Baibolo Citabo Ico Mwingacetekela—Ulubali 7

Ifyo Baibolo Ilandapo pa Ubuteko Ubwalenga 7

Ici e cipande ca kulekeleshako pa fipande 7 muli “Loleni!” ifilelanda pa fyalo 7 ifyakwatishe amaka ifyalembwa mu Baibolo. Ico twalembela ifi fipande, kutulanga ukuti Baibolo citabo twingacetekela no kuti cafuma kuli Lesa kabili amashiwi yabamo yalalenga abantu ukuba ne subilo lya kuti amacushi ayo imitekele yabipa yaleta pa bantu yali no kupwa.

TWIKALA mu nshita yaibela kabili iyacindama sana pantu e lyo ubufumu ubwakwatisha amaka ubwalenga 7 mu lyashi ilyalembwa mu Baibolo bwaisa mu kubako. Na kabili pali aya mabufumu yonse, ubu e bufumu fye bweka ubwali tabulabako pantu pali ilya nshita amabufumu 5 ninshi yalipita kale, kabili ubwalenga 6 e bwaleteka. Baibolo yasobele pali ishi “ishamfumu” nelyo amabufumu 7 ukuti: “Kuli imfumu cinelubali (7): shisano shaliwa, imo icilipo, imbi icili tailaisa, lelo ilyo ikesa ikekala fye inshita iinono.”a—Ukusokolola 17:10.

Napapita imyaka 1,900 ukutula apo aya mashiwi yalembelwe. Ilyo yalelembwa ninshi kale kale ‘amabufumu’ 5 ‘yaliwa.’ Aya mabufumu yali ni Egupti, Asiria, Babiloni, Madai na Persia, na Grisi. Amashiwi ya kuti “imo icilipo” yalelosha ku buteko bwa Roma. Lelo ubuteko bwa Roma tabwali no kutwalilila fye ukuteka. Kwali no kuba ubufumu na bumbi, pantu ubusesemo bwatile: ‘Bumbi bucili tabulaisa.’ Nga fintu fye Baibolo yasobele, ‘ubufumu’ bwalenga 7 bwalishilebako! Bushe ubu bwine bwali bufumu nshi? Bushe bwali no kutwalilila fye ukulateka? Nga te ifyo, bwali no kufumishiwapo shani? Baibolo ilasuka bwino sana aya mepusho.

Ubusesemo Mwingacetekela

Ubufumu bwalenga 7 bwatendeke ilyo icalo ca England icaletekwa no Buteko bwa Roma ku masamba caishilekwata sana amaka. Muli ba 1760, ici calo icali pa cishi, caishileba Ubuteko bwa Britain ubwakwete sana amaka. Ubu ubuteko bwatwalilile fye ukukwata sana icuma na maka, kabili muli ba 1800, caishileba icalo icikankaala nga nshi kabili calishibikwe sana. Icitabo cimo catile: “Ubuteko bwa Britain bwali e buteko ubukalamba sana mu calo conse. Ica kuti bwaleteka abantu 372 milioni.”

Lelo inkondo ya calo iya kubalilapo iyaliko mu 1914-1918 yalengele icalo ca Britain ukuumana akapi ne calo ca United States ico bwaleteka kale. Cinshi cafuminemo? Ifi fyalo fibili ifilanda iciNgeleshi fyaishilepanga Ubuteko bwa Anglo-America ubwabako na ino nshita.—Moneni akabokoshi akaleti “Ifyalo Fibili Ifyumfwana Sana.”

Ubusesemo ubwaba pa Ukusokolola 17:10 bulomfwana no bwaba mwi buuku lya kwa Daniele. Daniele alembele pa “cimpashanya icikalamba” ico Imfumu ya Babiloni Nebukadnesari bailangile mu cimonwa kuli Lesa. (Daniele 2:28, 31-43) Daniele asokolwelele imfumu ukuti ifilundwa fya mubili wa cimpashanya fyaleimininako ifyo amabufumu yali no kukonkana, ukutendekela no buteko bwa Babiloni ubwali amaka ya calo pali ilya inshita. (Ubufumu bwa Egupti na Asiria ninshi bwena bwaliwa kale.) Ifyo Baibolo yasobele fyalicitika:

Umutwe wa golde waleimininako Ubufumu bwa Babiloni.

Icifuba na maboko ifya silfere fyaleimininako Ubufumu bwa Madai na Persia.

Ifumo na matanta ifya mukuba fyaleimininako Ubufumu bwa kale ubwa Grisi.

Amolu ya cela yaleimininako Ubufumu bwa Roma.

Amakasa, ayalimo icela lubali, na lubali ibumba, yaleimininako ifyo imitekele na bantu bashali no kwikatana ilyo Ubufumu bwa Anglo-America bukalateka.

Pa Ukusokolola 17:10, Daniele atile ubuteko bwa calo ubwakwatisha amaka ubwalenga 7, ‘bukekala fye inshita iinono.’

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 19]

IFYALO FIBILI IFYUMFWANA SANA

Mu July 2010, ilyo Presidenti wa calo ca United States Barack Obama na Kateka wa calo ca United Kingdom, David Cameron, bateekeshe bakalemba be lyashi, Presidenti Obama atile: “Te ca kutwishika no kutwishika ukuti icalo ca America ne calo ca Britain filomfwana sana. Tulanda ululimi lumo lwine, kabili twalicindamika ifintu fimo fine. . . . Ne calenga twikatane sana ni co tulabombela pamo pa kucita ifintu ifyo tumona ukuti fyalicindama. . . . Icalo ca United States ne calo ca United Kingdom nga filebombela pamo, abantu besu na bantu fye bonse icalo conse bakulaikala mu mutende kabili tabakulacula. Kanshi icalo ca Great Britain, e co twaikatana na co sana kabili e co tumfwana na co sana.”