“Kufika Lilali . . . Ndelila Ukuti Mungafwe?”

Ba Jayne balelila abati: “Ico ine ndefwaya fye ca kutila ifilekalipa mu mubili fileke!” Ba Jayne balilwele kansa kabili yalesalangana umubili onse. Balupwa lwabo ne fibusa baleti abakwata amaka, nga balibaposeshe no kupwisha ifyalekalipa mu mubili wabo! Balipepele kuli Lesa ukuti abafwe. Bushe aali no kubafwa? Bushe alebasakamana?

LESA alishiba amafya abantunse bapitamo. Icebo cakwe Baibolo cisosa ukuti: “Ifibumbwa fyonse fitetela capamo no kucululukila capamo.” (Abena Roma 8:22) Lesa alishiba ukuti iminshipendwa ya bantu balakalipwa cila bushiku, balalwala kabili balasakamikwa, nga filya fine caba na kuli ba Jayne. Lesa alamona abantu 800 milioni abalaala fye insala cila bushiku, na bantu bambi abengi nga nshi abo bacusha kuli balupwa lwabo e lyo na bafyashi abengi abasakamikwa pa fyo abana babo bakekala ku ntanshi. Bushe mwalibala amutontonkanyapo ukutila Lesa akacitapo fimo pali aya mafya? Nga ca kuti fwe bantu tulafwaya ukwafwa abo twatemwa abalecula, bushe batini Lesa ena te kuti afwaye ukwafwa abantunse abacula, abo abumba?

Nga ca kutila mwalipushapo aya mepusho, ala te imwe mweka mwaipushapo. Imyaka ukucila 2,600 iyapita, umwaume wa cishinka, Habakuki na o aumfwile ifi fine abantu abengi bomfwa muno nshiku, kabili aipwishe Lesa ukuti: “Kufika lilali, mwe Yehova, ndelila ukuti mungafwe, na imwe ukuumfwa iyo? Kufika lilali ndebilikisha kuli imwe ukuti mumpusushe ku bunkalwe, na imwe ukupususha iyo? Cinshi ico munengela ukumona icabipa, na imwe mulolesha fye pa bucushi? Kabili cinshi ico ukupokolola ifipe no bunkalwe fyabela pa ntanshi yandi, kabili cinshi ukuumana kwaimina, kabili cinshi ifikansa ficitilwa?” (Habakuki 1:2, 3) Habakuki, kasesema umuHebere, alimwene ulukaakala ulwabipa nga nshi no bunkalwe ifyalecitika mu nshiku shakwe. Muno nshiku, ifintu fya musango yu e filandwapo fye cila bushiku kabili filalenga abantu abakwata umutima wa cikuuku ukumfwa sana ububi.

Bushe Lesa amwene ukusakamana kwa kwa Habakuki ukuti takwacindeme? Awe iyo. Alikutike ku mepusho Habakuki aleipusha aya kufuma pa nshi ya mutima, lyena alimusansamwishe no kumukoselesha. Yehova Lesa alikoseshe icitetekelo ca kwa Habakuki ilyo amulaile ukuti akapwisha ukucula. Amashiwi ya kwa Lesa aya kuti akapwisha ukucula kuti yamukoselesha na imwe bene, nga filya fine yakoseleshe ba Jayne no lupwa lwabo. Ifipande fikonkelepo fyala-asuka amepusho ya kuti: Kuti twashininkisha shani ukuti ca cine Lesa alatusakamana? Cinshi Lesa akacita pa kupwisha ukucula, kabili ni lilali kukapwa?

Ifyo Twaishiba Ukuti Lesa Cine Cine Alatusakamana

KWALIBA icipusho icacindama nga nshi ico abantu bepusha ukufuma fye na kale, ici cipusho ca kutila: Nga ca kutila Lesa alitutemwa, mulandu nshi mu calo mwafulila ukucula? Napamo mulesumina ukuti nga mwalitemwa umuntu umo, teti mutemwe ukumona uyo muntu alecula, kabili nga ca kutila ali mu bwafya kuti mwamwafwa. Apo ici ca cine, abengi bamona ukuti ifi mu calo mwaba sana ukucula, ninshi Lesa tatusakamana. Kanshi nacicindama ukuti tubale tulande pa filanga ukuti Lesa alitutemwa kabili alatusakamana.

Ifyo Lesa Abumba Filatulanga Ukuti Alitutemwa

Yehova Lesa e ‘wapangile umuulu ne sonde na bemba na fyonse ifyabamo.’ (Imilimo 4:24) Nga twatontonkanya pa fyo Yehova apanga, ukwabula no kutwishika kuti twasumina ukuti alatusakamana. Taleni tontonkanyeni pa fintu ifyo apanga ifitulenga ukumfwa bwino no kusansamuka. Bushe mwalitemwa ifya kulya ifisuma? Yehova afwaya nga atupeele fye umusango umo uwa fya kulya pa kuti tutwalilile ukuba aba mweo. Lelo apangile imisango yalekanalekana iya fya kulya ifisuma ifingi pa kuti tuleumfwa bwino nga tulelya. Na kabili, Yehova alimesha imiti na maluba ayalekanalekana ayasuma, alipanga ne mpili ne mimana e lyo ne mpanga ishimoneka bwino pa kuti tuleipakisha.

Tontonkanyeni na pa fyo twapangwa. Tulaseka, tulomfwa bwino ukukutika ku nyimbo, na kabili tulatemwa sana ukutamba ifintu ifyayemba. Nangu ca kuti ifi fyonse tafitupeela ubumi, Lesa alitupeela pa kuti tuleipakisha ubumi. Kabili tontonkanyeni pa fyo mumfwana na bantu bambi. Bushe kwaliba ushiipakisha ukuba ne fibusa ifisuma nelyo ukukumbatilwa ku muntu uwamutemwa? E ico, ukutemwa bambi bupe ubo Lesa uwakwata ukutemwa atupeela! Lesa apangile abantu ukuti baletemwana, kanshi ici cilanga ukuti na Lesa wine alikwata ukutemwa.

Baibolo Ilatulanga Ukuti Lesa Aliba no Kutemwa

Baibolo itweba ukuti Lesa kutemwa. (1 Yohane 4:8) Ukutemwa kwakwe takumonekela fye mu fyo abumba lelo kulamonekela na mu Cebo cakwe, Baibolo. Ku ca kumwenako, muli Baibolo mwaliba ifya kukonka ifingalenga umo ukuba no bumi ubusuma, ilatukoselesha ukulinga muli fyonse, kabili ilatusoka ukutaluka kuli bucakolwa na ku buliili.—1 Abena Korinti 6:9, 10.

Baibolo na kabili ilatufunda ifyo tufwile ukulaumfwana na bambi, ilatufunda ukutemwana e lyo no kucindika bambi no kuba no luse. (Mateo 7:12) Yalikaanya imisango ne mibele iingatuletelela, pamo nga, ubufunushi, ulwambo, umufimbila, ubucende e lyo no kwipaya. Nga ca kutila bonse bale-esha ukukonka uku kupanda mano ukusuma ukwaba mu Baibolo, ukwabula no kutwishika mu calo te kuti mube sana ukucula.

Lelo, Lesa alanga ukuti alitutemwa sana pa kutupeela Umwana wakwe, Yesu, uwatulubula. Yohane 3:16 itila: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” Kanshi Yehova alipekanya kale ukufumyapo imfwa umupwilapo no kucula konse apo kwapela.—1 Yohane 3:8.

Kanshi, fingi ifilanga ukuti Yehova alitutemwa. Ici calanga fye apabuuta ukuti tomfwa bwino nga tulecula. Akafumyapo ukucula. Tatulekabila no kulatunganya pa fyo akacita, pantu Baibolo ilatweba ifyo Lesa akacita pa kupwisha ukucula.

Amafya Ayaba mwi Sonde Lyonse Yakapwa

UKUCULA kwaba fye mpanga yonse kabili abantu abengi cikuuku cikuuku balaafwa abalecula. Ica kumwenako, badokota na banasi balabomba ama-awala ayengi mu fipatala ukwafwa abalwele na bacenekwe. Abashimya umulilo, bakapokola, abapanga amafunde na babomba incito sha kupususha abantu ilyo kwaba ubusanso balabombesha ukufwaya ukupwisha amafya nelyo ukucingilila amasanso. Ukubombesha kwa musango yu ca cine kulafwa sana abantu abalekabila ubwafwilisho, nomba takwaba akabungwe nelyo umuntu uwingapwisha ukucula mwi sonde lyonse. Lelo Lesa ena kuti apwisha ukucula pe sonde lyonse, na kabushe ifi fine e fyo akacita.

Mwi buuku lya kulekelesha ilya mu Baibolo e mwaba ubulayo bwa kuti: “[Lesa] akafuuta ifilamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko na kabili, takwakabe no kuloosha nangu ukuteta nangu ukukalipwa na kabili. Ifya ntanshi nafiya.” (Ukusokolola 21:4) Tontonkanyeni pa bantu ubwingi abakamwenamo muli ubu bulayo. Mu mashiwi fye ayanono, ubu bulayo bulalondolola ukufwaya kwa kwa Lesa ukwa kupwisha ukucula konse. Akapwisha ukucula konse pe sonde ilyo akafumyapo inkondo, insala, ukulwala no lufyengo ukubikapo na bantu bonse ababipa. Takwaba umuntu nangu umo uwingacite fi.

Ifyo Ubufumu bwa kwa Lesa Bukacita

Pa kuti Lesa akafikilishe amalayo yakwe, akabomfya inkonkani yakwe, Yesu Kristu uwabuushiwa. Inshita ileisa ilyo Yesu akaba Imfumu pe sonde lyonse kabili takwakabe uwa kumulwisha. Abantunse tabakatale abatekwa ku bantu banabo, nelyo bapolitishani. Lelo bakalatekwa ne Mfumu imo no bufumu bumo, e kutila Ubufumu bwa kwa Lesa.

Ubufumu bwa kwa Lesa bukafumyapo amabufumu yonse aya bantu. Kale sana, Baibolo yalisobele ukuti: “Lesa wa mu muulu akemya ubufumu ubushakonaulwe nakalya. Kabili ubo bufumu tabwakashiilwe ku bantu bambi. Bukashonaula no kupwisha aya mabufumu yonse, kabili bwena bukeminina umuyayaya.” (Daniele 2:44) Abantu bonse pe sonde bakalatekwa no buteko bumo ubwalungama, Ubufumu bwa kwa Lesa.

Ilyo Yesu ali pe sonde, imiku iingi alilandile pali ubu Bufumu. Alibulandilepo mwi pepo lyakwe ilya cilangililo, kabili aebele abasambi bakwe ukupepa ukuti: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano isonde nga mu muulu.” (Mateo 6:10) Amashiwi Yesu alandile yalangilile ukuti Ubufumu bwalyampana no kufwaya kwa kwa Lesa ukuli no kucitika pe sonde, kabili Lesa afwaya ukufumyapo ukucula konse pano isonde.

Ubuteko bwa kwa Lesa ubwalungama bukaleta amapaalo ayo amabuteko ya bantunse yashingaleta. Mwilaba ukuti Yehova apeele Umwana wakwe ukuba icilubula pa kuti abantu bakakwate umweo wa muyayaya. Muli ubu Bufumu ubushaiwamina, abantu bakasuka bakabe abapwililika. Lyena cinshi cikakonkapo? Yehova “akamina imfwa umuyayaya, kabili Shikulu Mulopwe Yehova akafuuta ifilamba ku menso yonse.”—Esaya 25:8.

Lelo bamo kuti baipusha ukuti: ‘Cinshi Lesa ashafumishapo kale ukucula? Finshi alolela?’ Yehova nga alifumyapo kale ukucula nelyo fye ukucilikila ukucula konse. Lelo alileka ukuti kutwalilile, ico alekela te bukaitemwe lelo ni pa kuti abana bakwe aba pe sonde bakamwenemo ku ciyayaya. Abafyashi abatemwa umwana wabo limo kuti bamusuminisha ukucula nga ca kutila ukucite fyo kuli no kulenga umwana ukumwenamo. E fyo caba na kuli Yehova, kwaliba ifintu ifisuma ifyalenga ukuti aleke abantu ukucula ukufika na ino nshita, kabili ifi fintu fyalilondololwa muli Baibolo. Fisanshamo ifintu pamo nga ubuntungwa bwa kuisalila, ulubembu, e lyo ne lyashi ilyakuma insambu ya kwa Yehova iya kuteka. Baibolo ilalondolola no kuti, Lesa alisuminisha malaika wabipa ukuteka isonde pa nshita yapimwa.a

Apo te kuti tulondolole iyi milandu yonse pali aya mabula ayanono, twalalanda fye pa fishinka fibili ifingatulenga ukuba ne subilo kabili ifingatukoselesha. Icishinka ca kubalilapo ca kuti: Amapaalo Yehova akatupaala yakacilapo nga nshi pa kucula uko tucula. Na kabili, Lesa atulaya ukuti: “Ifya kale fikalabwa, kabili tafyakese na mu mutima.” (Esaya 65:17) Lesa akafumyapo amafya no kucula konse ukwaisako pa mulandu wa kuti alisuminisha ububifi ukutwalilila pa nshita inono.

Icishinka ca bubili ca kuti: Lesa alibika inshita ya kupwishishapo ukucula kabili iyi nshita tayakaaluke. Mwilaba no kuti kasesema Habakuki aipwishe Yehova ukuti kufika lilali ali no kuleka ubunkalwe ne fikansa ukulacitika? Yehova amwaswike ukuti: “Icimonwa ca nshita ya ku ntanshi . . . Tacakacelwe.” (Habakuki 2:3) Nga fintu twalasambilila mu cipande cikonkelepo, iyi “nshita” naipalama.

[Futunoti]

[Akabokoshi pe bula 7]

Amalembo Ayalanga Ukuti Ifintu Fikawama ku Ntanshi

TAKWAKABE NKONDO:

“Iseni, moneni imilimo ya kwa Yehova, ifyo acita ifipesha amano pano isonde. Alelenga inkondo ukupwa ukufika ku mpela sha pano isonde.”—Amalumbo 46:8, 9.

ABO TWATEMWA BAKABUUKA:

“Kukaba ukubuuka kwa balungama na bashalungama.”—Imilimo 24:15.

BONSE BAKAKWATA IFYA KULYA:

“Ingano shikafula nga nshi pano isonde; pa muulu wa mpili shikafula icine cine.”—Amalumbo 72:16.

TAKWAKABE UKULWALA:

“Takuli umwikashi uukatila: ‘Nindwala.’”—Esaya 33:24.

ABABIFI BAKAFUMISHIWAPO:

“Lelo ababifi, bakalofiwa mu calo; na ba bufi bakabafumpulamo.”—Amapinda 2:22.

MU CALO CONSE MUKABA UMULINGANYA:

“Moneni! Imfumu [Kristu Yesu] ikatekela ku bulungami; e lyo bacilolo na bo bakatekela ku mulinganya.”—Esaya 32:1.

[Ifikope pe bula 7]

Ubufumu bwa kwa Lesa bukafumyapo ubucushi bonse ubo tuculako

“Inshita” Naipalama

UKUPALA kasesema Habakuki, abasambi ba kwa Yesu na bo balefwaya sana ukuti ukucula kupwe. Apo balisambilile ifyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukacita pa kulenga ifintu ukuwama pe sonde, baipwishe Yesu ukuti: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi tukeshibilako ukuti e po muli [namutendeka ukuteka] no kuti icalo cili ku mpela?” (Mateo 24:3) Yesu ayaswike ukuti, Yehova Lesa eka e waishiba inshita ilyo Ubufumu bukatendeka ukuteka pe sonde. (Mateo 24:36; Marko 13:32) Na lyo line, Yesu na batumwa bambi balisobele ifintu ifikalacitika pe sonde ifya kulangilila ukuti inshita ili mupepi.—Belengeni na mu kabokoshi kali ku kulyo.

Bushe tamulesumina ukuti ifyo basobele e filecitika muno nshiku? Yesu alisobele no kuti kukaba umulimo wa kusambilisha mwi sonde lyonse. Atile: “Imbila nsuma iyi iya bufumu ikabilwa ku bantu bonse aba pe sonde ku kuba ubunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mateo 24:14.

Ifi fine e filecitika muno nshiku. Inte sha kwa Yehova e balebomba uyu mulimo wa kushimikila. Mu fyalo 236, Inte sha kwa Yehova ukucila pali 7 milioni balashimikila pa fyo Ubufumu bukacita, kabili balafwa abantu ukuba ne mibele yalungama iyo Lesa afwaya, uufwaya ukupwisha ukucula no kukalipwa. Twalilileni ukusambilila pa Bufumu bwa kwa Lesa, nga mwacite fi, mukaba ne subilo lya kwikala umuyayaya mu calo umushakabe ukucula.

[Akabokoshi pe bula 8]

Amalembo Ayalanda pa Nshiku sha Kulekelesha

MATEO 24:6, 7; UKUSOKOLOLA 6:4

• Inkondo ishingi nga nshi

MATEO 24:7; MARKO 13:8

• Ifinkukuma fikalamba

• Ifipowe

LUKA 21:11; UKUSOKOLOLA 6:8

• Ifikuko

MATEO 24:12

• Ukufulisha kwa bubi

• Ukutemwa kukacepa

UKUSOKOLOLA 11:18

• Ukonaula isonde

2 TIMOTE 3:2

• Ukutemwisha indalama

• Ukukanaumfwila abafyashi

• Bukaitemwe

2 TIMOTE 3:3

• Ukukanatemwa abantu

• Abantu abashifwaya ifipangano

• Abantu abashailama

• Ukukanatemwa ubusuma kukafula

2 TIMOTE 3:4

• Ukutemwa ukwangala ukucila ukutemwa Lesa

2 TIMOTE 3:5

• Abantu abengi bakalaitunga ukuba Abena Kristu

MATEO 24:5, 11; MARKO 13:6

• Bakasesema ba bufi bakafula

MATEO 24:9; LUKA 21:12

• Ukucusha Abena Kristu ba cine

MATEO 24:39

• Abantu tabakalebika amano ku kusoka kwaba mu Baibolo

[Icikope pe bula 8]

Inte sha kwa Yehova balasambilisha abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa mwi sonde fye lyonse