Ipakisheni Isambililo lya pa Lwenu Ilya Cebo ca kwa Lesa

“Ndetontonkanyo kubomba kwenu konse, no kwetetule milimo yenu.”—AMALUMBO 77:12.

1, 2. (a) Mulandu nshi tufwile ukufwailako inshita ya kwetetula? (b) Bushe amashiwi ya kuti “ukwetetula” na “umute” yalola mwi?

APO tuli basambi ba kwa Yesu Kristu, tulingile ukwangwa sana kuli bucibusa bwesu na Lesa no mulandu tumubombela. Lelo, muno nshiku, imikalile ya bantu abengi yaba ya kupamfiwapamfiwa ica kuti tabakwata inshita ya kwetetula. Bapikintika fye umo shacela ukufwaya ifyuma, ifikwatwa, no musamwe ushakwata buyo bwine bwine. Kuti twacita shani pa kutaluka ku mibombele ya fye nge yo? Nga fintu fye tupaatulako inshita cila bushiku iya kucita ifikabilwa, pamo ngo kulya no kusendama, e fyo tufwile no kupaatulako inshita cila bushiku iya kwetetula pa fya kubomba fya kwa Yehova ne milimo yakwe.—Amalango 8:3; Mateo 4:4.

² Bushe inshita shimo mulakutumanako no kwetetula? Bushe ukwetetula cinshi? Dikishonari umo alondolola ili shiwi ukuti lipilibula “ukuceeceeta: ukutontonkanya sana pali cimo, ukubebetesha nelyo ukuba no mute pali co cintu.” E lyo ishiwi “umute” lipilibula ukuba no mukoosha pali cimo: ukubebeta cimo . . . maka maka mu mutalalila, mu kusakamanishisha, kabili icine cine.” Bushe ico calola mu kuti tufwile ukucita shani?

3. Bushe ukulunduluka kwa ku mupashi kwendela pamo na cinshi?

³ Cilingile ukutucinkulako ulwa fintu umutumwa Paulo alembeele umubomfi munankwe Timote ati: “Ubike umutima pa kubelenga, ukucincisha, no kusambilisha, nkasuke njisa. . . . Ube no mute ku fintu ifi, ikala muli ifyo, ukuti ukulunduluka kobe kumoneke kuli bonse.” Cine cine, ukulunduluka e kwaleenekelwa, kabili amashiwi ya kwa Paulo yalangile ukuti ukuba no mute ku fintu fya ku mupashi no kulunduluka fyendela pamo. E fyo caba na lelo. Pa kuti tube no kwikushiwa kufuma mu kulunduluka kwa ku mupashi, tufwile ukutwalilila ‘ukuba no mute’ ku fintu fyakuma Icebo ca kwa Lesa no ‘kwikala muli fyene.’—1 Timote 4:13-15.

4. Fibombelo nshi mwingashukila ku kumwafwa ukwetetula pa Cebo ca kwa Yehova lyonse?

⁴ Cikashintilila pali imwe ne mibombele ya mu lupwa lwenu pa kusala inshita yawamisha iya kwetetula. Abengi betetula pe lembo lya mu Baibolo ulucelo ilyo babelenga akatabo ka Ukubebeta Amalembo Cila Bushiku. Na kuba, bakabomba ba kuitemenwa mupepi na 20,000 mu mayanda ya Bethel mwi sonde lyonse batendeka ubushiku bumo na bumo no kulanshanya kwe lembo lya bushiku ilya mu Baibolo pa maminiti 15. Nangula banono fye mu lupwa lwa Bethel abalanda pe lembo cila bushiku, abashala baletetula sana pa filesoswa no kubelengwa. Inte shimbi shetetula pa Cebo ca kwa Yehova ilyo baleya ku ncito. Bakutika ku matepu ya Baibolo na ya Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! ayakopwa mu ndimi shimo shimo. Banamayanda abengi bacite fi ilyo balebomba pa ng’anda. Ici bacita na kuba, caba kupashanya kemba wa malumbo Asafi, uwalembele ati: “Ndelumbule milimo ya kwa Yehova; pantu ndeibukishe fipesha amano fyenu fya kale. Kabili ndetontonkanyo kubomba kwenu konse, no kwetetule milimo yenu.”—Amalumbo 77:11, 12.

Imibele ya Mutima Iisuma Ilaleta Ifisuma

5. Mulandu nshi isambililo lya pa lwesu lilingile ukubela ilyacindama kuli ifwe?

⁵ Muli ino nkulo ya matelevishoni, amavidio, na makompyuta, abantu abengi balileka ukubelenga sana. Lelo te fyo cifwile ukuba ku Nte sha kwa Yehova. Na kabushe, ukubelenga Baibolo kwaba ukwacindama sana mu kutusuntikanya kuli Yehova. Imyaka iingi ku numa, Yoshua apyene Mose ukuba intungulushi ya bena Israele. Pa kuti Yehova amupaale, Yoshua ali no kuibelengela umwine Icebo ca kwa Lesa. (Yoshua 1:8; Amalumbo 1:1, 2) Ico cilafwaikwa na lelo. Lelo bamo pa mulandu wa kukanasambilila, ukubelenga kulabakosela nelyo ukubaletela ubunang’ani. E ico, cinshi cingatwafwa ukufwaya ukubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa? Icasuko caba mu mashiwi Imfumu Solomone yalembele pa Amapinda 2:1-6. Shi kupukuleni amaBaibolo yenu no kubelenga ifi fikomo. Lyene twalalanshanyapo capamo.

6. Bushe tulingile ukumona shani ukwishiba Lesa?

⁶ Ica ntanshi, tusanga uku kukonkomesha: “We mwana wandi, nga wapokelele fyebo fyandi, na mafunde yandi wabika, ku kupeepeko kutwi kobe ku mano, no kwalwilo mutima obe ku mucetekanya; . . . ” (Amapinda 2:1, 2) Cinshi tusambilila kuli aya mashiwi? Twasambilila ukuti umulimo wa kusambilila mulimo wesu umo umo. Moneni icipangano cilipo “nga wapokelele fyebo fyandi.” Apo bakomaile pe shiwi lya kuti “nga,” ninshi pali ukutwishika kukalamba pantu abantunse abengi tabangwa ku Cebo ca kwa Lesa. Nga tulefwaya ukusanga ubuseko mu kusambilila Icebo ca kwa Lesa, tufwile ukuitemenwa ukupokelela ifyebo fya kwa Yehova no kufimona nge cuma ico tushingafwaya ukulufya. Tatulingile ukuleka imibombele yesu iya cila bushiku ukutulenga ukupamfiwa nelyo ukupumbulwa ica kuti twalasuula Icebo ca kwa Lesa, no kulacitwishika.—Abena Roma 3:3, 4.

7. Nga cingacitika, mulandu nshi tufwile ukusangilwa ku kulongana kwa Bwina Kristu konse no kukutikisha?

⁷ Bushe cine cine ‘tulapeepeka amatwi’ no kukutika bwino bwino ilyo Icebo ca kwa Lesa cilekolobondwamo pa kulongana kwa Bwina Kristu? (Abena Efese 4:20, 21) Bushe ‘tulalule mitima’ pa kuti tunonke umucetekanya? Napamo kalanda te untu wabelesha sana, lelo ilyo alesose Cebo ca kwa Lesa, cilingile ukuti tumuumfwe sana. Kwena, pa kupeepeka amatwi ku mano ya kwa Yehova, nga cingacitika tufwile ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu konse. (Amapinda 18:1) Elenganyeni ifyo abali bonse abapushilwe ku kulongana kwa mu muputule wa pa muulu mu Yerusalemu pa Pentekoste mu 33 C.E. balengelwe nsoni! Nangula ukulongana kwesu takubamo ifya maka nga kulya ukwa pa Pentekoste, Baibolo, iyaba icitabo cesu icikalamba ica kusambililamo, e isambililwa. Kanshi, ukulongana konse kuti kwatunonsha lwa ku mupashi nga twapeepeka amatwi no kukonkamo muli Baibolo ilyo ilebelengwa.—Imilimo 2:1-4; AbaHebere 10:24, 25.

8, 9. (a) Bushe pa kukwata isambililo lya pa lwesu kano twacita shani? (b) Kuti mwalinganya shani umutengo wa golde ku kwiluka ukwishiba Lesa?

⁸ Amashiwi yakonkapo aya mfumu ya mano ya kuti: “Nga walilila ku kwiluka, wasanswile shiwi lyobe ku mucetekanya, . . . ” (Amapinda 2:3) Bushe ayo mashiwi mibele iya mutima yatulenga ukuba na yo? Mibele ya kufwaisha ukumfwikisha Icebo ca kwa Yehova! Yatubulula ukuitemenwa ukusambilila pa kunonka umucetekanya, pa kwiluka icaba ukufwaya kwa kwa Yehova. Pa kucite ci kwena, kano wabombesha, ne co catutwala ku mashiwi yakonkapo aya kwa Solomone ne cilangililo.—Abena Efese 5:15-17.

⁹ Akonkanyapo ati: “Nga [wasokota ukwiluka] nga silfere, no kufifwimfwinta nge fyuma ifyashikama; . . . ” (Amapinda 2:4) Ici cilenga twatontonkanya pa fyo abantu ukutula kale na kale bemba imikoti no kufwayamo ifyo bamona nge fyuma fya mutengo pamo nga silfere na golde. Abantu balipailapo bambi pali golde. Bamo bapoose inshita yonse iya bumi bwabo ukufwaya golde. Lelo bushe golde ya mutengo nshi uwine wine? Nga mwalubila mu ciswebebe e lyo mwafwa icilaka, cinshi mwingafwaya sana: golde nelyo amenshi? Lelo abantunse balipimpa ukufwaya golde, no mutengo wa iko uwa cimbepa kabili uwalukaaluka!a Kanshi ifwe tufwile ukucilamo ukupimpa pa kufwaya amano, umucetekanya, no kwiluka Lesa no kufwaya kwakwe! Lelo bunonshi nshi bwaba mu kufwaya kwa musango yo?—Amalumbo 19:7-10; Amapinda 3:13-18.

10. Finshi twingasanga nga twasambilila Icebo ca kwa Lesa?

¹⁰ Ukusoopolola kwa kwa Solomone kwatwalilila akuti: “E lyo uleiluka akatiina ka kuli Yehova, no kwishiba Lesa ukakusanga.” (Amapinda 2:5) Ici cintu, ica kuti fwe bantunse ababembu kuti ‘twasanga ukwishiba Lesa,’ Yehova, Shikulu Mulopwe wa kubumbwa konse, ca kupapusha nga nshi! (Amalumbo 73:28; Imilimo 4:24) Aba mano ya pano nse na baimona ukuti ba mano aba muno calo pa myaka iingi balyesha ukwishiba ifya nkama fya mu bumi na mu bubumbo. Lelo balifilwa ukusango “kwishiba Lesa.” Mulandu nshi? Nangula uku kwishiba e mo kwaba mu Cebo ca kwa Lesa Baibolo, pa myaka ne myaka, balakaana abati kwalyangukisha ne co e cilenga ukukanasumina ukwishiba no kukumfwikisha.—1 Abena Korinti 1:18-21.

11. Bunonshi nshi bumo ubwaba mwi sambililo lya pa lwesu?

¹¹ Kuli na cimbi ica kukoselesha ico Solomone akomailapo, ati: “Yehova e upeela amano, mu kanwa kakwe e mufumo kwishiba no mucetekanya.” (Amapinda 2:6) Yehova alaitemenwa kabili muli bukapekape alapeela amano, ukwishiba, no mucetekanya kuli onse uulefwayafwaya ifi fintu. Kanshi tufwile ukutemwa sana isambililo lya pa lwesu ilya Cebo ca kwa Lesa, nangula cikabila ukubombesha, ukuilama, no kuipusula. Caliba na eyefilya kuli ifwe, pantu twalikwata amaBaibolo yapulintwa kabili tatufwile ukukopolola yene, nge fyalecita aba kale!—Amalango 17:18, 19.

Ukwenda Umwawamina Shikulu

12. Buyo nshi tulingile ukukwata pa kukonkelela ukwishiba Lesa?

¹² Bushe cinshi cilingile ukuba ubuyo bwe sambililo lya pa lwesu? Bushe kumoneka ukuti twalicila bambi? Ukuilanga pa kwishiba ukwingi? Bushe kwishibisha sana Baibolo? Iyo. Ubuyo bwesu bwa kwenda, ukulanda, no kucita ifya buKristu, lyonse ukuba abaiteyanya ukwafwa bambi, mu nshila ya kupembesula iya kwa Kristu. (Mateo 11:28-30) Umutumwa Paulo asokele ati: “Ukwishiba kulatuumika, lelo ukutemwa kulakuula.” (1 Abena Korinti 8:1) E ico, tufwile ukuicefya nga kulya kuicefya kwa kwa Mose ilyo aebele Yehova ati: “Shi lekeni njishibe imibele yenu, ukuti imwishibe ku kuleka nsange ukusenaminwa mu menso yenu.” (Ukufuma 33:13) Cine cine, tulingile ukufwaya ukwishiba pa kuti tutemune Lesa, te kutemuna abantu iyo. Tulefwaya ukuba ababomfi ba kwa Lesa abawaminwa, abaicefya. Kuti twafika shani pali ubo buyo?

13. Cinshi cikabilwa pa kuti umo abe umubomfi wa kwa Lesa uwawama?

¹³ Paulo apandile Timote amano pa lwa kutemuna Lesa, ati: “Cincilo kuipeela kuli Lesa ngo wasuminishiwa, umubomfi uushingaba na ca kukwatilapo insoni, uulungiko kusose cebo ca Cine.” (2 Timote 2:15) Amashiwi ya kuti ‘uulungiko kusosa’ yafuma kwi shiwi lyabamo yabili ilya ciGriki ilyo pa kubala lyalepilibula “ukuputula icaololoka,” nelyo ‘ukulungika ukuputula.’ (Kingdom Interlinear) Ukulingana na basoma bamo, ici cicinkulako ulwa kwa kabila uleputula insalu ukulingana ne fyo alefwaya ukubila, cicinkulako ulwa mulimi uulelima imputa mwi bala, ne fyapalako. Lelo, icafumamo cifwile ukuba icabula ukupaasuka, icaololoka. Icishinka cili ca kuti nga Timote aalefwaya ukuba umubomfi wa kwa Lesa uwawamina kabili uwasenaminwa, alekabila ‘ukucincila’ pa kushininkisho kuti isambilisho lyakwe ne myendele yakwe fyalingana ne cebo ca cine.—1 Timote 4:16.

14. Bushe isambililo lya pa lwesu lilingile ukukuma shani ifyo tucita ne fyo tusosa?

¹⁴ Paulo alandile icishinka cimo cine ilyo acincishe Abena Kristu banakwe mu Kolose “[ukwenda] umwawamina Shikulu ku kutemuna konse” ukupitila mu kuba “abatwale fisabo, kabili abalekula mu kwishiba Lesa.” (Abena Kolose 1:10) Pano Paulo alinganya ukuba abawamina Yehova ku ‘kutwale fisabo mu mulimo onse usuma’ pamo no ‘kukula mu kwishiba Lesa.’ Mu nshila imbi kuti twatila, icacindama kuli Yehova te fintu twacindamika ukwishiba lelo na fintu tukakatila ku Cebo ca kwa Lesa mu fyo tucita no kusosa. (Abena Roma 2:21, 22) E kutila isambililo lya pa lwesu lifwile ukukuma ifyo tutontonkanya ne myendele yesu nga tulefwaya ukutemuna Lesa.

15. Bushe kuti twacingilila shani no kulama amatontonkanyo yesu na mapange?

¹⁵ Ilelo, Satana apampamina pa konaula bumupashi bwesu ukupitila mu kulwikaanya amatontonkanyo. (Abena Roma 7:14-25) Kanshi, tufwile ukucingilila no kulama amatontonkanyo yesu nga tulefwaya ukuba abawamina Lesa wesu, Yehova. Icanso twakwata muli ubu bulwi “kwishiba Lesa,” ukwaba na maka ya “[kutwala] amapange yonse muli bunkole ku cumfwila ca kuli Kristu.” E mulandu ukalamba tufwile ukwangilwa ku kusambilila Baibolo cila bushiku, apo tulefwaya ukufumya amapange ya bukaitemwe, aya bumubili mu matontonkanyo yesu.—2 Abena Korinti 10:5.

Ifya Kwafwa Ukumfwikisha

16. Kuti twainonsha shani ilyo Yehova aletusambilisha?

¹⁶ Isambilisho lya kwa Yehova lilatunonsha lwa ku mupashi na lwa ku mubili. Talyaba nge fisambilisho fya mapepo ifya munsaunte, ifishingabomba. E co tubelengela atuti: “Ine ndi Yehova Lesa obe, uukusambilisho kuti ucenjele, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukuyamo.” (Esaya 48:17) Bushe Yehova atwensha shani mu nshila shisuma? Ica ntanshi, twalikwata Icebo cakwe icapuutwamo, Baibolo wa Mushilo. Ici e citabo cesu icikalamba ica kusambililamo, ico tufwayamo ubwafwilisho lyonse. E mulandu wine cawamina ukukutikisha ifilandwa ku kulongana kwa Bwina Kristu uku natukupukula na Baibolo. Ifisuma ififuma mu kucite fyo kuti fyamonwa ku fyalembwa pali mutungwi umwina Etiopia, ifyaba mu Imilimo icipandwa 8.

17. Cinshi cacitike kuli mutungwi umwina Etiopia, kabili cinshi ici cilangilila?

¹⁷ Mutungwi umwina Etiopia muntu wasangwike fye umuYuda. Alisumine muli Lesa mu kufumaluka, kabili alesambilila Amalembo. Ilyo aali mwi celeta lyakwe, alebelenga ilembo lya muli Esaya e lyo Filipi abutukileko no kumwipusha ati: “Bushe waishibe fyo ulebelenga?” Bushe ulya mutungwi ayaswike shani? Atile: “Ningeshiba shani kano umuntu antungulula? Kabili apaapaatile Filipi ukuti anine ku kwikala nankwe.” E lyo Filipi, pa kutungululwa no mupashi, ayafwile mutungwi ukumfwikisha ukusesema kwa kwa Esaya. (Imilimo 8:27-35) Cinshi ici cilelangilila? Cilelangilila ukuti ukubelenga kwa pa lwesu ukwa Baibolo te cikabilwa fye pa kuti tumfwikishe. Yehova, ukupitila mu mupashi wakwe, abomfya ibumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka ukutwafwa ukumfwikisha Icebo cakwe pa nshita yalinga. Bushe ico cicitwa shani?—Mateo 24:45-47; Luka 12:42.

18. Bushe ibumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka litwafwa shani?

¹⁸ Nangula calondololwa ukuti ili bumba lya musha ‘lya cishinka kabili lyalishilimuka,’ Yesu tasosele ukuti talyakaleluba. Ili bumba lya bamunyina basubwa aba cishinka lyapangwa na Bena Kristu bashapwililika. Nangu ni lintu beminine pa kucite fisuma, kuti balufyanya, nga fintu fye abaume ba musango yo na ku kutampa kwa buKristu balelufyanya. (Imilimo 10:9-15; Abena Galatia 2:8, 11-14) Lelo, ubuyo bwabo bwalisanguluka, kabili Yehova alebabomfya ukupekanya ifya kwafwa ukusambilila Baibolo ku kukuula icitetekelo cesu mu Cebo ca kwa Lesa ne filayo fyakwe. Icibombelo cikalamba ica kusambililamo ico ulya musha atupeela caba ni Baibolo wa New World Translation of the Holy Scriptures. Nomba e ko yaba iyakumanina nelyo lubali, mu ndimi 42, kabili yonse pamo ayapulintwa yafika ku mpendwa ya mamilioni 114 mu ndimi shapusanapusana. Kuti twabomfya shani bwino iyi Baibolo mwi sambililo lya pa lwesu?—2 Timote 3:14-17.

19. Finshi fimo ifyaba muli New World Translation—With References ifingafwilishako mwi sambililo lya pa lwenu?

¹⁹ Ku ca kumwenako, New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Yabamo ne fya kuloshako, utulembo twa pe samba, “Icisontelelo ca Mashiwi ya mu Baibolo” ne “Cisontelelo ca Mashiwi ya mu Tulembo twa pe Samba,” ne Fyebo Fyalundwapo ifyalanda pa milandu 43, ukusanshako bamapu na macharti. Kwaba na “Intendekelo,” umo balondolola ukwafuma ifingi ifyabomfiwa mu kupilibula iyi Baibolo yaibela. Nga e ko yaba mu lulimi muumfwa, mwishingashinga, ishibeni ifya kubomfya ifi fintu fyabamo kabili fibomfyeni. Nangu ni fyo, pali Baibolo e pa kutampila programu wesu uwa kusambilila, kabili Baibolo ya New World Translation, yaba bupilibulo ubukomaila pe shina lya bulesa kabili bukomaila na pa kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa.—Amalumbo 149:1-9; Daniele 2:44; Mateo 6:9, 10.

20. Mepusho nshi nomba pa lwe sambililo lya pa lwesu ayalekabila ukwasukwa?

²⁰ Nomba, kuti twaipusha atuti: ‘Kwafwa nshi kumbi twingakabila pa kumfwikisha Baibolo? Kuti twasanga shani inshita ye sambililo lya pa lwesu? Kuti twacita shani pa kuti isambililo lyesu lilewama? Bushe isambililo lyesu lifwile ukukuma shani bambi?’ Icipande cikonkelepo cili no kulanda pali ifi fintu fyacindama mu kulunduluka kwesu ukwa Bwina Kristu.

[Futunoti]

Isambililo lya pa Lwesu Ilitupangasha Ukuba Bakasambilisha

“Ube no mute ku fintu ifi, ikala muli ifyo, ukuti ukulunduluka kobe kumoneke kuli bonse. Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe.”—1 TIMOTE 4:15, 16.

1. Caba shani ku lwa nshita ne sambililo lya pa lwesu?

BAIBOLO pali Lukala Milandu 3:1 itila: “Ku cintu conse kwabe nshita iyalingwa.” E fyo caba na kwi sambililo lya pa lwesu. Abengi cilabakosela ukuba no mute ku fintu fya ku mupashi nge nshita tailingile nelyo cifulo tacilingile. Ku ca kumwenako, pa numa ya kubombesha akasuba no kulya sana ica kulya ca mulaalilo, bushe kuti mwafwaya ukusambilila, ukucilisha nga namulambalalako pa cipuna canakilila bwino muletamba na TV? Te sana. E ico, cinshi cingacitwa? Camoneka fye ukuti nga tulefwaya ukunonkelamo sana mwi sambililo tufwile ukusala inshita yalinga iya kusambilila ne cifulo calinga.

2. Ni nshita nshi ilingi line iyawamisha kwi sambililo lya pa lwenu?

² Bamo basango kuti inshita ingabawamina sana ukusambilila yaba lucelocelo ilyo baba abasalapuka sana. Bamo basambilila mu kwipifya pa kutuusha kwa kasuba. Moneni pa fyo balanda pa lwa nshita ya kucita ifintu fyacindama ifya ku mupashi mu fya kumwenako fyakonkapo. Imfumu Davidi iya mu Israele wa pa kale yalembele ati: “Nengeni ukuumfwo luse lwenu ulucelo, pantu ni mwe natetekela; nengeni ukwishibe nshila iyo mfwile ukwendamo, pantu kuli imwe e ko nalosho mweo wandi.” (Amalumbo 143:8) Kasesema Esaya na o alangile ukuti alishibe ubucindami bwe sambililo ilyo alembele ati: “Shikulu Yehova apeela kuli ine ululimi lwa basambilila, ulwa kwishibo kukosesha ku cebo uwapomponteka; ambuushisho kutwi ulucelo no lucelo, ku kuumfwa nga basambilila.” Icishinka cili ca kuti tulekabila ukusambilila no kulanshanya na Yehova ilyo amatontonkanyo yesu yasalapwike sana, te mulandu ni pa nshita nshi.—Esaya 50:4, 5; Amalumbo 5:3; 88:13.

3. Nga mulefwaya ukusambilila bwino mibele nshi yalinga?

³ Kabili nga tulefwaya ukusambilila bwino tatulingile ukwikala mu cipuna icanakilila bwino. Ifyo teti mutwalilile ukulola. Ilyo tulesambilila, amatontonkanyo yesu yalingile ukucilimushiwa, kabili nga twikele apanakilila bwino nga balekokoloka te kuti tube abalola. Na cimbi icalinga nga mulefwaya ukusambilila no kwetetula caba kwikala ukuliko umutalalila kabili ukushili fya kupumfyanya. Nga muleesha ukusambilila e lyo ne cilimba cilelila, nelyo TV, atemwa ilyo abana balefwaya ukuti mubangweko, tamwakasambilile bwino. Ilyo Yesu alefwaya ukwetetula, aile ku mbali ukwali umutalalila. Alandile na pa fyo cacindama ukusanga icifulo uko mwingaba mweka nga mulefwaya ukupepa.—Mateo 6:6; 14:13; Marko 6:30-32.

Isambililo lya pa Lwesu Ilitupangasha Ukwasuka

4, 5. Ni mu nshila nshi broshuwa wa Cintu Lesa Afwaya abela uwa kwafwa?

⁴ Isambililo lya pa lwesu kuti lyatunonsha nga twabomfya ifya kwafwa ukusambilila Baibolo ifyalekanalekana pa kuti tusange ifyebo na fimbi pali uyo mulandu, maka maka ilyo tulefwailisha pa kuti tukasuke umo uuli na mepusho yafumaluka. (1 Timote 1:4; 2 Timote 2:23) Abapya abengi batendekelapo ukusambilila broshuwa wa Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe?,a uyo nomba aba mu ndimi 261. Ulu lupapulo lwalyanguka lelo ulwa kulungatika kabili lwashimpwa fye pali Baibolo. Lulafwa bakabelenga ukumfwikisha bwangu ifyo Lesa afwaya pa kuti ukupepa kube ukwa cine. Lelo ulu lupapulo lunono ica kuti imilandu imo tayalandwapo sana. Nga ca kuti umusambi wenu uwa Baibolo aipusha ilipusho pa milandu imo imo iya mu Baibolo iyo mulelanshanyapo, kuti mwacita shani pa kusanga ifyebo fya mu Baibolo na fimbi ifingamwafwa ukwasuka ayo mepusho?

⁵ Ku bakwata Watchtower Library wa pa kompyuta mu ndimi shabo, calyanguka ukusanga ifyebo fyapusanapusana. Lelo ni shani ku bashakwata ici cibombelo? Natulande pa milandu ibili iyalandwapo muli broshuwa wa Cintu Lesa Afwaya pa kuti tumone ifyo twingomfwikisha no kusanshamo ifishinka na fimbi pa kwasuka—maka maka pa kwasuka uwaipusha ilipusho nge lya kuti Lesa Nani, ne lya kuti bushe Yesu cine cine aali nani?—Ukufuma 5:2; Luka 9:18-20; 1 Petro 3:15.

Lesa Nani?

6, 7. (a) Cipusho nshi cisako ukukuma kuli Lesa? (b) Cintu nshi cakakala shimapepo umo ashalumbwile mu lyashi lyakwe?

⁶ Isambililo 2 muli broshuwa wa Cintu Lesa Afwaya e mwaba icasuko ku lipusho lya kuti, Lesa Nani? Ici cifundisho cacindama pantu umuntu teti apepe Lesa wa cine nga tamwishiba nelyo nga alatwishika ukubako kwakwe. (Abena Roma 1:19, 20; AbaHebere 11:6) Lelo, abantu mwi sonde lyonse basumina ifyapusanapusana pali Lesa. (1 Abena Korinti 8:4-6) Imipepele yonse yalipusanapusana ifyo ilondolola untu Lesa aba. Mu Kristendomu amacalici ayengi yamona Lesa ukuti abamo batatu. Shimapepo walumbuka umo uwa ku United States of America alandile ilyashi lyaleti “Bushe Mwalimwishiba Lesa?” lelo talumbwilepo ishina lya kwa Lesa nangu limo, nangula aleambula imiku iingi mu Malembo ya ciHebere. Kwena, alebelenga Baibolo iishibomfya Yehova nelyo Yawe lelo iibomfya ishiwi “Shikulu” ilipelenganya kabili ilishaba lishina iyo.

⁷ Ulya shimapepo aalipanya icishinka cacindama ilyo ayambwile Yeremia 31:33, 34 apatila: “Tabakabe no kufundana, umo takebe umunankwe nangu munyina ati: Ishiba Imfumu [mu ciHebere, “Ishiba Yehova”]; pantu bakanjishiba fye bonse, ukutampa pa bacepesha no kufika ku basambashi. E fyasosa Imfumu [mu ciHebere, Yehova].” Baibolo alebelenga yalifumyamo ishina lya kwa Lesa ilyaibela, Yehova.—Amalumbo 103:1, 2.

8. Cinshi cilangilila ukuti calicindama ukubomfya ishina lya kwa Lesa?

⁸ Amalumbo 8:9 yalangilila umulandu ukubomfya ishina Yehova kwacindamina nga nshi. Yatila: “Mwe Yehova, Shikulwifwe, ifyo lyabe likankaala ishina lyenu pano isonde ponse!” Linganyeni ayo mashiwi ku mashiwi ya kuti: “We Mfumu, we mfumu yesu, yangu ishina lyobe ifyo lyacindama pano isonde ponse!” (Amalumbo 8:10 muli Baibolo wa ba Diocese of Mbala, 1971; moneni na The Bible in Bemba, 1983) Lelo, nga fintu casoselwe mu cipande cafumineko, kuti twasanga “ukwishiba Lesa” nga twaleka Icebo cakwe ukutusanikila. Lelo ni cili kwi ica kwafwa ukusambilila Baibolo icingaasuka amepusho yesu pa lwa bucindami bwa kubomfya ishina lya kwa Lesa?—Amapinda 2:1-6.

9. (a) Lupapulo nshi lwingatwafwa ukulondolola ubucindami bwa kubomfya ishina lya kwa Lesa? (b) Bushe bakapilibula abengi bafilwa shani ukupeela ishina lya kwa Lesa umucinshi?

⁹ Kuti twaya kuli broshuwa utila Ishina lya Bulesa Ilikatwalilila Kuli Pe na Pe, uwapilibulwa mu ndimi 69.b Icipande cakwata umutwe wa kuti “Ishina lya kwa Lesa—Ubupilibulo bwa Liko ne Mishimbwile” (amabula 6-11) cilondolola bwino bwino ukuti ifilembo fine ifya ciHebere ifitwa Tetragramatoni (ukufuma ku ciGriki, icalola mu kuti “ifilembo fine”) fimoneka mu malembo ya ciHebere ca ku kale imiku ukucila pali 7,000. Lelo, bashimapepo na bakapilibula ba ciYuda na ba mu Kristendomu ku mufulo fye balilifumyamo mu maBaibolo bapilibula ayengi.c Kuti baitunga shani ukuti balishiba Lesa no kuti baliba na bucibusa na wene nga balakaana ukumwishibila kwi shina lyakwe? Ishina lyakwe iline line e lilenga tumfwikishe ubufwayo bwakwe na untu aba. Kabinge, amashiwi ya kwa Yesu mwi pepo lya we shifwe aya kuti “Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu libelwe akatiina” kuti yaba ya nshi nga ca kuti ishina lya kwa Lesa talilumbulwa no kulumbulwa?—Mateo 6:9; Yohane 5:43; 17:6.

Yesu Kristu Nani?

10. Kuti twacita shani pa kwishiba ubumi bwa kwa Yesu no butumikishi mu kufikapo?

¹⁰ Isambililo 3 muli broshuwa wa Cintu Lesa Afwaya lyakwata umutwe utila “Yesu Kristu Nani?” Uyu broshuwa mu maparagrafu fye 6, alanda mu kwipifya pali Yesu, uko afumine, ne co aishile pe sonde. Lelo nga mulefwaya ilyashi lyakumanina ilya bumi bwakwe, icitabo cawamisha ukumonamo—ukufumyako Amalandwe—caba citabo citila Umuntu Wakulisha Uwabalile Abako Uwa Mweo, icaba nomba mu ndimi 111.* Ici citabo cabamo ubulondoloshi bwa fyo ubumi bwa kwa Kristu bwali ukufuma pa kufyalwa e lyo ne fisambilisho fyakwe, kabili fyonse fyafuma mu Malandwe yane. Ifipandwa fya ciko 133 filanda pa fyalecitika mu bumi bwa kwa Yesu no butumikishi. Nga mulefwaya uko ifyo ifyebo fyatantikwa mu fiputulwa, kuti mwaya kuli Insight, Volyumu 2, pa mutwe wa kuti “Jesus Christ.”

11. (a) Cinshi calenga Inte sha kwa Yehova ukuibela pa fyo basumina pali Yesu? (b) Malembo nshi yamo aya mu Baibolo ayasuusha apabuuta icifundisho ca kuti kwaba balesa batatu, kabili lupapulo nshi lwafwa ukukuma kuli ci?

¹¹ Mu Kristendomu mwaba ukukansana napamo Yesu “Mwana wa kwa Lesa” e lyo kabili “Lesa Mwana”—mu nshila imbi, mwaba ukukansana uko Catechism of the Catholic Church (Katekisimu) ita “inkama ikalamba iya buKristu,” e kutila muli Lesa umo mwaba abene batatu. Inte sha kwa Yehova shalipusana ne mipepele ya mu Kristendomu, ico shena shasumina ukuti Yesu aba wa bulesa lelo te Lesa iyo. Uyu mulandu walilandwapo bwino sana muli broshuwa wa Bushe Ulingile Ukusumina Muli Bulesa Butatu?, uwapilibulwa mu ndimi 95.d Pa malembo ayengi ayabomfiwa ku kusuusha icifundisho ca kuti kwaba balesa batatu paba na ya, Marko 13:32 na 1 Abena Korinti 15:24, 28.

12. Lipusho nshi na limbi ililingile ukulandwapo?

¹² Ifi fyalandwa pa muulu ukukuma kuli Lesa na Yesu Kristu filelanga inshila twingacitilamo isambililo lya pa lwesu pa kuti twafwe abashaishiba icine ca mu Baibolo pa kuti banonke ukwishiba kwine kwine. (Yohane 17:3) Lelo, ni shani pa lwa balongana ne cilonganino ca Bwina Kristu pa myaka iingi? Apo balishiba ifya mu Baibolo, bushe balakabila ukwangwa kwi sambililo lya pa lwabo ilya Cebo ca kwa Yehova?

Umulandu wa ‘Kuimwena Mwe Bene’

13. Mimwene nshi yalubana bamo bengalamwenamo isambililo lya pa lwabo?

¹³ Bamo ababa mu cilonganino pa myaka iingi balakwata icibelesho ca kushintilila fye pa bwishibilo bwa Baibolo banonkele mu myaka ya kubalilapo iya kuba Inte ya kwa Yehova. Calyanguka ukupelulula ati: “Nshilekabila ukuibikilishako ukusambilila kwati ndi mupya. Na kuba, nalibelenga Baibolo pamo ne mpapulo shilanda pa fya mu Baibolo pa myaka iingi.” Ifi, cimo no kusosa ukuti: “Nshilekabila ukupoosa amano ku kulya nomba, pantu nalilya ifya kulya imiku ne miku pa myaka iingi.” Twalishiba ukuti umubili ulakabila ukuliishiwa lyonse ifilyo fisuma, ifyapekanishiwa bwino, pa kuti ube uutuntulu kabili uwa maka. Kabili ico cacilanapo nga tulefwaya ukusungilila ubutuntulu bwa ku mupashi no bukose!—AbaHebere 5:12-14.

14. Mulandu nshi tulekabila ukuyangwa fwe bene lyonse?

¹⁴ E ico, ifwe bonse, nampo nga tuli basambi ba Baibolo abakokole nelyo iyo, tulekabila ukuumfwila ukupanda amano kwa mutumwa Paulo kuli Timote, uyo pali yo nshita aali kangalila wakosoka, uwashintililwapo ukwa kuti: “Ube no mute ku fintu ifi, ikala muli ifyo, ukuti ukulunduluka kobe kumoneke kuli bonse. Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe; ikalilila muli ifi fintu; pantu pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.” (1 Timote 4:15, 16) Mulandu nshi tulingile ukwangilwa ku kupanda amano kwa kwa Paulo? Ibukisheni ukuti, Paulo alandile no kuti tushomboka ne “fya kubeleleka [“imicenjelo”] fya kwa Kaseebanya” e lyo ne “fimipashi fya bubifi ifya mu lwelele.” Umutumwa Petro na o asokele ati Kaseebanya ‘afwaya uuntu engalya,’ kabili uyo “uuntu engalya” kuti aba uuli onse pali ifwe. Umuleketela wesu napamo e shuko fye Satana abendelela.—Abena Efese 6:11, 12; 1 Petro 5:8.

15. Bucingo nshi ubwa ku mupashi twakwata, kabili kuti twacita shani pa kuti ubo bucingo butwalilile ukutucingilila bwino?

¹⁵ E ico, bucingo nshi twakwata? Umutumwa Paulo atucinkulako ati: “Buuleni ifya bulwi fya kwa Lesa, ukuti mukose ukushangila mu bushiku bwa bubifi, kabili ukuti mwiminine ndi apo mwacita fyonse.” (Abena Efese 6:13) Pa kuti ifyo fya bulwi fitwalilile ukutucingilila bwino tacishintilila fye pa fyo fyali pa kutendeka lelo cishintilila na pa kufiwamya lyonse. Kanshi, ifyo fya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa, fifwile ukusanshako ukukanashalila mu kwishiba Icebo ca kwa Lesa. Ici cilelangilila ukuti calicindama ukwendela pamo no kumfwikisha kwa cine ukwa ndakai nga fintu kwasokololwa ukupitila mu Cebo cakwe na mwi bumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Ukusambilila Baibolo lyonse ne mpapulo shilanda pali Baibolo kwalicindama nga tulefwaya ifya bulwi fyesu ukutwalilila ukutucingilila bwino.—Mateo 24:45-47; Abena Efese 6:14, 15.

16. Cinshi twingacita pa kushininkisha ukuti “inkwela ya citetekelo” ituntulu iingatucingilila?

¹⁶ Paulo alanda pa cikabilwa sana mu fya bulwi fya kutucingilila ni “nkwela ya citetekelo,” kuli iyo twingatandwilako no kushimya imifwi ya mulilo iya kwa Satana, e kutila ifyo batubepesha ne fisambilisho fya busangu. (Abena Efese 6:16) E ico calicindama ukuti tulebebeta ukumona ifyo inkwela yesu iya citetekelo ili kabili tuleiwamya no kuikosha. Ku ca kumwenako, kuti mwaipusha atuti: ‘Bushe mpekanishisha shani isambililo lya Baibolo ilya cila mulungu ukubomfya Ulupungu lwa kwa Kalinda? Bushe nalisambilila bwino ica kuti ku kulongana kuti ‘twacincimusha bambi ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma’ ku fyasuko fyesu ifyapekanishiwa bwino? Bushe ndakupukula Baibolo no kubelenga amalembo ayalimo lelo ayashambwilwe? Bushe ndakoselesha ukupitila mu kuisanshamo no mweo onse mu kulongana?’ Ifya kulya fyesu ifya ku mupashi fintu fyakosa, kabili pa kunonkelamo sana kano twafisungulula umupwilapo.—AbaHebere 5:14; 10:24.

17. (a) Ni sumu nshi Satana alebomfya ku kwesha ukonaula bumupashi bwesu? (b) Muti nshi uubomba kuli iyi sumu ya kwa Satana?

¹⁷ Satana alishiba ukunaka kwa mubili wa lubembu, kabili imicenjelo yakwe ya mu bumfisolo. Inshila imo iyo asalanganishishamo ukusonga kwakwe yaba kulenga ifikope fye shiku ukuseeka pa TV, pa Intaneti, pa mavidio, na mu mpapulo. Abena Kristu bamo balileka uyu sumu ukunenuna ubucingo bwabo, kabili calenga bapusumuna amashuko yabo mu cilonganino nelyo ukufumamo fimbi ifyabipisha. (Abena Efese 4:17-19) Muti nshi uubomba kuli iyi sumu ya ku mupashi iya kwa Satana? Tatufwile ukulekelesha isambililo lya Baibolo ilya pa lwesu, ukulongana kwesu ukwa Bwina Kristu, kabili tatufwile ukufuula ifya bulwi fya kwa Lesa. Ifi fyonse pamo, fitupeela amaka ya kupaatulula ubusuma ukubulekanya no bubi no kupata ifyo Lesa apata.—Amalumbo 97:10; Abena Roma 12:9.

18. Bushe “ulupanga lwa Mupashi” kuti lwatwafwa shani mu bulwi bwa ku mupashi?

¹⁸ Nga twatwalilila ne fibelesho fyesu ifye sambililo lya Baibolo lyonse, tukaba ne cicingo ca maka icaba kwishiba kwine kwine ukwa Cebo ca kwa Lesa e lyo tukaba ne fya kusanshilako, e kutila “ulupanga lwa Mupashi ulo e cebo ca kwa Lesa.” Icebo ca kwa Lesa “[catwo] kucilo lupanga lonse ulwatwila kubili kubili, kabili cilatula na ku kulekanyo mutima no mupashi, ne mfyufyu no bufyompo, cilingulula amatontonkanyo na mapange ya mutima.” (Abena Efese 6:17; AbaHebere 4:12) Nga twalamuka mu kubomfya ulo “lupanga,” ninshi ilyo twaponenwa ne fya kutunka, tatwakakopekwe ku fingamoneka nge fyaba fye bwino, nelyo fye ifisuma, lelo tukafisansalika ukuti fyaba fiteyo fya mubifi ifingatwipaisha. Ubutala bwesu ubwa bwishibilo bwa Baibolo no kumfwikisha fikatwafwa ukukaana ifya bubifi no kucite calungama. E ico ifwe bonse tulekabila ukuipusha fwe bene atuti: ‘Bushe ulupanga lwandi luntu lwatwa, atemwa lwaliba ne ndalawa? Bushe cilankosela ukwibukisha amalembo ya mu Baibolo ayengampangasha ukusansa?’ Natutwalilile ne fibelesho fisuma ifye sambililo lya Baibolo ilya pa lwesu pa kuti tukaane Kaseebanya.—Abena Efese 4:22-24.

19. Kuti twanonkelamo shani nga twabiko mutima pe sambililo lya pa lwesu?

¹⁹ Paulo alembele ati: “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami; ukuti umuntu wa kwa Lesa abe uwapwililila, uwaiteyanya ku kubombo mulimo onse usuma.” Nga twaumfwila amashiwi Paulo aebele Timote, kuti twakosha bumupashi bwesu no kulenga ubutumikishi bwesu ukuba ubusandulula. Baeluda na babomfi batumikila aba bumupashi kuti banonsha sana icilonganino, kabili bonse kuti twatwalilila ukuba abashangila mu citetekelo.—2 Timote 3:16, 17; Mateo 7:24-27.

[Amafutunoti]