Ukucimfya Ubunake bwa Buntunse

“Ukwangwo mubili ni mfwa.”—ABENA ROMA 8:6.

1. Bamo bamona shani umubili wa buntunse, kabili cipusho nshi cilekabilwa ukwasukwa?

ILYO kemba wa malumbo Davidi aleetetula pa bubumbo bumo ubwa kwa Yehova, e kuti umubili wa buntunse, aimbile ati: “Ndemutootela, pa kuti nalengelwe mu musango wa kutiinya kabili uwa kupapa.” (Amalumbo 139:14) Ukupusana no ku kulumbanya kwashimpwa pa fishinka, bashimapepo bamo batila mu mubili e mwabelama ulubembu kabili e cibombelo ca lubembu. Umubili waitwa ati ‘umwafisama ubutuutu, ishinte lya bupulumushi, icikakilo ca bubifi, kasalanga wa bubifi, umwaisula amacushi, imfwa yenda.’ Ca cishinka ico umutumwa Paulo asosele ilyo atile: “Mu mubili wandi tamwaikale cisuma.” (Abena Roma 7:18) Lelo bushe ici cipilibula ukuti twalikatwa mu mubili wa lubembu ukwabula ne subilo?

2. (a) “Ukwangwo mubili” kupilibula nshi? (b) Bulwi nshi bwaba pa “mubili” no “mupashi” mu bantunse abafwaya ukutemuna Lesa?

² Limo limo Amalembo yalabomfya ishiwi lya “mubili” ku kwimininako umuntu uushapwililika, umubembu uwafuma kuli Adamu cipondoka. (Abena Efese 2:3; Amalumbo 51:5; Abena Roma 5:12) Ifyo twapyana kuli wene fyaleta ‘ubunake bwa mubili.’ (Abena Roma 6:19, NW) Kabili Paulo asokele ukuti: “Ukwangwo mubili ni mfwa.” (Abena Roma 8:6) “Ukwangwo mubili” cipilibula ukulamwa no kucincishiwa ku lunkumbwa lwa mubili wa lubembu. (1 Yohane 2:16) E co nga tuleesha ukutemuna Lesa, lyonse kulaba ubulwi pali bumupashi bwesu na bumubili bwesu ubo bututitikisha lyonse ukuti tulecita “imilimo ya bumubili.” (Abena Galatia 5:17-23; 1 Petro 2:11) Pa numa ya kulondolola ubu bulwi bwabipa muli wene, Paulo atile: “Iye, ne muntu wa nkumbabulili ne! Ni ani akampokolola ku mubili uno uwa mfwa?” (Abena Roma 7:24) Bushe Paulo tali na maka ya kucimfya amatunko? Baibolo isosa ukuti alikwete amaka!

Amatunko no Lubembu fya Cine Cine

3. Abengi bamona shani ulubembu na matunko, lelo Baibolo itusoka shani pa lwa mimwene ya musango yu?

³ Abengi ilelo batila takwaba lubembu. Bamo balangusha “ulubembu” ukulumona kwati lishiwi fye lya kale ilya kulondolwelako ifilubo finono ifya bantunse. Tabaishiba ukuti “tuli no kumoneka bonse ku cipuna ca kupingwilapo ca kwa Kristu, ukuti onse umo umo apokelele ku fyacitiilwe mu mubili, umwabele fyo abombele, napamo icisuma napamo icibi.” (2 Abena Korinti 5:10) Bamo balacangusha ilyo batila: “Kuti nacincintila fyonse ukufumyako fye amatunko!” Abantu bamo bakonka intambi shashimpwa pa kuisekesha ilyo line, nampo nga shilesanshamo ifilyo, bucisenene, ukusangalala, nelyo ukupwishishishapo fimo. Bafwaya fyonse kabili bafifwaya ilyo line! (Luka 15:12) Pa kuisekesha ilyo line tabamwene fintu apatali, e kuti inshita ya ku ntanshi iya buseko iya “mweo uwabo mweo wine wine.” (1 Timote 6:19) Lelo, Baibolo itusambilisha ukutontonkanya bwino no kumona ifya ku ntanshi, ukutaluka ku fili fyonse ifingonaula bumupashi bwesu nelyo umubili. Ipinda lyapuutwamo litila: “Uwacenjela pa kumono bubi abelama; abapelwa amano bapitapo, no kukandwa.”—Amapinda 27:12.

4. Kusoka nshi Paulo asokele pali 1 Abena Korinti 10:12, 13?

⁴ Lintu Paulo alembeele Abena Kristu baleikala mu Korinti—umusumba waishibikilwe kuli bucisenene bwalimo—abasokele pa lwa kutunkwa na pa lwa maka ya lubembu. Atile: “E ico uuletila naiminina ndi, acenjele epali awa. Ica kwesha [“itunko,” NW] tacamusanga kano ica buntuuntu fye; lelo wa cishinka Lesa, uushakamuleke ukweshiwa ukucila muli ico mwinganasha; lelo pamo ne ca kwesha akacita na pa kufuminamo, ukuti mube na maka ya kucishipikishako.” (1 Abena Korinti 10:12, 13) Ifwe bonse—abaice na bakalamba, abaume na banakashi—imiku iingi tulatunkwa mu masukulu, ku sha ncito, nelyo ku fifulo fimbi. E co, natubebete amashiwi ya kwa Paulo no kumona ifyo yatukumine.

Mwicilamo Ukuicetekela

5. Mulandu nshi ukucilamo ukuicetekela kwingatuletelela?

⁵ Paulo atile: “Uuletila naiminina ndi, acenjele epali awa.” (1 Abena Korinti 10:12) Ukucilamo ukuicetekela ukuti twalikosa kuti kwatuletelela. Kulangilila ukuti tatwaumfwikisha ulubembu na maka ya luko. Apo abantu nga Mose, Davidi, Solomone, no mutumwa Petro baponene mu lubembu, bushe tufwile ukutontonkanya ukuti ifwe te kuti citucitikile? (Impendwa 20:2-13; 2 Samwele 11:1-27; 1 Ishamfumu 11:1-6; Mateo 26:69-75) Amapinda 14:16 yatila: “Uwa mano atiina no kufuma ku bubi, lelo umuwelewele atusauka kabili aisuubikila.” Na kabili, Yesu atile: ‘Umutima naukosa, lelo umubili naunaka.’ (Mateo 26:41) Apo takwaba umuntunse uushapwililika uushalemenena ku bubi, tufwile ukupoosa amano ku kusoka kwa kwa Paulo no kukaana amatunko, nakana nga te ifyo kuti twawa.—Yeremia 17:9.

6. Ni lilali kabili ni mu nshila nshi tulingile ukuipekanya ku matunko?

⁶ Ca mano ukuipekanya ku mafya ayengesa mu kupumikisha. Imfumu Asa yalishibe ukuti inshita ya mutende yali e nshita isuma iya kupangilamo ifya kubacingilila. (2 Imilandu 14:2, 6, 7) Alishibe ukuti ukutendeka ukupekanya lilya basanswa kucelwa. No kupingulapo pa lwa fya kucita lintu kwaba amatunko kucitwa bwino lintu umuntu tasakamikwe ilyo pali umutende. (Amalumbo 63:6) Daniele ne fibusa fyakwe ifyaletiina Lesa bapingwilepo ukukonka amafunde ya kwa Yehova ilyo bashilapatikishiwa ukulya ifya maliila ya mfumu. E co, tabakokwele ukukakatila ku fyo bashininwe no kukanalya ifilyo fyakowela. (Daniele 1:8) Ilyo amatunko yashilatendeka, natukoshe ukupingulapo kwesu ukwa kutwalilila ukuba aba musangwela. Lyene tukaba na maka ya kukaana ulubembu.

7. Mulandu nshi cabela ica kusansamusha ukwishiba ukuti bambi balakaana amatunko?

⁷ Mwandi tulasansamushiwa ku mashiwi ya kwa Paulo aya kuti: “Ica kwesha tacamusanga kano ica buntuuntu fye”! (1 Abena Korinti 10:13) Umutumwa Petro alembele ukuti: “Mukaanyeni [Kaseebanya]; iminineni abakosa ndi mu citetekelo, pa kwishibo kuti bamunyinenwe ba pano isonde batuulo mutuulo uyo wine wa kucula.” (1 Petro 5:9) Bambi balatunkwa mu nshila imo ine kabili balakaana uko kutunka pa kwafwilishiwa na Lesa, na ifwe kuti twacita cimo cine. Lelo, pa kuba Abena Kristu ba cine abaleikala mu calo ca bubifi, ifwe bonse kuti twaenekela ukuti inshita imo tukatunkwa. Lyene, kuti twacetekela shani ifyo kuti twacimfya ubunake bwa buntunse no kukaana amatunko ya kubembuka?

Kuti Twakaana Amatunko!

8. Ni nshila nshi iisuma iya kukaaninamo amatunko?

⁸ Inshila iisuma iya kukanaba ‘mu busha ku lubembu,’ kwesha sana ukutaluka ku matunko. (Abena Roma 6:6) Amapinda 4:14, 15 yatukonkomesha ukuti: “Wilaingila umwenda ababifi, kabili wilola umuya ababi; lekako, wipitamo, alukako, fumapo no kupita.” Ilingi tuleshibila kabela ukuti imibele imo kuti yatutwala ku kubembuka. E co, ica kucita pamo nga Bena Kristu “kupita,” ukutaluka ku uli onse ne cili conse nelyo ku ncende iili yonse, ifingabalamuna ukufwaya kwabipa no kutulenga ukulatontonkanya pa fishasanguluka.

9. Ukufulumuka imibele ya matunko kwakomailwapo shani mu Malembo?

⁹ Ukufulumuka imibele itunka ni nshila na imbi iikalamba iya kucimfishamo amatunko. Paulo afundile ukuti: “Fulumuko bulalelale.” (1 Abena Korinti 6:18) Alembele ukuti: “Butukeniko ku kutootelo tulubi.” (1 Abena Korinti 10:14) Umutumwa asokele na Timote ukuti afulumuke ukufwaya kwa kuba ne cuma ca ku mubili, pamo no “lunkumbwa lwa bulumendo.”—2 Timote 2:22; 1 Timote 6:9-11.

10. Fya kumwenako nshi fibili ifyapusana filangilila ubucindami bwa kufulumuka amatunko?

¹⁰ Moneni ilyashi lya kwa Davidi Imfumu ya Israele. Ilyo aali pa mutenge we sano lyakwe alelolesha, amwene umwanakashi wayemba aleowa, kabili ulunkumbwa lwaiswile mu mutima wakwe. Alingile ukufuma pa mutenge no kufulumuka itunko. Lelo, atendeke ukwipushaipusha pali uyu mwanakashi—Bati-sheba—ne fyakonkelepo fyali ifyabipa nga nshi. (2 Samwele 11:1–12:23) Lubali lumbi, cinshi Yosefe acitile lintu cisenene umukashi wa kwa shikulu wakwe amupatikishe ukuti asendame nankwe? Ilyashi litweba ukuti: “Pa kusosa kuli Yosefe akasuba na kasuba, na o akene ukuumfwa kuli wene, ukusendama pamo, nangu ukuba nankwe.” Ukwabula na mafunde ya Malango ya kwa Mose, ayo ayaali tayalapeelwa, Yosefe amwaswike ukuti: “Kanshi ningacita shani ububi ubu bukulu, no kubembukila Lesa?” Bushiku bumo alimwikete, ukusosa ukuti: “Usendame na ine.” Bushe Yosefe alikeele no kutendeka ukwesha ukupelulushanya na wene? Iyo. “Alifulumwike, no kufumina pa nse.” Yosefe tanakiile itunko lya kubembuka na ulya mwanakashi. Alifulumwike!—Ukutendeka 39:7-16.

11. Cinshi twingacita nga tuletunkwa libili libili?

¹¹ Limo ukufulumuka kumonwa ukuti ni bukuuwe, lelo ukuifumya mu mibele imo ilingi e nshila ya mano iya kukonka. Napamo ku ncito tulatunkwa libili libili. Nangu limbi te kuti tuleke iyo ncito no kutendeka imbi, kuti kwaba inshila shimbi isha kuifumishamo mu matunko. Tufwile ukufulumuka icili conse ico twaishiba ukuti calilubana, kabili tufwile ukupampamina pa kucita fye icalungama. (Amose 5:15) Mu mibele imbi, ukufulumuka amatunko kuti kwakabila ukutaluka ku kutamba ifye shiku pali Intaneti no kukanaya ku fifulo kwaba ifya kusekesha fyabipa. Kuti capinda no kupoosa bamagazini bamo nelyo ukupanga ifibusa fimbi ifipya—ifyatemwa Lesa kabili ifingatwafwa. (Amapinda 13:20) Te mulandu ne catutunka ukubembuka, ca mano ukucincintila itunko.—Abena Roma 12:9.

Ifyo Ipepo Lingaafwa

12. Cinshi tulomba kuli Lesa ilyo tupepa ati: “Mwitutwala mu kutunkwa”?

¹² Paulo apeela ici cilayo cikoselesha ica kuti: “Wa cishinka Lesa, uushakamuleke ukweshiwa [“ukutunkwa,” NW] ukucila muli ico mwinganasha; lelo pamo ne ca kwesha akacita na pa kufuminamo, ukuti mube na maka ya kucishipikishako.” (1 Abena Korinti 10:13) Inshila imo iyo Yehova atwafwilamo kupitila mu kwasuka amapepo yesu aya kuti atwafwe ukucincintila amatunko. Yesu Kristu atusambilishe ukupepa ukuti: “Mwitutwala mu kweshiwa [“kutunkwa” NW], lelo mutupokolole ku [mubifi, NW]. (Mateo 6:13) Mu kwasuka ukupepa kwa pa mutima ukwa musango yu, Yehova takatulekeleshe mu matunko; akatupokolola kuli Satana na ku ncitilo shakwe isha bucenjeshi. (Abena Efese 6:11, NW, utulembo twa pe samba) Tufwile ukulomba Lesa ukutwafwa ukumona amatunko no kukwata amaka ya kuyacincintila. Nga twamupaapaata ukuti eleka tuwe lintu twatunkwa, akatwafwa ukukanacimfiwa kuli Satana, “umubifi.”

13. Cinshi tufwile ukucita lintu tuletunkwa libili libili?

¹³ Tukabila ukupepa no mukoosha maka maka lintu tuletunkwa libili libili. Amatunko yamo kuti yalenga kwaba ukutulukusha kwa maka ukwa lwa nkati, ukutulukusha na matontonkanyo yesu ne mibele ifitucinkulako ilyo line pa lwa fyo twanaka. (Amalumbo 51:5) Ku ca kumwenako, kuti twacita shani nga tulelungulushiwa na matontonkanyo ya fyabipa aya fyo twalecita kale? Ni shani nga twatunkwa ukuti tubwelele kuli iyo mibele? Mu cifulo ca kulacululuka fye na matontonkanyo ya musango yu, ebeni Yehova mwi pepo uyu mulandu—libili libili nga cilekabilwa. (Amalumbo 55:22) Ku maka ya Cebo cakwe no mupashi wa mushilo, kuti atwafwa ukusangulula umuntontonkanya wesu ku fishasanguluka ifyo tulemenenako.—Amalumbo 19:8, 9.

14. Mulandu nshi ipepo lyacindamina ilyo tuli no bunake bwa buntunse?

¹⁴ Ilyo amwene ukuti abatumwa bakwe baleshipula mwi bala lya Getsemane, Yesu abakonkomeshe ati: “Loleni no kupepa, ukuti mwiingila mu kweshiwa [“kutunkwa,” NW]. Umutima wena naukosa, lelo umubili naunaka.” (Mateo 26:41) Inshila imo iya kucimfishamo amatunko kuba uwalola ku misango yalekanalekana iyo amatunko yengeshilamo no kuba uwaibukila ku nshila sha mu bumfisolo isho yeshilamo. Calicindama no kuti twapepa pali kulya kutunka ilyo line pa kuti tuipangashe lwa ku mupashi ukulwisha uko kutunka. Pa mulandu wa kuti amatunko yeshila muli filya tushakosako, te kuti tuyacimfye fweka. Ipepo lyalicindama pantu amaka ya kwa Lesa kuti yatutungilila mu kuicingilila kuli Satana. (Abena Filipi 4:6, 7) Na kabili kuti twakabila ubwafwilisho bwa ku mupashi na mapepo ya “bakalamba ba lukuta.”—Yakobo 5:13-18.

Kaaneni Amatunko na Maka Yenu

15. Ukukaana amatunko kusanshamo cinshi?

¹⁵ Pa mbali ya kutaluka kwi tunko, tufwile ukulikaana na maka yesu ukufikila lyapita nelyo imibele yayaluka. Ilyo Yesu atunkilwe kuli Satana, alikeene ukufikila Kaseebanya aya. (Mateo 4:1-11) Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Kaaneni Kaseebanya, na o akafulumuka kuli imwe.” (Yakobo 4:7) Ukukaana kutendekela no kukosha umuntontonkanya wesu ku Cebo ca kwa Lesa no kupingulapo na maka yonse ukuti tatwakapulemo mu mafunde atwimikila. Cisuma ukusungila ku mutwe no kwetetula pa malembo yalanda pa bunake bwesu. Kuti cawama ukuya ku Mwina Kristu wakosoka—napamo eluda—uyo twingeba ifiletusakamika kabili uyo twingalomba ubwafwilisho lintu kwaisa itunko lya kuti tucite icabipa.—Amapinda 22:17.

16. Kuti twatwalilila shani ne mibele isuma?

¹⁶ Amalembo yatukonkomesha ukufwala ubuntu bupya. (Abena Efese 4:24) Ici calola mu kuleka Yehova atumumunge no kutwalula. Ilyo alelembela kabomba munakwe Timote, Paulo atile: “Kukonkelelo bulungami, bukapepa, icitetekelo, ukutemwa, ukutwalilila, ukufuuka; pilikito kupililikita kusuma kwa citetekelo, ikata ku mweo wa muyayaya uo waitilwemo.” (1 Timote 6:11, 12) Kuti ‘twakonkelelo bulungami’ ukupitila mu kusambilila no mukoosha Icebo ca kwa Lesa pa kuti twishibe bwino ubuntu bwakwe no kulaenda mu kumfwana ne fyo afwaya. Ukutantika imilimo ya Bwina Kristu, pamo ngo kushimikila imbila nsuma no kusangwa ku kulongana, na fyo fyalicindama. Ukupalama kuli Lesa no kubomfya bwino ifyo apayanya lwa ku mupashi fikatwafwa ukukula lwa ku mupashi no kutwalilila ne mibele isuma.—Yakobo 4:8.

17. Twaishiba shani ukuti Lesa takatulekeleshe ilyo tuletunkwa?

¹⁷ Paulo atulaya ukuti itunko ilili lyonse ilyo twapitamo talyakacile pa maka Lesa atupeela aya kulicimfya. Yehova ‘akacita na pa kufuminamo pa kuti tube na maka ya kushipikisha.’ (1 Abena Korinti 10:13) Cine cine, Lesa taleka itunko ukucilamo ica kuti twabula na maka ya ku mupashi ku kusungilila bumpomfu bwesu, kulila fye twatwalilila ukushintilila pali wene. Afwaya ukuti tutunguluke mu kukaana na maka amatunko ya kucita ifyalubana mu menso yakwe. Na kabili, kuti twatetekela icilayo cakwe ica kuti: “Nshakakupoose nakalya, nangu kukusha nakalya.”—AbaHebere 13:5.

18. Mulandu nshi twingashininkishisha ifyo kuti twacimfya ubunake bwa buntunse?

¹⁸ Paulo taletwishika ifyali no kufuma mu kutulukusha kwakwe ukwa bunake bwa buntunse. Taleimona ukuti muntu wa bulanda kabili uwabulwe subilo pa lwa lunkumbwa lwakwe. Lelo, atile: “Ine e fyo mbutuka, te pamo ngo ubutuke cibutukebutuke; ndelwe fyo, te pamo ngo uleumo mwela: lelo ntuutaulo mubili wandi, no kuuteko busha; epali, ilyo nabila kuli bambi, nabo wakaanwa ne mwine.” (1 Abena Korinti 9:26, 27) Na ifwe kuti twacimfya umubili ushapwililika. Ukupitila mu Malembo, impapulo shashimpwa pali Baibolo, ukulongana kwa Bwina Kristu, na Bena Kristu banensu abakosoka, Shifwe wa mu muulu uwa kutemwa lyonse apayanya ifya kutucinkulako ifitwafwa ukukonka inshila yalungama. Ku bwafwilisho bwakwe, kuti twacimfya ubunake bwa buntunse!

Angweni Umupashi no Kuba no Mweo!

“Ukwangwo Mupashi mweo.”—ABENA ROMA 8:6.

1, 2. Baibolo ilekanya shani “umubili” no “mupashi”?

UKUBA uwa musangwela ku cinso ca kwa Lesa mu bwikashi bwabipa ubwacindika ukukonkelela ulunkumbwa lwa mubili te cintu cayanguka. Lelo, Amalembo yalekanya “umubili” no “mupashi,” ukulangilila bwino ubupusano bwaba pa fintu fyabipa ififuma mu kuleka twatekwa no mubili wa lubembu ne fisuma ififuma mu kunakila ubutungulushi bwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa.

² Ku ca kumwenako, Yesu Kristu atile: “Umupashi e ulengo kuba no mweo; umubili te kuti wafwe nakalya. Ifyebo ifyo nalanda kuli imwe mupashi, kabili mweo.” (Yohane 6:63) Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu ba ku Galatia ukuti: “Ifikumbwo mubili fipinkana no Mupashi, ne fikumbwo Mupashi fipinkana no mubili; pantu ifi fibili filalwa.” (Abena Galatia 5:17) Paulo na kabili atile: “Uubyala ku mubili wakwe wine, ku mubili akalobololako ukubola; lelo uubyala ku Mupashi, ku Mupashi wine akalobololako umweo wa muyayaya.”—Abena Galatia 6:8.

3. Cinshi cikabilwa pa kufuma ku lunkumbwa lwalubana ne mibele?

³ Umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova e kuti amaka yakwe—kuti wafumya mu muntu “ulunkumbwa lwa mubili” ulwakowela no kumupokolola ku kuteka kwabipa ukwa mubili wesu uwa lubembu. (1 Petro 2:11) Pa kufuma mu busha bwa kulemenena ku fyabipa, calicindama ukukwata ubwafwilisho bwa mupashi wa kwa Lesa, pantu Paulo alembele ukuti: “Ukwangwo mubili ni mfwa, no kwangwo Mupashi mweo no mutende.” (Abena Roma 8:6) Ukwangwo mupashi kwalola mwi?

“Ukwangwo Mupashi”

4. “Ukwangwo mupashi” kwalola mwi?

⁴ Lintu Paulo alembele pa lwa “kwangwo mupashi,” abomfeshe ishiwi lya ciGriki ilipilibula “imitontonkanishishe, (apatontomesha) umuntontonkanya, . . . ipange, ukutinamina, ukutukuta.” Verbu imbi iyapalako ipilibula “ukutontonkanya, ukutontonkanya mu nshila imo.” E co, ukwangwo mupashi kupilibula ukulamwa, ukutekwa, no kucincishiwa ku maka yabomba aya kwa Yehova. Kulangilila ukuti tulefwaya umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ututungulule mu fyo tutontonkanya, ifyo twatemwa, ne fyo tufwaya.

5. Kufika ku cipimo nshi tufwile ukunakila ubutungulushi bwa mupashi wa mushilo?

⁵ Ilyo Paulo alandile pa ‘basha ba mupashi’ akomaile pa cipimo tufwile ukufikako mu kunakila ubutungulushi bwa mupashi wa mushilo. (Abena Roma 7:6) Ku citetekelo cabo mu cilubula ce lambo lya kwa Yesu, Abena Kristu balilubulwa ku kutekwa ku lubembu kabili muli fyo ‘balifwa’ ku mibele balimo kale iya kuba abasha ba lubembu. (Abena Roma 6:2, 11) Abafwa iyi mfwa ya mampalanya bacili no mweo lwa ku mubili kabili nomba bantungwa ukukonka Kristu pa kuba “abasha ba bulungami.”—Abena Roma 6:18-20.

Ukwaluka Kumonekesha

6. Kwaluka nshi ababa “abasha ba bulungami” bapitamo?

⁶ Ukwalulwa ukufuma ku kuba “abasha ba lubembu” ukuya ku kubombela Lesa nga “basha ba bulungami” kulamonekesha nga nshi. Ulwa bamo abaalwike muli uyu musango, Paulo alembele ukuti: ‘Mwalisambilwe, mwalishishiwe, mwalungamikilwe kwi shina lya kwa Shikulu Yesu Kristu na mu Mupashi wa kwa Lesa wesu.’—Abena Roma 6:17, 18; 1 Abena Korinti 6:11.

7. Mulandu nshi cacindamina ukuba ne mimwene ya kwa Yehova pa fintu?

⁷ Pa kuti twaluke mu nshila imonekesha umusango yu, intanshi tufwile ukusambilila pa lwa fyo Yehova amona ifintu. Kale sana, kemba wa malumbo Davidi apaapeete Lesa ukuti: “Inshila shenu munenge ukushishiba, mwe Yehova; . . . Munyenseshe mu cishinka cenu, no kunsambilisha.” (Amalumbo 25:4, 5) Yehova alikutike kuli Davidi, kabili kuti Aasuka ipepo lya musango yu ilya babomfi bakwe aba nomba. Apo inshila sha kwa Lesa ne cine fyalisanguluka kabili fya mushilo, ukwetetula pali fyene kukatwafwa nga twatunkwa ukuti tunakile ulunkumbwa lwakowela ulwa mubili.

Umulimo Wacindama uwa Cebo ca kwa Lesa

8. Mulandu nshi cacindamina ukuti tusambilile Baibolo?

⁸ Icebo ca kwa Lesa, Baibolo, capuutwamo no mupashi wakwe. E co, inshila imo iyacindama iya kulenga umupashi ukubomba pali ifwe kubelenga no kusambilila Baibolo—cila bushiku nga kuti twakumanisha. (1 Abena Korinti 2:10, 11; Abena Efese 5:18) Ukwisusha mu muntontonkanya wesu no mutima icine ca mu Baibolo ne fishinte fya mafunde kukatwafwa ukukanawa lintu bumupashi bwesu bwasanswa. Lintu twatunkwa ukuti tucite bucisenene, umupashi wa kwa Lesa kuti watucinkulako ulwa fishimiko fya mu Malembo ne fishinte fya mafunde ifitungulula ifyo fingakosha ukupingulako kwesu ukwa kucita ifyo Lesa afwaya. (Amalumbo 119:1, 2, 99; Yohane 14:26) E co, tatubepwa ukukonka inshila yalubana.—2 Abena Korinti 11:3.

9. Isambililo lya Baibolo likosha shani ukupingulapo kwesu ukwa kusungilila bucibusa bwesu na Yehova?

⁹ Ilyo tuletwalilila ukusambilila Amalembo mu kufumaluka kabili mu kucincila ukubomfya impapulo shashimpwa pali Baibolo, umupashi wa kwa Lesa ulatungulula umuntontonkanya wesu no mutima, ukulenga twacilapo ukucindika amafunde ya kwa Yehova no kuyatemwisha. Bucibusa bwesu na Lesa bwisa mu kuba icintu cacindamisha mu bumi bwesu. Ilyo twatunkwa, tatwikala tuletontonkanya pa fyo cingawama ukucita icalubana. Lelo, ico twangwako ilyo line kutwalilila aba mpomfu kuli Yehova. Ukukatamika nga nshi bucibusa bwesu na wene kutucincisha ukukanalemenena ku fingonaula ubu bucibusa.

“Ifyo Natemwa Amalango Yenu!”

10. Mulandu nshi ukumfwila amalango ya kwa Yehova kwacindamina pa kuti twangwe umupashi?

¹⁰ Nga tuli no kwangwo mupashi, tatufwile ukupelela fye pa kwishiba Icebo ca kwa Lesa. Imfumu Solomone yalishibe bwino amafunde ya kwa Yehova, lelo yalifililwe ukwikalilila kuli yene ilyo yakotele. (1 Ishamfumu 4:29, 30; 11:1-6) Nga twayangwa ifya ku mupashi, tukamona ukuti tatufwile fye ukwishiba ifyo Baibolo isosa lelo no kumfwila amalango ya kwa Lesa no mweo onse. Ico calola mu kuti tufwile ukubebeta amafunde ya kwa Yehova no kutukuta ukukanapulamo. E mimwene kemba wa malumbo akwete. Aimbile ati: “Ifyo natemwa amalango yenu! Akasuba konse yene e kwetetula kwandi.” (Amalumbo 119:97) Nga cine cine twayangwa ku kukonka amalango ya kwa Lesa, tutendeka ukulanga imibele ya bukapepa. (Abena Efese 5:1, 2) Mu cifulo ca kucebushiwa ku kucita ifyalubana kwati tatwakwata maka ya kutaluka kuli fyene, tulangilila icisabo ca mupashi, kabili ukufwaya ukutemuna Yehova kutufumya ku “milimo ya bumubili” iyabipa.—Abena Galatia 5:16, 19-23; Amalumbo 15:1, 2.

11. Kuti mwalondolola shani ukuti ifunde lya kwa Yehova ililesha ubulalelale bucingo kuli ifwe?

¹¹ Kuti twatendeka shani ukucindikisha no kutemwa amalango ya kwa Yehova? Inshila imo yaba kubebeta bwino ubucindami bwa yako. Tontonkanyeni pe funde lya kwa Lesa ilitila ukucite cupo kwa baupana fye, kabili ilibinda ubulalelale no bucende. (AbaHebere 13:4) Bushe ukumfwila ili funde kulatupusula icintu cisuma? Bushe Shifwe wa ku muulu uwa kutemwa kuti apanga ifunde lingatupusula icingatuwamina? Iyo! Moneni ifilecitika mu mikalile ya bantu abapula mu mafunde ya kwa Yehova ne myendele. Abapula amafumo ilingi line balaponya nelyo bopwa bwaice bwaice no kuba mu cupo cabula insansa. Abengi bakusha abana ukwabula umulume nelyo umukashi. Na kabili, abalalelale baibika mu bwafya bwa kwambula amalwele yaba muli bucisenene. (1 Abena Korinti 6:18) Kabili nga ca kuti umubomfi wa kwa Yehova acita ubulalelale, alalungulushiwa icabipisha. Ukwesha ukulabako ku fyo kampingu wa mulandu alelanda, kuti kwalenga afufiwa utulo no kulungulushiwa. (Amalumbo 32:3, 4; 51:3) Bushe, te kuti tumone ukuti ifunde lya kwa Yehova ililesha ubulalelale lyapangilwe ukutucingilila? Cine cine, mwaliba ubusuma ubukalamba mu kuba aba musangwela!

Pepeleni Ubwafwilisho bwa kwa Yehova

12, 13. Mulandu nshi calingila ukupepa lintu twaba no lunkumbwa lwa lubembu?

¹² Ukwabula no kutwishika, ukwangwo mupashi kukabila ipepo lya pa mutima. Calilinga ukulomba ubwafwilisho bwa mupashi wa kwa Lesa, pantu Yesu atile: “Nga imwe . . . mwaishibo kupa abana benu ifya bupe fisuma, bushe Shinwe wa mu muulu takacishemo nga nshi ukupo Mupashi wa mushilo ku bamulomba?” (Luka 11:13) Mwi pepo, kuti twalanda pa fyo tushintilila pa mupashi ukuti utwafwe mu bunake bwesu. (Abena Roma 8:26, 27) Nga twamona ukuti ulunkumbwa lwa lubembu nelyo imibele filetukuma, nelyo nga uwasumina munensu uwa tutemwa atweba ukuti e fyo cili, kuti cawama ukulanda pali ubo bwafya mu mapepo yesu no kulomba ukuti Lesa atwafwe mu kucimfya iyi mibele.

¹³ Yehova kuti atwafwa ukutonta pa fintu fya bulungami, ifya musangwela, ifya busuma, ne fya kutasha. Kabili fintu caba icalinga ukumupaapaata no mukoosha pa kuti “umutende wa kwa Lesa” ulinde imitima yesu ne mintontonkanya! (Abena Filipi 4:6-8) E co natupepele ubwafwilisho bwa kwa Yehova ku “kukonkelelo bulungami, bukapepa, icitetekelo, ukutemwa, ukutwalilila, ukufuuka.” (1 Timote 6:11-14) Ku bwafwilisho bwa kwa Shifwe wa mu muulu, amasakamika na matunko tayakafike ku cipimo ca kuti twafilwa ukuyalama. Lelo, ubumi bwesu bukaba no mutelelwe upeelwa na Lesa.

Mwilenga Umupashi Ubulanda

14. Mulandu nshi umupashi wa kwa Lesa wabela maka ya kusangulula?

¹⁴ Ababomfi ba kwa Yehova abakosoka bakonka ukufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti: “Mwishimya Mupashi.” (1 Abena Tesalonika 5:19) Apo umupashi wa kwa Lesa waba “Mupashi wa mushilo,” walisanguluka, tawakowela, walishila. (Abena Roma 1:4) Lintu ulebomba muli ifwe, ulya mupashi maka ya mushilo, nelyo aya kusangulula. Utwafwa ukuba ne mikalile yasanguluka iishibikilwa ku kunakila Lesa. (1 Petro 1:2) Umuntu nga ali ne ncitilo shishasanguluka ninshi alesuula ulya mupashi, kabili ico kuti camuletelela. Mu nshila nshi?

15, 16. (a) Kuti twalenga shani ubulanda umupashi wa kwa Lesa? (b) Kuti twataluka shani ku kulenga ubulanda umupashi wa kwa Yehova?

¹⁵ Paulo alembele ukuti: “Mwilenga Umupashi wa mushilo wa kwa Lesa ubulanda, muli uyo mwakakatikilwe ukulola ku bushiku bwa kulubuka.” (Abena Efese 4:30) Amalembo yatila umupashi wa kwa Yehova cikakatikilo, nelyo “iciikatilo [ca fyali no kwisa, NW],” ku Bena Kristu basubwa aba busumino. Kabili ico caba ni bumunshifwa bwa mweo ku muulu. (2 Abena Korinti 1:22; 1 Abena Korinti 15:50-57; Ukusokolola 2:10) Umupashi wa kwa Lesa kuti watungulula abasubwa na banabo abakwata isubilo lya pe sonde mu mikalile ya busumino kabili kuti wabafwa ukutaluka ku milimo ya lubembu.

¹⁶ Umutumwa asokele pa lwa kutemwa ukubeepa, ukwiba, imyendele ya museebanya, na fimbipo. Nga twalekele ukuti tusensenunwe ku fintu fya musango yu, ninshi tatulekonka ukufunda kwa Cebo capuutwamo ica kwa Lesa. (Abena Efese 4:17-29; 5:1-5) Ninshi tulelengako ubulanda umupashi wa kwa Lesa, kabili ico cintu tufwaya ukutalukako ukwabula no kutwishika. E co, nga ca kuti uuli onse pali ifwe atendeka ukusuula ukufunda kwa Cebo ca kwa Yehova, kuti twatendeka ukukwata imibele iingatulenga ukubembuka ku mufulo no kulufya ukusenamina kwa bulesa. (AbaHebere 6:4-6) Nangu cingatila pambi tatulecita lubembu nomba, napamo tulelola muli iyo ine nshila. Nga tatulekonka ubutungulushi bwa mupashi, ninshi tuleulenga ubulanda. Ninshi tulekaanya Yehova no kumulenga ubulanda, uwaba e mwine wa mupashi wa mushilo. Apo twalitemwa Lesa, tatulefwaya ukucite co. Lelo, kuti twapepela ubwafwilisho bwa kwa Yehova pa kuti tatulengele ubulanda umupashi wakwe lelo ukukatamika ishina lyakwe ilya mushilo ukupitila mu kutwalilila ukwangwa umupashi.

Twalilileni Ukwangwa Umupashi

17. Mabuyo nshi yamo twingemika lwa ku mupashi, kabili mulandu nshi ukucite ci kwingabelamo amano?

¹⁷ Inshila ikalamba iya kutwalilila ukwangwa umupashi kuimikila ifyo tulefwaya ukucita lwa ku mupashi no kuficita. Ukulingana ne fyo tukabila ne mibele, ifyo twingemika kuti fyasanshamo ukuwamyako isambililo lyesu, ukulundako inshita tubomfya mu mulimo wa kushimikila, nelyo ukutinamina amashuko ya mulimo, pamo nga bupainiya bwa nshita yonse, umulimo wa pa Bethel, nelyo bumishonari. Ici cikalenga twaobelwa ne fya ku mupashi kabili cikatwafwa ukucincintila ubunake bwa buntunse, ukukanakonkelela ubuyo bwa kukwata icuma no kukanaba no lunkumbwa amalembo yalesha, ifiseekele muli buno bwikashi. Ukwabula no kutwishika iyi e nshila ya mano, pantu Yesu atile: “Mwiilonganikila fyuma pano isonde, apo icipelebesha ca bushiku ne ndalawa filonaula, apo abapupu batulamo no kwiba: lelo ilonganikileni ifyuma mu muulu, umo icipelebesha nangu ni ndalawa tafyonaula, umo abapupu tabatulamo nangu kwiba. Pantu ukuli icipao cobe, e kuli no mutima obe.”—Mateo 6:19-21.

18. Mulandu nshi cacindamina ukuti tutwalilile ukwangwa umupashi muli shino nshiku sha kulekelesha?

¹⁸ Ukwangwo mupashi no kucincintila ulunkumbwa lwa calo ukwabula no kutwishika ni nshila ya mano muli shino “nshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1-5) Na kuba, “pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:15-17) Ku ca kumwenako, nga ca kuti Umwina Kristu wacaice akonkelela ubuyo bwa mulimo wa nshita yonse, kuti bwa mutungulula mu nshita shayafya isha buteku. Nga apatikishiwa ukuti anasheko amafunde ya kwa Lesa, umuntu wa musango yu kuti amona ico alefwaya ukupwishishisha mu mulimo wa kwa Yehova. Uyu muntu wa bumupashi akamona ukuti buwelewele ukuleka ukukonkelela ubuyo bwa ku mupashi pa mulandu wa kukonkelela ifya ku mubili nelyo icimwemwe icili conse icingafuma mu kubembuka. Ibukisheni ukuti Mose uwalemenene ku fya ku mupashi “asalile ukucitwo bubi pamo na bantu ba kwa Lesa ukucilo kukwate nshita ya bwanalale iya lubembu.” (AbaHebere 11:24, 25) Nampo tuli baice nelyo abakalamba, tupingulapo cimo cine nga twatwalilila ukwangwa umupashi ukucila ukwangwa umubili wa lubembu.

19. Busuma nshi tukasanga nga twatwalilila ukwangwa umupashi?

¹⁹ ‘Ukwangwa bumubili bulwani kuli Lesa,’ lelo “ukwangwo Mupashi mweo no mutende.” (Abena Roma 8:6, 7) Nga twatwalilila ukwangwo mupashi, tukaba no mutende ushaiwamina. Imitima yesu ne mintontonkanya ikacingililwa bwino ku kusonga kwa lubembu lwesu. Tukaba abaipangasha bwino ukukaana amatunko ya kucita ifyabipa. Kabili Lesa akatwafwilisha ukucimfya mu bulwi bwatwalilila ubwa mubili no mupashi.

20. Mulandu nshi twingashininkishisha ifyo kuti twacimfya ubulwi bwa mubili no mupashi?

²⁰ Ukupitila mu kutwalilila ukwangwo mupashi, tusungilila bucibusa bwesu ubwacindama na Yehova, uwaba e ntulo ya mweo no mupashi wa mushilo. (Amalumbo 36:9; 51:11) Satana Kaseebanya na babomfi bakwe balecita apo bengapesha ukonaula bucibusa bwesu na Yehova Lesa. Besha ukulama amatontonkanyo yesu, ukwishiba ukuti nga twanaka, ici kuli pele pele cikatulenga ukuba abalwani ba kwa Lesa no kuleta imfwa. Lelo kuti twacimfya ubu bulwi ubwa mubili no mupashi. E fyo cali na kuli Paulo, pantu ilyo alelemba pa bulwi bwakwe, intanshi aipwishe ukuti: “Ni ani akampokolola ku mubili uno uwa mfwa?” Lyene pa kulangilila ifyo kuti apokololwa, atile: “Kube ukutootela kuli Lesa muli Yesu Kristu Shikulwifwe!” (Abena Roma 7:21-25) Na ifwe kuti twatasha Lesa ukupitila muli Kristu pa kupayanya inshila ya kucimfishamo ubunake bwa buntunse no kutwalilila ukwangwa umupashi pa kuba ne subilo lishaiwamina ilya mweo wa muyayaya.—Abena Roma 6:23.