Ifyo Amashiwi Yesu Asosele Yalenga Abantu Ukuba Ne Nsansa

“[Yesu] aninine ulupili; kabili . . . abasambi bakwe baishile kuli ena; kabili atendeke ukubasambilisha.”—MAT. 5:1, 2.

1, 2. (a) Cali shani ilyo Yesu alandile Ilyashi lya pa Lupili? (b) Mashiwi nshi ayo Yesu abalilepo ukusosa ilyo alandile ili lyashi?

NI MU 31 C.E. Yesu aleka ukushimikila mu Galili pa nshiku ishinono pa kuti ayesangwa ku mutebeto wa Ca Kucilila mu Yerusalemu. (Yoh. 5:1) Ilyo abwelela ku Galili, apepa ubushiku bonse pa kuti Lesa amwafwe ukusala abatumwa 12. Ubushiku bwakonkapo abantu abengi balongana ilyo Yesu aleposha abalwele. Lintu abasambi na bantu bambi balongana, aikala mu mbali ya lupili no kutendeka ukubasambilisha.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.

² Ilyo Yesu atampa ukulanda ilyashi, ilyaishibikwa ukuti Ilyashi lya pa Lupili, asosa ukuti umuntu kuti aba fye ne nsansa nga ca kuti ali cibusa musuma uwa kwa Lesa. (Belengeni Mateo 5:1-12.)a Ifintu 9 ifingalenga abantu ukuba ne nsansa ifyo Yesu asosele, filalanga umulandu Abena Kristu babela ne nsansa, kabili nga tulekonka aya mashiwi, kuti twanonkelamo nga filya fine abantu balenonkelamo imyaka nalimo 2,000 iyapitapo. Lekeni tulande pali cimo cimo pali ifi fintu 9.

“Abaishiba Ukuti Balakabila Ifya kwa Lesa”

3. Amashiwi ya kuti abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa yalola mwi?

³ “Balipaalwa abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mat. 5:3) “Abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa” balishiba ukuti balakabila Lesa ukulabatungulula no kubabelela uluse.

4, 5. (a) Mulandu nshi abantu abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa babela aba nsansa? (b) Bushe kuti twacita shani pa kuti twishibe sana ifya kwa Lesa?

⁴ Abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa balipaalwa, “pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” Ukucetekela ukuti Yesu ni Mesia kwalengele ukuti abasambi bakwe aba kubalilapo bakwate ishuko lya kuteka pamo nankwe mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu. (Luka 22:28-30) Nampo nga twakwata isubilo lya kuyateka na Kristu mu muulu nelyo twakwata isubilo lya kukwata umweo wa muyayaya muli paradaise pano calo, kuti twaba ne nsansa nga natwishiba ukuti tulakabila ifya kwa Lesa.

⁵ Te bantu bonse abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa, pantu abengi tabakwata icitetekelo kabili tabacindika ifya mushilo. (2 Tes. 3:1, 2; Heb. 12:16) Nga tulefwaya ukwishiba sana ifya kwa Lesa tufwile ukulabelenga Baibolo, ukuba abacincila mu mulimo wa kushimikila, no kulasangwa lyonse ku kulongana.—Mat. 28:19, 20; Heb. 10:23-25.

“Balipaalwa” Nangu Cingati Balaloosha

6. Bushe “abaloosha” ni bani, kabili mulandu nshi babela ‘abapaalwa’?

⁶ “Balipaalwa abaloosha, pantu bakabasansamusha.” (Mat. 5:4) “Abaloosha” e balya bene “abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa.” Ukuloosha kwabo te kulya ukwa kuti baleilishanya pa mikalile yabo. Lelo, baliba no bulanda pa mulandu wa kuti babembu e lyo na pa mulandu wa fyabipa ifyo abantu ababembu bacita. Mulandu nshi abaloosha babela ‘abapaalwa’? Pantu balikwata icitetekelo muli Lesa na Kristu kabili balasansamushiwa ico baliba ifibusa fisuma ifya kwa Yehova.—Yoh. 3:36.

7. Bushe tufwile ukulamona shani ifintu ifya muli cino calo ca kwa Satana?

⁷ Bushe ifwe pa lwesu tulaloosha pa mulandu wa bubifi ubufulile mu calo ca kwa Satana? Bushe tumona shani ifintu ifya muli cino calo? Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Fyonse ifya muli ici calo—ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, no kuitakishisha pa fyo umuntu akwata—tafyafuma kuli Shifwe.” (1 Yoh. 2:16) Kuti twacita shani nga twailuka ukuti bucibusa bwesu na Yehova bwatendeka ukubipa pa mulandu wa “mupashi wa ici calo,” e kutila imibele yabipa iyaseeka pa bantu abashipepa Lesa? Tufwile ukulapepa sana kuli Lesa, ukulabelenga Baibolo, no kulomba baeluda ukuti batwafwe. Nangu kube ifingatuletela ubulanda, nga twapalama kuli Yehova ‘tukaisansamusha.’—1 Kor. 2:12; Amalu. 119:52; Yako. 5:14, 15.

Ifyo Bapaalwa “Abafuuka”!

8, 9. Bushe ukuba uwafuuka e kutila shani, kabili mulandu nshi abafuuka bapaalilwa?

⁸ “Balipaalwa abafuuka, pantu bakapyana isonde.” (Mat. 5:5) “Ukufuuka” takupilibula ukuti umuntu aliba no bunake kabili ukufuuka te kulamoneka kwati twalinakilila ilyo ninshi te fyo twaba. (1 Tim. 6:11) Nga twalifuuka, tukaba abaicefya ica kuti tukalacita ukufwaya kwa kwa Yehova no kulakonka ubutungulushi bwakwe. Ukufuuka kukalamoneka na muli fyonse ifyo tucita ku Bena Kristu banensu e lyo na ku bantu bambi. Ukuba abaicefya muli uyu musango kulomfwana no kufunda kwa mutumwa Paulo.—Belengeni Abena Roma 12:17-19.

⁹ Mulandu nshi abafuuka babela abapaalwa? Yesu, uwali uwafuuka, atile: “Pantu bakapyana isonde.” Yesu e wabalilapo ukupyana isonde. (Amalu. 2:8; Mat. 11:29; Heb. 2:8, 9) Lelo, ne “mpyani shinankwe isha kwa Kristu” ishafuuka na sho shine shilapyana isonde. (Rom. 8:16, 17) E lyo na pa calo apo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka, abantu abengi abafuuka bakaba no mweo wa muyayaya.—Amalu. 37:10, 11.

10. Bushe ukukanaba abafuuka kuti kwakuma shani imilimo yesu mu cilonganino e lyo na bucibusa bwesu na bambi?

¹⁰ Na ifwe tufwile ukuba abafuuka nga filya Yesu ali. Cinshi cingacitika nga tuli ba cipyu? Abantu bambi kuti baletutaluka. Nga ni fwe bamunyina abafwaya ukubombako imilimo mu cilonganino e lyo twaliba ne cipyu, te kuti tulinge ukubomba. (1 Tim. 3:1, 3) Paulo aebele Tito ukulacinkulako Abena Kristu bali mu Krete “ukukanaba no lubuli, ukukanapampamina fye pa cintu cimo, ukuba abafuuka ku bantu bonse.” (Tito 3:1, 2) Ala nga tuli abafuuka, bambi kuti balenonkelamo nga nshi!

Balomfwa Insala ya “Bulungami”

11-13. (a) Bushe calola mwi ukumfwa insala ne cilaka ca bulungami? (b) Bushe abomfwa insala ne cilaka ca bulungami ‘bekuta’ shani?

¹¹ “Balipaalwa abomfwa insala ne cilaka ca bulungami, pantu bakekuta.” (Mat. 5:6) “Ubulungami” Yesu alelandapo, kulacita ifyalungama ifilingene no kufwaya kwa kwa Lesa na mafunde Yakwe. Kemba wa malumbo atile ‘alinakile sana ku kufuluka’ ubupingushi bwa kwa Lesa ubwalungama. (Amalu. 119:20) Bushe tumona ukuti ubulungami bwalicindama ica kuti tulomfwa ne nsala ne cilaka ca kucita ifyalungama?

¹² Yesu atile abomfwa insala ne cilaka ca bulungami balipaalwa pantu “bakekuta.” Ici catampile ukucitika pa numa ya Pentekoste mu 33 C.E. pantu pali ilya nshita e lyo umupashi wa kwa Yehova watendeke “[ukushinina] aba mu calo pa . . . bulungami.” (Yoh. 16:8) Lesa abomfeshe umupashi wa mushilo ukulenga abantu ukulemba Amalembo ya ciGriki, aya mulimo “ku kusalapwila mu bulungami.” (2 Tim. 3:16) Na kabili umupashi wa kwa Lesa ulalenga twafwala “ubuntu bupya ubwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa mu bulungami bwa cine.” (Efes. 4:24) Bushe tatusansamushiwa ukwishiba ukuti abalapila no kulomba ukuti Lesa abelele ukubomfya ilambo lya cilubula ilyo Kristu atuulile kuti baba abalungama mu menso ya kwa Lesa?—Belengeni Abena Roma 3:23, 24.

¹³ Nga twakwata isubilo lya kwikala pano calo, insala yesu ne cilaka ca bulungami fikapwa ilyo tukapokelela umweo wa muyayaya lintu ifintu pano calo fikawama. Lelo, pali ino nshita, natupampamine pa kulakonka amafunde ya kwa Yehova. Yesu atile: “Intanshi mulefwaya ubufumu no bulungami [bwa kwa Lesa].” (Mat. 6:33) Ukucite fyo kukalenga tukabe abacincila pe mu mulimo wa kwa Lesa kabili kukalenga tukabe aba nsansa.—1 Kor. 15:58.

Umulandu “Aba Luse” Bapaalilwa

14, 15. Bushe kuti twalanga shani uluse, kabili mulandu nshi “aba luse” bapaalilwa?

¹⁴ “Balipaalwa aba luse, pantu bakababelela uluse.” (Mat. 5:7) “Aba luse” balalangulukilako bambi kabili balaba ne nkumbu. Yesu alyafwile abengi abalecula pantu alibomfwilile uluse. (Mat. 14:14) Abantu balalanga uluse lintu belela ababalufyanya, nga filya Yehova alanga uluse lintu elela abalapila. (Ukufu. 34:6, 7; Amalu. 103:10) Kuti twalanga uluse ukupitila mu kwelela bambi e lyo no kupitila mu mashiwi ya cikuuku no kucite fintu ifingasansamusha abalecula. Ukusambilisha bambi icine caba mu Baibolo e nshila isuma iyo twingalangilamo uluse kuli bambi. Ilyo Yesu aumfwilile ibumba ilikalamba uluse, “atendeke ukubasambilisha ifintu ifingi.”—Marko 6:34.

¹⁵ Kanshi amashiwi ayo Yesu asosele ya cine aya kuti: “Balipaalwa aba luse, pantu bakababelela uluse.” Nga tuli aba luse ku bantu bambi, na bo bakalatubelela uluse. Lesa nga aletupingula, kuti atubelela uluse nga ca kuti na ifwe tulabelela bambi uluse. (Yako. 2:13) Na kabili, aba luse, e bo Lesa akelela imembu kabili akabapeela no mweo wa muyayaya.—Mat. 6:15.

Umulandu “Abatambalala Imitima” Bapaalilwa

16. Bushe calola mwi ukuba “abatambalala imitima,” kabili abakwata iyi mibele ‘bamona shani Lesa’?

¹⁶ “Balipaalwa abatambalala imitima, pantu bakamona Lesa.” (Mat. 5:8) Nga ‘twalitambalala imitima,’ iyi mibele ikalamoneka mu fyo twatemwa, mu fyo tufwaisha ukucita. Tukalalanga “ukutemwa ukufuma mu mutima uwasanguluka.” (1 Tim. 1:5) Nga tuli abasanguluka mu mutima, ‘tukamona Lesa.’ Aya mashiwi tayalola mu kuti tukamona Yehova na menso yesu, pantu “takuli umuntu nangu umo uwingamona [Lesa] no kuba no mweo.” (Ukufu. 33:20) Apo Yesu alepashanya sana Lesa, atile: “Uwamona ine, ninshi amona na Tata.” (Yoh. 14:7-9) Fwe babomfi ba kwa Yehova aba pano calo, kuti ‘twamona Lesa’ ukupitila mu kumona ifyo aletwafwa. (Yobo 42:5) Abena Kristu abasubwa bamona Lesa icine cine lintu babuukila ku muulu uko baya mu kumona Shibo na menso yabo.—1 Yoh. 3:2.

17. Ukuba abatambalala imitima kukalenga tukabe abantu ba musango nshi?

¹⁷ Apo umuntu uwatambalala umutima alaba ne mibele isuma kabili acita ifintu ifingamulenga ukuba uwasanguluka mu menso ya kwa Yehova, tatontonkanya pa fintu ifyo Yehova amona ukuti fyalibipa. (1 Imila. 28:9; Esa. 52:11) Nga twalitambalala umutima, tukalasosa no kucita ifintu ifyasanguluka, kabili tatwakabe no bumbimunda ilyo tulebombela Yehova.

“Aba Mutende” Balaba Abana ba kwa Lesa

18, 19. Bushe abantu “ba mutende” baba shani?

¹⁸ “Balipaalwa aba mutende, pantu baketwa ‘abana ba kwa Lesa.’” (Mat. 5:9) Ifyo bacita ne fyo bashicita, e fishibisha abantu “ba mutende.” Nga tuli musango uwa bantu abo Yesu alelandapo, ninshi tuli ba mutende kabili ‘tatubwesesha ububi pa bubi ku banensu.’ Lelo, ‘tucite cisuma kuli bonse.’—1 Tes. 5:15.

¹⁹ Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “aba mutende” pali Mateo 5:9 lipilibula “ukucita umutende.” Pa kuti tube pa bantu aba mutende, tufwile ukulaikala umutende na bantu banensu. Abacita umutende tabacita ifintu ‘ifipaatulanya ifibusa.’ (Amapi. 16:28) Apo tuli bantu ba mutende, tucita ifintu ifilanga ukuti ‘tulabombesha ukuba aba mutende ku bantu bonse.’—Heb. 12:14.

20. Pali ino nshita ni bani baba “abana ba kwa Lesa,” kabili ni bani bambi abakasanguka abana ba kwa Lesa?

²⁰ Aba mutende balipaalwa pantu “baketwa ‘abana ba kwa Lesa.’” Yehova alibuula Abena Kristu basubwa aba cishinka kabili baba “abana ba kwa Lesa.” Apo bana ba kwa Yehova, baliba na bucibusa busuma na ena pantu balicetekela Kristu kabili bapepa “Lesa wa kutemwa kabili uwa mutende” ne mitima yabo yonse. (2 Kor. 13:11; Yoh. 1:12) Inga “impaanga shimbi” isha kwa Yesu ishaba no mutende? Lintu Yesu akalateka pa Myaka 1,000, akaba ni “Wishi wa pe” uwa mpaanga shimbi, lelo pa mpela ya Myaka 1,000 akainashisha kuli Yehova kabili aba mu mpaanga shimbi pali iyo nshita e lyo bakaba abana ba kwa Lesa icine cine.—Yoh. 10:16; Esa. 9:6; Rom. 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.

21. Tukaba abantu ba musango nshi nga ca kuti “imikalile yesu ileumfwana ne fifwaya umupashi wa kwa Lesa”?

²¹ “Nga ca kuti imikalile yesu ileumfwana ne fifwaya umupashi wa kwa Lesa,” tukaba aba mutende ica kuti na bantu bambi bakalamona iyi mibele muli ifwe. ‘Tatwakalesonsombana’ nelyo ‘ukukalifyanya.’ (Gal. 5:22-26; Baibolo ya Cibemba iya mu 1956) Lelo tukalaesha na maka “ukuba aba mutende ku bantu bonse.”—Rom. 12:18.

Balipaalwa Nangu Cingati Balabacusha!

22-24. (a) Mulandu nshi abo bacusha pa mulandu wa bulungami babela abapaalwa? (b) Finshi tukasambilila mu fipande fibili ifikonkelepo?

²² “Balipaalwa abo bacusha pa mulandu wa bulungami, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mat. 5:10) Ilyo Yesu alandile aya mashiwi, asosele no kuti: “Mwalipaalwa ilyo abantu bamupontela no kumucusha no kumubepesha ubufi bwalekanalekana pa mulandu wandi. Sekeleleni no kwanga, pantu icilambu cenu cikalamba mu muulu; pantu e fyo bacushishe na bakasesema abamutangilile.”—Mat. 5:11, 12.

²³ Nga filya fine cali kuli bakasesema, Abena Kristu na bo balingile ukwenekela ukubapontela, ukubacusha, no kubabepesha ubufi “pa mulandu wa bulungami.” Lelo nga tuleshipikisha ifi fya kwesha, tulaba ne nsansa pantu tulasekesha Yehova kabili tulamucindika. (1 Pet. 2:19-21) Amacushi te kuti yapwishe insansa tukwata ilyo tubombela Yehova pali ino nshita ne nsansa tukakwata ku ntanshi. Te kuti yapwishe insansa twakwata pa mulandu we subilo lya kuyateka na Kristu mu muulu nelyo ilya kukwata umweo wa muyayaya pe sonde ilyo Kristu akalateka. Aya mapaalo yalanga fye ukuti Lesa alitutemwa, wa cikuuku, kabili ni kapekape.

Abantu Basuma

“Uo Lesa atumine alanda amashiwi ya kwa Lesa.”—YOH. 3:34.

1, 2. Mulandu nshi twingasosela ukuti Ilyashi lya pa Lupili lyaba “mashiwi aya kwa Lesa”?

MU Lyashi lya pa Lupili, Yesu alisambilishe abalekutika kuli ena amasambilisho ayengi ayacindama nga nshi. Tatulingile ukupapa pantu amashiwi ayo Yesu alesosa yalefuma kuli Yehova! Baibolo yalanda pali Yesu ukuti: “Uo Lesa atumine alanda amashiwi ya kwa Lesa.”—Yoh. 3:34-36.

² Nangu cingati Yesu alandile Ilyashi lya pa Lupili mu mamineti nalimo ayashafikile na kuli 30, ayambwile ifikomo 21 mu mabuuku 8 ayaba mu Malembo ya ciHebere. Kanshi fyonse ifyo asosele fyaba “mashiwi aya kwa Lesa.” Lekeni nomba tumone ifyo twingalakonka amasambilisho yacindama ayaba mu lyashi ilisuma nga nshi ilyo Umwana uo Lesa atemwa sana alandile.

“Utale Uyeumfwana na Munonko”

3. Ilyo Yesu asokele abasambi bakwe pa fingafuma mu kuba ne cipyu, finshi akonkeshepo ukubafunda?

³ Fwe Bena Kristu twaliba aba nsansa kabili aba mutende pantu umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa waba pali ifwe, kabili pa fisabo fya mupashi paba ukusekelela no mutende. (Gal. 5:22, 23) Yesu talefwaya abasambi bakwe ukukanaba no mutende nelyo insansa. E ico, alibasokele pa fyabipa ififuma mu kuba ne cipyu pa nshita ntali, ifingalenga fye no muntu ukufwa. (Belengeni Mateo 5:21, 22.) Lyena atile: “E ico, nga uletwala ica bupe ku ciipailo, kabili palya pene waibukisha ukuti munonko ali na cimo kuli iwe, ushe ica bupe cobe pa ntanshi ya ciipailo, no kubwelelamo; utale uyeumfwana na munonko, kabili nga wabwela, e lyo utuule ica bupe cobe.”—Mat. 5:23, 24.

4, 5. (a) “Bupe” nshi ubo Yesu alelandapo mu mashiwi yaba pali Mateo 5:23, 24? (b) Bushe ukuyaumfwana no wa bwananyina twakalifya kwacindama shani?

⁴ “Ubupe” ubo Yesu alelandapo lilambo ilili lyonse ilyo baletuula pe tempele mu Yerusalemu. Ku ca kumwenako fye, amalambo ya nama yalicindeme pantu pali ilya nshita abantu balingile ukulatuula amalambo pa kupepa Yehova. Lelo, Yesu aishilekomaila pa cacililepo ukucindama, e kutila ukuyaumfwana no wa bwananyina uo umuntu akalifye ilyo ashilapeela ica bupe kuli Lesa.

⁵ Ishiwi lya kuti “uyeumfwana” lipilibula ‘ukuwikishanya.’ E co, lisambililo nshi twingasambilila kuli aya mashiwi Yesu asosele? Ico tulesambililako ca kuti ifyo tumfwana na bantu banensu filakuma sana bucibusa bwesu na Yehova. (1 Yoh. 4:20) Ukwabula no kutwishika amalambo baletuula kuli Lesa yaleba aya fye nga ca kuti abaleyatuula tabaleumfwana na bantu banabo.—Belengeni Mika 6:6-8.

Ukuba Uwaicefya Kwalicindama

6, 7. Mulandu nshi ukuicefya kwacindamina nga tulefwaya ukuwikishanya no wa bwananyina uo twakalifye?

⁶ Ukuyaumfwana no wa bwananyina tukalifye, kuti kwalanga nampo nga twali-icefya nelyo iyo. Abaicefya tabomana nelyo ukulwa na Bena Kristu banabo pa kuti fye balange kuli bambi ukuti e bashilubile. Nga caba ifyo, ifintu te kuti fiwame nakalya, kuti caba fye nga filya cali pa Bena Kristu bali mu cilonganino ca ku Korinti. Ilyo umutumwa Paulo alelanda pali bulya bwafya, alandile amashiwi ayo tulingile sana ukutontonkanyapo. Atile: “Mwaliluba nga nshi pantu mulatwalana ku filye. Cinshi ico mushisuulilako fye? Cinshi ico mushisalilapo ukufyengwa?”—1 Kor. 6:7.

⁷ Yesu tatile tufwile ukuya kuli munyinefwe ku kuyamushinina ukuti e walubile. Umulandu tulingile ukuyila kuli munyinefwe, ni ku kuyawikishanya nankwe. Pa kuwikishanya tufwile ukulanda fyonse ifili mu mutima. Kabili tufwile no kusumina ukuti munyinefwe na o wine twalimukalifye. E lyo nga ni fwe twalufyenye, tufwile ukuicefya no kulomba ubwelelo.

“Ilinso Lyobe Ilya ku Kulyo Nga Lilekulenga Ukulufyanya”

8. Supawileni amashiwi ayo Yesu asosele ayaba pali Mateo 5:29, 30.

⁸ Mu Lyashi lya pa Lupili, Yesu alifundile bwino sana abalekutika kuli ena pa mibele balingile ukukwata. Alishibe ukuti ifilundwa fya mibili yesu iishapwililika kuti fyalenga twalufyanya. E ico, atile: “E ico kanshi ilinso lyobe ilya ku kulyo nga lilekulenga ukulufyanya, lilobole no kulipoosa. Pantu cawamapo ukulufya icilundwa cobe cimo ukucila bapoosa umubili obe onse mu Gehena. Na kabili, ukuboko kobe ukwa ku kulyo nga kulekulenga ukulufyanya, kuputuleko no kukupoosa. Pantu cawamapo ukulufya icilundwa cimo ica mubili ukucila bapoosa umubili obe onse mu Gehena.”—Mat. 5:29, 30.

9. Bushe “ilinso” nelyo “ukuboko” kuti fyalenga shani ukuti ‘tulufyanye’?

⁹ “Ilinso” Yesu alelandapo maka aya kubika amano ku cintu, e lyo “ukuboko,” fintu tucita ukubomfya amaboko yesu. Nga tatucenjele, ifi filundwa kuti fyalenga ‘twalufyanya’ twaleka no ‘kulaenda na Lesa.’ (Ukute. 5:22; 6:9) E ico, itunko lya kukanaba ne cumfwila kuli Yehova nga lyaisa, tulingile ukucitapo cimo, e kutila mu mampalanya tufwile ukulobola ilinso nelyo ukuputula ukuboko.

10, 11. Finshi tulingile ukucita nga tatulefwaya ukuti tukacite ubulalelale?

¹⁰ Bushe kuti twalenga shani amenso ukukanalolekesha pa fyabipa? Yobo, umwaume waletiina Lesa, atile: “Nimpingana icipangano na menso yandi. Nga kanshi kuti napoosa shani amano kuli nacisungu?” (Yobo 31:1) Yobo ali muntu waupa uushalefwaya ukupula mu mafunde ya kwa Lesa. E fyo na ifwe tufwile ukuba, nampo nga twalyupa nelyo ukuupwa nangu nga tuli bashimbe. Nga tulefwaya ukuti twikacita ubupulumushi, tufwile ukulatungululwa no mupashi wa kwa Lesa pantu ulalenga abantu abatemwa Lesa ukuba abailama.—Gal. 5:22-25.

¹¹ Nga tulefwaya ukuti twikacita ubupulumushi, tufwile ukuipusha atuti, ‘Bushe ndaleka amenso yandi ukulafwaisha ukulalolesha pa fyabipa ifiba mu fitabo, pa TV, nelyo pa Intaneti?’ Na kabili, tufwile ukulaibukisha amashiwi yalembele umusambi Yakobo ayatila: “Lelo umuntu onse atunkwa ilyo ulunkumbwa lwakwe umwine lwamusembeleka no kumubeleleka. E lyo ulunkumbwa, ilyo lwaimita, lufyala ulubembu; no lubembu, ilyo lwakula, luleta imfwa.” (Yako. 1:14, 15) Na kuba, nga ca kuti umuntu uwaipeela kuli Lesa ‘atwalilila ukulolekesha’ umwaume nelyo umwanakashi no kumukumbwa, alingile ukufumya amatontonkanyo ya musango yo muli ena kwati ni filya engalobola ilinso no kulipoosa.—Belengeni Mateo 5:27, 28.

12. Kufunda nshi ukwa kwa Paulo ukwingatwafwa ukulwisha amatontonkanyo ya kufwaisha ukucita ifya bucisenene ifyo imitima yesu ifwaya?

¹² Amaboko yesu nga tatuyabomfeshe bwino kuti yalenga twapula mu mafunde ya ka Yehova. Kanshi tufwile ukupampamina pa kutwalilila ukuba abasanguluka. E ico, tufwile ukumfwila ukufunda kwa kwa Paulo ukutila: “Ipayeni ifilundwa fya mubili wenu umumonekela imibele yabipa, e kutila ubulalelale, ukukowela, insuuna, ulunkumbwa, no mufimbila, pantu ukuba ne yi mibele e kupepa utulubi.” (Kol. 3:5) Ishiwi lya kuti “ipayeni” lilanga ukuti tufwile ukulalwisha amatontonkanyo ya kufwaisha ukucita ifya bucisenene ifyo imitima yesu ifwaya.

13, 14. Mulandu nshi cacindamina ukukaana amatontonkanyo ne ncitilo sha bucisenene?

¹³ Umuntu nga nalwala ubulwele ubwingamwipaya, pa kucingilila umweo wakwe nalimo kuti asalapo ukuti bamuputule ukuulu nangu ukuboko. Na mu mampalanya, calicindama ‘ukupoosa’ ilinso nelyo ukuboko pantu nga twacite fyo tukacimfya amatontonkanyo yabipa kabili tatwakacite ifintu ifingalenga Yehova aleka ukutupaala. Ukutwalilila ukuba na matontonkanyo yasanguluka, imibele iisuma, e lyo na bucibusa busuma na Lesa, e fingalenga ukuti twikonaulwa mu Gehena, e kutila ukonaulwa umuyayaya.

¹⁴ Pa mulandu wa lubembu ulo twapyana, pa kutwalilila ukuba ne mibele isuma kano tule-esha na maka. Paulo atile: “Ntuutaula umubili wandi no ku-uteka ubusha, pa kuti, ilyo nashimikila bambi, benkaana.” (1 Kor. 9:27) E ico, shi natuleumfwila ukufunda kwa kwa Yesu, tule-esha na maka ukukanacita ifingalanga ukuti tatutasha pe lambo lya cilubula ilyo atuulile.—Mat. 20:28; Heb. 6:4-6.

“Mulepeela”

15, 16. (a) Bushe Yesu aba shani ica kumwenako cisuma ica muntu wa bukapekape? (b) Bushe amashiwi ya kwa Yesu ayaba pali Luka 6:38 yalola mwi?

¹⁵ Amashiwi ya kwa Yesu e lyo ne fyo umwine alecita filanga ukuti tufwile ukuba bakapekape. Alangile ukuti ni kapekape lintu aishile pano calo pa kuti abantu ababembu benganonkelamo. (Belengeni 2 Abena Korinti 8:9.) Yesu ali-itemenwe ukusha ubukata akwete ilyo ali ku muulu no kwisaba umuntu kabili alipeele umweo wakwe pa mulandu wa bantu ababembu, bamo pali aba bakaya ku muulu uko bakaba impyani shinankwe mu Bufumu. (Rom. 8:16, 17) Na kabili Yesu alikoseleshe abantu ukuba bakapekape lintu atile:

¹⁶ “Mulepeela, na imwe abantu bakulamupeela. E lyo bakamupeela muli tumba wenu icipimo icisuma, icashindailwa, ico basunkanya bwino bwino kabili icaisula. Pantu ku cipimo ico mupiminako bambi, e ko na imwe bakamupimina.” (Luka 6:38) Amashiwi ya kuti “bakamupeela muli tumba wenu” yalosha ku fyo abaleshitisha batemenwe ukucita, baleisusha mu mfunga ya ca kufwala ca ku nse ica muntu uwashita ifyo baleshitisha. Bukapekape tulanga na lintu tushacilaenekela ukwafwilisha bambi kuti bwalenga na ifwe batwafwilisha ilyo twabulisha fimo.—Luk. Mil. 11:2.

17. Bushe Yehova aba shani ica kumwenako capulamo ica bukapekape, kabili kupeela finshi ukwingalenga twaba ne nsansa?

¹⁷ Yehova alitemwa abapeela ne nsansa kabili alabalambula. Yehova umwine e waba ica kumwenako, pantu alipeele Umwana wakwe uwafyalwa eka “ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” (Yoh. 3:16) Paulo alembele ukuti: “Uutanda alefusha no kuseepa akaseepa ifingi. Onse acite umo apangile mu mutima wakwe, te kupeela na mutimako nangu mu kupatikishiwa, pantu Lesa atemwa uupeela ne nsansa.” (2 Kor. 9:6, 7) Ukulabomfya inshita yesu, amaka, ne fyuma fyesu ku kutungilila ukupepa kwa cine kukalenga tukabe ne nsansa kabili tukaipakisha amapaalo ayengi.—Belengeni Amapinda 19:17; Luka 16:9.

“Wilalisha Ipenga”

18. Ni lilali ilyo Shifwe wa ku muulu ‘ashingatupeela icilambu’?

¹⁸ “Cenjeleni, mwilacita ifyalungama pa menso ya bantu pa kuti fye bamumone; nga mulecita ifyo ninshi Shinwe uwaba mu muulu takamupeele icilambu.” (Mat. 6:1) Lintu Yesu asosele ishiwi lya kuti “ifyalungama,” alelanda pa mibele iyalingana no kufwaya kwa kwa Lesa. Taleti umuntu talingile ukucita ifisekesha Lesa pa cintubwingi, pantu aebele abasambi bakwe ati “lekeni ulubuuto lwenu lubalikile ku bantu.” (Mat. 5:14-16) Lelo nga tulecita ifintu ‘pa kuti fye batumone’ no kututasha, nga filya ciba ku baleangala ifisela pa cisebele, ninshi Shifwe wa ku muulu ‘takatupeele icilambu.’ Nga tulecita ifya musango yu, Lesa takatusuminishe ukuba ifibusa fyakwe kabili takatusuminishe ukuipakisha amapaalo ilyo Ubufumu bwakwe bukalateka cino calo.

19, 20. (a) Ni mwi Yesu aloseshe ilyo atile tatulingile ‘ukulisha ipenga’ ilyo twapeela “ifya bupe”? (b) Bushe kuti twaleka shani ukuboko kwa ku kuso ukukanaishiba ifyo ukwa ku kulyo kulecita?

¹⁹ Nga twaliba no mutima uusuma, tukalaumfwila ifyo Yesu atukonkomeshe lintu atile: “E ico ilyo ulepeela ifya bupe, wilalisha ipenga, nge ficita aba bumbimunda mu masunagoge na mu misebo, pa kuti fye abantu babacindike. Ndemweba icine cine nati, Nabapokelela kale icilambu cabo conse.” (Mat. 6:2) Ifi “fya bupe” ni filya balepeela ku kwafwa ababulisha. (Belengeni Esaya 58:6, 7.) Yesu na batumwa bakwe na bo balesunga indalama isho balebomfya ku kwafwa abantu. (Yoh. 12:5-8; 13:29) Apo tabalelisha ipenga pa kupeela ifya bupe ku balekabila, Yesu afwile abomfeshe fye insoselo lintu alandile ukuti tatulingile ‘ukulisha ipenga’ ilyo tulepeela “ifya bupe.” Tatufwile ukulashimika ku bantu bambi ukuti natupeela ifya bupe fya kuti na fya kuti kuli bakampanda, nga filya abaFarise balecita. Yesu abetile ukuti aba bumbimunda pantu nga bapeela ifya bupe, balebilisha “mu masunagoge na mu misebo.” Balya aba bumbimunda ‘balepokelela kale icilambu cabo conse.’ Ukubatasha ku bantu e lyo nalimo no kwikala pamo na ba Rabi pa fipuna fya ku ntanshi mu masunagoge e cilambu ico balepokelela pantu Yehova tali na kubalambula. (Mat. 23:6) Nomba, bushe abasambi ba kwa Yesu bali no kulacita shani? Yesu aebele abasambi bakwe, na ifwe bene kumo ukuti:

²⁰ “Lelo iwe, ilyo ulepeela ifya bupe, wileka ukuboko kobe ukwa ku kuso kwishibe ifyo ukwa kulyo kulecita, pa kuti ifya bupe ifyo wapeela fibe ifya mu bumfisolo; e lyo Wiso uumona umwafisama akakulambula.” (Mat. 6:3, 4) Ilingi line, amaboko yesu yacitila ifintu pamo. E ico, amashiwi ya kuti ukukanaleka ukuboko kwesu ukwa ku kuso kwishibe ifyo ukwa ku kulyo kulecita yapilibula ukukanaebako abantu bambi nga twapeela ifya bupe, ukubikako fye na balya bene abapalamisha kuli ifwe kwati ni filya ukuboko kwa ku kuso kwaba no kwa ku kulyo.

21. Finshi fyaba pa filambu twingapokelela ku “umona umwafisama”?

²¹ Nga tatuleitakisha ilyo twapeela “ifya bupe,” ninshi fikaba fya mu bumfisolo. Lyena Shifwe, “uumona umwafisama,” akatulambula. Apo Shifwe ekala mu muulu kabili tatumumona, caba kwati aba “mu bumfisolo” ku bantunse. (Yoh. 1:18) Pa filambu ifyo twingapokelela ku “umona umwafisama” paba bucibusa ubusuma na Yehova, ukutwelela imembu, no kutupeela umweo wa muyayaya. (Amapi. 3:32; Yoh. 17:3; Efes. 1:7) Ifi filambu fisuma nga nshi ukucila ukupokelela amalumbo ku bantu!

Amashiwi Ayacindama Ayo Tulingile Ukulakonka

22, 23. Mulandu nshi tulingile ukulakonkela amashiwi ayo Yesu asosele?

²² Mu Lyashi lya pa Lupili mwaba amasambilisho yacindama ayengi nga nshi. Mwaba amashiwi ayengi ayengalenga tulesekelela nangu cingati tuleikala muli cino calo umwaba amacushi. Ukwabula no kutwishika tukaba ne nsansa nga tulekonka amashiwi ya kwa Yesu no kuleka yaletutungulula muli fyonse ifyo tucita mu bumi.

²³ Onse “uumfwa” no ‘kulakonka’ amashiwi ayo Yesu asosele akaba uwa nsansa. (Belengeni Mateo 7:24, 25.) E ico, shi lyonse natuleumfwila ukufunda kwa kwa Yesu. Amashiwi na yambi ayo Yesu asosele mu Lyashi lya pa Lupili tukayasambilila mu cipande ca kulekeleshako pali ifi fipande fitatu

Bushe Amashiwi Yesu Asosele Yalakuma Amapepo Mupepa?

“Ilyo Yesu apwile ukulanda aya mashiwi, amabumba yalipapile imisambilishishe yakwe.”—MAT. 7:28.

1, 2. Mulandu nshi amabumba yapapile imisambilishishe ya kwa Yesu?

TUFWILE ukucetekela no kulakonka amashiwi yasosele Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka, Yesu Kristu. Tapali umuntu uwingasambilisha nge fyo Yesu alesambilisha. E co na bantu bapapile imisambilishishe yakwe ilyo alandile Ilyashi lya pa Lupili!—Belengeni Mateo 7:28, 29.

² Umwana wa kwa Yehova talesambilisha nga bakalemba, abalesambilisha amasambilisho ya bantu abashapwililika. Yesu alesambilisha “ngo muntu uwaba na maka ayafuma kuli Lesa” pantu ifyo alesosa fyafumine kuli Yehova. (Yoh. 12:50) E ico, natumone ifyo amashiwi yambi ayo Yesu asosele mu Lyashi lya pa Lupili yengakuma ifyo tupepa amapepo.

Mwilapepa Nge fyo Aba Bumbimunda Bapepa

3. Supawileni amashiwi Yesu asosele pali Mateo 6:5.

³ Ipepo lyalicindama sana mu kupepa kwa cine, kabili tufwile ukulapepa kuli Yehova lyonse. Lelo, amashiwi Yesu asosele mu Lyashi lya pa Lupili yalingile ukukuma amapepo yesu. Atile: “Ilyo mulepepa, tamufwile ukupashanya aba bumbimunda; pantu bena batemwa ukupepa ubwiminine mu masunagoge na pa makoona ya misebo iikalamba pa kuti abantu babamone. Ndemweba icine cine nati, Nabapokelela kale icilambu cabo conse.”—Mat. 6:5.

4-6. (a) Mulandu nshi abaFarise batemenwe ukulapepa “ubwiminine mu masunagoge na pa makoona ya misebo iikalamba”? (b) Bushe aba bantu ba bumbimunda balepokelela shani “icilambu cabo conse”?

⁴ Ilyo abasambi ba kwa Yesu balepepa, tabalekabila ukupashanya “aba bumbimunda,” e kutila abaFarise abaleimona kwati balilungama kabili abalefwaya abantu ukulabamona kwati bena Lesa. (Mat. 23:13-32) Aba aba bumbimunda batemenwe ukulapepa “ubwiminine mu masunagoge na pa makoona ya misebo iikalamba.” Mulandu nshi balecitila ifi? “Pa kuti abantu babamone.” Ukulingana no lutambi lwaliko pali ilya nshita, pa kupepa, abaYuda balelongana pamo pe tempele pa nshita baletuula umutuulo wa koca (ku ma 09:00 hrs. ulucelo na ku ma 15:00 hrs. icungulo). Abengi abaleikala mu Yerusalemu balelongana mu mansa she tempele ku kupepela pamo. Lelo, abaYuda abashaleikala mu Yerusalemu balepepa imiku ibili cila bushiku ninshi ‘nabeminina mu masunagoge.’—Linganyeniko Luka 18:11, 13.

⁵ Apo abantu abengi baleba ukutali ne tempele nelyo amasunagoge pa nshita kwaleba aya mapepo, balepepela fye ukuli konse uko iyo nshita yabasangila. Bamo balefwaya iyo nshita yabasanga bali “pa makoona ya misebo iikalamba.” Balefwaya ukuti “babamone” ku bantu abalepita muli ilya misebo. Aba bumbimunda ‘mu kabepekesho balepepa amapepo ayatali’ pa kuti abalepita balebamona kwati bena Lesa. (Luka 20:47) Ifwe te fyo tulingile ukuba.

⁶ Yesu atile abali no bumbimunda bwa musango yu ‘balepokelela icilambu cabo conse.’ Balefwaya abantu ukulabatasha ukuti bena Lesa, kabili ici cine, e cilambu ico balepokelela. E cilambu cabo conse pantu Yehova tali na kwasuka amapepo yabo pa mulandu wa bumbimunda bwabo. Lelo, nge fyo amashiwi Yesu akonkeshepo ukusosa yalanga, Lesa ali no kwasuka amapepo ya basambi ba cine aba kwa Kristu.

7. Bushe ukufunda kwa kuti tulingile ukulapepela mu ‘muputule wesu’ kwalola mwi?

⁷ “Lelo iwe, ilyo ulepepa, ingila mu muputule obe, kabili ilyo waisalako iciibi, pepa kuli Wiso uushimoneka, e lyo wiso uumona umwafisama akakulambula.” (Mat. 6:6) Amashiwi ya kwa Yesu aya kuti umuntu pa kupepa alingile ukwingila mu muputule no kwisalako icibi tayalepilibula ukuti umuntu teti apepe pa ntanshi ya cilonganino. Lelo alefunda abalekutika ukuti tabalingile ukulapepela apa kuti abantu babamone no kubatasha ukuti bena Lesa. Na ifwe tufwile ukulaibukisha ifi nga twakwata ishuko lya kupepa kuli Lesa pa ntanshi ya cilonganino. Na kabili tufwile ukulakonka amashiwi na yambi ayo Yesu asosele ayalanda pe pepo.

8. Ukulingana na Mateo 6:7, finshi ifyo tatulingile ukucita ilyo tulepepa amapepo?

⁸ “Kabili ilyo ulepepa, wilabwekeshapo ukusosa fimo fine, nge ficita abantu ba muli cino calo, pantu bamona kwati kuti babomfwa nga basosa amashiwi ayengi.” (Mat. 6:7) Yesu alilandile pa cintu na cimbi ico tushilingile ukulacita ilyo tulepepa. Atile tatufwile ukulabwekeshapo ukusosa fimo fine. Talepilibula ukuti tatulingile ukulapapaata Yehova pa cintu cimo cine nangu ukubwekeshapo amashiwi yamo yene aya kumutasha ne mitima yesu yonse. Ilyo Yesu ali mwi bala lya Getsemane pali bulya bushiku afwile, alibwekeshepo ukusosa “amashiwi yamo yene” ilyo alepepa.—Marko 14:32-39.

9, 10. Bushe ni mu nshila nshi tushilingile ukulabwekeshapo amapepo?

⁹ Te kuti ciwame nangu panono nga ca kuti na ifwe twalakonkelesha amapepo ya kusungila ku mutwe no kulayabwekeshabwekeshapo filya “abantu ba muli cino calo” bacita. ‘Balabwekeshapo’ amapepo ayo basungila ku mutwe umuba na mashiwi ayashingakabilwa ukusosa pa nshita balepepa. Amapepo ya musango yo taya-afwile bakapepa ba kwa Baali abalepepa kuli ena “ukufuma ulucelo ukufika icungulo, baleti: ‘Mwe Baali, twasukeni!’” (1 Isha. 18:26) Muno nshiku, abengi nga nshi balapepa amapepo ya kusungila ayatali, “bamona kwati kuti babomfwa,” lelo yaba mapepo ya fye. Nomba ifwe Yesu alatwafwa ukwishiba ukuti “[ukusosa] amashiwi ayengi” no kubwekeshapo amashiwi yamo yene mu mapepo ayatali kwa fye kuli Yehova. Yesu akonkenyepo ukusosa ukuti:

¹⁰ “E ico, mwiba nga bena iyo, pantu Lesa Shinwe alishiba ifyo mukabila na lintu fye tamulamulomba.” (Mat. 6:8) Intungulushi sha baYuda ishingi shalesosa mashiwi ayengi nga shilepepa, kabili ici calengele amapepo shalepepa yabe kwati ya Bena fyalo. Amapepo ayafuma pa nshi ya mutima, aya kulumbanya Lesa, ukumutootela, no kumupapaata yalicindama sana mu kupepa kwa cine. (Fil. 4:6) Na lyo line, ukulabwekeshapo fye amashiwi yamo yene, ukulacinkulako Lesa pa fyo tulekabila kwati nalimo aliba ne cilafi, kwalilubana. Ilyo tulepepa, tulingile ukulaibukisha ukuti tulepepa ku ‘waishiba ifyo tukabila na lintu fye tutulamulomba.’

11. Finshi tulingile ukulaibukisha nga twakwata ishuko lya kupepa pa cintubwingi?

¹¹ Amashiwi ya kwa Yesu ayalanda pa musango wa mapepo ayo Lesa ashipokelela yatucinkulako ukuti Lesa tabekelwa mu mashiwi aya-afya ukumfwa nelyo mu kubwekeshabwekeshapo amashiwi. Tufwile no kwishiba ukuti nga twakwata ishuko lya kupepa pa cintubwingi, te nshita ya kubomfya amashiwi aya kupapusha abantu nelyo ukupepa ipepo ilitali ica kuti abantu balatontonkanya ukuti ni lilali lyalapwa. Na kabili amashiwi Yesu asosele mu Lyashi lya pa Lupili yalanga ukuti ukubilisha fimo nelyo ukufunda bambi mwi pepo kwalilubana.

Yesu Atufunda Ifya Kupepa

12. Kuti mwalondolola shani umwalola amashiwi ya kupapaata aya kuti “ishina lyenu libe ilya mushilo”?

¹² Lintu Yesu asokele abalekutika kuli ena ukuti tabalingile ukubomfya bubi bubi ishuko lya kupepa, alisambilisha abasambi bakwe ifya kupepa. (Belengeni Mateo 6:9-13.) Ili pepo apepele pa kubasambilisha te lya kusungila ku mutwe no kulalibwekeshapo libili libili. Lelo lya kulangilila fye ifyo tulingile ukupepa. Ku ca kumwenako, Yesu abalilepo ukulanda pali Lesa mu mashiwi ya kubalilapo. Atile: “Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu libe ilya mushilo.” (Mat. 6:9) Calilinga ukwita Yehova ukuti “Shifwe” pantu e watubumba, uwikala “mu muulu,” umwasansuka. (Amala. 32:6; 2 Imila. 6:21; Imil. 17:24, 28) Ukulanda ukuti “Shifwe,” kwati fwe balepepa tuli abengi, kulingile ukutwibukishako ukuti Abena Kristu banensu na bo balikwata bucibusa ubusuma na Lesa. Amashiwi ya kuti “ishina lyenu libe ilya mushilo,” mashiwi ya kupapaata Yehova ukuti acitepo cimo pa kuti abantu beshibe ukuti wa mushilo, e kutila tulepapaata ukuti afumye umuseebanya uwaba pe shina lyakwe ukutula lintu Adamu na Efa babembwike mu Edeni. Yehova akasuka ili pepo lintu akafumya ububifi pano calo, kabili ifi e fyo akailenga ukuba uwa mushilo.—Esek. 36:23.

13. (a) Bushe ipepo lya kulomba ukuti “ubufumu bwenu bwise” likasukwa shani? (b) Bushe ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa pano isonde kukasanshamo finshi?

¹³ “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano isonde nga mu muulu.” (Mat. 6:10) “Ubufumu” Yesu alelandapo muli lilya ipepo apepele ilyo alesambilisha abasambi ifya kupepa, bufumu bwa mu muulu ubwa kwa Mesia ubo Kristu abapo imfumu pamo na “ba mushilo” ababuushiwa abo akalateka na bo pamo. (Dan. 7:13, 14, 18; Esa. 9:6, 7) Ukupepela ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa “bwise” kupepa ukuti bukeseonaula abakaanya imitekele ya kwa Lesa pano calo. Ico cili no kucitika nomba line, e lyo isonde likaba paradaise umukaba ubulungami, umutende, ne fintu ifingi nga nshi. (Amalu. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) Ukufwaya kwa kwa Yehova kulacitwa mu muulu, kabili ukupepa ukuti kucitwe na pano calo kulomba ukuti Lesa afikilishe ukufwaya kwakwe pano calo, ukusanshako no konaula abamulwisha muno nshiku nga filya acitile ku kale.—Belengeni Amalumbo 83:1, 2, 13-18.

14. Mulandu nshi calingila ukulomba “ifya kulya fya buno bushiku”?

¹⁴ “Tupeeleni lelo ifya kulya ifya buno bushiku.” (Mat. 6:11; Luka 11:3) Nga twalanda aya mashiwi ilyo tulepepa, ninshi tulelomba Lesa ifya kulya fyalinga ifya “buno bushiku.” Ukupepa umusango yu kulanga ukuti twalicetekela ukuti Yehova alikwata amaka ya kutupeela ifyo tukabila cila bushiku. Te pepo lya kulomba ukuti Yehova atupeele ificilile pa fyo tulekabila. Ukulomba ifyo tukabila cila bushiku kuti kwatwibukishako ifunde Lesa apeele abena Israele ilyo baletoola manna. Abebele ukuti balingile ukutoola “cila muntu ifya kulya fya bushiku no bushiku.”—Ukufu. 16:4.

15. Londololeni umwalola ukulomba ukuti “tubeleleni uluse pa membu shesu, ifyo na ifwe tubelela uluse abatulufyanya”?

¹⁵ Cimbi ico Yesu alandilepo mwi pepo apepele pa kusambilisha abasambi ifya kupepa cakuma ifyo tulingile ukucita. Asosele ukuti: “Kabili tubeleleni uluse pa membu shesu, ifyo na ifwe tubelela uluse abatulufyanya.” (Mat. 6:12) Yehova kuti atwelela fye nga ca kuti ‘natubelela’ uluse abatubembukila. (Belengeni Mateo 6:14, 15.) Tufwile ukulaitemenwa ukwelela bambi.—Efes. 4:32; Kol. 3:13.

16. Bushe ukulomba ukuti mwitutwala mu kutunkwa no kuti tupokololeni ku mubifi kwalola mwi?

¹⁶ “Mwitutwala mu kutunkwa, lelo tupokololeni ku mubifi.” (Mat. 6:13) Bushe aya mashiwi Yesu asosele mwi pepo ilyo alesambilisha abasambi bakwe yalola mwi? Icishinka ico tufwile ukulaibukisha ca kuti Yehova tatutunka ukucita ulubembu. (Belengeni Yakobo 1:13.) Satana, “umubifi,” e “Katunka.” (Mat. 4:3) Lelo, Baibolo ilanda pa fintu ifyo Lesa asuminisha kwati nalimo e uficita. (Ruti 1:20, 21; Luk. Mil. 11:5) E ico, amashiwi ya kuti “mwitutwala mu kutunkwa,” mashiwi ya kupapaata ukuti Yehova e suminisha ukuti tubembuke nga twatunkwa ukukanamumfwila. Pa kulekelesha, amashiwi ya kuti “tupokololeni ku mubifi” mashiwi ya kupapaata Yehova ukuti e suminisha Satana ukulenga tulufyanye. Kabili twalicetekela ukuti ‘Lesa takatuleke ukweshiwa ubwesho ubo tushingashipikisha.’—Belengeni 1 Abena Korinti 10:13.

‘Mulelomba, Mulefwaya, Mulekonkonsha’

17, 18. Bushe amashiwi ya kuti ‘mulelomba, mulefwaya, kabili mulekonkonsha’ yalola mwi?

¹⁷ Umutumwa Paulo akonkomeshe Abena Kristu banankwe ukuti: “Beni no mute wa kupepa.” (Rom. 12:12) Yesu asosele amashiwi yapalana na ya lintu atile: “Mulelomba, kabili mukapeelwa; mulefwaya, kabili mukasanga; mulekonkonsha, kabili bakamwiswila. Pantu onse uulomba balamupeela, na onse uufwaya alasanga, na onse uukonkonsha balamwiswila.” (Mat. 7:7, 8) Caliba fye bwino ‘ukulalomba’ icili conse icilingene no kufwaya kwa kwa Lesa. Umutumwa Yohane alilembele amashiwi yapalana na mashiwi ya kwa Yesu. Alembele ukuti: “Uku e kucetekela uko [twacetekela Lesa], ukuti conse ico twalomba, cikulu fye nacilingana no kufwaya kwakwe, alatumfwa.”—1 Yoh. 5:14.

¹⁸ Ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kuti ‘mulelomba kabili mulefwaya’ kupilibula ukuti tulingile ukuba no mute wa kupepa kabili tatulingile ukuleka ukupepa nga ca kuti Lesa taswike ipepo lyesu apo pene. Calicindama no kuti ‘tulekonkonsha’ pa kuti tukengile mu Bufumu no kuipakisha amapaalo ayengi nga nshi. Nomba bushe kuti twacetekela ukuti Lesa akasuka amapepo yesu? Ukwabula no kutwishika, nga twalicetekela Yehova, tukacetekela ukuti akasuka amapepo yesu pantu Kristu atile: “Onse uulomba balamupeela, na onse uufwaya alasanga, na onse uukonkonsha balamwiswila.” Ifyacitikila ababomfi ba kwa Yehova abengi filanga ukuti Yehova ‘alomfwa amapepo.’—Amalu. 65:2.

19, 20. Ukulingana na mashiwi Yesu asosele pali Mateo 7:9-11, bushe Yehova aba shani kwati ni wishi uwatemwa abana bakwe?

¹⁹ Yesu apashenye Lesa kuli wishi uwatemwa sana abana bakwe kabili uubapeela ifisuma. Elenganyeni ukuti e ko mwali ilyo Yesu alandile Ilyashi lya pa Lupili no kumfwa uko asosele ati: “Na kuba, muntu nshi pali imwe uo umwana wakwe nga alomba umukate, engamupeela ilibwe? Nangu nga alomba isabi, bushe kuti amupeela insoka? E ico, imwe nangu ca kutila muli babembu, mwalishiba ukupeela abana benu ifya bupe ifisuma, kanshi Shinwe wa mu muulu ena akacilapo nga nshi ukupeela ifisuma ku bamulomba!”—Mat. 7:9-11.

²⁰ Wishi umuntunse, “umubembu,” alatemwa nga nshi abana bakwe. Te kuti abepe umwana wakwe lelo aleesha na maka ukumupeela “ifisuma.” Apo Shifwe wa mu muulu alitutemwa nga filya wishi atemwa abana bakwe, alatupeela “ifisuma,” pamo ngo mupashi wa mushilo. (Luka 11:13) Umupashi wa mushilo kuti watukosha ukulabomba imilimo iingapokelelwa kuli Yehova, uupeela “ica bupe conse icisuma no bupe bonse ubwapwililika.”—Yako. 1:17.

Twalilileni Ukunonkela mu Mashiwi Yesu Asosele

21, 22. Cinshi icaibela pa Lyashi lya pa Lupili, kabili mumona shani aya mashiwi Yesu asosele?

²¹ Ilyashi lya pa Lupili lisuma nga nshi kabili takwaba ilyashi ilyo twingalilinganyako pano calo. Lyali-ibela pantu litusambilisha pali Lesa kabili lyalyanguka ukumfwa. Nge fyo twamona ku fyo twasambilila muli fino fipande, kuti twanonkelamo nga nshi nga twakonka ukufunda kwaba muli ili lyashi. Aya mashiwi Yesu asosele kuti yalenga twaba abantu abasuma pali ino nshita kabili kuti yalenga twakwata isubilo lya kwisaikala mu nsansa ku ntanshi.

²² Muli ifi fipande, twasambililamo fye amasambililo ayanono pa masambililo yacindama ayo Yesu asosele mu Lyashi lya pa Lupili. Ala mwandini e co abakutike kuli ili lyashi “[bapapile] imisambilishishe yakwe.” (Mat. 7:28) Na ifwe bene e fyo tukacita nga twalatontonkanya pali aya masambililo e lyo na yambi ayo Yesu Kristu uwaishibe sana ukusambilisha asosele.