Mwipeela Kaseebanya Apa Kwikala

‘Mwileka [Kaseebanya] ashukile akashita kakumutwala mwi tunko.’—ABENA EFESE 4:27, Icipangano Cipya.

1. Mulandu nshi abengi bamwena kwati Kaseebanya tabako?

PA MYAKA iingi nga nshi abantu abengi baletontonkanya ukuti Kaseebanya alikwata insengo na mabondo. Baleti afwala insalu iyakashika e lyo alikwata na cifoloko ico atunkwilako ababifi pa kubapoosa mu mulilo wa helo. Lelo ifi, te fyo Baibolo isambilisha. Na lyo line, ici cisambilisho calenga abantu abengi balemona kwati Kaseebanya tabako nelyo ukutontonkanya ukuti ili shiwi lilosha ku bubifi ubwaba mu mitima ya bantu.

2. Bushininkisho nshi ubwa mu Malembo ubulanga ukuti Kaseebanya eko aba?

² Mu Baibolo mwaba ubushininkisho bwa kwa nsangwapo ubulangilila ukuti Kaseebanya eko aba. Yesu balemonana na Kaseebanya ilyo bali ku muulu kabili na lintu aishile pe sonde alilandile nankwe. (Yobo 1:6; Mateo 4:4-11) Nangu ca kutila Amalembo tayasokolola ishina lya ici cibumbwa, yamwita ukuti Kaseebanya (icipilibula “Uwa lwambo”) pantu alabepesha Lesa ubufi. Na kabili, etwa Satana (icipilibula “Uukaanya”), ico alakaanya Yehova. Satana Kaseebanya aletwa no kuti “icisoka ca pa kutendeka,” nalimo pa mulandu wa kuti abomfeshe insoka pa kubepa Efa. (Ukusokolola 12:9; 1 Timote 2:14) Na kabili etwa “umubifi.”—Mateo 6:13.a

3. Lipusho nshi twalalandapo?

³ Fwe babomfi ba kwa Yehova tatufwaya nangu panono ukupashanya Satana, umulwani mukalamba uwa kwa Lesa wa cine. Kanshi, tulingile ukumfwila ukufunda kwa mutumwa Paulo ukutila: ‘Mwileka [Kaseebanya] ashukile akashita kakumutwala mwi tunko.’ (Abena Efese 4:27, Icipangano Cipya) Nomba, mibele nshi iya kwa Satana iyo tushilekabila ukupashanya?

Tekwesha Ukupashanya Wishi wa Lwambo

4. Bushe “umubifi” abepeshe shani Lesa?

⁴ Calilinga ukwita uyu “mubifi” ukuti Kaseebanya pantu wa lwambo. Ulwambo kubepesha umuntu ubufi ica kuti mwamonawila ne shina lyakwe ilisuma. Lesa aebele Adamu ukuti: “Umuti wa kulengo kwishibo busuma no bubi te kuti ulyeko: pantu mu bushiku walyako ukufwa ukafwa.” (Ukutendeka 2:17) Adamu alyebeleko Efa ulwa ili funde lya kwa Lesa, lelo Kaseebanya abomfeshe insoka ukweba Efa ukuti: “Ukufwa tamwakafwe; pantu Lesa aliishibo kuti mu bushiku mukalyako, e mukashibulwa amenso yenu, kabili mukaba nge milungu, abaishibo busuma no bubi.” (Ukutendeka 3:4, 5) Ubu bwali bufi bwafiita fititi ubo Satana abepeshe Yehova Lesa!

5. Mulandu nshi Diotrefe alingile ukulubulula pa lwambo alecita?

⁵ Abena Israele babakonkomeshe ukuti: “Wilapitana mu bantu bobe ku kucito lwambo.” (Ubwina Lebi 19:16, NW) Ilyo umutumwa Yohane alelanda pa muntu wa lwambo atile: “Nalembele fimo ku cilonganino, lelo Diotrefe, uwatemwa ukuba uwa ntanshi pali bene, tapokelela no mucinshi conse icifuma kuli ifwe. E ico, nga naisa, nkebukisha imilimo yakwe iyo atwalilila ukucita, pa kutubwabwatila ifyebo fya bubifi.” (3 Yohane 9, 10) Diotrefe aleamba Yohane, kanshi e mulandu wine alingile ukulubulula. Kwena takuli Umwina Kristu uwingafwaya ukuba nga Diotrefe no kupashanya Satana, wishi wa lwambo!

6, 7. Mulandu nshi tushilingile ukwamba abanensu?

⁶ Ilingi line, ababomfi ba kwa Yehova balabamba no kubabepesha ubufi. ‘Bashimapepo bakalamba na bakalemba baliminine balapeela [Yesu] imilandu na maka.’ (Luka 23:10) Shimapepo Mukalamba Anania na bambi balibepeshe Paulo ubufi. (Imilimo 24:1-8) E lyo Baibolo ilanda pali Satana ukuti ‘alabepesha bamunyinefwe, alababepesha akasuba no bushiku ku cinso ca kwa Lesa wesu!’ (Ukusokolola 12:10) Bamunyinefwe abo babepesha ubufi Bena Kristu basubwa ababa pali lino isonde muno nshiku sha kulekelesha.

⁷ Umwina Kristu onse tafwile ukulayamba umunankwe nelyo ukumubepesha ubufi. Lelo, ici kuti cacitika nga ca kutila twatendeka ukushinina umunensu ilyo tushishibe ifishinka fyonse. Mu Mafunde ya kwa Mose, ukube nte ya bufi kwali mulandu wa kufwilapo. (Ukufuma 20:16; Amalango 19:15-19) E lyo pa fintu ifya muselu kuli Yehova paba ne “nte ya bufi iilande fya bufi.” (Amapinda 6:16-19) Kanshi, ifwe tatufwile ukupashanya wishi wa lwambo.

Tekwesha Ukupashanya iyi Nkomi

8. Bushe Kaseebanya aishileba shani ‘inkomi ya bantu ukufuma fye pa kutendeka’?

⁸ Kaseebanya ni nkomi. Yesu atile: “Ulya ni nkomi ya bantu ukufuma na pa kutendeka.” (Yohane 8:44) Satana aishileba inkomi ilyo atunkile Adamu na Efa ukupondokela Lesa. Aletele imfwa pa bantunse ba kubalilapo na pa bana babo. (Abena Roma 5:12) Twamona ukuti ububifi ubwaba mu mitima ya bantu te kuti bukwate imibele, muntu fye e wingakwata imibele ya musango yu.

9. Ukulingana ne fyo calembwa pali 1 Yohane 3:15, bushe kuti twaba shani inkomi?

⁹ Ifunde limo pa Mafunde Ikumi ayapeelwe ku bena Israele litila: “Wilatala misoka.” (Amalango 5:17) Umutumwa Petro alembele Abena Kristu ukuti: “Umo uwa muli imwe ecula nga kepaya.” (1 Petro 4:15) E co kanshi fwe babomfi ba kwa Yehova te kuti twipaye abanensu. Nomba nga twalipata Umwina Kristu munensu ica kutila nga afwa kuti twatemwa no kutemwa, ninshi twaliba no mulandu kuli Lesa. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Onse uwapata munyina ni kepaya, kabili mwalishiba ukuti kepaya takwete ubumi bwa muyayaya ukwikala muli wene.” (1 Yohane 3:15) Abena Israele babakonkomeshe ukuti: “Wilapata munonko mu mutima obe.” (Ubwina Lebi 19:17) Kanshi natuleyangufyanya ukupwisha ubwafya ubo twingakwata no wasumina munensu pa kuti Satana inkomi tonawile umutende waba pali ifwe.—Luka 17:3, 4.

Iminineni ndi ku Kulwisha Wishi wa Bufi

10, 11. Cinshi tulingile ukucita pa kuti twiminine ndi ku kulwisha Satana, wishi wa bufi?

¹⁰ Kaseebanya wa bufi. Yesu atile: “Ilyo alanda ubufi, alanda ifya mu mutima wakwe, pantu wa bufi kabili e wishi wa bufi.” (Yohane 8:44) Satana alibepele Efa, lelo Yesu wena aishile mu calo ku kushimika icine ubunte. (Yohane 18:37) Fwe bakonshi ba kwa Kristu nga tulefwaya ukwiminina ndi ku kulwisha Kaseebanya tatufwile ukulabepa ubufi nelyo ukufinsha bambi. Tulingile ‘ukusose cine.’ (Sekaria 8:16; Abena Efese 4:25) “Yehova, Lesa wa cishinka” apaala ababomfi bakwe abasose cishinka. Ababifi te kuti babe ababomfi bakwe.—Amalumbo 31:5; 50:16; Esaya 43:10.

¹¹ Ifwe twalilubuka ku kubepa ubufi pantu twalishiba icine ca mu Baibolo. Nga ca kuti twalitemwa ubu buntungwa, ninshi tufwile ukulakonka ubuKristu, e kuti “inshila ya cine.” (2 Petro 2:2; Yohane 8:32) Amasambilisho ya buKristu yonse yapanga “icine ca mbila nsuma.” (Abena Galatia 2:5, 14) Ipusukilo lyesu lyashintilila pa ‘kulaenda mu cine,’ e kuti ukwiminina ndi mu cine no kulwisha “wishi wa bufi.”—3 Yohane 3, 4, 8.

Kaaneni Umusangu Mwine Mwine

12, 13. Bushe tulingile ukumona shani abasangu?

¹² Kaseebanya pa kubala ali mu cine. Yesu atile Kaseebanya “taiminine ndi mu cine, pantu muli wene tamwaba cine.” (Yohane 8:44) Uyu musangu mwine mwine aiminina pa kulwisha “Lesa wa cishinka.” Abena Kristu ba kubalilapo baliketwe “mu citeyo ca kwa Kaseebanya,” nalimo ici cacitike lintu abalufishe pa kubafumya ku cine. E mulandu wine Paulo akonkomeshe Timote ukubafunda mu kunakilila pa kuti bengafuma mu citeyo ca kwa Satana no kuba aba bumupashi na kabili. (2 Timote 2:23-26) Na kuba, cisuma ukwiminina ndi mu cine pa kuti tatwiketwe mu citeyo ca busangu.

¹³ Abantunse ba kubalilapo baishileba abasangu lintu bakutike kuli Kaseebanya no kusumina ubufi ababepele. Kanshi, tatulingile ukukutika ku basangu, ukubelenga impapulo shabo, nelyo kubelenga ifyebo ifyo batuma pa Intaneti. Nga twalitemwa Lesa ne cine ca mu Baibolo, tatwakacite ica musango yo. Tatulingile ukupokelela abasangu mu mayanda yesu nelyo ukubaposha, pantu ukucite fi kuti kwalenga ‘twakumako ku milimo yabo iya bubifi.’ (2 Yohane 9-11) Shi twikanakila ku bufi bwa kwa Kaseebanya pa kufuma mu ‘nshila ya cishinka’ no kukonka bakasambilisha wa bufi abafwaya ukuleta ‘amafundisho ya bufi’ no ‘kulatucenjesha pa kulatufunda ifyebo fya bufi.’—2 Petro 2:1-3, Icipangano Cipya.

14, 15. Kusoka nshi uko Paulo asokele baeluda ba ku Efese na Timote uo alebomba nankwe?

¹⁴ Paulo aebele baeluda ba ku Efese ukuti: “Muleyangwa mwe bene no mukuni onse, uo umupashi wa mushilo wamusontapo ukuba bakangalila, ku kucema icilonganino ca kwa Lesa, ico ashitile ku mulopa wa Mwana wakwe wine. Ninjishiba ukuti ilyo nkafumapo imimbulu ya kutakanya ikengila muli imwe kabili tayakatentembe umukuni, kabili muli imwe bene mukema abantu abakalalanda ifyapotama ku kukula abasambi babakonke.” (Imilimo 20:28-30) Mu myaka yakonkelepo, abasangu ba musango yu balimine kabili ‘balelanda ifyapotama.’

¹⁵ Mu 65 C.E., umutumwa Paulo akonkomeshe Timote ‘ukulalungika bwino icebo ca cine.’ Paulo alembele ukuti: “Lelo talukako ku milandile ya buwelewele iikowesha ica mushilo; pantu bakalundulukilako fye mu kukanapepa, kabili icebo cabo cikasalangana nge mpwalonda. Humenai na Filete e bamo pali aba. Aba bene bantu balipaasuka ku cine, pa kusoso kuti ukubuuka kwa bafwa kwalicitika kale; kabili balewisha icitetekelo ca bamo.” Kanshi ubusangu bwalitendeke! Paulo alundilepo no kuti: “Pali fyonse ifyo, umufula wakosa uwa kwa Lesa walikalilila.”—2 Timote 2:15-19.

16. Nangu ca kuti umusangu mwine mwine alatubepesha ubufi, mulandu nshi twabela aba cishinka kuli Lesa na ku Cebo cakwe?

¹⁶ Ilingi line Satana alabomfya ubusangu pa kuti engakowesha ukupepa kwa cine, lelo alifilwa. Cali nalimo mu mwaka wa 1868, ilyo Charles Taze Russell atendeke ukuceceta ifisumino ifyo aba mu Kristendomu balekonka pa myaka iingi kabili asangile ukuti mwali ifilubo ifingi mu fyo balelondolola Baibolo. Russell pamo na bambi abalefwaya ukwishibe cine batendeke ukulasambilila Baibolo ku Pittsburgh, mu Pennsylvania, ku U.S.A. Ilyo papitile imyaka nalimo 140, ababomfi ba kwa Yehova balishibe sana icine kabili balitemenwe nga nshi Lesa ne Cebo cakwe. Te mulandu no bufi ubo umusangu mwine mwine atubepesha, bumupashi bwe bumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka bwalyafwa Abena Kristu ba cine ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova na ku Cebo cakwe.—Mateo 24:45.

Mwileka Bakateka ba Muli Cino Calo Bakwate Amaka Pali Imwe

17-19. Bushe icalo icalala mu maka ya kwa Kaseebanya cinshi, kabili mulandu nshi tushilingile ukucitemenwa?

¹⁷ Inshila na imbi iyo Satana eseshamo ukuti twikatwe mu citeyo cakwe kututunka pa kuti tutemwe icalo, e kuti abantu abashalungama kabili abataluka kuli Lesa. Yesu aitile Kaseebanya ukuti ni “kateeka wa pano calo” kabili asosele no kuti: “Takwete maka pali ine.” (Yohane 14:30) Ala twikaleka Satana akakwate amaka pali ifwe! Lelo, twalishiba ukuti “icalo conse calaala mu maka ya [uyu] mubifi.” (1 Yohane 5:19) E mulandu wine Kaseebanya alefwaila ukupeela Yesu “amabufumu yonse aya pano calo” nga ca kutila fye alimupepele. Lelo, Umwana wa kwa Lesa alikeene na maka ukucite ca musango yo. (Mateo 4:8-10) Icalo icaba mu maka ya kwa Satana calipata abakonshi ba kwa Kristu. (Yohane 15:18-21) E mulandu wine umutumwa Yohane atusokela ukuti tatulingile ukutemwe calo!

¹⁸ Yohane alembele ukuti: “Mwilatemwa icalo nelyo ifya mu calo. Ngo muntu atemwa icalo, ninshi ukutemwa Shifwe tamwaba muli wene; pantu fyonse ifya mu calo, ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, na mataki ya fya mikalile ya bantu, tafyafuma kuli Shifwe lelo fyafuma pano calo. Kabili, icalo cileya no lunkumbwa lwa ciko, lelo uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:15-17) Tatufwile ukutemwe icalo pantu imibele ya ba mu calo ya bumubili kabili yalipusana nga nshi ne fipimo fya kwa Yehova Lesa.

¹⁹ Nga ca kuti twalitemwe calo, cinshi tulingile ukucita? Tulingile ukupepa kuli Lesa pa kuti atwafwe ukucimfya ubu bwafya no lunkumbwa ulwaba muli ici calo. (Abena Galatia 5:16-21) Tukalaesha na maka ukuisunga “ababula akalema ku fya pano calo” nga tuleibukisha ukuti “ifimipashi fya bubifi” ifishimoneka e fiteeka icalo, e kuti abantunse abashalungama.—Yakobo 1:27; Abena Efese 6:11, 12; 2 Abena Korinti 4:4.

20. Mulandu nshi twingasosela ukuti “tatuli ba pano calo”?

²⁰ Yesu alandile ulwa basambi bakwe ukuti: “Tabali ba pano calo, ifyo na ine nshili wa pano calo.” (Yohane 17:16) Abena Kristu basubwa na banabo abaipeela kuli Lesa balabombesha ukuipatula kuli ici calo no kuisunga aba busaka mu mibele na ku mupashi. (Yohane 15:19; 17:14; Yakobo 4:4) Ici calo cishalungama calitupata pa mulandu wa kuti tulaipatula kuli cena kabili tuli ‘bakashimikila wa bulungami.’ (2 Petro 2:5) Ca cine, twikala pamo na bantu abalalelale, abacende, abapuupu, abapepa utulubi, aba bufi, kabili bacakolwa. (1 Abena Korinti 5:9-11; 6:9-11; Ukusokolola 21:8) Lelo ifwe tatupokelelako “umupashi wa pano calo” pantu tatutungululwa ne yi mibele yabipa.—1 Abena Korinti 2:12.

Mwipeela Kaseebanya apa Kwikala

21, 22. Bushe kuti mwaumfwila shani ukufunda kwa kwa Paulo ukwaba pa Abena Efese 4:26, 27?

²¹ Mu nshita ya kuti tuletungululwa no “mupashi wa calo,” tutungululwa no mupashi wa kwa Lesa uutulenga ukuba ne mibele pamo ngo kutemwa no kuilama. (Abena Galatia 5:22, 23) Iyi mibele ilatwafwa ukushipikisha ukusansa uko Satana aleta pa citetekelo cesu. Afwaya ifwe ‘ukukalipa pa kuti tucite ububi,’ lelo umupashi wa kwa Lesa utwafwa ‘ukuleka ubukali bweka no kutaluka ku cipyu.’ (Amalumbo 37:8, NW) Kwena, limo limo kuti twakalipa, lelo umutumwa Paulo atufunda ukuti: “Kalipeni, lelo mwibembuka; mwileka akasuba kawe mucili abakalifiwa, kabili mwipeela Kaseebanya apa kwikala.”—Abena Efese 4:26, 27.

²² Nga ca kuti twatwalilila ukukalipa kuti twasuka twabembuka, na kabili kuti twaleka Kaseebanya ukushukila aka kashita ku kuleta amalekano mu cilonganino nelyo ukutulenga ukucite cabipa. Kanshi, nga twapusana na banensu, tulingile ukupwisha ubwafya bwangu bwangu kabili mu nshila iitemuna Lesa. (Ubwina Lebi 19:17, 18; Mateo 5:23, 24; 18:15, 16) E ico, kanshi, natuletungululwa no mupashi wa kwa Lesa, lyonse ukulailama pa kuti ubukali tabutulengele ukuba ne cipyu, ukusasuka, nangu ukuba ne mpatila.

23. Mepusho nshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

²³ Natulanda pa mibele imo iya kwa Kaseebanya iyo tushilingile ukupashanya. Nomba bamo kuti balayipusha abati: Bushe tulingile ukutiina Satana? Mulandu nshi aletela ukupakasa pa Bena Kristu? Kabili kuti twacita shani pa kuti Kaseebanya tatwanshishe?

[Futunoti]

Kaaneni Kaseebanya, Na O Akamufulumuka!

“Nakileni Lesa; lelo kaaneni Kaseebanya, na o akamufulumuka.”—Yakobo 4:7.

1, 2. (a) Mibele nshi iya kwa Kaseebanya iyalandwapo mu mashiwi ayaba muli Esaya icipandwa 14? (b) Mepusho nshi twalalandapo?

KASEEBANYA wa cilumba sana. Kuti twamwena icilumba cakwe mu mashiwi ayo kasesema wa kwa Lesa Esaya alembele. Imyaka ukucila pali 100 ilyo icalo ca Babiloni cishilaba icalo cakwatisha amaka, Esaya alembele kwati abantu ba kwa Yehova bale-eba “imfumu ya Babele” ukuti: “We wasosele mu mutima obe, auti, Nkanina nkaya mu muulu, nkatumpule cipuna candi ca bufumu ukucila pa ntanda sha kwa Lesa [ishamfumu sha mu lupwa lwa kwa Davidi], . . . nkapalana no Wapulamo!” (Esaya 14:3, 4, 12-15; Impendwa 24:17) Umutima wa cilumba uwa “mfumu ya Babele” walipalana sana no mutima wa kwa Satana, “lesa wa bwikashi buno.” (2 Abena Korinti 4:4) Kanshi impela ya kwa Satana ikaba iya museebanya nga filya cali ku mpela ya shamfumu sha mu Babiloni.

² Nomba, apo fye Kaseebanya eko aba, tulingile ukutontonkanya pali aya mepusho: Bushe tulingile ukulatiina Satana? Mulandu nshi atunkila abantu ukupakasa Abena Kristu? Bushe kuti twacita shani pa kuti Kaseebanya tatwanshishe?

Bushe Tulingile Ukutiina Kaseebanya?

3, 4. Mulandu nshi Abena Kristu basubwa na banabo bashitiinina Kaseebanya?

³ Amashiwi ya kwa Yesu ayasangwa pa Ukusokolola 2:10 yalakosha sana Abena Kristu basubwa, yatila: “Witiina ifyo walaswa uculeko. Moneni! Kaseebanya akulapoosa bamo pali imwe mu cifungo ukuti mukeshiwe umupwilapo, no kuti mukabe mu bucushi inshiku ikumi (10). Ube uwa cishinka ukufika na ku mfwa, na ine nkakupeela icilongwe ca bumi.” (Ukusokolola 2:10) Abena Kristu basubwa na banabo abakwata isubilo lya kwikala pe sonde tabatiina Kaseebanya. Ukushipa kwa musango yu te kwa cifyalilwa fye. Tabatiina Kaseebanya pa mulandu wa kuti batiina Lesa kabili ‘booba mu cintelelwe ca mapindo yakwe.’—Amalumbo 34:9; 36:7.

⁴ Abasambi ba kwa Yesu aba kubalilapo balishipile, kabili bali aba cishinka ukufika na ku mfwa te mulandu ne fyo baculile. Tabaletiina Satana Kaseebanya pantu balishibe ukuti Yehova talekelesha aba cishinka kuli Wena. Na lelo line, ilyo Abena Kristu basubwa na banabo abaipeela kuli Lesa balepakaswa, batwalilila fye ukuba aba cishinka. Nangu cibe fyo, umutumwa Paulo atile Kaseebanya kuti alenga imfwa ya Mwina Kristu. Bushe ici cilingile ukutuletela umwenso?

5. Cinshi tusambilila pa AbaHebere 2:14, 15?

⁵ Paulo atile Yesu ‘alikuminweko ku mulopa no mubili’ “ukuti mu mfwa yakwe onaule uukwete amaka ya kulenga imfwa, e kutila, Kaseebanya; no kuti alubule bonse abateekelwe mu busha ubumi bwabo bonse pa mulandu wa kutiine mfwa.” (AbaHebere 2:14, 15) Apo Satana e ‘wakwata amaka ya kulenga imfwa,’ aishiletendeka ukutungulula Yuda Iskariote kabili aishilebomfya ne ntungulushi sha baYuda na bena Roma ukwipaya Yesu. (Luka 22:3; Yohane 13:26, 27) Lelo, ukupitila mu mfwa yakwe iya kuipeela ilambo, Yesu alalubula abantu ababembu mu minwe ya kwa Satana kabili alenga ukuti ku ntanshi tukabe no bumi bwa muyayaya.—Yohane 3:16.

6, 7. Bushe ni mu nshila nshi Satana abela na maka ya kulenga imfwa?

⁶ Bushe ni mu nshila nshi Satana abela na maka ya kulenga imfwa? Ukutula fye apo Satana atendekele ukucita ifyabipa, ubufi no butungulushi bwakwe fyalilenga abengi ukufwa. Ici cacitike lintu Adamu abembwike no kwambukisha ulubembu ne mfwa ku bantunse bonse. (Abena Roma 5:12) Na kabili, abantu ba kwa Satana aba pano calo balapakasa ababomfi ba kwa Yehova, limo limo no kubepaya fye nge fyo bacitile na kuli Yesu Kristu.

⁷ Nomba, tatulingile ukutontonkanya ukuti Kaseebanya kuti alenga imfwa ya muntu onse uo alefwaya ukwipaya. Lesa alacingilila ababomfi bakwe kabili takaleke Satana ukulofya bakapepa ba cine bonse pe sonde. (Abena Roma 14:8) Ca cine, Yehova alaleka abantu bakwe ukupakaswa, kabili alaleka fye no kuti bamo bafwe pa mulandu wa kusansa kwa kwa Kaseebanya. Lelo, Amalembo yalapeela isubilo ilisuma nga nshi ilya kubuuka kuli bonse ababa mwi “buuku lya kwibukisha” ilya kwa Lesa. Kabili Satana te kuti acilikile uku kubweshiwa ku mweo na kabili!—Malaki 3:16; Yohane 5:28, 29; Imilimo 24:15.

Icilenga Ukuti Satana Aletupakasa

8. Mulandu nshi Kaseebanya apakashila ababomfi ba kwa Lesa?

⁸ Umulandu Satana atupakashila ni co tuli babomfi ba kwa Lesa aba cishinka. Ico afwaya, kunenuna icitetekelo cesu. Twalikwata bucibusa busuma na Shifwe uwa mu muulu, kanshi Satana alafwaisha ukonaula ubu bucibusa bwesu na Lesa. Ici tacitupapusha. Mu Edeni, Yehova asobele ukuti pakaba ubulwani pa kati ka “mwanakashi” wa mampalanya na pa “nsoka” e lyo na pa kati ka “bufyashi” bwakwe no bwa nsoka. (Ukutendeka 3:14, 15) Amalembo yeta Kaseebanya ukuti “icisoka ca pa kutendeka” kabili yasokolola ukuti inshita yakwe inono kabili aba ne cipyu icikalamba. (Ukusokolola 12:9, 12) Apo ubulwani pa kati ka “bufyashi” bwa nsoka no bwa mwanakashi bwalitwalilila, ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka balingile ukwenekela ukupakaswa. (2 Timote 3:12) Nomba, ino nshita mufwile mwaishiba icilenga ukuti Satana aletupakasa.

9, 10. Mulandu nshi Kaseebanya aimya, kabili wayampana shani ku fyo abantu bacita?

⁹ Kaseebanya alimya umulandu wa bumulopwe. Na cimbi icayampana sana no yu mulandu ni filya atwishike nga ca kutila abantu kuti baba aba cishinka kuli Kabumba wabo. Satana alipakese Yobo umulungami. Mulandu nshi? Alefwaya ukupwisha bucishinka bwa kwa Yobo kuli Yehova. Pali kalya kashita, Kaseebanya abomfeshe umukashi wa kwa Yobo na “bakasansamusha ba kukalifya” batatu. Nge fyo tubelenga mwi buuku lya kwa Yobo, Kaseebanya alisonsombele Lesa, aleti takuli umuntu uwingatwalilila ukuba uwa cishinka kuli Lesa nga ca kutila Satana amwesha. Lelo, Yobo atwalilile ukuba uwa cishinka ukushinina ukuti Satana wa bufi. (Yobo 1:8–2:9; 16:2; 27:5; 31:6, NW) Na lelo line Satana alapakasa Inte sha kwa Yehova pa kuti fye baleke ukuba aba cishinka kuli Yehova, e lyo akatile ukutunga kwakwe kwa cine.

¹⁰ Ukwishiba ukuti Kaseebanya atupakashila pa mulandu wa kuti tuleke ukuba aba cishinka kuli Yehova kulingile ukutwafwa ukuba abashipa kabili abakosa. (Amalango 31:6) Lesa wesu e Kateka uwakwatisha amaka, kanshi akatwafwa ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli wena. E ico, lyonse natutwalilile ukuba aba cishinka no kulenga umutima wa kwa Yehova ukusekelela pa kuti akasuke uumuseebanya, Satana Kaseebanya.—Amapinda 27:11.

“Tupokololeni ku Mubifi”

11. Bushe ukupepa ukuti “mwitutwala mu kutunkwa” kwalola mwi?

¹¹ Tacayanguka ukutwalilila ukuba uwa cishinka; cikabila ipepo lya mukoosha. Ne cingatwafwa sana mashiwi yaba mwi pepo lya cilangililo. Yesu atile: “Mwitutwala mu kutunkwa, lelo tupokololeni ku mubifi.” (Mateo 6:13) Yehova tatutunka ukuti tubembuke. (Yakobo 1:13) Lelo, Amalembo limo limo yalanda kwati e ulecita ifintu nelyo e ulelenga ukuti ficitike, nomba umo yalosha, ni mu kuti alasuminisha ukuti ifyo fintu ficitike. (Ruti 1:20, 21) Kanshi nga tulepepa nge fyo Yesu alangilile, ninshi tulelomba ukuti Yehova esuminisha ukuti tunakile kwi tunko. Na kabushe, te kuti asuminishe ukuti tunakileko, pantu Amalembo yatweba ukuti: “Wa cishinka Lesa, kabili takamuleke ukweshiwa ukucila pa fyo mwingashipikisha, lelo pamo ne ca kwesha akacita na pa kufuminamo ukuti mube na maka ya kucishipikisha.”—1 Abena Korinti 10:13.

12. Mulandu nshi tupepela ukuti, “Tupokololeni ku mubifi”?

¹² Pa numa ya kulumbula ukutunkwa, Yesu akonkeshepo amashiwi yatila: “Tupokololeni ku mubifi.” AmaBaibolo yamo yatila: “Tupokololeni ku bubifi” (King James Version; Revised Standard Version) nelyo “Tucingilileni ku bubifi.” (Contemporary English Version) Mu Malembo ishiwi lya kuti “tupokololeni” libomfiwa fye ku bantunse, kabili Ilandwe lya kwa Mateo lita Kaseebanya ukuti “Katunka,” ukulangilila ukuti muntu. (Mateo 4:3, 11) Kanshi calicindama ukupepa ukuti tupokololwe ku “mubifi,” Satana Kaseebanya pantu alatwesha pa kuti tubembukile Lesa. (1 Abena Tesalonika 3:5) E co ilyo twalomba ukuti, “Tupokololeni ku mubifi,” twipusha Shifwe wa ku muulu ukuti aletutungulula no kutwafwa pa kuti Kaseebanya tatwanshishe.

Mwileka Kaseebanya Amwanshe

13, 14. Mulandu nshi aba mu cilonganino ca ku Korinti balekabila ukwaluka mu fyo balemona umwaume uwali umulalelale?

¹³ Ilyo Paulo akonkomeshe Abena Kristu ba mu Korinti ukulaelela, alembele ukuti: “Onse uo mwabelela uluse pa cintu, na ine namubelelo luse. Na kuba, conse ico ine nabelelapo uluse, nga nabelelo luse pa cintu, ni pa mulandu wenu nabelelo luse ku cinso ca kwa Kristu; epali twa-anshiwa kuli Satana, pantu tatwaluba amapange yakwe.” (2 Abena Korinti 2:10, 11) Kaseebanya kuti atwansha mu nshila ishalekanalekana, nomba mulandu nshi Paulo alembele amashiwi yali pa muulu?

¹⁴ Paulo alikalipile abena Korinti pantu balekele umwaume umulalelale ukutwalilila ukuba mu cilonganino. Satana afwile alitemenwe pantu umuseebanya waishile pa cilonganino pa mulandu wa kuti calisuminishe ‘ubulalelale ubushaba nelyo fye ni mu bena fyalo.’ Lelo, pa numa, imbifi bali-itamfishe mu cilonganino. (1 Abena Korinti 5:1-5, 11-13) Uyu mwaume asukile alapila. Nga ca kuti abena Korinti balikeene ukumwelela no kumubwesha mu cilonganino, Kaseebanya nga alibanshishe. Mu nshila nshi? Nga bali abankalwe kabili ababulo luse kwati fye ni fintu Satana aba. Nga ca kuti ubulanda bwa uyu mwaume walapile bwalifulile ica kutila anenuka no kuleka ukupepa Lesa, baeluda nga bali no mulandu kuli Lesa wa luse Yehova. (2 Abena Korinti 2:7; Yakobo 2:13; 3:1) E co takwaba Umwina Kristu nangu umo uwingatemwa ukupashanya Satana pa kuba umunkalwe, uwa culukusu, kabili uwabulo luse.

Ifya Bulwi Fyakumanina Ifya kwa Lesa Filatucingilila

15. Bulwi nshi tulwa, kabili cinshi cingalenga ukuti tucimfye ubu bulwi?

¹⁵ Pa kuti tupokololwe kuli Kaseebanya, tufwile ukulwisha ifimipashi fibifi. Kuti twacimfya fye ifi fimipashi fibifi ifya maka nga nshi nga ca kuti natufwala “ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa.” (Abena Efese 6:11-18) Mu kufwala ifya bulwi fyakumanina mwabimbwa no kufwala “ubulungami nge ca kucinge cifuba.” (Abena Efese 6:14) Shauli, Imfumu ya mu Israele wa ku kale, abulilwe icumfwila kuli Lesa kabili Lesa afumishe umupashi wa mushilo pali wena. (1 Samwele 15:22, 23) Lelo nga ca kuti tulecite calungama no kufwala ifya bulwi fya ku mupashi ifyakumanina, umupashi wa kwa Lesa ukaba pali ifwe kabili tukacingililwa kuli Satana ne fimipashi fibifi ifitwa na kabili ukuti ifibanda.—Amapinda 18:10.

16. Bushe kuti twatwalilila shani ukucingililwa ku fimipashi fibifi?

¹⁶ Pa kuti twingatwalilila ukucingililwa ku fimipashi fibifi, tufwile ukulabelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse, no kulasokota mu mpapulo shasabankanishiwa na “kangalila wa cishinka.” (Luka 12:42) Nga tulecite fyo ninshi tukalaisusha mu matontonkanyo yesu ifintu ifisuma ifya ku mupashi, kabili ninshi tukalaumfwila ukufunda kwa kwa Paulo ukutila: “Mwe bamunyinane, tontonkanyeni fyonse ifya cine, fyonse ifya mushiye, fyonse ifyalungama, fyonse ifya musangwela, fyonse ifyatemwikwa, fyonse ifyawama, conse ica busuma icabako na conse ica kutasha icabako, twalilileni ukutontonkanya pali fi fintu.”—Abena Filipi 4:8.

17. Cinshi cingatwafwa ukuba bakabilisha bacenjela aba mbila nsuma?

¹⁷ Yehova e ulenga ukuti tufwale ku ‘nkasa shesu insapato sha mbila nsuma ya mutende.’ (Abena Efese 6:15) Ukulasangwa lyonse mu kulongana no kulayasukapo e kutupangasha ku kulashimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Ala tulaba ne nsansa ilyo twaafwa bambi ukusambilila icine pali Lesa icibalenga ukuba abantungwa ku mupashi! (Yohane 8:32) “Ulupanga lwa mupashi, e kutila, icebo ca kwa Lesa,” lwalicindama sana mu kuicingilila ku fisambilisho fya bufi na mu “kuwisha amalinga ayakosa.” (Abena Efese 6:17; 2 Abena Korinti 10:4, 5) Ukubomfya bwino Baibolo kulatwafwa ukusambilisha icine kabili kulatubaka pa kuti tatunakile ku micenjelo ya kwa Satana.

18. Kuti twaba shani “na maka ya kwiminina ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Kaseebanya”?

¹⁸ Ilyo Paulo alelanda pa fya kufwala fya bulwi ifyakumanina, abalilepo ukusosa aya mashiwi: “Mulekosa muli Shikulu na mu maka ya bukose bwakwe. Fwaleni ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa ukuti mube na maka ya kwiminina ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Kaseebanya.” (Abena Efese 6:10, 11) Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukuti “ukwiminina ndi” lilosha ku mushilika uutwalilila ukwiminina apo alingile ukuba. Na ifwe tulatwalilila abakosa mu bulwi bwa ku mupashi nangu ca kuti Satana abomfya imicenjelo yalekanalekana pa kuti fye engapwisha bucishinka bwesu kuli Yehova, ukutupatukanya, nelyo ukukowesha amasambilisho yesu. Lelo Kaseebanya alifilwa ukutwansha, kabili takatale atwansha!a

Kaaneni Kaseebanya, na o Akamufulumuka

19. Ni nshila nshi imo iyo twingalwishishamo Kaseebanya?

¹⁹ Kuti twacimfya mu bulwi bwa kulwisha Kaseebanya ne fimipashi fibifi ifyaba ku lubali lwakwe. Tatulingile ukulatiina Satana. Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Nakileni Lesa; lelo kaaneni Kaseebanya, na o akamufulumuka.” (Yakobo 4:7) Inshila imbi iyo twingalwishishamo Kaseebanya ne fimipashi fibifi ifyaba ku lubali lwakwe yaba kutaluka ku kupupe mipashi na ku bantu abapupe mipashi. Amalembo tayapita na mumbali ilyo yatila ababomfi ba kwa Yehova tabafwile ukusobela ifya ku ntanshi, ukupendula intanda, ukubuka, nelyo ukupupe mipashi. Kanshi nga twalikwata icitetekelo cakosa kabili nga twalicincila mu milimo ya Bwina Kristu, tatulingile ukutiina ukuti umuntunse akatulowa.—Impendwa 23:23; Amalango 18:10-12; Esaya 47:12-15; Imilimo 19:18-20.

20. Bushe kuti twakaana shani Kaseebanya?

²⁰ ‘Tukaana Kaseebanya’ ilyo tumfwila ifipimo fya mu Baibolo ne cine cabamo na lintu tuba na maka ya kwiminina ndi ku kumulwisha. Aba mu calo bakwata imibele ya kwa Satana pantu e lesa wabo. (2 Abena Korinti 4:4) E mulandu wine tukaanina imibele ya muli ci calo pamo nge cilumba, ukuitemwa, ubulalelale, ulukaakala, no kutemwa ifikwatwa. Twalishiba ukuti Kaseebanya alitunkile Yesu ilyo ali mu matololo, lelo lintu Yesu amukeene ukupitila mu kwambula Amalembo Kaseebanya alifulumwike. (Mateo 4:4, 7, 10, 11) E cikacitika na kuli ifwe, Satana ‘akafulumuka’ nga ca kuti twanakila kuli Yehova no kushintilila pali wena ukupitila mwi pepo. (Abena Efese 6:18) Apo Yehova Lesa no Mwana wakwe uwatemwikwa balatutungilila, takuli uwingatwalilila ukutucusha nakalya, nangu fye ni Kaseebanya wine na o takatwalilile ukutucusha.—Amalumbo 91:9-11.

[Amafutunoti]