-
Bushe Kuti Kwaba Icingekatanya Abantu Icine Cine?Ulupungu—2001 | September 15
-
-
Bushe Kuti Kwaba Icingekatanya Abantu Icine Cine?
TE MULANDU ne co mwasuminamo, napamo mwalishiba ukuti mwaliba abatemwa icine mu mipepele iingi. Abantu abacindikisha icine kabili abaitemenwa ukucisokota kuti basangwa na pa baHindu, pali baKatolika, pa baYuda, na mu mipepele iyo tushilumbwile. Lelo, cimoneka ukuti imipepele e ipatukanya abantu. Bamo balacita ne fyabipa mwi shina lya mipepele. Bushe cikatala acicitika ukuti abantu bakaele aba mu mipepele yonse abatemwa icalungama ne cine bakekatana? Bushe kuti baikatana no kubombela pa cintu cimo?
Mwandini cilakalifya ukumona ukuti imipepele eiletwalililapo fye ukuleta amalekano! Tontonkanyeni pa kukangana kumo. AbaHindu balwa na baBuddha mu Sri Lanka. BaProtestanti, baKatolika, na baYuda balisumya umulopa mu mbuli ishingi. Abaitunga ukuba “Abena Kristu” balwishanya na baShilamu mu Bosnia, Chechnya, Indonesia, na Kosovo. E lyo mu March 2000, mu lubuli lwasendele inshiku shibili ulwa kumine ifya mipepele mwafwile abena Nigeria 300. Cine cine, ulupato lwa fya mipepele lwaliluminisha ubunkalwe muli ishi mbuli.
Abantu abafumacumi ilingi balapeshiwa amano ku fintu fyabipa ificitilwa mwi shina lya mipepele. Ku ca kumwenako, abaya ku calici abengi cilabaponya pa musao ukumfwa ukuti bashimapepo abacenda abana banono balalekwapo fye ku ma calici yamo. Abasumina bambi balalengwa sana insoni pa malekano yacitwa mu fyakaniko fya mipepele iitunga ukuba iya Bwina Kristu pa milandu pamo nga ukulalana kwa baume na baume no kuponya amafumo. Cailanga fye ukuti, imipepele tayaikatanya abantu. Lelo, kwaliba abantu abafumacumi abatemwa icine mu mipepele iingi, nga fintu aba twalalandapo bashimike.
Balefwaisha Icine
Fidelia ali ni kapepa wafumaluka kabili uwaipeelesha mu Calici ca baKatolika ica San Francisco mu La Paz, Bolivia. Alewa ubukupeme ku cipasho ca kwa Maria no kubika bakandulo basuma abo ali na maka ya kushita pa ntanshi ya musalaba. Cila mulungu, aletuula ifya kulya ifingi kuli shimapepo ifya kupeela abapiina. Lelo, caleba ati nga akwata umwana ilyo tabalamubatisha no kumubatisha afwa. E fyo cali ku bana bonse basano abo akwete. Ilyo shimapepo amwebele ukuti abana bakwe bonse balecula mu mfifi ya mwi Limbo (umwikala abafwa abashingaya ku muulu pa mulandu wa kuti tababatishiwe—ukulingana ne cisumino ca baKatolika), Fidelia atile, ‘Nga ca kuti Lesa musuma, kuti acita shani ica musango yo?’
Tara, dokota wa mu cipatala, akushiwe mu buHindu mu Kathmandu, Nepal. Ukukonka intambi sha fikolwe fyakwe isha kale, alepepa balesa wakwe mu matempele ya baHindu kabili alikwete no tulubi mu mwakwe. Lelo ifipusho fyalepesha Tara amano ni fi: Mulandu nshi ubucushi bwafulile fi? Cinshi abantu bafwila? Ku calici alepepa tabatalile abasuka mu kufikapo ifi fipusho.
Kumfwa kuli Panya na o, akushiwe mu buBudda mu ng’anda yali ku lulamba lwa munyangala mu Bangkok, ku Thailand. Asambilishiwe ukuti ico kwabela amacushi mulandu wa filubo fyalecitwa kale no kutila kuti twailululwako fye ilyo twafumyapo ulunkumbwa lonse. Kwati baBuddha bambi abafumaluka, na o asambilishiwe ukucindikisha amano ya bashimbe baume baipeelesha ku mapepo abafwala imingila ya mutuntula abaleisa ku ng’anda cila lucelo kukupoka ifya kukumbusuka. Aleetetula no kulonganya ifikope fya baBuddha ukumona ukuti e fingamucingilila. Ilyo aponenwe no busanso bwabipisha ubwa mulengele ukuba no bulebe ukufuma mu musana ukufika kutukondo, Panya atandalile amayanda ya bashimbe abaBuddha baipeelesha ku mapepo, ukusubila ukuti alaundapwa mu cipesha mano. Taundepwe nelyo ukusanga ubulondoloshi bwafikapo ubwa fya ku mupashi. Lelo, e lyo aisansalike ku kupupe mipashi no kutendeka ukucita ifya mipashi.
Virgil afyalilwe mu United States kabili atendeke ukupepa kuli ba Black Muslim ilyo ali pa koleji. Ali uwapimpa ukwananya impapulo shabo, umo balembele ati umuntu wabuuta ni Shetani. Ico balembele fyo, ni co bamwene ububi ubwingi ubo ababuta bacitile ku bantu bafiita. Nangu ca kuti ali uwafumaluka mu fyo asumine, Virgil ali ne fipusho ifyalemucusha pamo nga: Kuti caba shani ukuti bonse ababuta inkanda balibipa? Kabili mulandu nshi mu fyo baleshimika balelumbwilamo sana indalama?
Nangu ca kuti Charo akulile muli buKatolika ku South America, ali ni Protestanti wafumaluka. Alitemenwe pa kuti tali ulubali lwa bantu abalepepa utulubi aba kuli ilya ncende. Charo aleipakisha ukuya ku calici pa Mulungu lyonse ku kupepa kwa kutila nalimo wawilwa fye, uko alepunda ati “Aleluya!” no kwimbako inyimbo sha ku calici ishalekonkapo no kucinda. Charo alisumine bwino bwino ukuti alipuswike no kuti alifyelwe libili. Alepeela ica pe kumi ca ndalama shakwe ku calici, kabili lintu kashimikila atemenwe uwa pa TV alomba umuutulo wa ndalama, alemutumina ku kwafwa abana mu Afrika. Lelo, ilyo aipwishe shimapepo ico Lesa uwakwata ukutemwa alungulwisha abantu mu helo, akutulwike ukuti takwete icasuko cine cine. Pa numa, aishibe ukuti imituulo yakwe tayalebomfiwa ku kwafwa abana mu Afrika.
Nangu ca kuti aba basano twalandapo bafuma ukwapusanapusana, balikwete icintu cimo icapalana. Batemenwe icine kabili balefwaya ifyasuko fya cine ku fipusho bakwete. Lelo bushe kuti baikatana no kuba mu mipepele ya cine? Icipande cikonkelepo calayasuka ici cipusho.
[Icikope pe bula 4]
Bushe kuti cacitika abantu bafikulilo fyalekanalekana ukwikatana icine cine?
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]
G.P.O., Jerusalem
-
-
Ukupepa kwa Cine Kulekatanya AbantuUlupungu—2001 | September 15
-
-
Ukupepa kwa Cine Kulekatanya Abantu
NANGU ca kuti imipepele ilapaatukanya abantu, imipepele umwaba ukupepa Lesa wine wine yaliba na maka ya kwikatanya abantu. Ilyo Israele ali luko lwasalwa ulwa kwa Lesa, Abena fyalo abengi abali abafumacumi baishile ku kupepa kwa cine. Ku ca kumwenako, Ruti ashile tulesa twa bantu bakwe abena Moabu no kweba Naomi ati: “Abantu benu e bantu bandi, na Lesa wenu e Lesa wandi.” (Ruti 1:16) Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E., Abena fyalo abengi basangwike bakapepa ba kwa Lesa wine wine. (Imilimo 13:48; 17:4) Pa numa ilyo abatumwa ba kwa Yesu batendeke ukutwala imbila nsuma ku ncende sha kutali, abantu bambi abafumacumi balikatene mu kupepela pamo Lesa wine wine. Umutumwa Paulo alembele ati: “Mwapilibukile kuli Lesa ukufuma ku tulubi, ku kuba abasha ba kwa Lesa wa mweo kabili uwine wine.” (1 Abena Tesalonika 1:9) Bushe ukupepa Lesa wine wine ukwa musango yo kwaliba na maka ya kwikatanya abantu?
Abalengulula bakomaila pa kusosa ukuti cilubo ukulanda ukuti kwaliba “bakapepa bene bene” nelyo “Lesa wine wine.” Napamo ico balandile fyo ni co tabaishiba ulwa ntulo yonse umo icine cingasambililwa. Lelo abafikulilo fyapusanapusana abafwaya icine balikutuluka ukuti ukupepa te mulandu wa kuisalila fye fwe bene ico tulefwaya. Umo fye uwalinga ukupepa ni Kalenga wa fintu fyonse—Yehova Lesa. (Ukusokolola 4:11) E Lesa wine wine, kabili e wakwata amaka ya kutweba ifyo tufwile ukumupepa.
Pa kutwafwa ukwiluka ifyo afwaya, Yehova alitupeela ifyebo fyakwe mu Cebo cakwe, Baibolo. Mupepi no muntu onse pano isonde kuti asanga uko engabelenga Baibolo nangu alikwata Baibolo onse nelyo ifipande fimo ifya iko. Kabili, Umwana wa kwa Lesa atile: “Nga imwe mwaikalilila mu cebo candi, . . . mukeshibe cine.” (Yohane 8:31, 32) Kanshi, icine kuti twacishiba. Kabinge abantu abengi nga nshi abafuma ku mipepele yalekanalekana nabakosapo ukusanga ici cine kabili bali abaikatana mu kupepa kwa cine.—Mateo 28:19, 20; Ukusokolola 7:9, 10.
Ukwikatana kwa mwi Sonde Lyonse Ukwa Ndakai!
Ukusesema kwaumfwika ukwaba mwi buuku lya mu Baibolo ilya kwa Sefania kulanda ulwa kwisa pamo ukwa bantu bakulila ukwapusanapusana. Kutila: “Lyene [ine ne Yehova Lesa] nkaalulo lulimi lwa bantu na bantu ukubo lulimi lwine lwine, ukuti bonse bene balilile kwi shina lya kwa Yehova, no kumubombela no mutima umo.” (Sefania 3:9) Aya mashiwi yalondolola bwino ifyo abantu abayaluka babombela Lesa mu kwikatana!
Ni lilali ici cali no kucitika? Sefania 3:8 atila: “Nindeni, cisemo ca kwa Yehova, lindeni ubushiku nkeminamo ku kulubulwisha; pantu kupanga kwandi ukulonganike nko, ukulonganya amabufumu, ku kupongolwela pali bene icipyu candi, icifukushi conse ca bukali bwandi; pantu pano isonde ponse pakapya ku mulilo wa kalumwa kandi.” Ca cine, mu nshita Yehova alelonganika inko lelo ilyo ashilapongolwela pali bene icipyu cakwe, alenga abafuuka aba pano isonde ukuba no lulimi lwine lwine. Iyo nshita e ino ine, pantu ukulonganya inko shonse ku nkondo ya bushiku bukalamba ubwa kwa Lesa Wa maka yonse pa Armagedone kwalitendeka kale kale.—Ukusokolola 16:14, 16.
Pa kwikatanya abantu bakwe, Yehova abapeela ululimi lwine lwine. Ulu lulimi ulupya lulenga ukumfwikisha bwino icine ca mu Baibolo pa lwa kwa Lesa no bufwayo bwakwe. Ukulanda ululimi lwine lwine kusanshamo ukusumina icine, ukucisambilisha kuli bambi, no kwikala umwabela amafunde ya kwa Lesa ne fishinte fyakwe. Kufwaya ukuti twilaipoosa mu fikansa fya calo ifilekanya abantu kabili tufwile ukufumya mu mitima yesu imibele ya bukaitemwe, pamo nga akapatulula ka mushobo na buluko ubulekanya abantu iyaba mibele ya pano isonde. (Yohane 17:14; Imilimo 10:34, 35) Abantu abafumacumi bonse abatemwa icine kuti basambilila ulu lulimi. Moneni ifyo balya basano tulandilepo mu cipande ca kubalilapo—abali kale abashaikatana mu fya mipepele—nomba baikatana mu kupepa Lesa umo kabili Lesa wine wine, Yehova.
Balikatana mu Kupepa kwa Cine
Ilyo Fidelia, uwaipeeleshe ku mipepele ya baRoma Katolika, ashitiile umwana wakwe umwanakashi Baibolo ya kusambililamo ifya ku sukulu, aipwishe shimapepo wakwe ukulondolola muli Baibolo icacitikile abana bakwe basano abafwile. Atila: “Ala tapali fye nangu cimo ico naumfwilepo!” E co lintu Inte sha kwa Yehova shalanshenye na o, abepwishe icipusho cimo cine. Ilyo abelengele muli Baibolo wakwe icine ulwa cicitika ku muntu nga afwa, ailwike ubufi ubo bamubepele ku calici. Asambilile ukuti abafwa tabaishiba nangu cimo kabili tabacula mwi Limbo nangu ku cifulo cimbi. (Amalumbo 146:4; Lukala Milandu 9:5) Fidelia aonawile ifipasho fyonse ifya mipepele, ukuleka ukuya ku calici, no kutendeka ukusambilila Baibolo. (1 Yohane 5:21) Pa myaka 10 iyapita, alaipakisha ukusambilishako bambi icine ca mu Malembo.
Tara uwa ku Kathmandu akuukile ku calo ukwaba amatempele ya baHindu ayanono. E co atendeke ukuya ku calici ya baMethodist pa kuti fye eikala ukwabula ukupepa. Lelo tasangile amasuko ku cipusho cakwe pa lwa kucula kwa bantunse. Lyene Inte sha kwa Yehova balimumwene no kutantika ukusambilila Baibolo na o. Tara atila: “Nailwike ukuti Lesa uwakwata ukutemwa te walenga ukucula konse ukwaba pano isonde . . . Nalitemenwe sana ubulayo bwa calo cipya ica mutende no mutelelwe.” (Ukusokolola 21:3, 4) Tara apoosele ifipasho fyonse ifya mipepele ya baHindu, alekele ukukonka intambi sha mipepele ya bantu bakwe, kabili asangile insansa shine shine ishaba mu kwafwilishako bambi ukusanga ifya ku mupashi ifyo bakabila apo nomba aba ni Nte ya kwa Yehova.
Panya, umuBuddha, ali ni kasobela wa mashuko ilyo Inte sha kwa Yehova pa kubala sha mutandalile mu Bangkok, atemenwe ukusesema kwaba mu Baibolo. Panya ashimike ati: “Ilyo nasambilile umulandu ifilecitika ndakai fyapusanina ku fyo Kalenga umwine afwaile pa kubala ne fyo ateyanya ifintu ku kufumyapo ububi ubwalengwa na bamukaana no kukaana bumulopwe bwakwe, cali kwati bamfimbula ubulangeti pa menso. Nasangile ukuti amashiwi yonse ayaba mu Baibolo yalomfwana. Natemenwe Yehova ngo muntu; ici canengele ukulacita ico naishibe ukuti calilungama. Nalefwaisha ukwafwako bambi ukumfwa ubupusano bwaba pa mano ya buntunse na mano ya bukapepa. Amano yene yene yalinenga ukwaluka.”
Mu kupita kwa nshita, Virgil atendeke ukutwishika sana ifisumino fya mipepele yakwe. Ukucila ukuti apepe kuli Lesa ukusanga inshila ya kwafwilamo abafiita no kupepela ico alemona ukuti kuteyanya kwa bakapatulula ka mushobo ukwalemoneka ukulundulula ulupato lwa babuuta, apepeele ukwishiba icine, nampo nga e ko cali, kabili uko konse cingasangwa. Virgil ebukisha ati: “Ilyo nabukile ulucelo pa numa ya kupepa sana kuli Lesa, nasangile magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ng’anda. . . . Cilemoneka kwati kwali abaisunkilishe pa nshi ya cibi.” Apo pene fye natendeke isambililo line line ilya Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Akonkanyapo ati: “Pa muku wa kubalilapo mu mikalile yandi, nasangile ifyasuko fine fine. . . . Natendeke ukuba ne subilo.” Tapakokwele no kukokola Virgil alikatene pamo na beba abantu isubilo line line nga fintu lyalondololwa mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo.
Charo uwa ku Latin Amerika alitemenwe ilyo Nte we shina lya Gladys amwene ukuti ali na mafya na bana bakwe abanono no kutendeka ukumwafwa pa kulamusendako ku mushiika. Mu kupita kwa nshita, Charo asumine ifyamwebele Gladys, e kutila ukusambilila Baibolo ukwabula ukulipilisha. Ilyo Charo asambilile muli Baibolo wakwe ukuti te ku muulu kweka abasuma baya lelo ukuti Yehova akapaala na bantunse pe sonde pa kubapeela umweo wa muyayaya, alipeshiwe amano. (Amalumbo 37:11, 29) Pa myaka 15 iyapita Charo alebako bambi ulwe subilo ili.
Elenganyeni isonde lyonse ukwisulamo abantu abafumacumi beka beka fye abaikatana mu kupepa Yehova, Lesa wine wine eka! Ici te ca kwelenganya fye. Cintu ico Yehova alaya. Lesa alandile muli kasesema wakwe Sefania ati: “Nkasha mu kati ka iwe abantu bafuuke kabili abalanda; na bo bakoba mwi shina lya kwa Yehova; . . . Tabakacite bupondamishi, tabakasose bufi, kabili mu tunwa twabo tamwakasangwe ululimi lwa kufutika; . . . [tapakabe] na wa kututumya.” (Sefania 3:12, 13) Nga ca kuti namutemwa ubu bulayo, umfwileni ukukonkomesha kwa mu Baibolo ukwa kuti: “Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse; mwe bacito bupingushi bwakwe, fwayeni ubulungami, fwayeni ubufuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.”—Sefania 2:3.
-