“Imupeele Ica Kumulanga”

“Mufwile ukuba bakasambilisha pa mulandu wa kupite nshita.”—ABAHEBERE 5:12.

1. Mulandu nshi amashiwi ya pa AbaHebere 5:12 yengalengela Umwina Kristu ukusakamikwako panono?

ILYO mulebelenga amashiwi yali mwi lembo lishimpilwepo ili sambililo, bushe cilamusakamikako panono? Nga ni fyo, te imwe mweka. Apo tuli bakonshi ba kwa Kristu, twalishiba ukuti tufwile ukuba bakasambilisha. (Mateo 28:19, 20) Twalishiba ukuti ce pamfya sana ukusambilisha no kulamuka ukufika apo twingapesha ku mulandu wa nshita tuleikalamo. Kabili twalishiba ukuti ukusambilisha kwesu kuti kwalenga abo tulesambilisha ukwisapusuka nelyo ukwisafwa! (1 Timote 4:16) Kanshi, kuti twaipusha fwe bene atuti: ‘Bushe cine cine ndi kasambilisha wafikapo? Kuti nacita shani pa kuwamyako?’

2, 3. (a) Bushe kafundisha umo atile ukusambilisha kusuma kwashintilila pi? (b) Ca kumwenako nshi Yesu atulangile ukuti tulekonka pa kusambilisha?

² Ukusakamikwa kwa musango yo takulingile ukutufuupula. Nga tutila ukusambilisha cintu cifwaya fye ukulamuka kwaibela, napamo kuti catukosela sana ukuwamyako. Lelo apashintilila ukusambilisha kusuma, te pa kulamuka lelo pa cintu cimo icacindamisha nga nshi. Moneni ico kafundisha umo uwabelesha alembele pa lwa kusambilisha. Atile: “Ukusambilisha kusuma takwashintilila pa kulamuka kumo nelyo pa misambilishishe, amapange nelyo imicitile. . . . Ukusambilisha kwashintilila sana pa kutemwa.” Kwena, talelanda pa kusambilisha ifya mapepo. Na lyo line, icishinka alelandapo kuti cabomba sana ku kusambilisha fwe Bena Kristu tusambilisha. Kuti cabomba shani?

³ Ica kumwenako cesu ica kusambilisha cimo fye mpo, ni Yesu Kristu, uwaebele abakonshi bakwe ati: “Imupeele ica kumulanga.” (Yohane 13:15) Alelanda pa ca kumwenako cakwe mu kulanga ukuti aliicefya, lelo ico Yesu atulangile cisanshamo no mulimo wakwe uukalamba uo alebomba ngo muntunse pe sonde, e kuti ukusambilisha abantu imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. (Luka 4:43) Nga mwali no kusala ishiwi limo ilingalondolola ubutumikishi bwa kwa Yesu, napamo kuti mwasala ishiwi “ukutemwa,” bushe te ifyo? (Abena Kolose 1:15; 1 Yohane 4:8) Ukutemwa Yesu atemenwe Wishi wa ku muulu, Yehova, kwali ukwapulamo. (Yohane 14:31) Lelo, Yesu pa kusambilisha, alelanga ukutemwa mu nshila na shimbi shibili. Atemenwe icine alesambilisha, atemenwe na bantu alesambilisha. Lekeni tulande sana pali ishi mbali shibili isha ca kumwenako Yesu atulangile ukuti tulekonka.

Ukutemwa Icine ca Bulesa pa Nshita Yalepa

4. Bushe Yesu atampile shani ukutemwa amasambilisho ya kwa Yehova?

⁴ Ifyo kasambilisha atontonkanya pe sambililo asambilisha cilambukila imisambilishishe yakwe. Cili no kumoneka nga tayangwako kabili cili no kufika ku basambi bakwe. Yesu tasuulile icine cawamisha ico alesambilisha pali Yehova no Bufumu Bwakwe. Yesu alitemenwe sana ili sambilisho. Atampile ukulitemwa ilyo acili umusambi. Mu myaka iishaifulila ilyo ashilaisaba umuntunse, uyu Mwana wafyalwa eka ali musambi waswangaana. Ilembo lya kwa Esaya 50:4, 5 lyabamo aya mashiwi yalinga aya kuti: “Shikulu Yehova apeela kuli ine ululimi lwa basambilila, ulwa kwishibo kukosesha ku cebo uwapomponteka; ambuushisho kutwi ulucelo no lucelo, ku kuumfwa nga basambilila. Shikulu Yehova ankomweno kutwi, na ine nshatalama, nshafutatuka.”

5, 6. (a) Cimoneka kwati cinshi cacitikile Yesu ilyo abatishiwe, kabili camwambukile shani? (b) Bupusano nshi tumona pali Yesu na Satana ukukuma ku kubomfya Icebo ca kwa Lesa?

⁵ Ilyo Yesu alekula ngo muntunse pe sonde, akonkenyepo ukutemwa amano ya bulesa. (Luka 2:52) Lyene, ilyo alebatishiwa, icintu cimo icaibela calimucitikile. Ilembo lya kwa Luka 3:21 litila: “Umuulu waliceneme.” Cimoneka kwati, Yesu iyo nshita atampile ukwibukisha ifyalecitika ilyo ashilaisaba umuntunse. Pa numa ya ico, apoosele inshiku 40 ukwabula kulya mu matololo. Afwile alibekelwe sana mu kwetetula pa nshita alesambilishiwa na Yehova mu muulu. Lelo ilyo pashilapita sana inshita, ukutemwa atemenwe icine ca kwa Lesa kwalyeshiwe.

⁶ Ilyo Yesu afunshike kabili aali ne nsala, Satana afwaile ukumutunka. We bupusano tumona pali aba bana babili aba kwa Lesa! Bonse babili bayambwile mu Amalembo ya ciHebere, lelo balelosha umwapusaninina. Satana anyongenye Icebo ca kwa Lesa, alecibomfya ukwabula umucinshi pa kuti acite ifya bukaitemwe alefwaya. Ulya cipondoka alesaalula fye icine ca bulesa epela. Yesu wena, ayambwile Amalembo no kutemwa, alebomfya bwino Icebo ca kwa Lesa pa kwasuka icipusho cimo na cimo. Yesu e ko aali pa nshita yalepa ilyo ifyo fyebo fyapuutwamo fishilalembwa, lelo alificindike. Fyali cine cawamisha icafumine kuli Wishi wa ku muulu! Aebele Satana ukuti ifyebo fya musango yo ukufuma kuli Yehova fyali ifyacindama ukucila ica kulya. (Mateo 4:1-11) Cine cine, Yesu alitemenwe icine conse ico Yehova amusambilishe. Lelo, alangile shani uko kutemwa pa kusambilisha?

Ukutemwa Icine Alesambilisha

7. Mulandu nshi Yesu ashapangile amasambilisho yakwe umwine?

⁷ Lyonse ukutemwa Yesu atemenwe ifyo alesambilisha kwalemoneka. Na kuba, afwaya nga aliletelemo amano yakwe. Akwete ubwishibilo na mano ayengi nga nshi. (Abena Kolose 2:3) Lelo, acinkwileko bakoomfwa wakwe libili libili ati fyonse ifyo alesambilisha tafyafumine ku mwine, lelo fyafumine kuli Wishi wa ku muulu. (Yohane 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) Alitemenwe sana icine ca bulesa ica kuti te kuti taali na kupyanikapo amano yakwe.

8. Bushe Yesu apeele shani ica kumwenako ca kushintilila pa Cebo ca kwa Lesa pa kutampa fye kwa butumikishi bwakwe?

⁸ Ilyo Yesu atampile ubutumikishi bwakwe ubwa ku cintubwingi, bwangu bwangu apeele ica kumwenako. Tontonkanyeni inshila aishibishishemo abantu ba kwa Lesa umuku wa kubalilapo ukuti aali e Mesia. Bushe amoneke fye pa mabumba, alabilisha ati e Kristu, e lyo alacita ne fipesha amano pa kuti bashininkishe? Iyo. Aile kwi sunagoge, uko abantu ba kwa Lesa umwabelo mwata baleya ku kubelenga Amalembo. Kulya abelengele mu kupongomoka ukusesema kwa kwa Esaya 61:1, 2 no kulondolola ukuti ifi fishinka fya mu kusesema fyalelanda pali wene. (Luka 4:16-22) Ifipesha amano fyakwe ifingi fyashininkishe ukuti Yehova alemutungilila. Na lyo line, lyonse fye aleshintilila pa Cebo ca kwa Lesa mu kusambilisha kwakwe.

9. Ilyo aleshomboka na baFarise, bushe Yesu alangile shani ukuti ali no kutemwa kwa cishinka ku Cebo ca kwa Lesa?

⁹ Ilyo Yesu balemusonsomba ku ba fya mapepo abalemulwisha, tatampile ukushokana na bo ukufwaya ukubacimfya, nangu ashokana na bo nga alibacimfishe ukwabula ubwafya. Lelo alekele Icebo ca kwa Lesa e cabasuusha. Ku ca kumwenako, ibukisheni ilyo abaFarise bapeele abasambi ba kwa Yesu umulandu wa kutoba ifunde lye Sabata ilyo balepita mwi bala baletimpula imitwe ya ngano balelya. Yesu abaswike ati: “Bushe tamwabelenga ico Davidi acitile ilyo ali ne nsala umwine na bali nankwe?” (Mateo 12:1-5) Kwena, balya bantu baleitunga ukuba abalungami napamo balibelengele filya fyalembwa fyapuutwamo pali 1 Samwele 21:1-6. Nga ni fyo, ninshi balifililwe ukumona isambililo lyacindama ilyabamo. Lelo, Yesu tabelengele fye filya fyalembwa. Alitontonkenyepo no kuumfwila ifyo asambililepo. Alitemenwe ifishinte ifyo Yehova alesambilisha ukupitila muli cilya cipande. E ico abomfeshe filya fyalembwa, pamo ne ca kumwenako ca mwi Funde lya kwa Mose, ku kulanga ifyo Ifunde lyalimo amano. Ukutemwa kwa cishinka ukwa kwa Yesu kwamucincishe ukucingilila Icebo ca kwa Lesa ku kubombesha kwa bashimapepo ukwa kufwaya ukucipotonganya pa kuti bamwenemo nelyo ukucifisa ukubomfya ifishilano fya bantunse ifya kufulunganya.

10. Bushe Yesu afishishepo shani ukusesema ukukuma ku misambilishishe yakwe?

¹⁰ Ukutemwa Yesu atemenwe ifyo alesambilisha takwali na kumulenga ukusambilisha ifya kusungila fye ku mutwe, mu nshila ya kutendusha iishabamo ukucincimuka. Ukusesema kwapuutwamo kwatubulwile ukuti Mesia aali no kulanda no ‘kusenamina pa milomo yakwe,’ ukubomfya “ifyebo ifyawama.” (Amalumbo 45:2; Ukutendeka 49:21) Yesu alifishishepo uko kusesema pa kulenga ifyebo fyakwe ukuba ifisuma kabili ifya kucincimusha, ukubomfye “fyebo fya kusenamina.” (Luka 4:22) Ukwabula no kutwishika ukucincimuka kwakwe kwalelenga ne mpumi yakwe ukucincimuka, kabili amenso yakwe yalebalika ukulanga ukuti natemwa sana ifyo alesambilisha. Ifyo cifwile calewama ukumukutika, kabili mwandi cali ca kumwenako tufwile ukukonka ilyo tulelanda na bambi pa fyo twasambilila!

11. Mulandu nshi amaka ya kwa Yesu aya bukasambilisha yashamulengele ukuba uwaituumika?

¹¹ Bushe filya Yesu aleumfwikishe cine ca bulesa no kuba ne milandile isenamina fyamulengele ukutuumikwa? Ifyo e fyo ciba kuli bakasambilisha abantunse. Lelo, ibukisheni ukuti Yesu ali na mano yalelanga akatiina ka kuli Lesa. Amano ya musango yo tayabamo amatutumuko, pantu “ku [bafuuka, NW] kwaba amano.” (Amapinda 11:2) Kwali na cimbi icalengele Yesu ukukanaba uwa cilumba nelyo uwa matutumuko.

Yesu Atemenwe Abantu Alesambilisha

12. Bushe Yesu alangile shani ukuti talefwaya abakonshi bakwe ukumututuma?

¹² Ukutemwisha Yesu atemenwe abantu lyonse kwalemonekela mwi sambilisho lyakwe. Isambilisho lyakwe lyapusana na masambilisho ya bantunse ba cilumba, lyena talyaletiinya abantu nangu panono. (Lukala Milandu 8:9) Ilyo Petro amwene icipesha amano cimo ica kwa Yesu, alipapile nga nshi ica kuti awilile ku makufi ya kwa Yesu. Lelo Yesu talefwaya abakonshi bakwe ukulamututuma. Mu cikuuku atile, ‘Mwitiina,’ e lyo aebele Petro ulwa mulimo wawamisha uwa kupanga abasambi untu aali no kubombako. (Luka 5:8-10) Yesu talefwaya abasambi bakwe bacincishiwe ku mwenso wa kutiina wena nga kasambilisha wabo iyo, lelo alefwaya bacincishiwe ku kutemwa batemenwe icine cawamisha pa lwa kwa Lesa.

13, 14. Ni mu nshila nshi Yesu alangile ukuti alelangulukila abantu?

¹³ Ukutemwa Yesu atemenwe abantu alesambilisha kwamonekele na mu fyo alebalangulukilako. “Pa kumona amabumba, abekatilwe inkumbu; pa kuti bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36) Alibalangulukileko ku kupelelwa kwabo kabili camulengele ukubaafwa.

¹⁴ Moneni ukulangulukilako kwa kwa Yesu pa kashita kambi. Ilyo umwanakashi walwele ukusuumo mulopa apaleme kuli wene no kukumya ku mukomo we laya lyakwe, alipolele mu cipesha amano. Yesu aumfwile amaka yafuma muli wene, lelo tamwene uwaundepwe. Alefwaya ukumona uyo mwanakashi. Mulandu nshi? Talefwaya ukumukalipila pa kutoba Amalango nelyo amafunde ya bakalemba na baFarise, pantu nalimo e co uyo mwanakashi aletiina. Lelo atile kuli wene: “We mwana, icitetekelo cobe nacikuposha; kabiye umutende, kabili ube umutuntulu ku cipumo cobe.” (Marko 5:25-34) Moneni ifyo ayo mashiwi yalelanga ukulangulukila. Tasosele fye ati, “Pola.” Lelo atile: “Ube umutuntulu ku cipumo cobe.” Ili shiwi Marko abomfya pano ilya kuti icipumo, e cimo cine no “kufopaula” ukwalebomfiwa mu kulimuna abantu. Kanshi Yesu alisumine ukuti ubulwele bwakwe bwamucushishe icibi, napamo ukumukalifya umubili ne nkuntu. Alimulangulukileko.

15, 16. Finshi fyacitike mu butumikishi bwa kwa Yesu ifilanga ukuti alefwaya ubusuma mu bantu?

¹⁵ Yesu alangile ukuti alitemenwe abantu na pa kufwayamo ubusuma muli bene. Tontonkanyeni pa cacitike ilyo akumene na Natanaele, uwaishileba umutumwa ku ntanshi. “Yesu amwene Natanaele aleisa kuli wene, e lyo asosele ulwa wene, ati, Moneni, umwina Israele wa cine cine, muli wene tamwaba bucenjeshi!” Yesu mu cisungusho amwene mu mutima wa kwa Natanaele, no kwishiba ifingi pali wene. Kwena, Natanaele taali uwapwililika nangu panono. Alikwete filubo kwati ni fwe bonse. Na kuba, ilyo aumfwile ulwa kwa Yesu, alandile ukwabula ukuilama ati: “Bushe mu Nasarete mwingafuma icisuma?” (Yohane 1:45-51) Lelo, pa fintu fyonse ifingalandwa pali Natanaele, Yesu asalile ukulanda icisuma, alandile pa bufumacumi bwa ulya muntu.

¹⁶ Na lintu mushika wa fita—napamo Umwina fyalo, uwa ku Roma—aishile kuli Yesu no kulomba ukuti ondape umusha wakwe uwaleshikila, Yesu alishibe ukuti ulya mushilika alikwete filubo. Mushika wa fita muli ilya nshita afwile ku kale alecito lukaakala, ukusuumyo mulopa, no kuipoosa mu kupepa kwa bufi. Lelo, Yesu atontele pali cimo icisuma—e kutila icitetekelo capulamo ica ulya muntu. (Mateo 8:5-13) Inshita imbi, ilyo Yesu alandile ne ncitatubi iyakobeme pa cimuti ca kucushiwilwapo mupepi na wene, tashimawile ulya muntu pali buntalamisoka bwakwe ubwa kale lelo alimukoseleshe pa kumweba ulwe subilo lya ku ntanshi. (Luka 23:43) Yesu alishibe ukuti ukulanda fye pa fibi ificita bambi no kubasuusha kuti kwabafuupula fye. Ukwabula no kutwishika, filya alefwaya ifisuma muli bambi calelenga abengi ukufwaya ukubomba bwino.

Ukuitemenwa Ukubombela Abantu

17, 18. Ilyo Yesu asumine umulimo wa kwisa pe sonde, calangile shani ukuti aaliitemenwe ukubombela bambi?

¹⁷ Ubushininkisho na bumbi ubwa maka ubwa fintu Yesu atemenwe abantu alesambilisha bwali ni fintu aitemenwe ukubabombela. Ilyo ashilaisaba umuntunse, Umwana wa kwa Lesa lyonse fye atemenwe abantunse. (Amapinda 8:30, 31) Apo aali “Cebo,” nelyo uwa kulandilako Yehova, afwile alebishanya na bantunse imiku iingi. (Yohane 1:1) Lelo, umulandu umo aishile pe sonde wa kusambilisha abantunse mu kulungatika, e ico “aisangwile uwa fye, pa kubuule cipasho ca busha,” ukusha icifulo cakwe icasansabala mu muulu. (Abena Filipi 2:7; 2 Abena Korinti 8:9) Ilyo Yesu aali pe sonde, taleenekela abantu ukumubombela. Lelo atile: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28) Yesu aikele ubumi bwakwe umwabela ayo mashiwi.

¹⁸ Yesu mu kuicefya apyungile abo alesambilisha, no kuba uwaitemenwa ukubacitila ifyo balekabila. Alalenye Icalo Calaiwe pa makasa, ukwenda amakilomita ayengi nga nshi ukuya aleshimikila pantu alefwaya ukushimikila ku bantu abengi ukufika apo engapesha. Alipuseneko na baFarise na bakalemba, pantu wena aali uwaicefya kabili uwayangusha. Abantu ba misango yonse, e kutila bashimucindikwa, abashilika, bashimafunde, abanakashi, abana, abapiina, abalwala, nelyo fye abalemonwa nge finangwa, baleitemenwa ukumubinga, ukwabula umwenso. Nangula Yesu aali uwapwililika, aali muntunse uwalenaka no kuumfwe nsala. Lelo, na lintu anakile nelyo alefwaya ukutuusha nelyo ukuyako pa mbali mu kupepa, alesakamana ifilefwaya bambi intanshi.—Marko 1:35-39.

19. Bushe Yesu apeele shani ica kulanga abasambi bakwe ukuba abaicefya, abatekanya, kabili aba cikuuku?

¹⁹ Yesu aleitemenwa no kubombela abasambi bakwe. Acitile fyo pa kubasambilisha mu cikuuku kabili mu kutekanya. Nga bakokola ukumfwikisha isambilisho lyacindama, taleleka, talekalipa, kabili talebashimaula. Alekonkanyapo ukufwaya inshila shimbi isha kubebelamo ico cishinka. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni fye pa miku ubwingi abasambi balekansana ukufwaya ukwishiba uwali umukalamba pali bene. Libili libili, mpaka fye na pa bushiku ilyo ashilaipaiwa, Yesu alefwaya inshila shipya isha kubasambilishishamo ukuti balingile ukuba abaicefya mu bene beka. Nga filya Yesu aali mu fintu fyonse fimbi, na mu kuicefya mwine kuti asosa ukwabula ukuluba ati: “Imupeele ica kumulanga.”—Yohane 13:5-15; Mateo 20:25; Marko 9:34-37.

20. Misambilishishe ya musango nshi yalengele Yesu ukukanaba nge ya baFarise, kabili mulandu nshi iyo misambilishishe yabombeele bwino?

²⁰ Moneni ukuti Yesu talelondolwela fye abasambi bakwe ifya kucita; ‘abapeele ica kubalanga.’ Alecita ifyo alefwaya balecita. Talelanda ngo wa pa muulu sana, kwati aleimona ukuti wena talingile ukucitako ifyo alebeba ukucita. Iyo yali micitile ya baFarise. Yesu alandile pali bene ati: “Balasosa, lelo tabacita.” (Mateo 23:3) Yesu mu kuicefya alangishe abasambi bakwe bwino bwino umwalolele isambilisho lyakwe ukupitila mu kwikala umwabela lyene, no kulibomfya. E ico ilyo acincishe abakonshi bakwe ukwikala imikalile yayanguka iya kukanatemwa ifyuma, tabaletunganya fye umo alelosha. Balemona bucine bwa mashiwi yakwe aya kuti: “Bamumbwe bali ne miimba, ne fyuni fya mu lwelele fili ne fisansala, lelo Umwana wa muntu takwete apa kulaaliko mutwe.” (Mateo 8:20) Yesu abombeele abasambi bakwe ukupitila mu kuicefya no kubapeela ica kubalanga.

21. Cinshi cili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo?

²¹ Ukwabula no kutwishika, Yesu aali e Kasambilisha wakulisha ukucila bonse abatala ababako pe sonde! Ukutemwa atemenwe isambilisho lyakwe na fintu atemenwe abantu alesambilisha fyalemoneka kuli bonse abafumacumi abamumwene no kuumfwa kuli wene. Ifyo fintu filamoneka na kuli ifwe lelo fwe basambilila ica kumwenako atupeele. Lelo, kuti twakonka shani ica kumwenako ca kwa Kristu icapwililika? Icipande cikonkelepo cili no kulanda pali co cipusho.

‘Mulenkonka’

“Ni ci cine mwaitiilweko; pa kuti na Kristu aculiile imwe no kumushile ca kumwenako, ukuti mukonke mu makasa yakwe.”—1 PETRO 2:21.

1, 2. Mulandu nshi ica kumwenako ca kwa Yesu nga kasambilisha cishabela ica pa muulu sana ica kuti twafilwa ukumupashanya?

YESU KRISTU aali e Kasambilisha wakulisha ukucila bonse abatala ababako pe sonde. Kabinge, aali uwapwililika, tatalile abembuka inshita yonse aali umuntunse. (1 Petro 2:22) Lelo bushe cilepilibula ukuti ica kumwenako ca kwa Yesu nga kasambilisha, ca pa muulu sana ica kuti fwe bantunse bashapwililika kuti catwansha ukupashanya? Awe iyo.

² Nga fintu twamwene mu cipande cafumineko, ukusambilisha kwa kwa Yesu kwashintilile pa kutemwa. Kabili ukutemwa cintu ico ifwe bonse twingalundulula. Ilingi line Icebo ca kwa Lesa citucincisha ukulundulula no kuwamyako ukutemwa kwesu kuli bambi. (Abena Filipi 1:9; Abena Kolose 3:14) Yehova tenekela ifibumbwa fyakwe ukucita ifyo bashingakumamo ukucita. Na kuba, apo “Lesa kutemwa” kabili atubumbile mu cipasho cakwe, kuti casoswo kuti atubumbile ukuti tulelanga ukutemwa. (1 Yohane 4:8; Ukutendeka 1:27) E ico ilyo twabelenga amashiwi ya mutumwa Petro ayali mwi lembo lishimpilwepo ili sambililo, kuti twayasuka natucetekela no kucetekela ati kuti twakumamo. Kuti twakonka mu makasa ya kwa Kristu. Na kabushe, kuti twaumfwila ifyo Yesu umwine atwebele ati: ‘Mulenkonka.’ (Luka 9:23) Natumone ifyo twingapashanya ukutemwa kwa kwa Kristu, intanshi ifyo atemenwe icine alesambilisha, e lyo ne fyo atememwe abantu alesambilisha.

Ifyo Twingatemwa Icine Tusambilila

3. Mulandu nshi bamo cibakosela ukusambilila, lelo kukonkomesha nshi kwaba pa Amapinda 2:1-5?

³ Pa kutemwa icine tusambilisha bambi, tufwile fwe bene ukutemwa ico cine. Mu calo ndakai, tacayanguka ukutemwa ukusambilila. Ifintu pamo ngo kukanatantalilako mu masomo ya ku sukulu ne fibelesho fibi ifya ku bwaice filenga abengi ukupata ukusambilila. Lelo, calicindama ukusambilila kuli Yehova. Amapinda 2:1-5 yatila: “We mwana wandi, nga wapokelele fyebo fyandi, na mafunde yandi wabika, ku kupeepeko kutwi kobe ku mano, no kwalwilo mutima obe ku mucetekanya; nga walilila ku kwiluka, wasanswile shiwi lyobe ku mucetekanya, nga wafisokota nga silfere, no kufifwimfwinta nge fyuma ifyashikama; e lyo uleiluka akatiina ka kuli Yehova, no kwishiba Lesa ukakusanga.”

4. Bushe ‘ukwalulo’ mutima e kutila shani, kabili mimwene nshi ingatwafwa ukucite fyo?

⁴ Moneni ukuti mu fikomo 1 ukufika ku 4, twacincishiwa libili libili ukubombesha, te ‘kupokelela’ fye no ‘kubika,’ lelo ‘ukusokota’ no ‘kufwimfwinta.’ Lelo, cinshi cingatucincisha ukucite fi fyonse? Moneni amashiwi ya kuti “ukwalwilo mutima obe ku mucetekanya.” Icitabo cimo cisoso kuti uku kukonkomesha “te kufwaya fye ukuti umo apooseko amano; caba kupinda umo ukuba ne mibele imo: iya kuba uwaswangaana mu kuumfwa amasambilisho.” Nga cinshi cingatulenga ukuumfwa no kuba abaswangaana mu kusambilisha ifyo Yehova asambilisha? Ni nshila tumwenamo ifintu. Tufwile ukumona “ukwishiba Lesa” nga “silfere” kabili nge “fyuma fyashikama.”

5, 6. (a) Cinshi cingacitika mu kupita kwa nshita, kabili kuti twacincintila shani ico? (b) Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukulunda ku fyuma fya kwishiba ifyo twasanga mu Baibolo?

⁵ Tacakosa ukumone fintu muli uyo musango. Ku ca kumwenako, “ukwishiba Lesa” uko mwasambilila napamo kusanshamo icishinka ca kuti Yehova afwaya abantunse ba busumino ukwikala muli Paradise pe sonde umuyayaya. (Amalumbo 37:28, 29) Ilyo mwasambilile cine umuku wa kubalilapo, ukwabula no kutwishika mwalecimona nge cuma cine cine, bwali bwishibilo bwalengele amatontonkanyo yenu no mutima ukwisulamo isubilo no buseko. Ni shani pali lelo? Bushe ukupita kwa nshita kwalenga ukutasha mwaletasha pa cine ukushibantukila nelyo ukuba ne ndalawa? Kanshi, esheni ukucita ifintu fibili. Ica kubalilapo, bukululeni ukutasha kwenu, e kutila ukuicinkulako umulandu mwakatamikila icine cimo na cimo ico Yehova amusambilisha, nangu ni cilya mwasambilile kale sana.

⁶ Ica bubili, twalilileni ukulundako ku cuma cenu. Na kuba, nga mwatuliile apali ilibwe lyaumo mutengo, bushe kuti mwatoola fye no kubika mu tumba mwalaya no kuya? Nelyo bushe kuti mwaimba na kabili ukumona nga pali na yambi amabwe? Icebo ca kwa Lesa caisulamo icine cawamisha icaba nga mabwe yaumo mutengo, ngo lubwe lwa silfere ne cuma cashikama. Te mulandu ne fyo mwasanga ubwingi, kuti mwasanga na fimbi. (Abena Roma 11:33) Ilyo mwasanga icine caumo mutengo, ipusheni amuti: ‘Cinshi calenga ici ukuba icuma caumo mutengo? Bushe cilenenga ukumfwikisha sana imibele ya kwa Yehova no bufwayo bwakwe? Bushe cilentungulula bwino ica kuti kuti cangafwa ukukonka mu makasa ya kwa Yesu?’ Ukwetetula pa mepusho ya musango yo kukamwafwa ukulundulula ukutemwa icine ico Yehova amusambilisha.

Ukulanga Ukuti Twalitemwa Icine Tusambilisha

7, 8. Ni nshila nshi shimo twingalangilamo ukuti twalitemwa icine twasambilila muli Baibolo? Peeleni ica kumwenako.

⁷ Ilyo tulesambilisha bambi, kuti twalanga shani ukuti twalitemwa icine ico twasambilila mu Cebo ca kwa Lesa? Tushintilila sana pali Baibolo ilyo tuleshimikila no kusambilisha, ukukonka ifyo Yesu acitile. Muno nshiku, abantu ba kwa Lesa mu calo conse balikoseleshiwa ukulundako ukubomfya Baibolo mu butumikishi bwabo ubwa ku cintubwingi. Ilyo mulebomfya iyo mitubululo, fwayeni inshila sha kulenga mwine ng’anda ukwishiba ukuti imwe bene mwalikatamika ifyaba mu Baibolo ifyo mulemweba.—Mateo 13:52.

⁸ Ku ca kumwenako, pa numa fye ya kusansa kwa tupondo ukwa ku New York City umwaka wapwile, nkashi wa Bwina Kristu umo aleshimikila abo alekumanya mu bunte ukubomfya ilembo lya Amalumbo 46:1, 11. Aletala abepusha ifyo bali pa numa ya kalya kayofi kacitike. Alekutikisha ilyo baleyasuka, ukusuminishanya na bo, e lyo atila: “Bushe kuti namubelengelako ilembo ilyansansamusha nga nshi muli iyi nshita yayafya?” Banono sana balekaana, kabili caletungulula ku kulanshanya kusuma ukwingi. Pa kulanda na bacaice, uyu nkashi umo wine ilingi line atila: “Ndasambilisha Baibolo pa myaka 50 nomba, kabili ndekwebe cine cine, nshatala nsangapo ubwafya nangu bumo ubo ici citabo cafilwa ukupwisha.” Ukubomfya iyi milandile ya bufumacumi, iyacincimuka, tulanga abantu ukuti twalikatamika ifyo twasambilila mu Cebo ca kwa Lesa kabili twalifitemwa.—Amalumbo 119:97, 105.

9, 10. Mulandu nshi cacindamina ukubomfya Baibolo ilyo muleyasuka amepusho pa lwa fisumino fyesu?

⁹ Ilyo abantu baipusha amepusho pa fisumino fyesu, tulaba ne shuko lisuma ilya kulanga ukuti twalitemwa Icebo ca kwa Lesa. Ukukonka ifyo Yesu acitile, tatwasuka fye ifya mu mitwe yesu. (Amapinda 3:5, 6) Lelo, tubomfya Baibolo pa kwasuka. Bushe mulatiina amuti epali umo amwipusha icipusho ico mwingafilwa ukwasuka? Moneni ifya kucita fibili ifingamwafwa.

¹⁰ Ipekanyeni ukufika apo mwingapesha. Umutumwa Petro alembele ati: “Shisheni Kristu nga Shikulu mu mitima yenu. Mube abaiteyanya pe ku kuisosela kuli onse uwingamulubulwisha pa kucetekela ukuli muli imwe, lelo asukeni no bufuuke na katiina.” (1 Petro 3:15) Bushe mwaliiteyanya ukuisosela pa fisumino fyenu? Ku ca kumwenako, nga ca kuti umo alefwaya ukwishiba umulandu mushicitilako icishilano cimo nelyo ulutambi lushili lwa mu malembo, mwiyasuka fye ati, “Balikaanya uko tupepa.” Ukwasuka kwa musango yo kuti kwalenga abantu balati muleka abantu bambi ukumupingwila ifya kucita no kuti kanshi mukonka umuntu. Kuti cawama ukusosa ati, “Icebo ca kwa Lesa, Baibolo, calilesha” nelyo ati, “Ico kuti cafulwisha Lesa wandi.” Lyena kuti mwakonkeshapo no bulondoloshi bwalinga.—Abena Roma 12:1.

11. Citabo nshi ica kusokotamo icingatwafwa ukuiteyanya ukwasuka amepusho pa lwa cine ca mu Cebo ca kwa Lesa?

¹¹ Nga mwaumfwa ukuti tamuipekenye, kuti mwapoosako inshita ukusambilila icitabo ca Ukupelulula Ukufuma mu Malembo.a Saleni imitwe imo imo iyo mulemona kwati abantu kuti baipushapo, no kusungilako Amalembo yamo ku mutwe. Sungileni icitabo ca Ukupelulula na Baibolo wenu mupepi. Mwishimunuka ukubomfya fyonse fibili. Kuti mwaeba uwaipusha ati namukwata icitabo ca kusokotamo ico mwatemwa ukufwayamo ifyasuko fya mu Baibolo ku mepusho yamo.

12. Kuti twayasuka shani nga tatwishibe icasuko ku cipusho ca mu Baibolo cimo?

¹² Mwicishamo ukusakamikwa. Takwaba umuntunse ushapwililika uwingasuka amepusho yonse. E ico ilyo bamwipusha icipusho ca mu Baibolo ico mwafilwa ukwasuka, lyonse kuti mwayasuka amuti: “Mwaipusha bwino sana. Lelo ukumweba fye cishinka, nshishibe icasuko, lelo ninjishiba Baibolo yalilandapo pali co. Nalitemwa ukusokota mu Baibolo, kanshi ndi no kuyafwailisha e lyo nkesemwasuka.” Ukwasuka kwa bufumacumi, ukwabamo ubufuuke ngo ko kuti kwalenga no muntu afwaya ukuti mukakonkanyepo ukulanshanya.—Amapinda 11:2.

Ukutemwa Abantu Tusambilisha

13. Mulandu nshi tulingile ukubela ne subilo lya kuti bamo abo tushimikila kuti bayaluka?

¹³ Yesu alelanga ukuti alitemenwe abantu alesambilisha. Kuti twamupashanya shani muli ci? Tatufwile ukusuulako ku bantu banensu. Ca cine ukuti “ukulwa kwa bushiku bukalamba bwa kwa Lesa wa maka yonse” lyonse kulepalama, kabili pa mabilioni ya bantunse, abengi bakonaulwa. (Ukusokolola 16:14; Yeremia 25:33) Lelo, tatwaishiba abakapusuka na bakafwa. Uko kupingula kukaba ku ntanshi kabili ukapingula ni ulya Yehova asonta, Yesu Kristu. Ilyo uko kupingula kushilacitwa, tumona umuntu umo na umo ukuti kuti aba umubomfi wa kwa Yehova.—Mateo 19:24-26; 25:31-33; Imilimo 17:31.

14. (a) Kuti twaibebeta shani ukumona nampo nga tulalangulukila abantu? (b) Ni mu nshila nshi ishingabomba isho twingalanga ukuti tulalangulukilako bambi kabili twalibangwako?

¹⁴ Kanshi, nga filya Yesu alecita, na ifwe tufwaya ukulangulukilako abantu. Kuti twaipusha atuti: ‘Bushe ndalangulukilako abantu ababepwa ku bufi bwa bucenjeshi no kufutika kwa mipepele ya mu calo, amapolitiki, ne fya makwebo? Nga cilemoneka kwati balesuula ubukombe tubatwalila, bushe ndafwaya ukwishiba ico basuulila? Bushe ninjishiba ukuti ine, nelyo na bambi abalebombela Yehova mu busumino ino nshita, pa nshita imo na ifwe e fyo twaleyumfwa? Bushe naliteulula imishimikilile yandi ukulinga aba musango yo? Nelyo bushe ndasuula aba musango yu ukuti tabakatale abaaluka?’ (Ukusokolola 12:9) Ilyo abantu baumfwa ukuti cine cine tulebalangulukilako, ilingi line kuti bakutika ku bukombe bwesu. (1 Petro 3:8) Ukulangulukila kuti kwalenga twacilamo ukwangwa abo tusanga mu butumikishi. Kuti twaumfwikisha ifipusho fyabo ne fibasakamike. Ilyo twabwelelako, kuti twabeba ukuti twaletontonkanya pa fyo balandile umuku wafumineko. Kabili kuti twabeba ukuti nga pali ifilebacusha ino ine nshita, napamo kuti twabafwako.

15. Mulandu nshi tufwile ukufwailamo ubusuma mu bantu, kabili kuti twacita shani ifyo?

¹⁵ Tufwayamo ubusuma mu bantu, nga filya Yesu alecita. Napamo umufyashi umushimbe aleesha na maka ukukusha abana bakwe. Napamo umwaume aleshomboka ku kusunga ulupwa lwakwe. Napamo umukoloci alefwaya ukwishiba ifya ku mupashi. Bushe tulamona ifintu fya musango yo mu bantu tusanga no kubatasha pali fyo? Nga tulecita fyo, tusanga ico bonse babili tuleesha ukucita, kabili kuti calenga twaba ne shuko lya kushimiko bunte pa lwa Bufumu.—Imilimo 26:2, 3.

Ukuicefya Kwalicindama pa Kulanga Ukutemwa

16. Mulandu nshi cacindamina ukuba abatekanya kabili aba mucinshi ku bo tushimikilako?

¹⁶ Ukutemwa abantu tushimikilako kukatulenga ukuumfwila ukusoka kwa mano ukwa mu Baibolo ukutila: “Ukwishiba kulatuumika, lelo ukutemwa kulakuula.” (1 Abena Korinti 8:1) Yesu alikwete ubwishibilo bwapulamo, lelo tali uwa matutumuko. E ico ilyo muleshimikilako bambi ifisumino fyenu, te kwesha ukuba uwa fikansa nelyo ukuyumfwa. Ubuyo bwesu kufika pa mitima ya bantu no kubalosha ku cine ico twatemwisha. (Abena Kolose 4:6) Muleibukisha ilyo Petro afundile Abena Kristu ukuba abaiteyanya ukuisosela, abacinkwileko no kuti balingile ukucite fyo “no bufuuke na katiina.” (1 Petro 3:15) Nga tuli abatekanya kabili aba mucinshi, ilingi line kuti twaleta abantu kuli Lesa tubombela.

17, 18. (a) Kuti twayasuka shani ku balesuusha ukufikapo kwesu nga batumikishi? (b) Mulandu nshi ukwishiba indimi sha kale isho Baibolo yalembelwemo kushikabilwa sana ku basambi ba Baibolo?

¹⁷ Tatulekabila ukufwaya abantu batumone ukuti ni fwe twaishiba kabili twalisoma. Nga ca kuti bamo mu cifulo mushimikila bakaana ukuumfwa ku uli onse uushakwata amadigiri nelyo uushakwata amalumbo, mwileka uko kutontonkanya kwabo kumufuupule. Yesu tapoosele amano ku balemusuusha ati tasambilile ku masukulu ya pa muulu aya barabi aya mu nshiku shakwe; kabili tanakile ku kapaatulula ka ilya nshita no kwesha ukulenga abantu ukumona ukuti alisambilile nga nshi.—Yohane 7:15.

¹⁸ Ukuicefya no kutemwa fyalicindama sana ku mutumikishi wa Bwina Kristu ukucila ukusambilila konse ukwa masukulu ya mu calo. Kafundisha Mukalamba, Yehova, e ulenga tufikepo ukuba abatumikishi. (2 Abena Korinti 3:5, 6) Kabili te mulandu ne fisosa bashimapepo ba mu Kristendomu bamo, tatukabila ukusambilila indimi sha kale isho Baibolo yalembelwemo pa kuti tube bakasambilisha wa Cebo ca kwa Lesa iyo. Yehova apuutilemo Baibolo ukuti ilembwe mu mashiwi yengomfwika, aya kulungatika pa kuti onse engomfwa icine caumo mutengo. Ico cine tacaaluka na lintu Baibolo yapilibwilwa mu ndimi ishingi nga nshi. Kanshi ukwishiba indimi sha kale, nangu ca kuti kusuma inshita shimo, lelo takukabilwa iyo. Kabinge, ukuituntumbila pa kwishiba indimi kuti kwalenga umo ukukanaba ne mibele ikabilwa sana ku Bena Kristu ba cine—imibele ya kupetama ukwingalenga umo ukusambilila.—1 Timote 6:4.

19. Ni mu nshila nshi ubutumikishi bwesu ubwa Bwina Kristu bwabela mulimo wa kubombela bambi?

¹⁹ Takuli kutwishika ukuti ubutumikishi bwesu ubwa Bwina Kristu waba mulimo ufwaya ukuicefya. Lyonse tulaisansalika ku kukaanya, imisuula, nelyo fye ukupakaswa. (Yohane 15:20) Lelo, nga tuletwalilila ukubomba ubutumikishi bwesu, ninshi tulebomba umulimo wacindama. Nga twatwalilila ukubombela bambi uyu mulimo mu kuicefya, tulapashanya ukutemwa Yesu Kristu atemenwe abantu. Tontonkanyeni pali ci: Nga twali no kushimikila ku makana ya bantu aba misuula nelyo abakaanya pa kuti fye tusange uwapale mpaanga umo, bushe ninshi uko kubombesha kwaya mu menshi? Awe iyo! E ico nga twakoselela mu kubomba, ukukananenuka, ninshi muli bucishinka tulebombela abapale mpaanga abacili bashilaumfwa ubukombe. Ukwabula no kutwishika Yehova na Yesu bakashininkisha ukuti abantu basuma aba musango yo bakasangwa no kwafwiwa ilyo impela tailaisa.—Hagai 2:7.

20. Ni nshila nshi shimo twingasambilisha bambi ukupitila mu kucita ifyo tusambilisha?

²⁰ Inshila imbi iya kulanga ukuti twaliitemenwa ukubombela bambi yaba kusambilisha bambi ukupitila mu kucita ifyo tusambilisha. Ku ca kumwenako, tulefwaya ukusambilisha abantu ukuti ukubombela Yehova, “Lesa wa nsansa,” e mikalile yawamisha sana, iyabamo ubuyo. (1 Timote 1:11, NW) Ilyo balebebeta ifyo tucita ku bena mupalamano, abo tusambilila na bo ku sukulu, abo tubomba na bo ku ncito, bushe balamona ukuti tuli ba nsansa kabili abaikushiwa? Na kabili, tusambilisha abasambi ba Baibolo ukuti ku kulongana kwa Bwina Kristu e cifulo cabako ukutemwa muli cino calo cishilangulukila, ica bunkalwe. Bushe abasambi besu kuti cabangukila ukumona ukuti twalitemwa bonse mu cilonganino kabili tuleesha na maka ukubakilila umutende muli fwe bene?—1 Petro 4:8.

21, 22. (a) Ukuiceeceeta pa lwa butumikishi bwesu kuti kwalenga twashukila amashuko nshi? (b) Cinshi cili no kulandwapo mu fipande fya mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulukakonkapo?

²¹ Ukuitemenwa ukubomba ubutumikishi bwesu, inshita shimo kuti kwatulenga ukuiceeceeta. Abengi nga bacite fyo mu bufumacumi basanga ukuti kuti balundako imibombele ya mu mulimo ukupitila mu kubombako ubutumikishi bwa nshita yonse nelyo ukuyabombela ukwaba ukubulisha kukalamba. Bambi basalapo ukusambilila ululimi lumbi ukuti babombele abakuukila mu cifulo bashimikilamo. Nga kuti mwacita ifili fyonse pali fi, langulukenipo no kupepelapo. Imikalile ya kubombela bambi ilaleta ukusekelela kukalamba, ukwikushiwa, no mutende ku mutima.—Lukala Milandu 5:12.

²² Kanshi muli fyonse, natutwalilile ukupashanya Yesu Kristu ukupitila mu kulundulula ukutemwa twatemwa icine tusambilisha na bantu tusambilisha. Ukulundulula ukutemwa no kukulanga muli fyo fibili kukalenga tukakwate umufula usuma uwa kuba bakasambilisha baba nga Kristu. Lelo, kuti twakuula shani pali uyo mufula? Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa ku ntanshi, mukaba ifipande fikakonkana ifikalanda pa misambilishishe imo imo iya kwa Yesu.