Abacaice Abalenga Umutima wa kwa Yehova Ukusamwa

Ifi fipande fya kusambililamo fyalembelwe maka maka abacaice abali ni Nte sha kwa Yehova. E ico, tulekoselesha abacaice ukupoosako amano pa kubelenga ifi fyebo no kwasukapo sana ilyo ulu Ulupungu lwa kwa Kalinda lukasambililwa pa cilonganino.

“We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.”—Amapinda 27:11.

1, 2. (a) Londolola nampo nga ukukumbwa fye ifintu fya mu calo kulanga ukuti tawalinga ukuba Umwina Kristu. (Abena Roma 7:21) (b) Cinshi usambilila ku ca kumwenako ca kwa Asafi? (Mona umukululo pe bula 13.)

ELENGANYA ukuti uleshita ifya kufwala. Ilyo ulelolesha, wamona ica kufwala no kucitemwa apo pene fye. Ilangi no musango babililamo ica kufwala fyamoneka ukuti ni filya fine ufwaya, no mutengo walanga ukuti ici ca kushukila fye. Lelo walolekesha bwino bwino. Wapapa ilyo wamona ukuti insalu yalipwa mu mbali, kabili tababilile bwino. Ici ca kufwala nangu cilemoneka bwino tacakosa. Bushe kuti wapoosa indalama shobe pa ca kufwala ca musango yu?

² Linganye ci kucingakucitikila we Mwina Kristu wacaice. Pa kubala, ifintu fya cino calo—nga cilya ca kufwala—kuti fyamoneka bwino sana. Ku ca kumwenako, abana be sukulu banobe napamo balaya ku maparte yacincimusha, balabomfya imiti ikola, balanwa, ukwangala na baume nelyo abanakashi, no kucita ubulalelale. Bushe inshita shimo, ulakumbwa iyi mikalile? Bushe ulafwaya ukukwatako ubuntungwa batila balikwata? Nga ni fyo, wiyangufyanya ukusondwelela ukuti uli mubifi no kuti taulingile ukuba Umwina Kristu. Na kuba, Baibolo itila icalo calikwata sana maka ya kubeleleka—kuti cabeleleka no muntu uulefwaya ukutemuna Lesa.—2 Timote 4:10.

3. (a) Mulandu nshi cabela ca fye ukukonkelela ifya calo? (b) Umwina Kristu umo alondolola shani umupu waba mu kukonkelela ifya calo?

³ Nomba lolekesha, nga filya fine wingalolekesha ica kufwala ulefwaya ukushita. Ipushe ati, ‘Busuma nshi bwaba muli buno bwikashi?’ Baibolo itila “icalo cileya.” (1 Yohane 2:17) Umusamwe onse uwa cino calo wa pa kashita fye. Na kabili, mu myendele ishili ya bukapepa mufuma ifyabipa nga nshi. Muli iyi myendele tamwaba busuma. Umwina Kristu umo, uwashipikishe ifyo eta ati “ifyabipa ifyafuma mu kubomfya bubi bubi inshita ya bwaice bwandi,” atila: “Icalo kuti camoneka bwino kabili ica kucebusha. Kabili cifwaya wasumina ukuti kuti wayangala ukwabula ukuponenwa no bubi nangu bumo. Lelo ici tacicitika. Icalo cikakubomfya fye, kabili lintu capwa ukukubomfya, cikakupoosa.”a Mulandu nshi uwa konawila ubwaice bobe kuli iyi mikalile yabipa?

Ukucingililwa ku “Mubifi”

4, 5. (a) Ilyo talafwa, cinshi Yesu alombele mwi pepo kuli Yehova? (b) Mulandu nshi calingile ukulombe ci?

⁴ Pa kwishiba ukuti buno bwikashi tabwakwata ifisuma ifya kutambika, abacaice abali ni Nte sha kwa Yehova balataluka ku kupanga bucibusa ne calo. (Yakobo 4:4) Bushe waba pali aba bacaice ba busumino? Nga ni fyo, ulacita bwino. Ca cine ukuti calikosa ukukanacita ifyo abanobe balecita no kuba uwapusanako, lelo walikwata ubwafwilisho.

⁵ Ilyo talafwa, Yesu apepele ukuti Yehova ‘abake’ abasambi bakwe “ku mubifi.” (Yohane 17:15) Pali icalengele Yesu ukulombe ci. Alishibe ukuti ukusunga bumpomfu takwali no kuba ukwayanguka ku bakonshi bakwe, te mulandu no mushinku wabo. Mulandu nshi? Nga fintu Yesu alandile, umulandu umo wa kuti abakonshi bakwe bali no kuba no mulwani wa maka kabili uushimoneka—e kuti “umubifi,” Satana Kaseebanya. Baibolo itila ici cibumbwa ca ku mupashi icabipa ‘cendauka nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.’—1 Petro 5:8.

6. Twaishiba shani ukuti Satana tekatila abacaice inkumbu?

⁶ Ukutula kale, Satana abekelwa mu kuleta utuyofi twabipisha pa bantunse. Tontonkanya pa tuyofi twabipisha Satana aletele pali Yobo no lupwa lwakwe. (Yobo 1:13-19; 2:7) Napamo kuti waibukisha ifintu fyabipa ifyakucitikila ifilanga ubunkalwe bwa kwa Satana. Kaseebanya ale-endauka, kabili ilyo alefwaya untu engalya, tekatila abacaice inkumbu. Ku ca kumwenako, mu kutendeka kwa mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E., Herode apangile ukwipaya bakalume bonse abali mu Betlehemu abali ne myaka ibili na bashilafikako. (Mateo 2:16) Satana afwile e wacincishe Herode—pa mulandu wa kufwaya ukwipaya umwana uwali no kwisaba Mesia walaiwa uwa kwa Lesa kabili uwali no kuleta ubupingushi bwa kwa Lesa pali Satana! (Ukutendeka 3:15) Ukwabula no kutwishika Satana tekatila abacaice inkumbu. Ico afwaya kulofya abantu abengi nga nshi. Alefwaya ukucite ici maka maka ino nshita, pantu Satana alipooswa pe sonde ukufuma ku muulu kabili “ali ne cipyu cikalamba, pa kwishiba ukuti ali ne nshita inono.”—Ukusokolola 12:9, 12.

7. (a) Yehova apusana shani na Satana? (b) Yehova ayumfwa shani pali iwe ukuipakisha ubumi?

⁷ Yehova ena wa “nkumbu,” taba nga Satana, uwaba ne “cipyu cikalamba.” (Luka 1:78) Aba ca kumwenako capulamo ica kutemwa. Na kuba, Kalenga wesu alanga sana iyi mibele yacindamisha ica kuti Baibolo isosa ati: “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Mwandi paliba ubupusano pa mulungu wa bwikashi buno na Lesa uo upepa! Nangu ca kuti Satana afwaya untu engalya, Yehova wena “tafwaya umuntu nangu umo ukonaulwa.” (2 Petro 3:9) Amona ubumi bwa muntunse onse ukuti bwalicindama—pamo no bumi bobe. Lintu Yehova mu Cebo cakwe akukonkomesha ukukanaba uwa pano calo, tacilepilibula ukuti alekulesha ukuipakisha ubumi nelyo alekupoka ubuntungwa. (Yohane 15:19) Lelo ninshi alekubaka ku mubifi. Wiso wa ku muulu alefwaya ukwate ifyawama ukucila pa musamwe ulepita uwa cino calo. Afwaya wakwata “ubumi ubwine bwine”—e kuti umweo wa muyayaya muli paradaise wa pe sonde. (1 Timote 6:17-19) Yehova afwaya iwe ukutunguluka, kabili alekukonkomesha ukuti ukonkelele ubo buyo. (1 Timote 2:4) Na kabili, Yehova alekulaalika ukucita icintu caibela. Cintu nshi co?

“Ulenge Umutima Wandi Ukusamwa”

8, 9. (a) Bupe nshi wingapeela Yehova? (b) Bushe Satana aseebanya shani Yehova nga fintu calangililwa ku cacitike kuli Yobo?

⁸ Bushe walishitilapo umunobe sana ubupe no kumona umunobe amwentula no kutasha ilyo apokelela ubo bupe? Napamo walitontonkenye sana pa bupe bwingalinga uyo muntu. Nomba tontonkanya pali ici cipusho: Bupe nshi wingapeela Kalenga obe, Yehova Lesa? Pa kubala ico kuti camoneka nge cishingacitika. Cinshi Uwa maka yonse engakabila ku muntunse? Cinshi wingamupeela ico ashakwata kale? Baibolo ya-asuka pa Amapinda 27:11 ati: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.”

⁹ Nga fintu wasambilila muli Baibolo, uuseebanya Yehova ni Satana Kaseebanya. Atila abantu ababombela Lesa, bacite co pa mulandu wa bukaitemwe te pa mulandu wa kutemwa. Satana atila nga bacula, bwangu bwangu bakaleka ukupepa kwa cine. Ku ca kumwenako, tontonkanya pa fyo Satana aebele Yehova pali Yobo umuntu umulungami: “Bushe imwe tamwapindilila pali wene, na pa ng’anda yakwe, na pali conse ico akwata? Umulimo wa minwe yakwe mwalipaala, ne fitekwa fyakwe fyalifumfumuka mu calo. Lelo, shi tambikeni ukuboko kwenu, mukumyemo na muli conse ico akwata, mumone nga takamutuke pa cinso cenu.”—Yobo 1:10, 11.

10. (a) Bushe twaishiba shani ukuti te bumpomfu fye bwa kwa Yobo eka Satana atwishike? (b) Bushe wasanshiwamo shani muli uyu mulandu wa bumulopwe?

¹⁰ Nga fintu casokololwa mu bulondoloshi bwa Baibolo, Satana atwishike bucishinka bwa kwa Yobo no bwa bantu bambi bonse ababombela Lesa,—ukusanshako na iwe. Na kuba, ilyo alelanda pa bantu mu cinkumbawile, Satana aebele Yehova ati: “Conse ico umuntu [te Yobo eka lelo uuli onse] akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” (Yobo 2:4) Bushe wamona umulimo obe muli yu mulandu wakakala. Nga fintu calangwa pa Amapinda 27:11, Yehova alesosa ukuti kuli ico wingamupeela—apa kwasukila uulemuseebanya, Satana. Citontonkanye—Mulopwe wa Kubumbwa konse alekweba ukwasukako muli uyu mulandu wakulisha. Mwandi naukwata ishuko lyaibela! Bushe kuti wafishapo ico Yehova alekulomba? Yobo acitile co. (Yobo 2:9, 10) E fyacitile na Yesu pamo ne mintapendwa ya bantu bambi, ukusanshako na bacaice abengi. (Abena Filipi 2:8; Ukusokolola 6:9) Na iwe kuti wacita cimo cine. Lelo, ico ufwile ukwishiba ca kuti takwaba ukuba pa kati muli uyu mulandu. Ku fyo ucita, ukalanga ukuti wafwilisha Satana ukuseebanya Lesa nelyo wafwilisha Yehova ukwasuka Satana. Ni cili kwi ukusala ukucita?

Yehova Asakamana Iwe!

11, 12. Bushe Yehova alakumwako ilyo wasala ukumubombela atemwa iyo? Londolola.

¹¹ Bushe ifyo usala filakuma Yehova? Bushe Lesa takwata icasuko cakumanina ica kwasuka Satana apo abantu abengi baba aba busumino kuli wene? Ca cine, Kaseebanya atungile ati takwaba uubombela Yehova pa mulandu wa kutemwa, no ko kutunganya kwalishininkishiwa ukuti kwa bufi. Na lyo line, Yehova afwaya iwe ukuba ku lubali lwakwe muli uyu mulandu wa bumulopwe pantu asakamana iwe. Yesu atile: “Tata uwaba mu muulu tafwaya ukuti umo uwa pali aba abanono alobe.”—Mateo 18:14.

¹² Ukwabulo kutwishika Yehova alyangwa ku fyo ukasala. Icacilanapo ca kuti ifyo usala filamukuma. Baibolo ilanga ukuti imicitile isuma nelyo iyabipa iya bantunse ilakuma Yehova. Ku ca kumwenako, ilyo abena Israele balepondoka libili libili, ‘bashikitishe’ Yehova. (Amalumbo 78:40, 41) Ilyo Ilyeshi lya mu nshiku sha kwa Noa lishilaisa, lintu ‘ububi bwa bantu bwafulile,’ Yehova ‘alilungulwike ku mutima wakwe.’ (Ukutendeka 6:5, 6) Tontonkanya pa fyo ici cilepilibula. Nga wasala ukucita icabipa, kuti walenga Kalenga obe ukulunguluka. Ici tacilepilibula ukuti Lesa alinaka nelyo alakuntukilwa. Lelo, ni pa mulandu wa kuti alikutemwa kabili asakamana iwe. Lelo, nga wacite cisuma, ulenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa. Alatemwa te pa mulandu fye wa kutila kuti ayasuka Satana na kabili, lelo na pa mulandu wa kuti nomba kuti aba Kalambula obe. Kabili ico e co afwaya ukuba! (AbaHebere 11:6) Mwandi wakwata Wiso wa kutemwa, Yehova Lesa!

Amapaalo Yashaifulila Nomba

13. Bushe ukubombela Yehova kuleta shani amapaalo na ino ine nshita?

¹³ Amapaalo yafuma mu kubombela Yehova te ya nshita fye ya ku ntanshi. Abacaice abengi pa Nte sha kwa Yehova balasekelela na ino ine nshita e lyo baba abaikushiwa, kabili ni pa mulandu usuma. Kemba wa malumbo alembele ati: “Ifya kulangulula fya kwa Yehova fyalitambalala, filengo mutima ukusamwa.” (Amalumbo 19:8) Ukucila umuntunse uuli onse, Yehova alishiba ifingatuwamina. Ukupitila muli kasesema Esaya, Yehova atile: “Ine ndi Yehova Lesa obe, uukusambilisho kuti ucenjele, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukuyamo. Iye, nga wapeepeka ku mafunde yandi! lyene umutende obe nga waba ngo mumana, no bulungami bobe nga mabimbi ya bemba.”—Esaya 48:17, 18.

14. Bushe ifishinte fya mu Baibolo kuti fyakwaafwa shani ukutaluka ku macushi yafuma mu kuba ne nkongole?

¹⁴ Ukukonka ifishinte fya mu Baibolo kukwaafwa ukutaluka ku macushi ayengi no kukalipwa. Ku ca kumwenako, Baibolo itila abatemwa indalama ‘bailasaulamo abene amacushi ayengi.’ (1 Timote 6:9, 10) Bushe kwaliba abanobe abaponenwa na ya macushi ili lembo lyalanda? Abalumendo bamo na bakashana baba ne nkongole ishingi pantu bafwaya ukukwata ifya kufwala fipya ifipangwa ku balumbuka no kukwata ifya kupangapanga fipya. Ukuba ne cisendo ca nkongole sha mutatakuya isha fintu ushingakumanisha ukushita busha bwabipisha!—Amapinda 22:7.

15. Ni mu nshila nshi ifishinte fya Baibolo fikucingilila ku macushi yafuma muli bucisenene?

¹⁵ Mona no mulandu wa bucisenene. Mwi sonde lyonse cila mwaka, iminshipendwa ya bapungwe bapula amafumo. Bamo bakwata abana bashilefwaya nelyo abo bashingakumanisha ukukusha. Bambi balaponya amafumo no kuba na kampingu walungulushiwa. Lyene kwaliba balya abalumendo na bakashana abambula amalwele yaba muli bucisenene pamo nga AIDS. Kabili ku waishiba Yehova, icintu cabipisha kuti caba konaula bucibusa bwakwe na Yehova.b (Abena Galatia 5:19-21) E mulandu wine Baibolo isosela ukutila: “Fulumuko bulalelale.”—1 Abena Korinti 6:18.

Ukubombela “Lesa wa Nsansa”

16. (a) Twaishiba shani ukuti Yehova afwaya waipakisha ubwaice bobe? (b) Mulandu nshi Yehova abikilako ubutungulushi bwa kukonka?

¹⁶ Baibolo ilondolola Yehova ukuti ni “Lesa wa nsansa.” (1 Timote 1:11) Afwaya na iwe ukuba ne nsansa. Na kuba, Icebo cakwe cisosa ukuti: “Ipakishe ubwaice bobe. Ba ne nsansa mu bwaice bobe.” (Lukala Milandu 11:9, Today’s English Version) Lelo Yehova tamona fye ifya pali ino nshita kabili kuti amona ifintu ku ntanshi ifikafuma mu micitile isuma ne yabipa. E mulandu wine akukonkomesesha ukuti: “Ibukisha Kalenga obe mu nshiku sha bulumendo bobe, ilyo inshiku sha bubi tashilaisa, ne myaka tailafika ilyo ukatila, Tapaba kuli ine ukucankilwamo.”—Lukala Milandu 12:1.

17, 18. Umwina Kristu wacaice umo alondolwele shani insansa akwata mu kubombela Yehova, kabili kuti wasanga shani insansa sha musango yo na iwe?

¹⁷ Muno nshiku, abacaice abengi balisanga sana insansa mu kubombela Yehova. Ku ca kumwenako, Lina uuli ne myaka 15 atila: “Ndomfwa bwino nga nshi. Nalikwata ubumi ubusuma pa mulandu wa kukanapeepa fwaka no kubomfya imiti ikola. Nalikwata ubutungulushi bwacindama mpeelwa ukupitila mu cilonganino icingafwa ukucimfya ukusonga kwabipa ukwa kwa Satana. Naba ne nsansa pa mulandu wa kubishanya kukuulilila ukwaba pa Ng’anda ya Bufumu. Icacilapo ca kuti nakwata icintu cawamisha, icaba lisubilo lya mweo wa muyayaya pe sonde.”

¹⁸ Ukupala Lina, Abena Kristu bacaice abengi balelwila icitetekelo, kabili ici cibalenga ukusekelela. Balishiba ukuti ubumi bwabo nangu buba na mafya inshita shimo—bwaba no bufwayo kabili balikwata isubilo lya nshita ya ku ntanshi. E co, twalilila ukubombela Lesa uusakamana iwe. Lenga umutima wakwe ukusamwa, na wene akakulenga ukusamwa nomba na ku ciyayaya!—Amalumbo 5:11.

[Amafutunoti]

Mwe Bacaice—Yehova Takalabe Umulimo Wenu!

“Lesa tali uushalungama uwa kuti alabe umulimo wenu no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe, apo mwalipyungila aba mushilo kabili muletwalilila ukupyunga.”—ABAHEBERE 6:10.

1. Bushe amabuuku ya mu Baibolo aya AbaHebere na Malaki yalanga shani ukuti Yehova alatasha pa mulimo obe?

BUSHE walicitilapo umunobe icisuma na o ukwabula ukutasha? Kulaba ukubipilwa nga ca kuti tabakutashishe pa bupe bobe kabili cilacilanapo nga balabako fye kuli bulya bupe. Lelo, te fyo ciba nga twabombela Yehova umulimo wa mweo onse! Baibolo itila: ‘Lesa tali uushalungama uwa kuti alabe umulimo obe no kutemwa uko walangile kwi shina lyakwe, apo walipyungila aba mushilo kabili uletwalilila ukupyunga.’ (AbaHebere 6:10) Tontonkanya pa fyo ico cipilibula. Te kuti cilungame kuli Yehova kabili kuti caba lubembu kuli wene nga alaba ifyo wacita ne fyo uletwalilila ukucita mu mulimo wakwe. Mwandi ni Lesa uutasha icine cine!—Malaki 3:10.

2. Cinshi cilenga ukubombela Yehova ukuba ukwaibela icine cine?

² Walikwata ishuko lyaibela ilya kupepa no kubombela uyu Lesa uutasha. Apo kwaba fye abasumina banobe nalimo amamilioni 6 ukulinganya ku bantu amabilioni 6 ababa mwi sonde lyonse, ishuko wakwata talisangwasangwa. Na kabili, icishinka ca kuti ulekutika no kwankula ku bukombe bwa mbila nsuma bushinino bwa kuti Yehova asakamana iwe. Na kuba, Yesu atile: “Takuli uwingesa kuli ine kano Tata uwantumine, amukula.” (Yohane 6:44) Cine cine, Yehova alafwa abantu umo umo ukunonkelamo mwi lambo lya kwa Kristu.

Ukutasha pe Shuko Wakwata Ilyaibela

3. Bushe ba mwana Kora batashishe shani pe shuko lya kubombela Yehova?

³ Nge fyo twalandilepo mu cipande cafumineko, walikwata ishuko lyaibela ilya kulenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa. (Amapinda 27:11) Taufwile ukwangusha ili shuko. Mu malumbo yabo ayapuutwamo, abana ba kwa Kora balandile pa fyo baletasha pe shuko lya kubombela Yehova. Tubelenga ukuti: “Ubushiku bumo mu mansa shenu bwawama ukucile nshiku ikana limo pa nse: ninsalo kuba ku mwinshi wa ng’anda ya kwa Lesa wandi, ukucilo kwikala mu mahema ya babifi.”—Amalumbo 84:10.

4. (a) Cinshi cingalenga bamo ukumona kwati ukupepa Yehova kulebapoka ubuntungwa? (b) Ni mu nshila nshi Yehova alangila ukuti alafwaisha ukumona imilimo ya babomfi bakwe no kubalambula?

⁴ Bushe e fyo uyumfwa pe shuko lya kubombela Wiso wa ku muulu? Ca cine, inshita shimo kuti camoneka kwati ukupepa Yehova kulekupoka ubuntungwa. Cishinka ukuti ukwikala umwabela ifishinte fya Baibolo kukabila ukuipusula. Lelo, kuli pele pele ni we unonkelamo mu kucita ifyo Yehova afwaya. (Amalumbo 1:1-3) Kabili, Yehova alamona imilimo ubomba kabili alalanga ukuti alatasha pali bucishinka bobe. Na kuba, Paulo alembele ati Yehova “aba kalambula wa bamufwaisha.” (AbaHebere 11:6) Yehova afwaya inshila sha kucitilamo ici. Kasesema umulungami uwa mu Israele wa pa kale atile: “Amenso ya kwa Yehova yalolo ku no ku yalabebeta mu calo conse ku kuilango kuti wa maka ku kwafwa ababa ne mitima ya mpomfu kuli wene.”—2 Imilandu 16:9.

5. (a) Ni nshila nshi iyawamisha iyo wingalangilamo ukuti umutima obe wa mpomfu kuli Yehova? (b) Mulandu nshi ukwebela bambi ifyo wasuminamo kwingamonekela ukwayafya?

⁵ Inshila imo iyawamisha iyo wingalangilamo ukuti umutima obe wa mpomfu kuli Yehova kwebako bambi pali wene. Bushe walikwatapo ishuko lya kweba abana be sukulu banobe ifyo wasuminamo? Pa kubala ici kuti camoneke cayafya, kabili ukutontonkanya pa kushimikila abanobe kuti kwakuletela umwenso. Pambi kuti waipusha ati: ‘Nga banseka? Nga batontonkanya ukuti uko mpepa ni kumbi kumbi fye?’ Yesu atile te bonse bakomfwa ku bukombe bwa Bufumu. (Yohane 15:20) Lelo, ici tacilepilibula ukuti lyonse bakulakuseka no kukaana ukuumfwa ku bukombe. Lelo, baNte bacaice abengi balisanga abantu abafwaya ukuumfwa kabili balinonka no mucinshi ku banabo pa mulandu wa kukonka ifyo basuminamo.

“Yehova Akakwafwa”

6, 7. (a) Bushe umukashana umo uwa myaka 17 ashimikile shani ku basambi banankwe? (b) Cinshi wasambilila ku cacitikile Jennifer?

⁶ Lelo bushe kuti wapama shani ukulanda pa fyo wasuminamo? Kuti wapingulapo ukuba umufumacumi no kukanapita mu mbali ilyo abantu baipusha uko upepa. Mona icacitike kuli Jennifer uuli ne myaka 17. Asosa ukuti: “Ilyo twaletuusha ku sukulu, abakashana baikele pe tebulo nali balelanshanya pa mipepele, kabili umo pali aba anjipwishe uko mpepa.” Bushe Jennifer alyumfwile umwenso wa kwasuka? Asosa ukuti: “Ee, pantu nshaishibe ifyo abanandi bali no kulanda.” E co cinshi Jennifer acitile? Akonkanyapo ukusosa ati: “Naebele aba bakashana ukuti ndi Nte ya kwa Yehova. Pa kubala balipapile. Cimoneka kwati baishibe ati Inte sha kwa Yehova bantu bambi bambi fye. Ici cabalengele ukunjipusha ifipusho, kabili nalibalondolwelele ifintu fimo ifyo bashaishibe bwino. Na pa numa ya bulya bushiku, abakashana bamo mu nshita mu nshita balenjipusha ifipusho.”

⁷ Bushe Jennifer alibipilwe pa kuti abomfeshe ilya nshita ukulanda pa fyo asuminamo? Iyo! Atila: “Ilyo inshita ya kutuusha yapwile, nalitemenwe sana pa fyo nalandile. Nomba balya bakashana balishiba bwino Inte sha kwa Yehova.” Ukupanda amano kwa kwa Jennifer kwa kuti: “Nga ca kuti cilakukosela ukushimikila ku basambi banobe nelyo kuli bakafundisha, pepa fye ipepo ilipi. Yehova akakwafwa. Ukatemwa ukuti walibomfeshe ishuko wakwete ilya kushimikila.”—1 Petro 3:15.

8. (a) Bushe ipepo lyayafwile shani Nehemia ilyo kwacitike ico ashaenekele? (b) Finshi fingakulenga ukupepa ipepo ilipi ilya mu mutima kuli Yehova ilyo uli ku sukulu?

⁸ Mona ukuti Jennifer alanda ati ‘ufwile wapepa fye ipepo ilipi’ kuli Yehova ilyo wakwata ishuko lya kushimikila pa fyo wasuminamo. Ifi fine e fyo Nehemia acitile, kasumika wa kwa Artakishashete Imfumu ya bena Persia ilyo ico ashale-enekela cacitike. Ilyo Nehemia aumfwile pa mafya ya baYuda no kuti ifibumba ne mpongolo ifya Yerusalemu nafyonaika alibombomene. Imfumu yalimwene ukuti Nehemia nasakamikwa, e co yaipwishe Nehemia icamusakamike. Ilyo ashila-asuka, Nehemia apepeele ubutungulushi. Lyene alipamine pa kulomba ukuti bamusuminishe ukubwelela ku Yerusalemu no kuyayafwa ukukuula cipya cipya ulya musumba wawile. Artakishashete asuminishe Nehemia ukucita ukulingana ne fyo alombele. (Nehemia 2:1-8) Cinshi wingasambililako? Nga waumfwa umwenso ilyo wakwata ishuko lya kushimikila pa fyo wasuminamo, pepa ipepo lya mu mutima. Petro alembele ati: “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali [Yehova], pantu asakamana imwe.”—1 Petro 5:7; Amalumbo 55:22.

“Abaiteyanya Ukuisosela”

9. Bushe Leah uuli ne myaka 13 ashalike shani ifitabo 23 ifya Abacaice?

⁹ Mona cimbi icacitike. Leah, uuli ne myaka 13 alebelenga icitabo ca Ifipusho Abacaice Bepusha—Ifyasuko Fibombaa pa nshita ya kutuusha ku sukulu. Asosa ukuti: “Bambi balentamba kabili mu kwangufyanya ibumba lyalinkungile. Batendeke ukwipusha pa fyo ici citabo calelandapo.” Pa mpela, abakashana bane balombele Leah nga kuti abapeelako icitabo ca Abacaice. Tapakokwele aba bakashana batendeke ukubelenga na bambi ici citabo, kabili na bo balefwaya ukukwatako ici citabo. Pa milungu inono iyakonkelepo, Leah ashalike ifitabo fya Abacaice 23 ku bana be sukulu banankwe na ku banabo. Bushe calimwangukile Leah ukwasuka ilyo bambi baipwishe pa citabo alebelenga? Iyo! Atila: “Pa kubala nali no mwenso. Lelo nalipepele, kabili nalishibe ukuti Yehova aali na ine.”

10, 11. Bushe umukashana umwina Israele ayafwile shani mushika wa mulalo wa bena Suria ukwishiba Yehova, kabili kwaluka nshi acitile pa numa?

¹⁰ Icacitikile Leah kuti cakwibukisha icacitikile umukashana umwina Israele uwasendelwe bunkole ku Suria. Naamani, mushika wa mulalo wa bena Suria, aali ne fibashi. Umukashi wakwe napamo e watendeke ilyashi lyalengele uyu mukashana ukulanda pa fyo asuminemo. Uyu mukashana atile: “Iye, shikulu nga aba ku cinso ca kwa kasesema uuli mu Samaria! Kuti amupususha ku fibashi fyakwe.”—2 Ishamfumu 5:1-3.

¹¹ Pa mulandu wa kupama kwa uyu mukashana, Naamani aishileishiba ukuti “tapali Lesa pano isonde ponse kano muli Israele!” Kabili atile “takaleke kabili ica kuninika nangu lilambo ku milungu imbi, kano kuli Yehova.” (2 Ishamfumu 5:15, 17) Cine cine Yehova apaalile uyu mukashana pa kushipa ashipile. Kuti acita cimo cine ku bacaice ilelo kabili e fyo akacita. Ico e cacitikile Leah. Mu kuya kwa nshita, bamo abana be sukulu banankwe balemweba ati icitabo ca Abacaice cilebafwa ukwalula imibele. Leah atila: “Nalitemenwe pantu nalishibe ukuti naleafwa bambi ukusambilila pali Yehova no kubafwa ukwalula imibele yabo.”

12. Bushe kuti wakoshiwa shani ukuisosela pa fyo wasuminamo?

¹² Ifyacitike kuli Jennifer na Leah na iwe kuti fyakucitikila. Konka ukukonkomesha kwa kwa Petro, uwalembele ukuti Umwina Kristu lyonse afwile ukuba ‘uwaiteyanya ukuisosela ku muntu onse uwingamwipusha pe subilo lyakwe, lelo alesose fyo no mutima uwafuuka na katiina.’ (1 Petro 3:15) Bushe kuti wacita shani co? Pashanya ifyacitile Abena Kristu ba kubalilapo abapepele kuli Yehova ukuti abafwe ukushimikila “no kushipa konse.” (Imilimo 4:29) Lyene kosa pa kwebako bambi ifyo wasuminamo. Kuti wapapa ifingafumamo. Kabili, ukalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa.

Amavidio ne Milimo Yaibela

13. Mashuko nshi abacaice bamo babomfya bwino ku kushimikila? (Mona imikululo pa mabuula 20 na 21.)

¹³ Abacaice abengi balilondolola ifyo basuminamo ku bana be sukulu banabo nelyo kuli bakafundisha ukubomfya amavidio. Inshita shimo, balibomfya imilimo ya ku sukulu ku kulumbanya Yehova. Ku ca kumwenako, bakalume babili aba myaka 15, bonse Inte sha kwa Yehova, baebelwe ukulemba pa mipepele imo iya mu calo ilyo balesambilila pa lyashi lya kale ilya calo. Aba babili babombeele pamo ukulemba pa Nte sha kwa Yehova, kabili ifyo balembele fyafumine mu citabo ca Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom.b Kabili balandile pa fyo balembele pa maminiti yasano. Pa numa, kafundisha na basambi balikwete ifipusho ifingi icalengele ukuti abalumendo babe pa ntanshi ya basambi banabo pa maminiti yambi 20. Ne milungu yakonkelepo, abasambi banabo batwalilile ukwipusha ifipusho pa Nte sha kwa Yehova!

14, 15. (a) Mulandu nshi ukutiinina abantu kwabela citeyo? (b) Mulandu nshi ulingile ukuicetekela ilyo uleyebako bambi ifyo wasuminamo?

¹⁴ Nge fyo ifi twalandapo filelanga, kuti wakwata sana amapaalo nga uleyebako bambi ifyo wasuminamo pamo nge Nte ya kwa Yehova. Wileka ukutiina abantu kukupoke ishuko no kusekelela kwa kwafwa bambi ukwishiba Yehova. Baibolo itila: “Ukututumo muntu kubike citeyo; lelo uutetekela Yehova akaba umwatalala.”—Amapinda 29:25.

¹⁵ Ibukisha, apo uli Mwina Kristu wacaice, walikwata ico abanobe bafwaisha e kuti imikalile yawamisha nomba no bulayo bwa mweo wa muyayaya ku ntanshi. (1 Timote 4:8) Ico wingapapa ca kuti mu United States of America—umo wingatontonkanya ukuti abantu abengi tabayangwako ku kupepa nelyo ukuti bapoosa fye amano ku fya calo—ukufwailisha kumo kwasokolwele ukuti hafu wa bacaice balicindika ukupepa, kabili amapesenti 33 pali aba batila mu bumi bwabo “bakonka sana” ifyo basumina kuntu bapepa. Cifwile e fyo caba na mu fyalo ifingi. Kanshi na iwe wine abanobe pa sukulu kuti batemwa sana ukuumfwa ifyo ulelanda pali Baibolo.

We Mwaice, Palama Kuli Yehova

16. Cinshi cimbi wingacita pa kutemuna Yehova ukucila fye pa kulanda kuli bambi pali wene?

¹⁶ Kwena, ukulenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa kukabila ifyacila pa kulanda fye pali wene. Imyendele yobe na yo ifwile ukulaumfwana ne fipimo fyakwe. Umutumwa Yohane alembele ati: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tubake amafunde yakwe; kabili amafunde yakwe tayaba cisendo.” (1 Yohane 5:3) Ici e cikacitika nga wapalama kuli Yehova. Bushe kuti wacita shani ico?

17. Bushe kuti wapalama shani kuli Yehova?

¹⁷ Ulebelenga Baibolo ne mpapulo sha Baibolo. Ilyo uleishibilako ifingi pali Yehova, e lyo cikakwangukila ukumumfwila no kulanda kuli bambi pali wene. Yesu atile: “Umuntu musuma afumya ifisuma mu cipao icisuma ica mutima wakwe, . . . pantu ku kupaka kwa mu mutima e ko akanwa kakwe kalandila.” (Luka 6:45) E ico isushamo ifisuma mu mutima obe. Cinshi ushingemikila amabuyo ya kucitile ci? Napamo kuti wawamyako imipekanishishe yobe iya kulongana kwa pa cilonganino ukwa uno mulungu. Ubuyo bobe ubwakonkapo kuti bwaba kwasukapo mu kwipifya kabili ukufuma pa mutima. Lelo, calicindama ukucita ne fyo ulesambilila.—Abena Filipi 4:9.

18. Nangu ca kuti kuli abalekukanya, cinshi wingacetekela?

¹⁸ Amapaalo yafuma mu kubombela Yehova ya muyayaya. Ca cine ukuti inshita shimo kuti bakukaanya nelyo ukukupumya pa kuba Inte ya kwa Yehova. Lelo tontonkanya pali Mose. Baibolo itila “atontele amenso ku kupoka icilambu.” (AbaHebere 11:24-26) Na iwe kuti wacetekela ukuti Yehova akakulambula pa fyo ubombesha ukusambilila pali wene no kulanda pali wene. Cine cine, takalabe ‘umulimo obe no kutemwa uko walangile kwi shina lyakwe.’—AbaHebere 6:10.