fyo alepanga ukucita, ifyo alecita, ne fyalemucitikila ilyo aali no mweo ifyalengele ukuti abe ifyo aali. Yehova fye e wingebukisha fyonse ifi pa lwa muntu uufwile. Pa nshita yalinga, Yehova e wingapanga uyo muntu cipya cipya no kulenga aba ne mibele ilya ine fye akwete. (Yoh. 5:28, 29) Nangu ca kuti Lesa talefwaya abantu ukuti balefwa, imfwa yalenga ukuti Yehova alange ukutila alikwata na maka aya kubuusha abafwa. Cine cine, Yehova ni “Lesa Uwa Maka Yonse.”

13. Bushe ilambo lya kwa Yesu lilanga shani ukuti Yehova wa mulinganya uwapwililika?

¹³ Umulinganya. Yehova tabepa; kabili taba na lufyengo. (Amala. 32:4; Tito 1:2) Lesa lyonse alakonka ifipimo fyakwe ifyapulamo ifyakuma icine no mulinganya Alakonka ifi fipimo nangu ca kuti mu kucita ifyo limo alacita ifishingamuletela insansa. (Rom. 8:32) Ala mwandini Yehova afwile alilungulwike ukumona uko Umwana wakwe Yesu uo atemenwe sana alefwa pa cimuti kwati muntu wa miponto, uwabula icishinka! Lelo pa mulandu fye wa kuti alitemenwe abantunse ababembu, Yehova asuminishe icintu cabipa umusango yu ukucitika pa kuti akonke icipimo cakwe icapwililika ica mulinganya. (Belengeni Abena Roma 5:18-21.) Pa mulandu wa kuti mu calo mwalifula ulufyengo, e calengele Yehova ukulanga ukuti e wapulamo mu kulanga umulinganya.

14, 15. Ni mu nshila nshi shimo umo amano yapulamo aya kwa Yehova no kutekanya fimonekela?

¹⁴ Amano. Lilya line Adamu na Efa babembwike, Yehova asokolwele inshila aali no kupwishishamo ifyabipa ifyafumine muli bucipondoka bwabo. (Ukute. 3:15) Amano ya kwa Yehova yalimoneke sana muli filya fine acitile lilya line Adamu na Efa babembwike, e lyo na mu fyo panono panono alesokolwela ababomfi bakwe ifyo ali no kupwisha ifyabipa. (Rom. 11:33) Tapali nangu cimo icingalesha Lesa ukucita ifyo alefwaya pa kupwisha amafya. Nangu ca kutila mu calo mwaba imibele yabipa, inkondo, ukukanalangulukilako, bucintomfwa, ubukalushi, akapaatulula, no bumbimunda, Yehova ena alilanga ifibumbwa fyakwe ifyo amano yene yene yaba. Umusambi Yakobo atile: “Amano ayafuma ku muulu pa kubala yalenga umuntu ukuba uwasanguluka, e lyo yamulenga ukuba uwa mutende, uushipampamina fye pa cintu cimo, uwa cumfwila, uwa luse sana kabili yamulenga ukuba ne fisabo ifisuma, tayalenga umuntu ukuba na kapaatulula, nangu ukumulenga aba uwa bumbimunda.”—Yako. 3:17.

¹⁵ Ukutekanya no Kushishimisha. Abantu ababa abapwililika, e lyo nga tabalebembuka, nelyo ukupanga ifilubo, nga tacaishibikwa ukuti Yehova alitekanya sana kabili alashishimisha nga nshi. Apo Yehova mu kuitemenwa alilanga iyi mibele pa myaka iingi sana, cilangililo ca kuti alikwata sana iyi mibele iisuma nga nshi. Kanshi tufwile ukulamutasha icine cine. Umutumwa Petro alilandile bwino bwino ukutila “[tulemona] ukutekanya kwa kwa Shikulwifwe ukuti lipusukilo.”—2 Pet. 3:9, 15.

16. Mulandu nshi tufwile ukubela ne nsansa sana pali ifi Yehova aitemenwa ukutwelela?

¹⁶ Ukuitemenwa Ukwelela. Ifwe bonse tuli babembu, kabili tulaipununa imiku iingi. (Yako. 3:2; 1 Yoh. 1:8, 9) Kanshi tufwile ukulatasha Yehova pa fyo aitemenwa ukutwelela “nga nshi.” (Esa. 55:7) Tontonkanyeni na pali ici cishinka: Apo tufyalwa ababembu abashapwililika, tulomfwa ifyo cumfwika Lesa nga atwelela pa membu shesu. (Amalu. 51:5, 9, 17) Ukumfwa ifyo cumfwika Yehova nga atwelela, cilalenga twamutemenwako kabili tulafwaisha no kulamupashanya ilyo bambi batulufyanya.—Belengeni Abena Kolose 3:13.

Umulandu Icalo Cabipila

17, 18. Ni mu nshila nshi umo ukuteka kwa kwa Satana kwafililwa ukuteka bwino?

¹⁷ Icalo ca kwa Satana, ico umwine ateka, califilwa ukuwamya ifintu pa myaka iingi sana. Mu 1991, inyunshipepala ya The European yatile: “Bushe icalo calibipa? Ee, calibipa sana, lelo . . . te Lesa uwalenga ukuti cibipe, abalenga bantu babamo.” Aya mashiwi ya cine! Ilyo abafyashi besu aba kubalilapo basongelwe na Satana, basalilepo ukulatekwa no muntu ukucila ukulatekwa na Yehova. E fyo batampile imitekele iyafilwa ukuteka bwino abantu. Amafya no kucula ifyo abantu bakwata mu calo conse cilangililo ca kuti ukuteka kwa bantunse kwalifilwa.

¹⁸ Imitekele ya kwa Satana ifwaya abantu ukuba bakaitemwe. Lelo, bukaitemwe te kuti bucimfye ukutemwa, uko imitekele ya kwa Yehova yashimpwapo. Ukuteka kwa kwa Satana kwalifilwa ukwafwa abantu ukwikala bwino, ukuba ne nsansa, kabili kwalifilwa no kubacingilila. Ukuteka kwa kwa Yehova kwena calishininkishiwa ukuti e kwalungama! Bushe kwaliba ifya kumwenako muno nshiku ifilanga ici cishinka? Ee, e ko fyaba, nga fintu tukasambilila mu cipande cikonkelepo.

Ukuteka kwa kwa Yehova Caishibikwa Ukuti E Kwalungama!

“Uwapulamo e uteka mu bufumu bwa bantunse.”—DAN. 4:17.

1, 2. Milandu nshi imo iyalenga ukuti imitekele ya bantunse ifilwe ukuteka bwino?

UKUTEKA kwa bantunse kwalifilwa ukucitila abantu ifisuma! Takuli na kutwishika pali co. No mulandu cabela ifyo ni co abantu tabakwata amano ya kuteka bwino. Muli shino nshiku e mo cimoneke apabuuta ukuti nabafilwa pa mulandu wa kuti bakateka abengi ‘baba abaitemwa, abatemwa indalama, aba mataki, aba matutumuko, tababa na cishinka, tabafwaya fipangano, ba lwambo, tabailama, bankalwe, tabatemwa busuma, balafutuka abanabo, kabili baba aba cilumba.’—2 Tim. 3:2-4.

² Akale sana, abafyashi besu aba kubalilapo balikeene ukutekwa na Lesa. Ilyo bakeene bamwene kwati bakaba abantungwa. Lelo, ico bacitile calengele baletekwa na Satana. Imitekele yalubana iya bantunse abatungululwa na Satana “kateka wa pano calo,” iyateka abantu pa myaka 6,000, e yalenga ifintu fibipe sana pali ino nshita. (Yoh. 12:31) Icitabo cimo (The Oxford History of the Twentieth Century) calandile pa mikalile ya bantu muno nshiku aciti, buwelewele “ukulafwaya icalo icapwililika.” Calondolola ukuti: “Icalo capwililika te kuti cisangwe, kabili nga kwaba ukwesha ukucipanga, ifintu kuti fyabipilako fye, e lyo kuti kwaba imitekele ya mutitikisha, ne nkondo shabipisha.” Ici calangilila fye ukuti abantunse balifilwa ukuteka bwino!

3. Adamu na Efa ababula ukubembuka, kuti twatila Lesa nga atekele shani abantu?

³ Ala ca bulanda sana ukuti abafyashi besu aba kubalilapo balikeene ukutekwa na Lesa, kateka umusuma uwingabacitila ifisuma! Kwena tatwaishiba ifyo Yehova aali no kupekanya ukuteka kwakwe pe sonde nga ca kutila Adamu na Efa batwalilile ukuba aba cishinka kuli ena. Lelo, tatutwishika no kutwishika ukuti mu kuteka kwa kwa Lesa uko abantu bonse bafwaya, mwali no kuba ukutemwa kabili tamwali no kuba akapaatulula. (Imil. 10:34; 1 Yoh. 4:8) Nga kutontonkanya fye pa mano ya kwa Lesa ayapulamo, na kabili kuti twacetekela ukuti nga ca kutila abantunse bonse basalilepo ukulatekwa na Yehova, ne filubo fyonse ifyo abatungilila ukuteka kwa bantunse bacita, nga tafyabako. Ukuteka kwa kwa Lesa nga ‘kwalipeela ica mweo conse ifyo cifwaya.’ (Amalu. 145:16) Kuti twatila fye, nga kwaba e kuteka ukwafikapo. (Amala. 32:4) Ala ca bulanda sana ukuti abantunse balikeene ukulatekwa na Lesa!

4. Bushe Satana balimusuminisha ukucita fyonse ifyo alefwaya ilyo aleteka icalo?

⁴ Na lyo line, tatufwile ukulaba ukuti nangu ca kutila Yehova alisuminishe abantu ukulaiteka, tatala alekulukamo mu maka yakwe aya kuteka ifibumbwa fyakwe. Nangu fye ni mfumu ya ku Babiloni iya maka sana yalipatikishiwe ukwiluka ukuti “Uwapulamo e uteka mu bufumu bwa bantunse.” (Dan. 4:17) Mu kupita kwa nshita, Ubufumu bwa kwa Lesa bukalenga ukufwaya kwakwe kukacitwe. (Mat. 6:10) Ca cine ukuti Yehova pa nshita iinono alisuminisha Satana ukuba “lesa wa bwikashi buno” pa kuti cikashininkishiwe bwino ukuti imilandu iyo ulya uukaanya aimishe pa lwa mitekele ya kwa Lesa, ya bufi. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Nangu cibe fyo, Satana tacita ifintu ukucila pa fyo Yehova amusuminisha ukucita. (2 Imila. 20:6; linganyeniko Yobo 1:11, 12; 2:3-6) Kabili lyonse kulaba abantu bamo abasalapo ukulatekwa na Lesa nangu ca kuti bekala mu calo icitekwa no Mulwani mukalamba uwa kwa Lesa.

Ukuteka kwa kwa Lesa Pali Israele

5. Bushe abena Israele abene ba-ankwileko shani ku cipangano Lesa apangene na bo?

⁵ Ukutula mu nshita ya kwa Abele ukufika pa nshita uluko lwa bena Israele lwapangilwe, kwali abantu abengi abali ne citetekelo abalepepa Yehova e lyo no kunakila amafunde yakwe. (Heb. 11:4-22) Mu nshita ya kwa Mose, Yehova apangene icipangano na bamwana Yakobo, kabili aba e baishileba uluko lwa Israele. Mu 1513 B.C.E., abena Israele abene na bana babo balisumine ukuti Yehova e Kateka wabo ilyo batile: “Fyonse ifyo Yehova asosele twakulacita.”—Ukufu. 19:8.

6, 7. Bushe ukuteka kwa kwa Lesa pa bena Israele kwali shani?

⁶ Pali umulandu Yehova asalile abena Israele ukuba abantu bakwe. (Belengeni Amalango 7:7, 8.) Ico abasalile te mulandu wa kuti alefwaya fye ukulabasakamana. Ni co ishina lya kwa Lesa na bumulopwe bwakwe fyalibimbilwemo, kabili e fyacindamishe na sana. Uluko lwa bena Israele lwali no kuba e nte isha kulenga abantu ukwishiba ukuti Yehova e Lesa wa cine eka. (Esa. 43:10; 44:6-8) E ico Yehova aebele lulya luko ukutila: “Muli ba mushilo kuli Yehova Lesa wenu, kabili Yehova alimusala ukuba abantu bakwe, ukuba nge cipe cakwe ica mutengo, pa bantu na bantu bonse aba pano isonde.”—Amala. 14:2.

⁷ Ilyo Lesa aleteka abena Israele alishibe ukuti tabapwililika. Na lyo line, alibapeele amafunde ayapwililika ayalelanga imibele yapwililika iyo akwata. Amafunde Yehova abapeele ukupitila muli Mose yalilangile bwino bwino ukuti Lesa wa mushilo, alitemwa umulinganya, alafwaya ukwelela abantu, kabili alitekanya. Mu nshiku sha kwa Yoshua ne nkulo yakwe, abena Israele balyumfwilile amafunde ya kwa Yehova kabili baikele mu mutende no kuipakisha amapaalo ya kwa Lesa. (Yosh. 24:21, 22, 31) Ilya nshita ya bena Israele ilanga ukuti imitekele ya kwa Yehova yena yaliba bwino.

Ukuteka kwa Bantunse Malibu ya Kuilombela

8, 9. Bushe cintu nshi icabulamo amano ico abena Israele balombele, kabili finshi fyafuminemo?

⁸ Nangu cibe fyo, ilyo papitile inshita, abena Israele libili libili balekaana ukulatungululwa na Lesa kabili Lesa aleleka ukubacingilila. Lelo pa numa, abena Israele basukile balombela muli kasesema Samwele ukuti bakwate imfumu ya buntunse iya kubatungulula. Yehova aebele Samwele ukuti acite ifyo balefwaya. Lelo Yehova asosele no kuti: “Te iwe bakaana ukuba imfumu pali bena, lelo nine bakaana.” (1 Sam. 8:7) Nangu ca kutila Yehova alisuminishe uluko lwa bena Israele ukukwata imfumu ya buntunse, alibasokele ukuti ukusala ukulatekwa na bantu kwali no kubaletelela.—Belengeni 1 Samwele 8:9-18.

⁹ Ifyacitike filanga ukuti ifyo Yehova abebele fya cine. Ukutekwa ne mfumu ya buntunse kwalengele abena Israele ukukwata amafya ayakalamba, maka maka imfumu yabo nga yabula icishinka. Nga twatontonkanya pa fyacitikile abena Israele, te kuti tupape umulandu amabuteko ya bantunse abashaishiba Yehova ayabako pa myaka iingi yafililwa ukucitila abantu ifintu ifisuma ifibelelela. Kwena bapolitishani bamo balapepa kuli Lesa ukuti abapaale pa kuti bapange umutende ne cibote, lelo bushe Lesa kuti apaala abantu abashifwaya ukutekwa na ena?—Amalu. 2:10-12.

Uluko Ulupya Ulutekwa na Lesa

10. Mulandu nshi Lesa akaanine uluko lwa bena Israele ulo asalile no kupyanikishapo lumbi?

¹⁰ Abena Israele balikeene ukubombela Yehova muli bucishinka. Basukile bakaana Mesia, uwasubwa uwa kwa Lesa, na Yehova alibakeene kabili apekenye ukupyanikisha pali bena ibumba lya bantu abapanga uluko ulupya. E ico mu mwaka wa 33 C.E. icilonganino ca Bwina Kristu ica bakapepa ba kwa Yehova abasubwa calitendeke. Na kuba, cilya cilonganino, e cali uluko lupya ulwaletungululwa na Yehova. Paulo aitile cilya cilonganino ukuti “Israele wa kwa Lesa.”—Gal. 6:16.

11, 12. Kupalana nshi kwaba pa baletungulula abena Israele kale e lyo na batungulula “Israele wa kwa Lesa” lelo?

¹¹ Ishi nko shibili, e kutila uluko lwa bena Israele ulwa kale no luko lupya, e kutila “Israele wa kwa Lesa,” paliba umo shapusana no mo shalingana. Ukupusanako ku fyo abena Israele ba ku kale baali, ababa mu cilonganino ca Bwina Kristu tabakwata imfumu ya buntunse kabili tabakabila ukupeela amalambo ya nama pa membu shabo. Lelo uluko lwa bena Israele mumo lwalilingana ne cilonganino ca Bwina Kristu pantu na lo lwalikwete abakalamba nelyo baeluda. (Ukufu. 19:3-8) Aba baeluda ba Bwina Kristu tababa bakateka pa mukuni. Lelo, balacema icilonganino kabili balabombesha mu kuitemenwa mu kutungulula imilimo ya Bwina Kristu. Balasakamana bwino aba mu cilonganino, no kubapeela umucinshi bonse.—2 Kor. 1:24; 1 Pet. 5:2, 3.

¹² Ukulatontonkanya pa fyo Lesa aletungulula bwino abena Israele, kwalenga ababa muli “Israele wa kwa Lesa” e lyo na baba mu “mpaanga shimbi” ukulatasha sana Yehova pa fyo atungulula bwino abantu bakwe. (Yoh. 10:16) Ku ca kumwenako fye, ilyashi lya kale lilanga ukuti abantunse abaleteka abena Israele balelenga abo baleteka ukucita ifisuma nelyo ifyabipa. Ici cilenga abatungulula mu filonganino fya Bwina Kristu ukwishiba ukuti nangu ca kutila tabateka abantu nga ishamfumu sha mu Israele, bafwile baba ne citetekelo ico bambi bengapashanya.—Heb. 13:7.

Ifyo Yehova Ateka Muno Nshiku

13. Cintu nshi icacindamisha icacitike mu 1914?

¹³ Abena Kristu muno nshiku baleshimikila ukuti ukuteka kwa bantunse kwalapwa nomba line. Mu 1914, Yehova alimike Ubufumu mu muulu ubutekwa ne Mfumu iyo asonta, Yesu Kristu. Lilya line abikile Yesu pa bufumu, alimupeele na maka ya ‘kucimfya no kupwishishisha ukucimfya kwakwe.’ (Ukus. 6:2) Iyi Mfumu ipya iyo basontele bayebele ukuti: “Kabiye ulecimfya mu kati ka balwani bobe.” (Amalu. 110:2) Lelo ica bulanda ca kuti inko shalikaaninina fye ukuinashisha ku kuteka kwa kwa Yehova. Shitwalilila ukucita ifintu kwati “takwaba Yehova.”—Amalu. 14:1.

14, 15. (a) Bushe Ubufumu bwa kwa Lesa bututeka shani muno nshiku, kabili pa mulandu wa ici, fipusho nshi twingaipusha? (b) Ni muli finshi ukuteka kwa kwa Lesa kumonekela ukuti kwaliwamisha na muno nshiku?

¹⁴ Bamo Abena Kristu basubwa ababa muli “Israele wa kwa Lesa” bacili pe sonde, kabili apo ni bamunyina ba kwa Yesu, batwalilila ukuba “inkombe ishibomba umulimo wa kwa Kristu.” (2 Kor. 5:20) Balisontwa ukuba umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, ukulapeela ifya kulya fya ku mupashi ku basubwa na kwi bumba lya Bena Kristu ililekulilako sana ababa ne subilo lya kwikala ku ciyayaya pe sonde. (Mat. 24:45-47; Ukus. 7:9-15) Icilanga ukuti Yehova alepaala umusha wa cishinka fya ku mupashi ifyo bakapepa ba cine baipakisha.

¹⁵ Ifwe bonse umo umo tufwile ukuipusha ati: ‘Bushe nalishiba bwino bwino imilimo mfwile ukubomba mu cilonganino ca Bwina Kristu? Bushe ndatungilila bwino sana ubutungulushi bwa kwa Yehova? Bushe ndomfwa bwino ukulatekwa no Bufumu bwa kwa Yehova? Bushe naliba no mupampamina wa kwebako bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ukulingana na maka yandi?’ Ifwe bonse, tulaitemenwa ukulakonka ubutungulushi bwe Bumba Litungulula kabili tulomfwila baeluda mu filonganino. Ilyo tucita ifi, tulanga ukuti twalitemwa ubutungulushi bwa kwa Lesa. (Belengeni AbaHebere 13:17.) Ukuba abaitemenwa ukunakila ubutungulushi bwa kwa Lesa kwalenga ukuti tube abaikatana mwi sonde lyonse. Uku kwikatana kwaba cintu caibela muli cino calo umo abantu bashaikatana. Ukunakila ubutungulushi bwa kwa Lesa na kabili kwalenga tube abantu ba mutende kabili abalungama kabili cilalenga Yehova ukucindikwa. Ne ci cilangililo ca kuti ukuteka kwa kwa Lesa kwaliwamisha ukucila ukuteka ukuli konse.

Ukuteka kwa kwa Yehova Kwacimfya

16. Cinshi ico abantu bonse bafwile ukucita muno nshiku?

¹⁶ Inshita ilepalamina lubilo lubilo iya kupwisha imilandu iyatendeke mu Edeni. E ico, ino ine e nshita ya kuti abantu basalepo. Cila muntu afwile ukusalapo nga alefwaya ukulatekwa na Yehova nelyo ukutwalilila ukulatekwa na bantunse. Kanshi natukwata ishuko lya kwafwa abafuuka ukuti basalepo ukulatekwa na Yehova. Nomba line, pa Armagedone, ukuteka kwa kwa Yehova kuli no kufumyapo ukuteka konse ukwa bantunse ukusongwa na Satana. (Dan. 2:44; Ukus. 16:16) Ukuteka kwa bantunse kuli no konaulwa, kabili Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kulateka isonde lyonse. E ico cikeshibikwa umupwilapo ukuti ukuteka kwa kwa Yehova e kwalungama.—Belengeni Ukusokolola 21:3-5.

17. Fintu nshi ifisuma ifilenga abafuuka ukusala imitekele iisuma?

¹⁷ Bonse abashilasala ukulatekwa na Yehova bafwile ukutontonkanya sana pa fisuma ifyo ukuteka kwa kwa Lesa kukacitila abantunse. Ukuteka kwa bantunse kwalifilwa ukupwisha bumpulamafunde, no kusansa kwa tupondo. Ukuteka kwa kwa Lesa kukafumyapo abantu babipa bonse pe sonde. (Amalu. 37:1, 2, 9) Ukuteka kwa bantunse e kwalenga kube inkondo sha mutatakuya, lelo ukuteka kwa kwa Lesa kukalenga “inkondo ukupwa ukufika ku mpela sha pano isonde.” (Amalu. 46:9) Na kuba ukuteka kwa kwa Lesa kukalenga pakabe umutende pa bantu ne nama! (Esa. 11:6-9) Ubupiina ne nsala e fyo abantu baculako sana mu kuteka kwa bantunse, lelo ukuteka kwa kwa Lesa kukafipwisha. (Esa. 65:21) Nangu fye ni bakateka abantunse abafwaya ukucitila abantu babo ifisuma balifilwa ukufumyapo ukulwala ne mfwa, lelo mu kuteka kwa kwa Lesa, abakote na balwala bakaba na maka ya bulumendo. (Yobo 33:25; Esa. 35:5, 6) Ala isonde likaba paradaise umo na bafwa bakabuuka.—Luka 23:43; Imil. 24:15.

18. Kuti twalanga shani ukuti twalicetekela ukutila ukuteka kwa kwa Lesa e kuteka fye ukusuma?

¹⁸ Ukuteka kwa kwa Lesa kukafumyapo ifyabipa fyonse ifyo Satana aleta ukutampa lilya line atunkile abafyashi besu aba kubalilapo ukupondokela Kabumba wabo. Na kabili tontonkanyeni pali ici cishinka, Satana alyonaula ifintu pa myaka 6,000, lelo Lesa ena ukubomfya Kristu akawamya ifintu fyonse mu myaka fye 1,000! Ala ici, cilangililo ca kuti ukuteka kwa kwa Lesa e kuteka fye ukusuma! Apo tuli Nte sha kwa Lesa wesu, twalisumina ukuti e Kateka wesu. E ico kanshi, lekeni mu mikalile yesu cila bushiku, na kuba cila nshita, tulelenga ukuti tuli bakapepa ba kwa Yehova, no kuti tutekwa no Bufumu bwakwe, e lyo kabili tulomfwa ne cilumba pa kuba Inte shakwe. Kabili lekeni lyonse tule-ebako abengakutika ukuti ukuteka kwa kwa Yehova e kuteka kwawamisha nga nshi.