“Ilyo bamayo bafwile nshaishibe ifya kucita, nali no bulanda sana. Bamayo e balengele ulupwa lwesu ukwikatana.”—E fyalandile Karyn.

ABAFYASHI nga bafwa cilakalipa sana. Kulaba ukucula sana na matontonkanyo. Brian uwali ne myaka 13 ilyo bawishi bafwile ku bulwele bwa ku mutima atile, “Ilyo twaumfwile fye ukuti batata bafwa, twaikumbatile fye no kulila ubushiku bonse.” Natalie uwali ne myaka 10 ilyo bawishi bafwile kuli kansa, ena atile: “Nshaishibe nga nalingile ukuba no bulanda nangu ukukaanaba no bulanda.”

Umuntu nga afwa, ifyo abantu bomfwa ubulanda filapusanapusana. Nangu fye ni Baibolo ilalandapo ukuti “cila muntu” alikwata “icikuko cakwe no kukalipwa kwakwe.” (2 Imilandu 6:29) Nga iwe, umfwa shani ifi abafyashi bobe bafwa? Lemba (1) ifyo waumfwile ilyo waishibe fye ukuti abafyashi bobe nabafwa (2) ne fyo uleumfwa pali ino nshita.a

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Napamo ifyo wala-asuka fyalalanga ukuti icikonko nacicepako. Kwena e fyo ciba. Lelo tacilola mu kuti walilabako ku bafyashi bobe. E lyo limbi, kuti wasanga ukuti ucili ne cikonko nangu ukuti e lyo cicililemo. Nalimo iwe icikonko cisa kwati ni filya amabimbi yema pali bemba no kuipuma ku mulundu pa nshita abantu bashile-enekela. Ici na co cilacitika—nangu papite imyaka iingi ukutula apo abafyashi bobe bafwilile. Finshi wingacita nga waumfwa icikonko?

Wilatiina ukulila! Ukulila kulaafwa ukucefyako icikonko. Lelo napamo kuti waumfwa nga filya fyaleumfwa Alicia, uwali ne myaka 19 ilyo banyina bafwile. Atile: “Nalemona ati nga nalila sana, kuti camoneka kwati nshakwata icitetekelo.” Lelo tontonkanya pali ici: Yesu Kristu aali uwapwililika kabili alicetekele sana Lesa. Lelo ‘aliponeshe ifilamba’ ilyo cibusa wakwe Lasaro afwile. (Yohane 11:35) E ico wilatiina ukulukusha ifilamba. Ukulila tacipilibula ukuti tawakwata icitetekelo! Alicia atile: “Natendeke ukulalila sana cila bushiku.”b

Ebako bamo nga uleipeela umulandu. Karyn uwali ne myaka 13 ilyo banyina bafwile atile, “Ilyo nshilaya mu kulaala lyonse naletala naya ku muputule wa pa muIu no kuyatomona bamayo no kubeba ukuti balale bwino. Bushiku bumo nshacitile ifyo. Ilyo bwacele nasangile bamayo nabafwa. Nangu ca kuti te cisuma ukulayumfwa ifi, ndaipeela umulandu filya nshabamwene ubushiku bwa kulekeleshako, na pa fyacitike ilyo bwacele. Batata baile ku cifulo cimbi ku ncito, kabili baebele ine no mukalamba wandi umwanakashi ukuti tulemona bamayo. Lelo twalilaalishe. Ilyo naile mu muputule wa bamayo nasangile nabafwa. Ala nalyumfwile ububi, pantu baali fye bwino ilyo batata baile!”

Napamo na iwe ulomfwa ububi nga Karyn pali fimo ifyo ushacitile. Limbi ulacula na matontonkanyo ya kuti aucitapo cimo abafyashi bobe nga tabafwile. Napamo utila, ‘Kanshi nga naIikoseleshe batata ukuyamona badokota.’ Nelyo utontonkanya ati, ‘Kanshi nga naliIe bwangu mukumona bamayo.’ Nga ulacula na matontonkanyo ya musango uyu ishiba ukuti: E fyo caba, kulaba ukumfwa ububi pa fyo ushacitile. Lelo uleibukisha ukuti, awishiba ifyali no kucitika nga walicitile ifyo uletontonkanya. Lelo tawaishibe. E ico taufwile ukuipeela umulandu. Te iwe walengele abafyashi bobe ukufwa!c

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 113]

CHANTELLE atile,

“Batata balilwele pa myaka 5, kabili ubulwele bwaile bulekoselako fye. Nali ne myaka 16 ilyo batata baipeye. Ilyo bafwile, bamayo bale-ebako ine no mukalamba wandi fyonse ifyo balefwaya ukucita. Baletwipusha ne fyo twalefwaya ukuti fintu fibe pa cililo ca batata. Ici calitwafwile sana. Ntontonkanya ukuti abana tabomfwa bwino nga tabalebebako fimo—maka maka ifikumine imfwa ya bafyashi. Umuye nshiku natendeke ukulanda pa mfwa ya batata ukwabula ubwafya. Nga naumfwa icikonko, nalefumapo fye nangu naleya ku munandi no kuyalila. Nde-ebako na baice banandi nati: Mulelanda na balupwa lwenu nelyo ne ifibusa pa ficitike. Mulecitapo fimo ifingamwafwa ukukanaba sana ne cikonko.”

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 113, 114]

LEAH atile,

“Bamayo balikwete stroko iyabipa sana ilyo nali ne myaka 19, kabili pa numa ya myaka itatu, balifwile. Ilyo bafwile nalemona kwati nalekabila ukushipa pa kuti batata nabo bashipe. Bamayo e balensakamana lyonse nga nalwala nelyo fimo nga fyalubana. Ndebukisha ne fyo iminwe yabo yaleumfwika ilyo balenjikata pa kuti beshibe umubili nga naukaba. Cilankalipa sana nga naibukisha ukuti balifwa. Nshilandapo pa fyo cinkalipa. Nalishiba ukuti ukucita ifi takwawama. Limo ntendeka fye ukulalolesha pa fikope fyabo pa kuti ndile. Ukulanda ne fibusa kulaafwa. Baibolo yalilaya ukuti abafwa bakabuuka ilyo icalo cikaba paradaise. (Yohane 5:28, 29) Nga natontonkanya pa fyo nkamona bamayo na kabili, e lyo nga natontonkanya na pa fyo mfwile ukucita pa kuti nkabamone, icikonko cilacepako.”

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 114]

BETHANY atile,

“Kanshi nga ndebukishako fye uko nde-eba batata ukuti, ‘Nalimutemwa.’ Ninjishiba ukuti nalebeba, lelo nshibukisha ukucita ifyo, kuti natemwa sana nga nalibukisheko fye ubushiku bumo uko ndebeba. Nali fye ne myaka 5 ilyo bafwile.