ILYO batwipusha pa fyo twasuminamo, imikalile yesu, fintu tumona ifilecitika mu calo, isubilo lyesu pa lwa ku ntanshi, tulatukuta ukubomfya Baibolo pa kwasuka. Mulandu nshi? Pantu yaba Cebo ca kwa Lesa. Ni muli Baibolo twafumya ifisumino fyesu. Twikala imikalile yesu ukulingana ne fyo Baibolo isosa. E ilenga tulemona ifilecitika mu calo mu nshila tufimwenamo. Isubilo lyesu ilya ku ntanshi lyashintilila sana pa filayo fyapuutwamo ifya mu Baibolo.—2 Tim. 3:16, 17.

Twalishiba sana umulimo wendela pamo ne shina lyesu. Tuli Nte sha kwa Yehova. (Esa. 43:12) E ico twasuka amepusho, ukulingana ne fyo Yehova asosa mu Cebo cakwe icapuutwamo, te kushintilila pa matontonkanyo ya bantunse iyo. Ca cine ukuti apo na ifwe tuli bantu, tulaitontonkanishisha pa fintu fimo, lelo tuleka Icebo ca kwa Lesa citwebe ifya kutontonkanya pantu twalishininkisha nga nshi ukuti caba e cine. Kwena, Baibolo ilatuleka ukuisalila mu milandu iingi. Ukucila ukupatikisha bambi ukuti batemwe ifyo twatemwa, tufwaya ukubasambilisha ifishinte fya mu Malembo, ne co cilenga bakomfwa wesu ukulaisalila na bo kwati fintu na ifwe tuisalila. Tufwaya “ukulete cumfwila ku citetekelo” kwati ni filya umutumwa Paulo acitile.—Rom. 16:26.

Pa Ukusokolola 3:14, Yesu Kristu alondololwa ati ni “nte ya cishinka kabili iya cine.” Bushe ayaswike shani amepusho kabili acitile shani pa fyo abantu balemucita? Inshita shimo alebomfya ifilangililo ku kuleka abantu batontonkanye. Inshita shimbi aleipusha uumwipwishe ukulondolola umo aumfwila ilembo. Ilingi line aleambula amalembo, nelyo ukuyalandila mu mashiwi yakwe, atemwa mu manshoko. (Mat. 4:3-10; 12:1-8; Luka 10:25-28; 17:32) Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, ifimfungwa fya Malembo fyalesungwa mu masunagoge. Takwaba ubushininkisho bwa kuti Yesu aliikwatile ifimfungwa fyakwe, lelo alishibe Amalembo bwino bwino kabili aleyalandapo ilingi nga nshi pa kusambilisha bambi. (Luka 24:27, 44-47) E mulandu wine asosele icine ati ifyo alesambilisha tafyalefuma ku mwine. Alelanda ifyo aumfwile kuli Wishi.—Yoh. 8:26.

Tufwaisha ukupashanya ifyo Yesu acitile. Tatwaumfwapo Lesa alelanda, nga filya Yesu amumfwile. Lelo Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Ilyo twaibomfya pa kwasuka amepusho, cilalenga abantu ukukanapoosesha amano kuli ifwe. Tulanga ukuti ukucila ukulanda ifyo tuletontonkanya nga bantunse bashapwililika, twapampamina sana pa kuleka Lesa alande ku kutulanga icine.—Yoh. 7:18; Rom. 3:4.

Kwena, ico tufwaisha te kubomfya fye Baibolo lelo tufwaya ukuibomfya mu nshila inganonsha sana komfwa wesu. Tufwaya ukuti akutike e lyo pa numa aipingwile. Ukushintilila fye na pa mutima wa muntu, kuti mwatampa ukulanshanya kwa mu Baibolo pa kusosa ati: “Bushe teti mutile ifyo Lesa asosa e fyacindama sana?” Nelyo kuti mwatila: “Bushe mwalishiba ukuti Baibolo yalilanda pali co cine cipusho?” Nga mulelanda no ushacindika Baibolo, kuti mwalanda ifyapusanako panono. Kuti mwatila: “Lekeni mushimikileko uku kusesema kwa kale sana.” Atemwa kuti mwatila: “Icitabo casalangana mpanga yonse ukucila ifitabo fyonse citila . . .”

Inshita shimo, kuti mwafwaya fye ukulandila ilembo mu mashiwi yenu. Lelo, apo ponse calinga, cisuma sana ukukupukula Baibolo iine no kubelenga ifyo isosa. Langeni uyo muntu ilembo muli Baibolo yakwe nga cingacitika. Uku kubelenga fye ukufuma muli Baibolo ilingi line kulafika sana abantu pa mitima.—Heb. 4:12.

Baeluda ba Bwina Kristu balikwata umulimo waibela uwa kubomfya Baibolo pa kwasuka amepusho. Umo uwa milingo ya bueluda wa kuti munyina afwile ukuba “uwaikatishe Cebo ca cishinka umwabele sambilisho.” (Tito 1:9) Uwa mu cilonganino kuti apingula cimo icakakala mu bumi pa numa eluda amupanda amano. Calicindama nga nshi ukuti uku kupanda amano kushimpwe sana pa Malembo! Eluda nga alecita ifyo kuti calenga na bambi abengi ukumupashanya mu misambilishishe yabo.

TUFWAISHA umuntu ayumfwile ifisosa Icebo ca kwa Lesa, Baibolo. Muli cilya citabo cashila e mufuma ubukombe tushimikila, kabili tufwaya abantu beshibe ukuti tatusosa ku maka yesu fwe bene, lelo tusosa ififuma kuli Lesa. Abantu balekabila ukutetekela Baibolo.

Mu Butumikishi bwa mwi Bala. Ilyo mulepekanishisha ubutumikishi bwa mwi bala, lyonse fwayeni ilembo limo nelyo ayafulilako aya kuyabelengela abengafwaya ukukutika. Nangu line mulefwaya ukutambika fye impapulo shilanda pali Baibolo pa kashita kanono, ilingi line cisuma ukubelenga ilembo lyalinga ukufuma muli Baibolo. Baibolo yalikwatisha amaka ya kutungulula abapale mpaanga ukucila ico ifwe twingasosa. Nga mwafilililwa fye ukubelenga muli Baibolo, kuti mwalanda fye amashiwi yamo ayabamo. Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, ifimfungwa fya Malembo tafyaseekele. Nalyo line, Yesu na batumwa bakwe baleambula sana ukufuma mu Malembo. Tufwile ukubombesha ukuti tusungileko amalembo ku mutwe no kuyabomfya bwino bwino mu butumikishi, inshita shimo ukuyambula fye.

Nga mwakwata ishuko lya kubelenga Baibolo, palamikeni kuli mwine ng’anda na o alekonkamo ilyo mulebelenga. Nga ca kuti mwine ng’anda alekonkamo na o muli Baibolo yakwe, napamo kuti ayankulako bwino nga nshi ku fintu aibelengela.

Lelo mufwile ukwishiba ukuti bakapilibula ba maBaibolo bamo balisaminwa ku Cebo ca kwa Lesa. AmaBaibolo yabo napamo teti yabemo fyonse ifyali mu maBaibolo mu lulimi yalembelwemo pa kwamba. Mu maBaibolo ayengi aya muno nshiku balifumyamo ishina lya kwa Lesa, balifisa ico amalembo ya mu lulimi lwa kutendekelako yalanda pa lwa mibele ya bafwa, na pa lwa bufwayo Lesa apangiile isonde. Pa kulanga umuntu ifyacitwa ku maBaibolo yamo, kuti mwafwaya amaBaibolo yapusanapusana no kulinganya amalembo yamo ayapulamo nelyo ukuyalinganya ku maBaibolo ya mu kubangilila aya mu lulimi ulo lwine. Pa mitwe imo, mu citabo ca Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo balyambula amaBaibolo yapusanapusana ku kulangilila ubupusano bwaba mu malembo yamo ayabomfiwa libili libili. Onse uwatemwe cine akomfwa bwino sana ukwishibe fi fishinka.

Pa Kulongana kwa Cilonganino. Bonse balingile ukukoseleshiwa ukubomfya amaBaibolo yabo pa kulongana kwa cilonganino. Ici cilabomba bwino mu fingi. Cilafwa ibumba ukutontomesha pa filelandwa. Cilenga baimwene ifyo kalanda alesosa. Kabili cilenga abapya bamwensekeshe ukuti cine cine mu Baibolo emo twafumya ifyo twasuminamo.

Icikalenga sana abali mwi bumba ukukonkamo mu maBaibolo yabo ilyo mulebelenga Ilembo, kukoselesha kwenu. Inshila imo iyawamisha iya kucitilamo ici kubeba mu kulungatika ukukupukula amaBaibolo yabo.

Cili kuli imwe pamo nga kalanda ukusala amalembo mulefwaya ukukomailapo ukupitila mu kweba ibumba ukubelengela pamo na imwe. Cisuma ukubelenga amalembo yalemwafwilisha ukulondolola ifishinka fikalamba. Lyene, nga kwashala inshita, kuti mwabelengelapo na yambi aya kutungilila ifyebo fya kushinina.

Kwena, ilingi te kupelela fye pa kulumbula ilembo, nelyo ukweba fye ibumba ukubelengela pamo na imwe ilyo ilembo. Nga ca kuti mwabelenga ilembo limo e lyo mwaya kuli limbi ilyo ibumba lishilasanga ilembo mwaciba mulebelenga, bwangu bwangu likafuupulwa no kuleka ukukupukula amaBaibolo ku kukonkamo ilyo mulebelenga. Mulebebeta. Nga ca kuti abengi mwi bumba balisanga, e pa kubelenga.

Tontonkanishisheni kabela. Lumbuleni ilembo ilyo kucili akashita ilyo mushilalibelenga. Ici cikapusushako inshita ingapwila mu kupembelela ibumba ukuti limone ilembo. Nga mulepeelako ibumba inshita ya kusanga amalembo, mukalanda ifishinka ifinono, lelo ubunonshi bukaba ubusuma icine cine.

PA MALEMBO e pashimpwa ifyo tufundwa ku kulongana kwesu ukwa cilonganino. Amalembo ya mu Baibolo e pashimpwa sana ifyo tulanda mu butumikishi bwa mwi bala. Lelo pa kuti aya malembo yalundeko fimo ku fyo tulelanda, cikashintilila pa fyo yaleletwako bwino.

Icikabilwa te kulosha fye kwi lembo no kweba abo mulelandako ukubelengela pamo na imwe. Pa kuletako ilembo, tukusheni ukucita ifintu fibili: (1) Landeni ifyebo fingalenga abantu ukufwaisha ukumfwa, na (2) landeni sana pa mulandu mulebelengela ilyo ilembo. Kwaba inshila ishingi mwingacitilamo ifi fibili.

Ipusheni Icipusho. Iyi nshila ibomba bwino sana nga ca kuti icasuko tacishibikwe kwi bumba. Esheni ukwipushisha mu nshila ingalenga abantu ukutontonkanya. E fyo Yesu acitile. Ilyo abaFarise bamutununwike mwi tempele no kumwesha pa lwalala ukumona nga alishiba Amalembo, Yesu abepwishe ati: “Mutila shani ulwa kwa Kristu? Mwana wa kwa ani?” Bayaswike abati: “Wa kwa Davidi.” Lyene Yesu abepwishe ati: “Nga kanshi Davidi pa kuba mu Mupashi amulumbula shani Shikulu?” E lyo ayambwile na Amalumbo 110:1. AbaFarise batalele tondolo. Lelo amabumba yalekutika Yesu no kusekelela.—Mat. 22:41-46.

Mu butumikishi bwa mwi bala, kuti mwabomfya amepusho pamo nga yakonkapo nge ntendekelo: “Mwalikwata ishina na ine wine nalikwata. Bushe na Lesa alikwate shina? Kuti twasanga icasuko pa Amalumbo 83:18.” “Bushe kukatala akuba ubuteko bumo ubwa kuteka abantunse bonse? Moneni ifyo ico cipusho cayasukwa pali Daniele 2:44.” “Bushe cine cine Baibolo ilalandapo pa filecitika muno nshiku? Natumone ifyalembwa pali 2 Timote 3:1-5 nga nafipalana ne fyo mumona ificitika.” “Bushe ukucula no kufwa fikatala afipwa? Kuti twasanga icasuko ca mu Baibolo pa Ukusokolola 21:4, 5.”

Mu lyashi, ukubomfya bwino bwino amepusho kuti kwalenga ibumba ukufwaisha ukumona ilyo lembo na kabili, nangu likaaya. Lelo bushe bakacite fyo? Ico cikashintilila sana pa mepusho mukepusha nampo nga yantu yabakumine sana nelyo iyo. Nangu ni lintu ibumba nalitemwa umulandu mulelandapo, amano yabo kuti yalalulumba nga mulebelenga ilembo ilyo baumfwa imiku ne miku. Nga tamulefwaya cibe fyo, mulekabila ukutontonkanyapo sana pa kuti ilyashi lyenu liwame.

Pindikenipo Ubwafya. Napamo kuti mwapindikapo ubwafya e lyo ukuya kwi lembo ililelanga ifya kupwisha ubo bwafya. Mwilenga ibumba lyenekele ifingi ukucishamo. Ilingi line ilembo talipwishishisha ubwafya. Lelo, napamo kuti mwaipusha ibumba ukuti ilyo mulebelenga, baletontonkanya pa kufunda bengasanga muli ili lembo ukwingabafwa ukubombela pali ubo bwafya.

Mu musango umo wine, pambi kuti mwalondolola apashimpwa imyendele imo iya bukapepa lyene ukubomfya icalembwa mu Baibolo ku kulangilila ubusuma bwaba mu kukonka iyo myendele. Nga ca kuti ilembo twalabelenga lilimo ifishinka fibili (atemwa ifingi) ifikumine ku fyo tulelandapo, bakalanda bamo beba ibumba ukumona ifyo fishinka ilyo balebelenga. Nga ca kuti ubwafya bwamoneka ukukosesha ku bali mwi bumba mulelandako, kuti mwalenga batontonkanya ukupitila mu kubeba umwa kusengulwila umwingi e lyo ukuleka ilembo no bulondoloshi bwa liko ukupeela icasuko.

Landeni Pali Baibolo Nga Apo Tushimpa Ifyo Tusosa. Nga namulanda ifilengele abantu bafwaishe ukumfwa ico mulelandapo no kulanda ifyo abantu bamona uyo mulandu, kuti mwaletako ilembo pa kusosa fye amuti: “Moneni ifyo Icebo ca kwa Lesa cisosa pali ci.” Ici cilanga umulandu ifyebo mwalabelenga fibelele na maka.

Yehova abomfeshe abantu pamo nga Yohane, Luka, Paulo, na Petro ukulemba ifyebo fimo mu Baibolo. Lelo bali fye bakalemba; Intulo ya ifyo fyebo ni Yehova. Na kucilisha pa kulanda na bantu abashili basambi ba Malembo ya Mushilo, pa kuletako ilembo nga muletila “Petro alembele ati” nelyo “Paulo atile” teti cibemo amaka yamo yene nge fyo cingaba nga mwalanda amashiwi ayaleishibisha ilembo ukuti lili cebo ca kwa Lesa. Moneni ukuti inshita shimo, Yehova aebele Yeremia ukutendeka ukubilisha kwakwe na mashiwi ya kuti “Umfweni icebo ca kwa Yehova.” (Yer. 7:2; 17:20; 19:3; 22:2) Nampo nga tulelumbula ishina lya kwa Yehova pa kuletako amalembo nelyo iyo, ilyo tushilasondwelela ifyo tulelanda, tufwile ukwesha ukulanga abantu ukuti ifyaba mu Baibolo fyebo fyakwe.

Tontonkanyeni pa Mashiwi Yashingulwikeko. Pa kupima ifya kuletako ilembo mufwile ukumona na mashiwi yashingulukako. Inshita shimo mukalumbula ayo yene mashiwi mu kulungatika; lelo, amashiwi yashingulukako kuti yatwala ifyo mulelanda mu nshila shimbi. Ku ca kumwenako, bushe kuti mwalanda amashiwi ya kwa Yobo waletiina Lesa mu nshila imo ine intu mwingalandilamo ifyalandile umo uwa bakasansamusha wakwe aba bufi? Ibuuku lya Imilimo lyalembelwe na Luka, lelo alembamo na mashiwi ya bamo pamo nga Yakobo, Petro, Paulo, Filipi, Stefani, na bamalaika, pamo na Gamaliele na baYuda bambi abashali Bena Kristu. Bushe mukatila nani walembele ilembo ilyo muleambula? Ku ca kumwenako, ibukisheni ukuti te yonse amalumbo ayashikilwe na Davidi kabili te yonse Amapinda yalembelwe na Solomone. Cisuma no kwishiba uo kalemba wa Baibolo alelandako no mulandu walelandwapo.

Landeni pa Fyalecitika Ilyo ubo Bulondoloshi Bwalelembwa. Ici cibomba bwino sana nga mwingalanga ibumba ukuti ifyalecitika pa nshita ubo bulondoloshi bwa mu Baibolo bwalelembwa fyalipalana ku fyo mulelandapo. Mumo mumo, ukumona ifyalecitika ilyo ubo bulondoloshi bwalelembwa kulafwilishako ukumfwikisha ilembo limo. Ku ca kumwenako, nga mwali no kubomfya AbaHebere 9:12, 24 mu lyashi lilelanda pa cilubula, napamo kuti mwasanga ukuti kuti cawama ilyo mushilabelenga mwalondololako pa muputule wa mushilo uwali mu kati ke hema, uyo amalembo yatila, wimininako icifulo Yesu aingilemo ilyo aile ku muulu. Lelo mwifusha sana ifyebo ica kuti fyafimbilikisha ne lembo muli no kubelenga.

Nga mulefwaya ukuwamyako pa kuletako amalembo, lingululeni ifyo bakalanda babelesha bacita. Moneni inshila shalekanalekana babomfya. Moneni ifyo ishi nshila shibomba. Ilyo mulepekanya amalyashi yenu, soobolenimo amalembo yapulilemo, kabili tontonkanyeni bwino ico ilembo limo limo lili no kubomba. Teyanyeni bwino amashiwi ya kulanda pa kuletako limo limo pa kuti cine cine likafike bakomfwa pa mitima. Pa numa, citeni fyo fine ku malembo yonse ayo muli no kubomfya. Ilyo muleya mulewamyako mu kuletako amalembo bwino, mukalenga abantu baleyangwa sana Icebo ca kwa Lesa.

ILYO mulelanda na bantu pa bufwayo bwa kwa Lesa, nampo nga ni pa kanwa nkati atemwa pa cisebele, ifyo mulelanda fifwile ukushimpwa pa Cebo ca kwa Lesa. Ici ilingi cisanshamo ukubelenga amalembo ukufuma mu Baibolo, kabili yalingile ukubelengwa bwino.

Ukukomaila Kwalungika Kusanshamo Ukuyumfwa kwa ku Mutima. Pa kubelenga amalembo mufwile ukubelenga no kuyumfwa kwa mutima. Moneni ifya kumwenako fimo. Ilyo mulebelenga Amalumbo 37:11 mu kupongomoka, ishiwi lyenu lifwile ukumfwika ilya nsansa pa lwe subilo lya mutende ilisangwapo. Ilyo mulebelenga Ukusokolola 21:4 pa lwa kupwa kwa kucula ne mfwa, ishiwi lyenu lilingile ukumfwikamo ukutasha kwa kufuma ku mutima pali uku kwiluluka kwawamisha ukulesobelwa. Ukusokolola 18:2, 4, 5, ukwabamo ukupaapaata kwa kufuma muli “Babele mukalamba,” uwaisulamo imembu kufwile ukubelengwa ne ciunda ca kucincisha. Kwena, ukuyumfwa mulebika mu kubelenga kufwile ukufuma ku mutima te kwacisha mu cipimo. Icipima ukuyumfwa kwa ku mutima ukwalinga pa kubelenga caba lilembo line ne fyo lilebomfiwa.

Komaileni pa Mashiwi Yalungama. Nga ca kuti ifyo mulelanda pa cikomo cimo fili fye mu lubali lumo ulwa cikomo, mulingile ukukomaila pali ulo lwine lubali pa kubelenga ilembo. Ku ca kumwenako, pa kubelenga Mateo 6:33, nga mulelanda pa fyo cipilibula ‘ukubala ukufwaya ubufumu,’ teti mukomaile sana pa mashiwi yaleti “ubulungami bwakwe,” nelyo ayaleti “ifi fyonse.”

Mu lyashi lya mu Kulongana kwa Mulimo, nalimo mulefwaya ukubelenga Mateo 28:19. Mashiwi nshi mulingile ukukomailapo? Nga mulefwaya ukucincisha bamunyina ukutampa amasambililo ya Baibolo aya mu ng’anda, komaileni pa mashiwi ya kuti “kalengeni . . . abasambi.” Lelo, nga mulepanga ukulanda pa mulimo wa Bena Kristu uwa kwebako abafuma mu fyalo fimbi icine ca mu Baibolo nelyo nga mulefwaya ukukoselesha bakasabankanya bamo ukubombela ukuli ukubulisha, kuti mwakomaila pa mashiwi ya kuti “aba nko shonse.”

Ilingi line, ilembo libelengwa ku kwasuka icipusho nelyo ukutungilila icishinka cimo ico abantu bamona ukuti ca kukansaninapo. Nga ca kuti fyonse mwi lembo fyakomailwapo, ibumba lyenu talyakamone ifyampene ne co mulesosa. Napamo kuli imwe icishinka nacanguka ukumfwa lelo bena kuti nacibaansha.

Ku ca kumwenako, ilyo mulebelenga Amalumbo 83:18 muli Baibolo iyabamo ishina lya kwa Lesa, nga ca kuti mwakomaila sana pe shiwi lya kuti “mwapulamo,” mwine ng’anda kuti afilwa ukumfwikisha icishinka cilemoneka icayanguka ica kuti Lesa alikwate shina. Mulingile ukushimpa ishina “Yehova.” Lelo nga mulebomfya ili line lembo pa kulanda pali bumulopwe bwa kwa Yehova, mulingile ukukomaila pe shiwi “mwapulamo.” E cimo na lintu mulebelenga Yakobo 2:24 ku kulanga ifyo cacindama ukuti icitetekelo cileendela pamo ne milimo, nga mwakomaila pe shiwi lya kuti “alungamikilwa” ukucila ishiwi “imilimo,” kuti calenga bakomfwa bamo ukukanaumfwe cishinka.

Ica kumwenako cimbi ica kwafwa kuti casangwa pe lembo lya Abena Roma 15:7-13. Lyaba lubali lwa kalata umutumwa Paulo alembeele icilonganino calimo Abena fyalo na baYuda ba cifyalilwa. Pano umutumwa aleshinina ukuti bukapyunga bwa kwa Kristu bunonsha abaYuda basembululwa e lyo na Bena fyalo ku kuleka “Abena fyalo bacindike Lesa pa mulandu wa luse lwakwe.” Lyene Paulo ayambula amalembo yane, ayalanda pali lilye shuko lya bena fyalo. Kuti mwabelenga shani yalya malembo ku kukomaila pa cintu Paulo aletontonkanyapo? Nga muleshila amashiwi muli no kushimpa pa kulanda, kuti pambi mwashila pa “Abena fyalo” mu Ro 15 icikomo 9, “mwe Bena fyalo,” mu Ro 15 icikomo 10, “mwe Bena fyalo bonse” na “abantu na bantu bonse” mu Ro 15 icikomo 11, na “Abena fyalo” mu Ro 15 icikomo 12. Esheni ukubelenga Abena Roma 15:7-13 no ku kwine kukomailapo. Ilyo mulebelenga, ifyo Paulo aleshinina fikasoboloka bwino bwino kabili cikanguka ukufyumfwa.

Inshila Mwingabomfya ku Kukomailapo. Kwaba inshila ishingi mwingabomfya ku kukomaila pa mashiwi yalimo ifishinka. Inshila mulebomfya shilingile ukulingana ne lembo ne mitantikile ye lyashi lyenu. Pano pali imitubululo inono.

Ukushimpe shiwi. Ici caba kwalule shiwi ukulenga amashiwi yalimo ifishinka fyenu yapulemo ukucila yambi ayali muli sentensi. Uku kukomailapo kuti kwacitwa atemwa pa kukushako ishiwi nangu ukulitembeleka. Mu ndimi ishingi, ukwalula icipimo ce shiwi kulangilila ukukomailapo. Lelo mu ndimi shimo, ico kuti calenga ifyebo fyalola fye mumbi. Nga ca kuti mwalanda panono panono ilyo mwafika pa mashiwi yalimo ifishinka, ici cilalenga yaumfwika ukuti nayakomailwapo. Mu ndimi umo bashimona ukushimpe shiwi nge nshila ya kukomailapo, kuti cawama ukukonka ifyo bacita muli ulo lulimi pa kuti cumfwike ukuti amashiwi yamo yalekomailwapo.

Ukupemwina. Ici kuti cacitwa ilyo mushilabelenga nelyo pa numa ya kubelenga iciputulwa cifwile ukupulamo ice lembo—nelyo ukupemwina pa ntanshi na pa numa ya kubelenga ico ciputulwa. Ukupemwina ilyo mushilabelenga icishinka cipulilemo kulenga ibumba ukwenekela; ukupemwina pa numa, kulenga ico cintu ukumfwika. Lelo, nga ca kuti ukupemwina kwafulisha, tapali icikapulamo.

Ukubwekeshapo. Kuti mwakomaila pa cishinka cimo ukupitila mu kuicilima no kubelenga ilyo shiwi atemwa amashiwi na kabili. Inshila iyo abengi batemwa yaba kubelenga ilembo lyonse lyene ukubwekeshapo amashiwi yapulilemo.

Ukubomfyo mubili. Ukubomfyo mubili pamo no kumoneka kwa cinso kuti kwalundako ubupilibulo kwi shiwi nelyo amashiwi.

Imyumfwikile ye shiwi. Mu ndimi shimo, amashiwi pambi kuti yabelengwa ne myumfwikile ingambukila ubupilibulo bwa yako no kulenga yaibele. Apa na po, palingile ukuba ukushilimuka, na kucilisha pa kulanda amashiwi ya kutumfya.

Ilyo Bambi E Babelenga Amalembo. Lintu mwine ng’anda e wabelenga ilembo, kuti ashimpa amashiwi yashilingile nelyo ukukanashimpa ayali yonse. Kuti mwacita shani nga cabe fyo? Ilingi line cisuma ukulenga ubupilibulo bwaishibwa ukupitila mu fyo mwalilondolola. Pa numa ya kulilondolola, kuti mwalanda nomba pa mashiwi yalimo ifishinka ayali mu Baibolo.

FINGI fifwaikwa pa kusambilisha bambi, te kubelenga fye amalembo mu Baibolo. Umutumwa Paulo alembeele kabomba munankwe Timote ati: “Cincilo kuipeela kuli Lesa ngo wasuminishiwa, umubomfi uushingaba na ca kukwatilapo insoni, uulungiko kusose cebo ca Cine.”—2 Tim. 2:15.

Ukucite ci kwalola mu kuti imilondolwele yesu iya malembo yalingana ne fyo Baibolo iine isambilisha. Ici cifwaya ukuti tumone amashiwi yashingulwikeko, ukucila ukusala fye amashiwi ayo twatemwapo no kuyalondolwela umo tuletontonkanishisha. Yehova, ukupitila muli Yeremia, asokele abantu ukukanaumfwa kuli bakasesema abaleitunga ukusosa icafuma mu kanwa ka kwa Yehova, kanshi balesosa fye “icimonwa ca mu mitima yabo.” (Yer. 23:16) Umutumwa Paulo asokele Abena Kristu ukukanakowesha Icebo ca kwa Lesa ukupitila mu kutobekamo amano ya bantunse lintu alembele ati: “Natukaana ifyafiswa ifya nsoni; tuli abashenda mu bucenjeshi, nangu kutelule [“ukusundula,” NW] cebo ca kwa Lesa.” Muli shilya nshiku, bakashitisha wa mwangashi abashali na bufumacumi balesundula umwangashi pa kuti ufule no kubaletela indalama ishingi. Tatusundula Icebo ca kwa Lesa ukupitila mu kutobekamo amano ya bantunse. Paulo alondolwele bwino bwino ati: “Tatuli nga ba cinabwingi, abenshe cebo ca kwa Lesa ku kumwenamo; lelo nga ba bufumacumi, nga ba kwa Lesa, tulandila muli Kristu ku cinso ca kwa Lesa.”—2 Kor. 2:17; 4:2.

Inshita shimo kuti mwayambula ilembo ku kukomaila pa cishinte cimo. Baibolo yaisulamo ifishinte ifitutungulula mu kwishiba ifya kucita pa fintu fyalekanalekana. (2 Tim. 3:16, 17) Shininkisheni ukuti ubupilibulo mulepeela ilyo ilembo nabulungika no kuti tamulelibomfya bubi bubi, ukulenga cimoneka kwati lilelanda ifyo imwe mulefwaya lilande. (Amalu. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Ubupilibulo bufwile ukulingana no bufwayo bwa kwa Yehova, e lyo ne Cebo ca kwa Lesa conse.

“Ukulungiko kusose cebo ca Cine” kusanshamo no kumfwikisha umulolele ico Baibolo ilesosa. Te “nkonto” ya kulimwinako bambi. Bakasambilisha ba fya mapepo abalesuusha Yesu Kristu baleambula Amalembo, lelo tabalemona imilandu yafinako—iyasanshishemo ubupingushi no luse ne cishinka—ifyo Lesa alefwaya. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Pa kusambilisha Icebo ca kwa Lesa, Yesu ali ne mibele ya kwa Wishi. Ukupimpa Yesu apimpiile cine kwaleendela pamo no kutemwa atemenwe abantu alesambilisha. Tufwile ukutukuta ukupashanya ifyo acitile.—Mat. 11:28.

Kuti twashininkisha shani ukuti natulungika ukulondolola ubupilibulo bwe lembo limo? Ukubelenga Baibolo lyonse kukatwafwa. Tufwile no kutasha ifyo Yehova atupeela “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” e kutila ibumba lya Bena Kristu basubwa no mupashi abo abomfya ku kupeela aba mu ng’anda ya busumino ica kulya ca ku mupashi. (Mat. 24:45) Isambililo lya pa lwesu no kusangwa ku kulongana kwa cilonganino lyonse no kwasukapo fikalenga tulenonkelemo mu kufunda kupeelwa ukupitila mwi bumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka.

Nga mwalikwata icitabo ca Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo mu lulimi lwenu kabili nga mwasambilila ifya kucibomfya bwino, mukakwata mu ceni cenu ubutungulushi mukabila ku kulungika ukulondolola ubupilibulo bwa malembo ayengi ayabomfiwa libili libli mu butumikishi bwesu. Nga mulepanga ukubomfya ilembo lishili ilikaaya, ubufuuke bukamulenga ukusapika pa kuti ilyo mulelanda, mulelungiko kusose cebo ca cine.—Amapi. 11:2.

Lengeni Ubupilibulo Bumfwike. Pa kusambilisha bambi, shininkisheni ukuti bamona bwino bwino ifyo umulandu mulelandapo wikatene na malembo mulebelenga. Nga ca kuti pa kuletako ilembo mwaipusha icipusho, bakomfwa balingile ukumona ifyo ilembo lyayasuka ico cipusho. Nga mulebomfya ilembo ku kutungilila ifyebo fimo, shininkisheni ukuti umusambi aumfwikisha bwino ifyo ilembo lileshininkisha ico cishinka.

Ilingi line ukubelenga fye ilembo, nangu mukomaile amashiwi yalingile, takubomba bwino sana. Ibukisheni ukuti abantuuntu fye abengi tabaishiba Baibolo kabili napamo tabakomfwe icishinka nga mwabelenga fye umuku umo. Landeni sana pa lubali lwe lembo ululelanda pa fyo mulelandapo.

Ici ilingi line kano mwasoobolamo amashiwi yakalamba, ayekatene mu kulungatana ne cishinka cilelandwapo. Inshila yayangukisha iya kucitilamo ici yaba kubwekeshapo ayo mashiwi yalimo ifishinka. Nga mulelanda no muntu umo, pambi kuti mwaipusha icipusho icili no kumwafwa ukumona amashiwi yakalamba. Pa kulanda kwi bumba, bakalanda bamo basalapo ukucite fyo ukupitila mu kubomfya amashiwi yambi ayapalako nelyo ukubwekeshapo icishinka. Lelo, nga mwasalapo ukucite ci, sakamaneni ukuti ibumba talilubile no kufilwa ukumona ifyo icishinka mulelandapo cikatene na mashiwi yali mwi lembo.

Nga mwamona amashiwi mulefwayamo, ninshi mwaimika icitendekelo cisuma. Nomba pwisheni ico mutendeke. Bushe pa kuletako ilembo mwacilondolola bwino bwino umulandu mulelibelengela? Nga ni fyo, londololeni ifyo amashiwi mukomailepo yampene na fintu mwaceba ibumba lyenu ukuti e fyo lyalaumfwa mwi lembo. Londololeni bwino bwino uko kwampana. Nangu nga ca kuti pa kuletako ilembo tamwacilondolola mu kwanguka, mufwile mwalondololapo fimo.

AbaFarise baipwishe Yesu icipusho baleti calikosa, abati: “Bushe casuminishiwo muntu ukuleko mukashi wakwe pa mulandu onse?” Yesu ashimpile icasuko cakwe pa Ukutendeka 2:24. Moneni ukuti alandile sana pa lubali fye lumo ulwa ili lembo, lyene alondolwele ubupilibulo bwalekabilwa. Pa numa ya kulondolola ukuti umwaume no mukashi babo “mubili umo,” Yesu asondwelele ati: “E ico, ico Lesa alundenye, umuntu elundulula.”—Mat. 19:3-6.

Bushe ifyebo fya kulondolola ubupilibulo bwe lembo fifwile ukufula shani pa kuti lyumfwike? Icilingile ukupime co, bantu bali mwi bumba no bucindami bwa cishinka mulelandapo. Ubuyo bwenu bufwile ukuba bwa kwangushe fintu no kulanda mu kulungatika.

Pelulushanyeni Na bo Ifya mu Malembo. Ilembo lya Imilimo 17:2, 3 lilanda pa lwa butumikishi bwa kwa Paulo mu Tesalonika aliti “alapelulushanya na bo ifya mu malembo.” Uku kuli kulamuka uko umubomfi wa kwa Yehova onse alingile ukwesha ukuba na ko. Ku ca kumwenako, Paulo ashimike ifishinka pa lwa bumi no butumikishi bwa kwa Yesu, alondolwele ukuti ifi fyalisobelwe mu Amalembo ya ciHebere, lyene asondwelela na maka ati: “Uyu Yesu, uo ine mbilisha kuli imwe, e Kristu.”

Ilyo alelembela abaHebere, Paulo libili libili ayambwile Amalembo ya ciHebere. Pa kukomaila pa cishinka nelyo pa kulenga icishinka ukumfwika, ilingi line alesoobolamo ishiwi limo nelyo amashiwi no kulanda umo yalolele. (Heb. 12:26, 27) Mu fyalondololwa mu AbaHebere icipandwa 3, Paulo ayambwile Amalumbo 95:7-11. Moneni ukuti lyene alondolwele ifingi pa lwa mbali shitatu isha ili lembo: (1) ukulanda pa lwa mutima (Heb. 3:8-12), (2) umwalola amashiwi ya kuti: “Ubwa lelo” (Heb. 3:7, 13-15; 4:6-11), na (3) umwalola amashiwi ya kuti: “Tabakengile mu Kutusha kwandi” (Heb. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Tukusheni ukupashanya ifyo acitile ilyo mulelondolola ubupilibulo bwe lembo limo na limo.

Moneni fintu Yesu apelulushenye bwino ifya mu Malembo no muntu umo nga fintu calembwa pali Luka 10:25-37. Uwa Malango amwipwishe ati: “Mwe Kasambilisha, ncite shani ukuti mpyane umweo wa muyayaya?” Pa kwasuka Yesu atalile aeba ulya muntu ukulondolola ifyo aletontonkanya pali ulya mulandu, e lyo Yesu akomaile pa bucindami bwa kucita ifisosa Icebo ca kwa Lesa. Lintu cailangile fye ukuti ulya muntu taumfwile cishinka, Yesu alandile pa nshita yalepa pe shiwi fye limo ukufuma mwi lembo—ishiwi lya kuti “umubiyo.” Ukucila ukulondolola fye umo lyalola, aumine umulumbe ku kwafwa ulya muntu ukuyasukila umwine.

Nacimoneko kuti pa kwasuka amepusho, Yesu taleambula fye amalembo no kwasuka icasuko ca kulungatika, icayeba. Alelingulula ifyo amalembo yalesosa e lyo no kulondolola ubupilibulo bwa yako ukukonka ne cipusho cilipo.

Lintu abaSaduke baletwishika isubilo lya kwima ku bafwa, Yesu alandile pa ciputulwa cimo ica mwi buuku lya Ukufuma 3:6. Lelo tapelele fye pa kwambula ilembo. Apelulushenye na bo ku kulanga bwino bwino ukuti isubilo lya kubuuka lyaba mu bufwayo bwa kwa Lesa.—Marko 12:24-27.

Ukwishiba bwino sana ukupelulushanya na bantu ifya mu Malembo mu kulungika cikamwafwa nga nshi ukuba kasambilisha walamuka.