Yobo Alishipikishe Kabili Ali Uwa Cishinka

“Bushe naumona umubomfi wandi Yobo, ukuti tapaba uwaba nga ena pe sonde, umuntu uwatambalala kabili umulungami, uutiina Lesa kabili uwatalukako ku fyabipa?”—YOBO 1:8, NW.

1, 2. (a) Mafya nshi ayaishile pali Yobo mu kupumikisha? (b) Londololeni ifyo Yobo aleikala ilyo amacushi yashilaisa pali ena.

KALE kwali umuntu uwakwete nalimo fyonse ifyo alekabila. Alikwete icuma, ubumi ubusuma, ulupwa ulwa nsansa, kabili alilumbwike nga nshi. Lelo, mu nshita fye iinono, amacushi yalekanalekana yaishile pali ena. Balimwibile no kumonawila icuma conse ico akwete. Lyena, icikuuku icikalamba caipeye abana bakwe bonse. Tapakokwele alwele ubulwele ububi ica kuti umubili wakwe onse wamenene ifipute. Nalimo mwailuka ukuti uyu muntu ali ni Yobo, umwaume uwalandwapo sana mwi buuku ilyainikwako ishina lyakwe.—Yobo, icipandwa 1 na 2.

² Yobo alilishike ukuti: “Iye kanshi nga ndi filya nali imyeshi ya kale.” (Yobo 3:3; 29:2, NW) Na ifwe bonse nga twaba na macushi, tulebukisha inshita ilyo twaleikala bwino. E fyo cali na kuli Yobo, aleikala bwino, nalimo ukwabula amafya ayali yonse. Abakankaala balimucindike kabili baleya kuli ena ukuti abapande amano. (Yobo 29:5-11) Ali ne cuma nga nshi, lelo talekele icuma ukumulenga ukulaba ku fyacindama. (Yobo 31:24, 25, 28) Bamukamfwilwa na bana banshiwa nga bapelelwa, alebafwa. (Yobo 29:12-16) Kabili ali uwa cishinka ku mukashi wakwe.—Yobo 31:1, 9, 11.

3. Bushe Yehova alemona shani Yobo?

³ Yobo ali uwatambalala pantu alepepa Lesa. Yehova atile: “Tapaba uwaba nga ena pe sonde, umuntu uwatambalala kabili umulungami, uutiina Lesa kabili uwatalukako ku fyabipa.” (Yobo 1:1, 8, NW) Nomba te mulandu ne fyo Yobo ali uwa cishinka, amacushi yalishile pali ena. Fyonse ifyo akwete fyalilobele, kabili no mwine wine alyeshiwe ica kuti alisakamikwe nga nshi kabili alekalipwa.

4. Mulandu nshi ciwamine ukupituluka mu fyo Yobo aculile?

⁴ Ca cine, Yobo aliculile nga nshi, lelo kwaliba ababomfi bwa kwa Lesa na bambi abaculile nga ena. Na lelo line, Abena Kristu abengi balacula nge fyo na Yobo aculile. Kanshi nacilinga ukulanda pali aya mepusho yabili ayacindama nga nshi, ayaleti: Bushe ukupituluka mu fyo Yobo aculile kuti kwatwafwa shani ukushipikisha amacushi nga yatuponena? Kabili kuti kwatusambilisha shani ukuba ne cililishi ku balecula?

Umulandu wa Bucishinka no Kweshiwa

5. Ukulingana ne fyo Satana aletontonkanya, mulandu nshi Yobo alepepela Lesa?

⁵ Ifyo Yobo apitilemo fyaliibelele. Yobo taishibe ukuti Kaseebanya aletwishika icalengele ukuti alepepa Lesa. Ilyo aba mu muulu bakumene pamo, Yehova alandile pa mibele isuma iya kwa Yobo, lelo Satana ayaswike ukuti: “Bushe tamwamucingilila no kucingilila ing’anda yakwe na fyonse ifyo akwata?” Kanshi Satana aletila icalengele Yobo ukulapepa, ni co Lesa alemucingilila, kabili mu nshila imbi aletila ico abantunse bapepela Lesa ni co alabacingilila. Lyena Satana atile kuli Yehova: “Shi tambikeni ukuboko kwenu, mukumye na pa fyo akwata fyonse, mumone nga takamutuke pa menso yenu.”—Yobo 1:8-11, NW.

6. Mulandu nshi uwacindama uo Satana aimishe?

⁶ Uyu mulandu walicindeme sana. Satana aletwishika inshila Yehova atekelamo abantunse. Bushe Lesa kuti aba kateka musuma pa bantunse? Nelyo nge fyo Satana aletontonkanya, bushe icilenga ukuti abantu balemunakila ni co alabacingilila? Yehova asuminishe Satana ukwesha Yobo pa kuti ashininkishe nga ca kuti ifyo aletontonkanya fya cine. Kabili Yehova alicetekele ukuti umubomfi wakwe ali no kutwalilila ukuba ne cishinka. E ico, Satana aletele amacushi yalekanalekana pali Yobo mu nshita fye iinono. Ilyo fyonse ifyo aeseshe ukucita fyakeene ukubomba, apamine Yobo ku bulwele ubwabipisha. Kaseebanya atile: “Inkanda pa nkanda, kabili conse ico umuntu akwata kuti apeela pa mweo wakwe.”—Yobo 2:4, NW.

7. Bushe ababomfi ba kwa Lesa pali lelo kuti bapita shani mu mesho nga yalya Yobo apitilemo?

⁷ Nangu ca kuti Abena Kristu tabapita muli fyonse ifyo Yobo apitilemo, na bo bene balaba na mafya ayalekanalekana. E lyo bambi balakwata amafya ya mu lupwa nelyo balabacusha pa mulandu wa kuti Bena Kristu. Ubupiina no kulwalilila na fyo filalenga abantu ukusakamikwa. Bamo balifwila na pa citetekelo cabo. Nomba, tatulingile ukulamona kwati Satana e ulenga ubwafya bonse ubo tupitamo. Na ifwe bene kuti twailetela amafya yamo nelyo kuti twaba na mafya pa mulandu wa kukanapwililika. (Abena Galatia 6:7) Na kabili ifwe bonse kuti twacula pa mulandu wa kukota nelyo pa mulandu wa finkunka ificitika. Baibolo yalilondolola bwino bwino ukuti pali ino nshita, Yehova tacingilila ababomfi bakwe mu cipesha amano ku fintu fya musango yu.—Lukala Milandu 9:11.

8. Bushe Satana kuti abomfya shani amafya tukwata pa kwesha ukutunenuna?

⁸ Satana kuti abomfya amacushi ayatuponene pa kunasha icitetekelo cesu. Umutumwa Paulo atile ali no ‘muunga mu mubili, malaika wa kwa Satana, uwalemutobaula amapi.’ (2 Abena Korinti 12:7) Nampo ubu bwafya nga bwali kukanamwenekesha nelyo iyo, Paulo alishibe ukuti Satana kuti ashukila ubwafya no bulanda ifyo Paulo akwete pa mulandu wa macushi pa kuti engapwisha insansa na bucishinka bwakwe. (Amapinda 24:10) Pali nomba, Satana kuti alenga balupwa, abo tusambilila nabo, nelyo bakateka ba lufyengo ukulatucusha mu nshila ishalekanalekana.

9. Mulandu nshi tushipapila sana nga twaba na mafya nelyo nga baletucusha pa mulandu wa kuti tuli Bena Kristu?

⁹ Bushe kuti twashipikisha shani aya mafya? Kuti twashipikisha nga ca kuti tulemona amafya nge shuko lya kulanga ukuti twalitemwa Yehova kabili tulamunakila te lintu fye ifintu fiweme, lelo na lintu tuli na mafya. (Yakobo 1:2-4) Te mulandu ne cingalenga amafya, ukwishiba ukuti calicindama ukutwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa kukatwafwa ukushipa mu kupepa Yehova. Umutumwa Petro alembele ku Bena Kristu ukuti: “Mwe batemwikwa, mwipapa umulilo uulepya muli imwe, icilecitika ku kumwesha, kwati cintu iceni icamuponena.” (1 Petro 4:12) Kabili umutumwa Paulo alondolwele ukuti: “Bonse abafwaisha ukwikala umwabela ukuipeelesha kuli bukapepa muli Kristu Yesu bakapakaswa.” (2 Timote 3:12) Na pali nomba Satana alatwishika nga ca kuti Inte sha kwa Yehova kuti batwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa, nga filya fine aletwishika Yobo. Na kuba, Baibolo ilanga ukuti Satana alasansa sana abantu ba kwa Lesa muli shino nshiku sha kulekelesha ukucila kale.—Ukusokolola 12:9, 17.

Ukukanaishiba Ico Yobo Aleculila no Kupanda Amano Ukwa Bufi

10. Cinshi cabipileko ilyo Yobo alecula?

¹⁰ Icabipile ilyo Yobo alecula ca kuti taishibe umulandu aleculila muli ulya musango. Ici calengele ukuti atendeke ukutontonkanya ukuti “Yehova alimpeele, kabili Yehova ampokolola.” (Yobo 1:21, NW) Nalimo Satana aleesha ukulenga Yobo ukulamona kwati Lesa e waletele amacushi pali ena.

11. Londololeni ifyo Yobo aleumfwa ilyo alecula.

¹¹ Nangu ca kuti Yobo alikeene ukutuka Lesa, nge fyo umukashi wakwe alemweba, alinenwike icine cine. (Yobo 2:9, 10) Atile: “ababifi baleikala bwino ukuncila.” (Yobo 21:7-9) Nalimo aleipusha no kuti: ‘Mulandu nshi Lesa alenkandila ifi.’ Kabili kwali ne nshita ilyo alefwaya fye ukufwa. Alilishike ukuti: “Iye nga mwingamfisa mu Nshiishi, no kumbelamika bukasuke ubukali bwenu bukapite, nga mwampimine nshita no kunjibukisha!”—Yobo 14:13, NW.

12, 13. Bushe ifyo abanankwe batatu basosele fyalengele Yobo ukumfwa shani?

¹² Yobo balimutandalile ku banankwe batatu abaishile ‘ku kumulililo bulanda no kumusansamusha.’ (Yobo 2:11) Lelo, aba banankwe baishileba “bakasansamusha ba kukalifya.” (Yobo 16:2, NW) Yobo nga alitemenwe sana ukuba ne fibusa ifyo ali no kwebako amafya yonse ayo alepitamo, lelo aba banankwe batatu balengele Yobo ukupelenganishiwa sana no kuba no bulanda nga nshi.—Yobo 19:2; 26:2.

¹³ Nalimo Yobo aleipusha ukuti: ‘Mulandu nshi ifi filecitikila kuli ine? Cinshi nacita pa kuti ndecula umusango yu?’ Abanankwe balemupeela imilandu iyabula ukulondoloka. Baleti Yobo ailetelele fye pantu alicitile ulubembu ulwabipisha. Elifasi aipwishe ukuti: “Nani uwa kaele uwafwa? . . . Ukulingana fye ne fyo namona, abapanga ukucita ububi na batanda amafya baseepa ifi fiine.”—Yobo 4:7, 8, NW.

14. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanya ukuti umuntu nga alecula ninshi alibembuka?

¹⁴ Ca cine, kuti twaba na mafya nga tulebyala ku mubili mu nshita ya kuti tulebyala ku mupashi. (Abena Galatia 6:7, 8) Na lyo line, apo fye twikala muli buno bwikashi, kuti twaba na mafya nangu ca kuti twalikwata imibele isuma. Na kuba, na bantu ba kaele nabo balaponenwa na macushi ayalekanalekana. Yesu Kristu uwali “uushakowela, [kabili] uwapaatuka ku babembu,” aliculile nga nshi ilyo afwile pa cimuti, kabili umutumwa Yakobo na o aliculile ilyo bamwipeye pa mulandu wa kuba Umwina Kristu. (AbaHebere 7:26; Imilimo 12:1, 2) Imilandu ya bufi iya kwa Elifasi na banankwe babili yalengele Yobo ukutendeka ukuipokolola no kupampamina pa kusosa ukuti ali uwa kaele. Na lyo line, aba bantu bakoselepo fye ukuti limbi ico Yobo aleculila ni co alibembwike. Nalimo ici calikumine ne fyo Yobo alemona ubupingushi bwa kwa Lesa.—Yobo 34:5; 35:2.

Ifingatwafwa Ukushipikisha Ilyo Tuli na Macushi

15. Finshi tulingile ukulaibukisha pa kuti twingashipikisha amafya?

¹⁵ Bushe kuti twasambililako fimo kuli Yobo? Amacushi, ukulwalilila, nelyo ukupakaswa tafyawama. Nga tuli na mafya, cimoneka kwati abantu bambi tabacula nge fyo ifwe tucula. (Amalumbo 73:3-12) Kanshi, limo limo, tulingile ukulaipusha amepusho ya musango yu: ‘Bushe ukutemwa Lesa kuti kwalenga ukuti ndemubombela ilyo ifintu fiweme na lintu ndi na mafya? Bushe ndafwaisha ukulenga Yehova “ukwasuka uumuseebanya?”’ (Amapinda 27:11; Mateo 22:37) Twilaleka ifyo bambi balanda filetulenga ukulatwishika nga ca kuti Shifwe wa mu muulu kuti atwafwa. Umwina Kristu umo uwaculile pa myaka iingi ku bulwele ubushipola atile: “Nalishiba ukuti conse ico Yehova asuminisha ukucitika ninshi kuti nashipikisha. Nalishiba ukuti akangafwa ukushipikisha. Na kuba, lyonse alangafwa.”

16. Bushe Icebo ca kwa Lesa cafwa shani abali na mafya?

¹⁶ Ifwe twalishiba imicenjelo ya kwa Satana iyo Yobo ashaishibe. “Tatwaluba amapange yakwe.” (2 Abena Korinti 2:11) Na kabili tulakutika ku kupanda amano uko twingashintililapo. Muli Baibolo, mwaliba amalyashi ya baume na banakashi ba busumino abashipikishe amafya ayalekanalekana. Umutumwa Paulo, uwaculile sana ukucila abengi, alembele ukuti: “Fyonse ifyalembelwe libeela fyalembeelwe ku kutufunda, ukuti mu kushipikisha kwesu na mu kusansamusha ukufuma mu Malembo tube ne subilo.” (Abena Roma 15:4) Nte umo uwa ku Bulaya balimupoosele mu cifungo pa mulandu wa citetekelo cakwe. Ilyo ali mu cifungo akabushenye ifya kulya pa nshiku shitatu na Baibolo. Atile: “Ala caliweme nga nshi ukukwata Baibolo! Nangu ca kuti naleba ne nsala pa nshiku shitatu, ica kulya ca ku mupashi cena nalelya kabili calingafwile pamo na bambi ukushipikisha amesho muli shilya nshiku shayafya. Nalisunga ilya Baibolo ukufika na lelo.”

17. Finshi ifyo Lesa ateyanya ifingatwafwa ukushipikisha?

¹⁷ Pa mbali ya cisansamushi ico tusanga mu Malembo, twalikwata impapulo ishingi ishitwafwa ukwishiba ifyo Baibolo ilanda. Muli shi mpapulo mwaliba ukufunda kusuma ukutwafwa ukupwisha nelyo ukushipikisha amafya. Nga mwamona muli Watch Tower Publications Index, nalimo kuti mwasanga ilyashi ililelanda pa Mwina Kristu uwaeshiwe nge fyo muleeshiwa. (1 Petro 5:9) Kabili kuti cawama sana ukwebako bambi ubwafya mukwete. Kuti mwaebako baeluda ba cililishi nelyo Abena Kristu bambi abakosoka. Ne cacindamisha ca kutila kuti mwapepa kuli Yehova kabili kuti amwafwa ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo. Bushe Paulo ashipikishe shani ‘amapi’ ya kwa Satana? Ashintilile pali Lesa. (2 Abena Korinti 12:9, 10) Alembele ukuti: “Muli fyonse ndi no bukose mu ulenkosha.”—Abena Filipi 4:13.

18. Bushe Abena Kristu banensu kuti batukoselesha shani?

¹⁸ Kanshi kwaliba ifingi ifingatwafwa ukushipikisha, e co twilashingashinga ukufwaya ukwafwiwa. Ipinda litila: “Bushe ulanenuka mu bushiku bwa macushi? Awe ninshi amaka yobe yanono.” (Amapinda 24:10, NW) Nga filya fine ububenshi bwingawisha ing’anda yakuulilwa ne fimuti, e fyo no kunenuka kwingapwisha bucishinka bwa Mwina Kristu. Pa kupwisha ubu bwafya, Yehova alatwafwa ukupitila mu Bena Kristu banensu. Pa bushiku Yesu bamwikete, malaika alimoneke kuli ena kabili alimukoseshe. (Luka 22:43) Ilyo Paulo balemutwala ku Roma ninshi nabamwikata, ‘alitootele Lesa kabili alikoshiwe’ lintu akumenye aba bwananyina pa Mushiika wa Api na pa Ng’anda sha Beni Shitatu. (Imilimo 28:15) Nte umwina Germany acili alebukisha ifyo bamwafwile ilyo afikile mu nkambi ya kucushishamo abantu iyali mu mushi wa Ravensbrück. Pali ilya nshita ali fye musepela kabili ali no mwenso nga nshi. Ashimika ukuti: “Tapakokwele Nte alinsangile kabili alimpokelele bwino. Lyena bankashi bambi balinsendele kabili batendeke ukunsunga ica kuti baishileba kwati ni bamayo kabili lyonse balengafwa ukukosha bucibusa bwandi na Yehova.”

‘Muleba aba Cishinka’

19. Cinshi cayafwile Yobo ukukaana amatunko ya kwa Satana?

¹⁹ Yehova atile Yobo ali muntu “uwa cishinka.” (Yobo 2:3) Nangu ca kuti Yobo alinenwike kabili taishibe umulandu aleculila, bucishinka bwakwe kuli Yehova tabwapwile. Yobo alikeene ukuleka ukuba ne cishinka kuli Lesa. Atile: “Nshakaleke ukuba ne cishinka mpaka ne mfwa yandi!”—Yobo 27:5.

20. Mulandu nshi ukushipikisha kwacindamina?

²⁰ Te mulandu ne fingatuponena, nga twaba no mupampamina nga ulya Yobo akwete, tukashipikisha amesho, ukukaanya, nelyo amacushi. Yesu asosele ku cilonganino ca ku Smurna ukuti: “Witiina ifyo walaswa uculeko. Moneni! Kaseebanya akulapoosa bamo pali imwe mu cifungo ukuti mukeshiwe umupwilapo, no kuti mukabe mu bucushi inshiku ikumi (10). Ube uwa cishinka ukufika na ku mfwa, na ine nkakupeela icilongwe ca bumi.”—Ukusokolola 2:10.

21, 22. Finshi tulingile ukwishiba ifingatusansamusha ilyo tulecula?

²¹ Muli buno bwikashi butungululwa na Satana, ukushipikisha na bucishinka bwesu fikeshiwa. Lelo, Yesu atweba ukuti tatulingile ukutiina pantu tukapokelela icilambu ku ntanshi. Icacindama kuba aba cishinka. Paulo atile “ubucushi bwa kashita akanono,” lelo “ubukata,” nelyo icilambu ico Yehova atulaya, ‘calipulishamo kabili ca muyayaya.’ (2 Abena Korinti 4:17, 18) Nangu fye ni Yobo, inshita aculile yali inono nga kuilinganya ku myaka ali ne nsansa pa ntanshi na pa numa ya bwesho.—Yobo 42:16.

²² Na lyo line, nalimo kulaba inshita ilyo tumona kwati amesho yesu yakokola kabili amacushi yesu yakulisha. Mu cipande cikonkelepo, tukalanda pa fyo ifyacitikile Yobo fingatusambilisha amasambililo na yambi pa kushipikisha. Tukalanda na pa nshila isho twingabomfya pa kukoselesha abalecula.

“Mwalyumfwa Ukushipikisha kwa kwa Yobo”

“Mwalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo kabili mwalimona ne cafuminemo ico Yehova apeele, ukuti Yehova wa citemwishi nga nshi kabili wa luse.”—YAKOBO 5:11.

1, 2. Bwesho nshi ubwaishile pa Bena Kristu babili aba ku Poland?

TAPAPITILE no mwaka umo ukutula apo baHarald Abt babatishiwilwe, abashilika ba kwa Hitler balipokele umusumba wa Danzig (uyo nomba beta ukuti Gdańsk), uwaba ku kapinda ka ku kuso aka Poland. Ukutula lilya, ifintu fyalyalwike kabili Abena Kristu ba cine bali mu bwafya nga nshi. BaGestapo batendeke ukupatikisha baHarald ukusaina amapepala ya kulanga ukuti nabaleka ukuba Inte ya kwa Yehova, lelo balikeene. Pa numa ya kupwisha imilungu mu cifungo, baHarald babatwele ku nkambi ya kucushishamo abantu iya Sachsenhausen, uko balebatiinya no kuboma libili libili. Umushilika asontele ku cifuminamo icushi ce lungu bocelamo abantu no kweba baHarald ukuti: “Mu milungu fye ibili ukanina muli cilya ukuya kuli Yehova obe nga ca kuti watwalilila mu fyo wasuminamo.”

² Ilyo baHarald babekete, ninshi abakashi babo baElsa baleonsha umwana wabo umwanakashi uwa myeshi 10. Na lyo line, baGestapo tabasulileko. Tapakokwele, baElsa balibapokele umwana kabili babatwele ku nkambi ya kwipailamo abantu iya Auschwitz. Lelo balikele mulya pa myaka iingi kwati ni fintu cali kuli baHarald. Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 15, 1980, e mo mwingasanga ilyashi pa fyo bashipikishe ilyo babekete. BaHarald balembele ukuti: “Nalipoosa imyaka 14 mu nkambi sha kucushishamo abantu na mu fifungo pa mulandu wa citetekelo candi muli Lesa. Abantu balanjipusha ukuti: ‘Bushe abakashi benu nabo balilengele ukuti mushipikishe ifi fyonse?’ Alingafwa icine cine! Pa kutendeka fye nalishibe ukuti teti asuusuke, kabili ukwishiba ifyo kwalingafwile ukushipikisha. Nalishibe ukutila kuti atemwa ukumfwa ukuti balinjipaya pa mulandu wa citetekelo candi ukucila ukumfwa ukuti balimfumya pantu nalisuuswike. . . . Elsa alishipikishe amafya ayengi ilyo ali mu nkambi ya kucushishamo abantu mu Germany.”

3, 4. (a) Ca kumwenako ca kwa nani icingafwa Abena Kristu ukushipikisha? (b) Mulandu nshi Baibolo itukonkomesesha ukulabelenga ilyashi lya kwa Yobo?

³ BaNte abengi kuti bamweba ukutila ukucula takwawama nangu panono. E mulandu wine Baibolo ifundila Abena Kristu ukuti: “Moneni icipasho ca kucula no kutekanya kwa bakasesema, abalandiile mwi shina lya kwa Yehova.” (Yakobo 5:10) Ukutula kale, ababomfi ba kwa Yehova abengi balibacusha apabula umulandu. Ica kumwenako ca ili “kumbi lya nte” kuti cakosha fwe Bena Kristu ukutwalilila ukubutuka ulubilo lwesu no kushipikisha.—AbaHebere 11:32-38; 12:1.

⁴ Mu Baibolo, Yobo aba ica kumwenako icisuma ica kushipikisha. Yakobo alembele ukuti: “Moneni! Tuletila ba nsansa abashipikisha. Mwalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo kabili mwalimona ne cafuminemo ico Yehova apeele, ukuti Yehova wa citemwishi nga nshi kabili wa luse.” (Yakobo 5:11) Ifyacitikile Yobo filatwafwa ukwishiba icilambu abantu ba busumino abo Lesa apaala bakapokelela. Ne cacindama ca kuti filatusambilisha amasambililo ayakatwafwa ukushipikisha ilyo tukaba na macushi. Ibuuku lya kwa Yobo lilatwafwa ukwasuka aya mepusho yatila: Ilyo tuleeshiwa, mulandu nshi tulingile ukwishibila imilandu yacindama iyabimbwamo? Mibele nshi iingatwafwa ukushipikisha? Bushe kuti twakoselesha shani Abena Kristu banensu abalecula?

Ukwishiba Imilandu Yacindama Iyabimbwamo

5. Mulandu nshi uwacindama uo tulingile ukulaibukisha nga tuleeshiwa nelyo nga tuletunkwa?

⁵ Pa kuti twingatwalilila ukupepa na lintu tuli na macushi, tulingile ukwishiba bwino imilandu yacindama iyabimbwamo. Pantu nga tatuyishibe, amafya kuti yalenga twanenuka mu kupepa. Umulandu wa kuba ne cishinka kuli Lesa e wacindama nga nshi. Shifwe wa ku muulu alatupaapaata muli aya mashiwi ayo ifwe bonse tulingile ukutontonkanyapo. Atila: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.” (Amapinda 27:11) We shuko nobe ulawama! Te mulandu ne filubo tucita lyonse pa mulandu wa kukanapwililika, kuti twalenga Kabumba wesu ukusekelela. Tulalenga umutima wa kwa Yehova ukusekelela nga ca kuti ukutemwa Lesa kwalenga ukuti tushipikishe amesho na matunko. Ukutemwa kwa Bena Kristu ba cine kulashipikisha fyonse. Ukutemwa kwabo takupwa.—1 Abena Korinti 13:7, 8.

6. Bushe Satana aseebanya shani Yehova, kabili wakula shani umuseebanya?

⁶ Ibuuku lya kwa Yobo lilalondolola bwino sana ukuti Satana e useebanya Yehova. Lilalanda na pa mibele ya kwa Satana iyabipa ne fyo uyu mulwani ushimoneka afwaisha ukonaula bucibusa bwesu na Lesa. Nge fyo cali kuli Yobo, Satana atila ico abantu bapepela Yehova ni co Lesa alabacingilila, kabili Kaseebanya aleesha na maka ukushinina ukuti ukutemwa kwa babomfi ba kwa Lesa kuti kwapwa. Atendeke uyu museebanya akale sana. Ilyo Satana bamupoosele pe sonde, ishiwi ukufuma mu muulu lyamulondolwele ukuti e ‘ubepesha bamunyinefwe, ababepesha akasuba no bushiku ku cinso ca kwa Lesa wesu.’ (Ukusokolola 12:10) Nga ca kuti mu busumino twashipikisha, kuti twalanga ukuti Kaseebanya wa bufi.

7. Bushe kuti twacimfya shani ubunake pa kuti twingashipikisha amesho?

⁷ Tulingile ukulaibukisha ukuti Kaseebanya kuti abomfya amacushi ayengatuponena pa kwesha ukututalusha kuli Yehova. Ku ca kumwenako, bushe ni lilali Kaseebanya aeseshe Yesu? Ni lilya Yesu ali ne nsala ico taliile ica kulya pa nshiku ishingi. (Luka 4:1-3) Lelo, apo bucibusa bwakwe na Yehova bwalikosele, Yesu alikeene amatunko ya kwa Kaseebanya. Kanshi calicindama ukukosha bucibusa bwesu na Yehova! Ukucite fyo kulatwafwa ukucimfya ubunake ubo nalimo twingakwata pa mulandu wa kulwalilila nelyo pa mulandu wa kukula. Nangu ca kuti “ubuntu bwesu ubwa ku nse buleonaika,” tatunenuka pantu ubuntu bwesu “ubwa mu kati bwena bulelengwa cipya cipya ubushiku no bushiku.”—2 Abena Korinti 4:16.

8. (a) Bushe ukusakamana kuti kwanenuna shani bucibusa bwesu na Lesa? (b) Bushe Yesu aletontonkanya shani?

⁸ Na kabili ukusakamana kuti kwanasha bucibusa bwesu na Lesa. Bamo kuti balaipusha abati: ‘Mulandu nshi Lesa alekele ifi ukuncitikila? Bambi nabo nga babakalifya kuti balatontonkanya ukuti, ‘Munyinane e wingankalifya umusango yu.’ Ukutontonkanya kwa musango yo kuti kwalenga twalaba ku milandu yacindama no kubika amano ku mafya yesu. Ilyo Yobo bamupeele imilandu ya bufi ku banankwe batatu, umutima wakwe walikalipe nga nshi kwati fye ni filya ifipute fyalekalipa. (Yobo 16:20; 19:2) Umutumwa Paulo alandile amashiwi yalinganako ilyo atile ukukalipa pa nshita ntali kuti ‘kwapeela Kaseebanya apa kwikala, [nelyo ishuko].’ (Abena Efese 4:26, 27) Mu nshita ya kuti bafulilwe abanabo nelyo ukulatontonkanya fye pa fyo babafyengele, Abena Kristu bakanonkelamo nga ca kuti balepashanya Yesu ‘uwatwalilile ukuipeela ku upingwila mu bulungami,’ Yehova Lesa. (1 Petro 2:21-23) ‘Ukulatontonkanya’ nga Yesu kuti kwatucingilila nga nshi ku kusansa kwa kwa Satana.—1 Petro 4:1.

9. Bushe finshi Lesa atulaya ukulosha ku macushi na mesho ayesa pali ifwe?

⁹ Na cimbi icacindama ca kuti tatulingile ukumona amafya tukwete ngo bushininkisho bwa kuti Lesa naleka ukutupaala. Ukutontonkanya ifyo kwalengele Yobo ukusakamikwa lintu abanankwe abalingile ukumusansamusha bamwebele amashiwi ayamukalifye. (Yobo 19:21, 22) Baibolo itweba ukuti: “Lesa te kuti eshiwe ku bubi, kabili umwine tesha muntu iyo.” (Yakobo 1:13) Yehova alitulaya ukuti akatwafwa ukushipikisha amacushi ayali yonse ayengatuponena no kuti akacita apa kufuminamo nga ca kuti amesho yaisa pali ifwe. (Amalumbo 55:22; 1 Abena Korinti 10:13) Nga twapalama kuli Lesa ilyo tuli na mafya, tukaba abatekanya kabili tukakaana Kaseebanya.—Yakobo 4:7, 8.

Ifya Kutwafwa Ukushipikisha

10, 11. (a) Cinshi cayafwile Yobo ukushipikisha? (b) Bushe ukukwata kampingu musuma kwayafwile shani Yobo?

¹⁰ Te mulandu na macushi Yobo akwete, na mashiwi ya kukalifya ayo abalingile ukumusansamusha balelanda, kabili nangu ca kuti Yobo taishibe icalengele ukuti alecula, atwalilile fye ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Finshi twingasambililako ku kushipikisha kwakwe? Ukwabula no kutwishika icalengele ukuti Yobo ashipikishe, ni bucishinka kuli Yehova. Lyonse ‘aletiina Lesa kabili aletaluka ku fyabipa.’ (Yobo 1:1) Nangu ca kuti taishibe umulandu ifintu fyabipile mu nshita fye iinono, Yobo alikeene ukupondokela Yehova. Asumine ukuti alingile ukulapepa Lesa ilyo ifintu fyali bwino na lintu fyabipile.—Yobo 1:21; 2:10.

¹¹ Cimbi icalesansamusha Yobo, ni kampingu musuma. Ilyo amwene kwati alafwa, aleumfwa bwino ukwishiba ukuti aleafwa bambi ukufika apo engapesha, ukuti alekonka amafunde ya kwa Lesa ayalungama, no kuti alitalwike ku misango yonse iya kupepa kwa bufi.—Yobo 31:4-11.

12. Bushe Yobo ayankwileko shani ku kufunda kwa kwa Elihu?

¹² Ca cine ukuti Yobo alingile ukumulungika mu fyo aletontonkanya. Kabili ilyo bamwafwile, aliicefeshe no kusumina ukuti alilubile. Ici na co calilengele ukuti Yobo ashipikishe amafya. Yobo alekutika mucinshi mucinshi ilyo Elihu alemufunda, kabili alyumfwilile ukufunda kwa kwa Yehova. Atile: ‘Nalilandile, lelo nshailwike. . . . E mulandu wine nabwesesha amashiwi yandi, kabili nalapila mu lukungu na mu mito.’ (Yobo 42:3, 6) Nangu ca kuti Yobo ali talapola, alisekelele pantu kulya kufunda kwalengele ukuti apalame sana kuli Lesa. Atile: “Ninjishibo kuti [mwe Yehova] mwaliba na maka ya kucita fyonse fye ifyo mulefwaya ukucita.” (Yobo 42:2) Ilyo Yehova alondolwele ubukata bwakwe, Yobo ailwike ifyo acepeshe mu menso ya kwa Kabumba.

13. Bushe ukuba no luse kwalengele shani ukuti Yobo bamupaale?

¹³ Ukulekeleshako, Yobo alikwete nga nshi uluse ulo twingapashanya. Balya banankwe batatu balimukalifye icibi, lelo ilyo Yehova amwebele ukuti abapepeleko, Yobo alisumine. Lyena, Yehova aposeshe Yobo. (Yobo 42:8, 10) E ico, ukufulilwa bambi teti kutwafwe ukushipikisha iyo, kano ukutemwa no luse e fingatwafwa. Kanshi ukukanaba ne cikonko kuti kwalenga twashipa mu kupepa Yehova, kabili Yehova alapaala sana abashisunga icikonko ku mukoshi.—Marko 11:25.

Impanda Mano Shisuma Ishitwafwa Ukushipikisha

14, 15. (a) Mibele nshi iingalenga impanda mano ukusansamusha bambi? (b) Londololeni umulandu Elihu afikile Yobo pa mutima ilyo alemwafwa.

¹⁴ Cimbi ico twingasambilila ku fyacitikile Yobo ca kuti calicindama ukukwata impanda mano shisuma. Impanda mano sha musango yo shaba kwati babwananyina ‘abafyalilwo bucushi.’ (Amapinda 17:17, NW) Lelo, nge fyo tumwene ku fyacitikile Yobo, abapanda amano bamo bakalifya fye bamunyinabo. Mpanda mano umusuma alingile ukuba uulangulukilako, uwa mucinshi, kabili uwa cikuuku, nga filya Elihu ali. Baeluda na Bena Kristu bambi abakosoka kuti bayafwa bamunyinabo abali na mafya pa kuti baaluke mu fyo baletontonkanya. Pa kuti baleafwa bwino ababwananyina, aba bampanda mano balingile ukusambilila sana ifyebo fyaba mwi buuku lya kwa Yobo.—Abena Galatia 6:1; AbaHebere 12:12, 13.

¹⁵ Mwaliba amasambililo yasuma ayengi mu fyo Elihu acitile. Ilyo ashilalanda pa filubo fya banankwe ba kwa Yobo batatu, atalile akutika kuli fyonse ifyo balelanda pa nshita ntali. (Yobo 32:11; Amapinda 18:13) Elihu alelumbula ishina lya kwa Yobo, kabili alesosa kwati alelanda kuli cibusa wakwe. (Yobo 33:1) Ukupusanako na balya bakasansamusha ba kukalifya batatu, Elihu tasuulile Yobo. Atile: “Kwi loba e ko na ine nabumbilwe.” Talefwaya ukusosa amashiwi ukwabula ukutontonkanya pa kuti ekalifya Yobo. (Yobo 33:6, 7; Amapinda 12:18, NW) Elihu tapeele Yobo imilandu, lelo alimutashishe pa bulungami bakwe. (Yobo 33:32) Ne cacindamishe ca kuti Elihu alemona ifintu nga filya Yehova amona, kabili aafwile Yobo ukulatontonkanya pa cishinka ca kuti Yehova te kuti acite ulufyengo. (Yobo 34:10-12) Akoseleshe Yobo ukulolela Yehova, ukucila ukulaesha ukuilungamika. (Yobo 35:2; 37:14, 23) Ukwabula no kutwishika, baeluda na Bena Kristu bambi kuti banonkelamo sana muli aya masambililo.

16. Bushe Satana abomfeshe shani bakasansamusha ba kukalifya batatu aba kwa Yobo?

¹⁶ Ukufunda kusuma ukwa kwa Elihu kwalipusana sana na mashiwi ya kukalifya aya kwa Elifasi, Bildadi, na Sofari. Yehova aebele aba baume ukuti: “Tamwasosele icishinka pali ine.” (Yobo 42:7) Nangu ca kuti balemona kwati tabalubile, pali ilya nshita tabali ifibusa fya cine cine, Satana e walebabomfya. Pa kutendeka fye, bonse batatu baleti Yobo ailetele fye amacushi. (Yobo 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifasi asosele ukuti Lesa tacetekela ababomfi bakwe, kabili tabikako amano ukwishiba nga twalilungama nelyo iyo. (Yobo 15:15; 22:2, 3) Na kabili aletunganya ukuti Yobo alicitile ifilubo ifyo ashacitile. (Yobo 22:5, 9) Lelo, Elihu ena alyafwile Yobo ukukosha bucibusa bwakwe na Lesa. Na kuba, ici e co ne mpanda mano ishisuma shifwaisha ukucita ilyo shileafwa bambi.

17. Finshi tulingile ukulaibukisha ilyo tuleeshiwa?

¹⁷ Kwaliba isambililo na limbi ilyo twingasambilila pa kushipikisha mwi buuku lya kwa Yobo. Lesa wesu alamona fyonse ifyo tupitamo kabili alafwaisha ukutwafwa mu nshila ishalekanalekana. Pa kutendeka twacilanda pa fyo baElsa Abt baculile. Kutikeni ku fyo basondwelele. Batile: “Ilyo bashilanjikata, nalibelengele kalata umo nkanshi asosele ukuti umuntu nga aleeshiwa icabipisha, umupashi wa kwa Yehova ulamulenga ukuba uwatekanya. Nalemona kwati nalimo alekukumya fye. Lelo ilyo amesho yaishile pali ine, naishileiluka ukuti ifyo asosele fyali fya cine. E fyo ciba ngo muntu aleeshiwa. Kuti cayafya ukusumina nga ca kuti tafilakucitikilapo. Lelo, e fyo cali kuli ine. Yehova alaafwa.” BaElsa tabalelanda pa fyo Yehova engacita, kabili tabalelanda pa fyo acitile kale sana mu nshiku sha kwa Yobo. Balelanda pa fyabacitikile muli shino nshiku. Cine cine “Yehova alaafwa!”

Alishuka Umuntu Uushipikisha

18. Finshi Yobo anonkelemo mu kushipikisha?

¹⁸ Bamo pali ifwe tukapita mu macushi ayatapata nga yalya Yobo apitilemo. Nangu cibe fyo, te mulandu na mesho ayengesa pali ifwe muli buno bwikashi, kuti twatwalilila ukuba aba cishinka nga filya Yobo acitile. Na kuba, ukushipikisha kwalengele Yobo ukuba uwafikapo kabili umutuntulu muli fyonse. (Yakobo 1:2-4) Kwalikoseshe bucibusa bwakwe na Lesa. Atile: “Ku kuumfwa kwa kutwi nalimuumfwile, lelo nomba amenso yandi yamumona.” (Yobo 42:5) Satana asangilwe uwa bufi pantu alifililwe ukupwisha bucishinka bwa kwa Yobo. Ilyo papitile imyaka iingi nga nshi, Yehova alandile pali Yobo ukuti ali ca kumwenako ca bulungami. (Esekiele 14:14) Bucishinka bwakwe no kushipikisha bulakosha na bantu ba kwa Lesa muno nshiku.

19. Mulandu nshi muletontonkanishisha ukuti calicindama ukushipikisha?

¹⁹ Ilyo Yakobo alelanda pa kushipikisha ku Bena Kristu ba kubalilapo, alandile pa fisuma ififuma mu kushipikisha. Alandile na pa fyacitikile Yobo ilyo abacinkwileko ukuti Yehova alalambula ababomfi bakwe aba busumino. (Yakobo 5:11) Pali Yobo 42:12 tubelengapo ukuti: “E fyo Yehova apaalile Yobo pa numa ukucila pa kutendeka.” Lesa abwekeshepo imiku ibili fyonse ifyo Yobo alufishe, kabili Yobo ali-ipakishe ukwikala imyaka iingi pa calo. (Yobo 42:16, 17) E cikacitika na kuli ifwe, amacushi yonse ayo twingashipikisha muli buno bwikashi tayakabemo mu calo cipya ica kwa Lesa kabili tukayalabako. (Esaya 65:17; Ukusokolola 21:4) Twalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo, kabili apo Yehova alatwafwa, twapampamina pa kupashanya ukushipikisha kwa kwa Yobo. Baibolo yalaya ukuti: “Wa nsansa umuntu uushipikisha ica kwesha, pantu nga aba uwasuminishiwa akapokelela icilongwe ca bumi, ico Yehova alaile abatwalilila ukumutemwa.”—Yakobo 1:12.