Temwisheni Ing’anda ya Kwa Yehova!

“Nalitemwisha ing’anda yenu.”—YOH. 2:17.

1, 2. Finshi Yesu acitile pe tempele mu 30 C.E., kabili cinshi acitiile fyo?

ELENGANYENI icilecitika pano. Ni nshita ya mutebeto wa Ca Kucilila ca mu 30 C.E. Papita fye imyeshi 6 apo Yesu atendekele umulimo wakwe uwa pe sonde. Nomba aya ku Yerusalemu. Ilyo afika pe tempele mu Lubansa lwa Bena Fyalo, Yesu asanga “abaleshitisha ing’ombe ne mpaanga ne nkunda na balekaabula indalama nabekala.” Awe abuula icikoti ca myando no kutamfyamo inama shonse, pamo na baleshitisha. Apoosaika ne ndalama sha balekaabula no kupenuna amatebulo yabo. Aeba na baleshitisha inkunda ukusenda fyonse ifyabo no kufumamo.—Yoh. 2:13-16.

² Ifi Yesu acita filelanga fye ukuti alibika sana amano kwi tempele. Aeba abaleshitishamo ati: “Mwilacita ing’anda ya kwa Tata ing’anda ya makwebo!” Ilyo abasambi ba kwa Yesu bamona ifi fintu, baibukisha amashiwi yalembele Davidi kemba wa malumbo aya kuti: “Nalitemwisha ing’anda yenu.”—Yoh. 2:16, 17; Amalu. 69:9.

3. (a) Kuti mwalondolola shani ishiwi lya ukutemwisha? (b) Cipusho nshi twingaipusha?

³ Icalengele ukuti Yesu acite fyo mulandu wa kuti alibikile amano ku ng’anda ya kwa Lesa kabili ali-itemenwe sana. Ishiwi lya kuti ukutemwisha, “kubika sana amano ku cintu umuntu alefwaisha.” Ndakai, Abena Kristu ukucila pali 7 milioni balalanga ukuti balibika amano ku ng’anda ya kwa Lesa. Cila muntu kuti aipusha ati, ‘Kuti nacita shani pa kuti ntemwishe ing’anda ya kwa Yehova?’ Pa kuti twasuke bwino ici cipusho, natutale twishibe ing’anda ya kwa Lesa pali lelo. E lyo pa numa twalalanda pa baume ba cishinka, abalembwa mu Baibolo, abatemenwe nga nshi ing’anda ya kwa Lesa. Ifyo bacitile fyalembelwe “ku kutufunda” kabili kuti fyalenga na ifwe twatemwisha ing’anda ya kwa Lesa.—Rom. 15:4.

Ing’anda ya kwa Lesa—Iya Kale ne ya Lelo

4. Finshi fyalecitika pe tempele Solomone akuulile?

⁴ Ku bena Israele, ing’anda ya kwa Lesa yali litempele ilyali mu Yerusalemu. Lelo kwena te mo Yehova aleikala. Umwine atile: “Umuulu e cipuna candi ica bufumu, ne calo e cipuna ca makasa yandi. Nga kanshi ni ng’anda ya musango nshi mwingankuulila, kabili icifulo candi ica kutuushishapo cili kwi?” (Esa. 66:1) Na lyo line, itempele ilyakuulilwe mu nshita Solomone aleteka e cifulo abantu balepepelapo Yehova, e po abantu balepepela amapepo.—1 Isha. 8:27-30.

5. Bushe imipepele ya pe tempele lya kwa Solomone yaleimininako cinshi icabako muno nshiku?

⁵ Pali lelo, ing’anda ya kwa Yehova te cikuulwa ico twingatila caba mu Yerusalemu nangu ku ncende iili yonse imbi pano isonde. Lelo, ni nshila Lesa apekanya iya kuti tulemupepelamo ukupitila mwi lambo lya cilubula ilya kwa Kristu. Bonse ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka pano isonde bapepela Yehova capamo muli ili tempele lya mampalanya.—Esa. 60:4, 8, 13; Imil. 17:24; Heb. 8:5; 9:24.

6. Ni mfumu nshi isha mu Yuda ishalangile ukuti shalitemenwe nga nshi ukupepa kwa cine?

⁶ Ilyo uluko lwa bena Israele lwa-akanikene pabili mu 997 B.C.E., imfumu 4 pa mfumu 19 ishatekele mu Yuda, e kutila mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kulyo, shalangile ukuti shalitemenwe nga nshi ukupepa kwa cine. Ishi mfumu ni Asa, Yehoshafati, Hisekia, na Yoshia. Finshi twingasambilila ku fyo bacitile?

Ukubomba no Mutima Onse Kulaleta Amapaalo

7, 8. (a) Musango nshi uwa mulimo Yehova apaala? (b) Lisambililo nshi ilya kutusoka ilyo twingasambilila ku fyacitile Imfumu Asa?

⁷ Ilyo Imfumu Asa yaleteka, Yehova atumine bakasesema abakutungulula uluko lwakwe mu nshila yalungama. Ku ca kumwenako, tubelenga mu Baibolo ukuti Asa akutike kuli kasesema Asaria, mwana Odedi. (Belengeni 2 Imilandu 15:1-8.) Ifyo Asa ayalwile fyaikatenye abantu ba mu Yuda e lyo na bantu abengi aba mu bufumu bwa Israele abaishile ku kulongana kukalamba mu Yerusalemu. Bonse basosele ukuti bali no kulapepa fye Yehova epela. Tubelenga ati: “Balapile kuli Yehova ne shiwi ilikalamba no kupunda kwa kusekelela na mapenga ne ntandala. Kabili abena Yuda bonse balisekelele pa mulapo balapile; pantu balapile ne mitima yabo yonse kabili bali ne nsansa nga nshi pa kumufwaya, kabili balimusangile; kabili Yehova alebalenga ukutuusha mu calo conse.” (2 Imila. 15:9-15) Na ifwe bene Yehova akatupaala nga tulemubombela no mutima wesu onse.—Marko 12:30.

⁸ Icabipileko fye ca kuti, pa numa Asa aishilefulilwa Hanani kamona ilyo amulungike. (2 Imila. 16:7-10) Bushe tucita shani ilyo Yehova aletupanda amano nelyo ilyo atweba ifya kucita ukupitila muli baeluda? Bushe tulakonka apo pene ukufunda kwabo ukufuma mu Malembo no kutaluka cilya citeyo ca kupata ifyo baletufunda?

9. Cintu nshi icabipa icali no kuponena Yehoshafati na baYuda bonse, kabili cinshi bacitile?

⁹ Yehoshafati atekele mu Yuda mu myaka ya ba 900 B.C.E. Yehoshafati pamo na baYuda bonse balolenkene na bashilika bapuminkene aba mu bena Amone, mu bena Moabu, e lyo na bantu ba mu calo ca mpili ica Seiri abalefwaya ukubasansa. Nangu ca kuti imfumu Yehoshafati yaliketwe umwenso, cinshi yacitile? Iyi mfumu na baume ba iko, pamo na bakashi babo na bana, balongene pa ng’anda ya kwa Yehova ku kupepa. (Belengeni 2 Imilandu 20:3-6.) Yehoshafati apepele kuli Yehova ukulingana na mashiwi Solomone alandile pa bushiku bwa kupeela itempele kuli Lesa, ati: “Mwe Lesa wesu, bushe tamwabapingule? Pantu ifwe tatukwete amaka kuli ili bumba ilikalamba ilileisa mu kutulwisha; kabili ifwe tatwishibe ico twalacita, lelo twalosha amenso yesu kuli imwe.” (2 Imila. 20:12, 13) Ilyo Yehoshafati apwile ukupepa, umupashi wa kwa Yehova walengele Yahasiele, umwina Lebi, uwali “mu lukuta,” ukulanda amashiwi ya cisansamushi ayakoseleshe abantu.—Belengeni 2 Imilandu 20:14-17.

10. (a) Bushe Yehoshafati na ba mu Yuda bonse bapokelele shani ubutungulushi? (b) Kuti twalanga shani ukuti tulatasha pa butungulushi Yehova atupeela pali lelo?

¹⁰ Pali ilya nshita, Yehoshafati no bufumu bwa Yuda bapokelele ubutungulushi ukufuma kuli Yehova ukupitila muli Yahasiele. Pali lelo, tupokelela amashiwi ya cisansamushi e lyo no butungulushi ukupitila mu musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Kanshi tufwile lyonse ukulanakila no kulacindika baeluda, ababombesha ukulatucema kabili abakonka ubutungulushi bwa “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.”—Mat. 24:45; 1 Tes. 5:12, 13.

11, 12. Finshi twingasambilila ku fyacitike kuli Yehoshafati na ku ba mu Yuda?

¹¹ Nga filya fine Yehoshafati na bantu bakwe balongene pamo pa kuti balombe ubutungulushi bwa kwa Yehova, na ifwe twilaba no mulele wa kulasangwa ku kulongana pamo na bamunyinefwe ne nkashi. Nga ca kuti inshita imo twaisanga mu mafya ayakalamba, ica kuti twabulwa ne ca kucita, lekeni tulecita filya fine Yehoshafati na bantu ba mu Yuda bacitile, e kutila ukupepa kuli Yehova ukwabula ukutwishika. (Amapi. 3:5, 6; Fil. 4:6, 7) Nangu ca kutila tuli fye fweka ku cifulo ca kutali sana, amapepo yesu kuli Yehova yalatwikatanya na “bamunyinefwe bonse pano calo.”—1 Pet. 5:9.

¹² Yehoshafati na bantu bakwe bakonkele ubutungulushi bwa kwa Yahasiele ubwafumine kuli Lesa. Cinshi cacitike ilyo bakonkele bulya butungulushi? Balicimfishe muli bulya bulwi no kubwelela ku Yerusalemu “balesekelela” uku ninshi balelisha “ifilimba fya nsale na bansango na mapenga ku ng’anda ya kwa Yehova.” (2 Imila. 20:27, 28) Na ifwe bene tulacindika ubutungulushi bwa kwa Yehova ubo atupeela ukupitila mu baletutungulula kabili bonse tulamulumbanya.

Tulesunga Bwino Apo Tulonganina

13. Mulimo nshi Hisekia atendeke ilyo atampile ukuteka?

¹³ Mu mweshi wa kubalilapo uwa kuteka kwakwe, Hisekia alangile ifyo atemenwe nga nshi ukupepa Yehova pa kwisula cipya cipya itempele no kuliwamya. Ateyenye bashimapepo na bena Lebi ukuti basangulule ing’anda ya kwa Lesa. Babombele uyu mulimo mu nshiku 16. (Belengeni 2 Imilandu 29:16-18.) Uyu mulimo babombele utucinkulako ukuti tufwile ukulasunga bwino ififulo tupepelapo no kulawamya ifileonaika pa kuti cilemoneka ukuti twalitemwisha ukupepa Yehova. Bushe tamwaumfwapo amalyashi ayalanga ukuti abantu balatemwa sana nga bamona ifyo bamunyinefwe ne nkashi babombesha muli uyu mulimo? Ca cine, ukubombesha kwabo kulenga Yehova ukulumbanishiwa nga nshi.

14, 15. Mulimo nshi pali lelo uwalenga Yehova ukulumbanishiwa nga nshi? Shimikeni ifyo bamo bacita.

¹⁴ Mu musumba wabela ku kapinda ka kuso aka England, shikulubantu umo alikeene nga nshi umulimo bamunyinefwe balefwaya ukubomba uwa kuwamya Ing’anda ya Bufumu iyali mupepi ne cikuulwa cakwe. Imyasukile ya bamunyinefwe ne micitile yabo fyalangile ukuti bali ne cikuuku kuli uyu muntu. Ilyo bamwene ukuti icibumba icali pa kati ka Ng’anda ya Bufumu ne cikuulwa cakwe calekabilwa ukuwamya, babombele uyu mulimo ukwabula ukumwipusha ati alipilepo ishili shonse. Balibombeshe kabili mu ncende fye ishingi balibongolwele icibumba no kucikuula cipya cipya. Balibombele bwino ica kuti umutima wa ulya mwina mupalamano walyalwike. Pali nomba alafwilishako mu kusunga Ing’anda ya Bufumu.

¹⁵ Abantu ba kwa Yehova balebomba umulimo wa makuule mu fyalo fye fyonse. Abaitemenwa ukwafwilishako babombela pamo na babomfi bafuma ku fyalo fimbi muli uyu mulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu e lyo ne fikuulwa fya kulonganinapo ukulongana kukalamba pamo na mayanda ya Bethel. Ba Sam basambilila sana umulimo wa kubika fimashini ifikafya no kutalalika mu mayanda. Bena pamo na bakashi babo, ba Ruth, balipita mu fyalo ifingi ifya mu Bulaya na mu Africa ku kwafwilishako mu mulimo wa makuule. Konse uko baya, balomfwa bwino ukubombela pamo ne filonganino umulimo wa kushimikila. Ba Sam balondolola icalengele ukuti batendeke ukubombako uyu mulimo wa makuule, abati: “Mulandu wa fyo balenkoselesha ku babombela pa ma Bethel ya mu fyalo fyalekanalekana. Ukumona fye ukubombesha kwabo ne nsansa balesangamo fyanengele ukuti ntendeke ukubomba uyu mulimo.”

Muleumfwila Ifyo Lesa Aletweba

16, 17. Mulimo nshi uwaibela uo abantu ba kwa Lesa babomba no mutima onse, kabili finshi fifuma muli iyo mibombele?

¹⁶ Ukulunda pa kuwamya itempele, Hisekia abweseshe no kusefya kwa pa caka ukwa Ca Kucilila ico Yehova asosele ukuti cilesefiwa. (Belengeni 2 Imilandu 30:1, 4, 5.) Hisekia na bekashi ba mu Yerusalemu baitile uluko lonse—ukusanshako na ba mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kuso—ukwisasangwa kuli uku kusefya. Inkombe shaile mu calo conse ukutwala bakalata ba kwitilapo abantu.—2 Imila. 30:6-9.

¹⁷ Ndakai, umulimo tulebomba walipalana no mulimo wa ishi nkombe. Tulabomfya utupepala utumoneka bwino utwa kwitilapo abantu mulya tushimikila ukuti bakesesangwako ilyo tukalasefya Umulaalilo wa kwa Shikulu, ukulingana ne fyo Yesu ashiile alanda. (Luka 22:19, 20) Pa Kulongana kwa Mulimo e po batweba ifya kubomba uyu mulimo kabili tulaubomba no mutima onse. Kabili Yehova alapaala nga nshi ukubombesha kwesu! Pantu na kuba, uyu mwaka wapwile, fwe baali mupepi na 7 milioni twasabankenye utu tupepala twa kwitilapo abantu, kabili abantu 17,790,631 balisangilweko kuli uku kusefya!

18. Mulandu nshi cacindamina ukuti mutemwishe ukupepa kwa cine?

¹⁸ Amashiwi yasoselwe pali Hisekia ya kuti: “Atetekele Yehova Lesa wa kwa Israele; kabili pa numa yakwe takwali nangu umo uwalingene nankwe pa shamfumu shonse isha mu Yuda, kumo ne shamutangilile. Kabili alambatile pe kuli Yehova. Talekele ukumukonka, lelo alesunga amafunde yakwe ayo Yehova aebele Mose.” (2 Isha. 18:5, 6) Shi na ifwe natulepashanya Hisekia. Ukutemwisha ing’anda ya kwa Lesa kukalenga ukuti ‘tukatwalilile ukulambatila kuli Yehova’ no kuba ne subilo lya mweo wa muyayaya.—Amala. 30:16.

Muleumfwila Ubutungulushi Apo Pene Fye

19. Tubombesha shani pa nshita ya Cibukisho?

¹⁹ Ilyo Yoshia aleteka, na o alipekenye bwino pa kuti bengasefya Ica Kucilila. (2 Isha. 23:21-23; 2 Imila. 35:1-19) Na ifwe bene tufwile ukupekanisha bwino ukulongana kwa citungu, ukwa muputule, ukwaibela, e lyo ne Cibukisho. Bamunyinefwe mu fyalo fimo balabikilapo no bumi bwabo mu busanso pa kuti fye basangwe ku kusefya imfwa ya kwa Kristu. Baeluda ababombesha balashininkisha ukuti takuli nangu umo uo balabileko mu cilonganino. Abakote na balwalilila balabafwilisha pa kuti na bo basangwe kuli uku kusefya.

20. (a) Finshi fyacitike ilyo Imfumu Yoshia yaleteka, kabili finshi yacitilepo? (b) Lisambililo nshi tufwile ukulaibukisha lyonse?

²⁰ Muli ilya nshita balebomba umulimo wa kuwamya uo Imfumu Yoshia yateyenye, Shimapepo Mukalamba Hilkia “asangile ibuuku lya mafunde ya kwa Yehova ilyalembelwe na Mose.” Alipeele kuli Shafani kalemba wa kwi sano kabili na o atendeke ukubelengela Yoshia ifyali muli ilyo buuku. (Belengeni 2 Imilandu 34:14-18.) Cinshi cacitike pa numa ya kuumfwa ifyalembelwemo? Apo pene fye imfumu yalepwile ifya kufwala fya iko pa mulandu wa bulanda no kweba aba baume ukuti bepushe kuli Yehova. Ukupitila muli kasesema mwanakashi Hulda, Lesa alandile amashiwi ya kusuusha ifyo abaYuda balecita mu mipepele yabo. Lelo, ukubombesha kwa kwa Yoshia ukwa kufumya imipepele ya tulubi kwalimwenwe, kabili atwalilile ukutemwikwa kuli Yehova te mulandu ne fintu ifyabipa ifyasobelwe ukuti fikaponena uluko lonse. (2 Imila. 34:19-28) Cinshi tulesambililako? Kwena na ifwe tufwaya ukucita nga filya Yoshia acitile. Tufwaya ukwangufyanya ukukonka ubutungulushi bwa kwa Yehova e lyo no kutontonkanyapo sana pa fingacitika nga twaleka ubusangu no kubulwa icishinka fyapumfyanya ukupepa kwesu. Kabili tatuletwishika ukuti Yehova alasekelela ukumona ifyo twatemwisha ukupepa kwa cine, nga filya fine fye asekelele mu fyacitile Yoshia.

21, 22. (a) Mulandu nshi tufwile ukutemwisha ing’anda ya kwa Yehova? (b) Finshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

²¹ Ishi mfumu 4 isha mu Yuda—Asa, Yehoshafati, Hisekia, na Yoshia—shacitile ifintu ifisuma nga nshi ifyo tufwile ukupashanya nga tulefwaya ukutemwisha ing’anda ya kwa Lesa no kupepa kwakwe. Uyu wine umusango wa kutemwa ufwile ukutulenga ukutetekela Yehova no kutulenga ukubombesha mu mulimo wakwe. Ukumfwila amafunde ya kwa Lesa e cintu ca mano ico twingacita kabili e cingatuletela insansa kabili tufwile no kulanakila baeluda e lyo no kulaumfwila ifyo baletufunda.

Beni “Abapimpa Ukubomba Imilimo Isuma”!

“[Yesu aipeele] pali ifwe ukuti atulubule ku musango onse uwa bumpulamafunde no kusangulula abantu pa kuti babe abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.”—TITO 2:14.

1. Cinshi cacitika pe tempele ilyo Yesu afika pa Nisani 10, mu 33 C.E.?

NI PA Nisani 10, mu 33 C.E. Kushele fye inshiku shinono ukuti ukusefya Ica Kucilila kutendeke. Amabumba ya bakapepa ayali pe tempele mu Yerusalemu yalefwaisha ukusangwa kuli uku kusefya. Cinshi calacitika Yesu nga afika? Bakalemba batatu abalembele pa lyashi lya kwa Yesu, e kutila, Mateo, Marko, na Luka, bonse bashimika ukuti umuku walenga bubili, Yesu atamfya pe tempele abaleshitisha e lyo na baleshita. Apenuna amatebulo ya balekaabusha indalama na matebulo ya baleshitisha inkunda. (Mat. 21:12; Marko 11:15; Luka 19:45) Ukupimpa kwa kwa Yesu takwatala akubwelela inuma ukutula palya acitiile icapala ici imyaka itatu ku numa.—Yoh. 2:13-17.

2, 3. Twaishiba shani ukuti ukupimpa kwa kwa Yesu takwapelele fye mu kusangulula itempele?

² Ifyalembele Mateo filanga ukuti ukupimpa kwa kwa Yesu pali ilya nshita takwapelele fye mu kusangulula itempele. Aleundapa ne mpofu na balemana abaleya kuli ena pe tempele. (Mat. 21:14) Luka ena alembele pa milimo imbi iyo Yesu abombele. Atile: “[Yesu] alesambilisha mwi tempele cila bushiku.” (Luka 19:47; 20:1) Kanshi ukupimpa Yesu apimpile kwamonekeshe mu mulimo wakwe uwa kushimikila.

³ Pa numa, umutumwa Paulo alembeele Tito no kulondolola ukuti Yesu “[aipeele] pali ifwe ukuti atulubule ku musango onse uwa bumpulamafunde no kusangulula abantu pa kuti babe abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.” (Tito 2:14) Ni mu nshila nshi pali lelo twingabela “abapimpa ukubomba imilimo isuma”? Kabili bushe ifyacitile imfumu shisuma isha mu Yuda kuti fyatukoselesha shani?

Ukupimpa mu Kushimikila na mu Kusambilisha

4, 5. Cinshi twingasosela ukuti imfumu 4 isha mu Yuda shali ishapimpa ukubomba imilimo isuma?

⁴ Asa, Yehoshafati, Hisekia, na Yoshia bonse baimishe lulu ya kufumya ukupepa utulubi mu Yuda. Asa “aonawile ifiipailo fya bena fyalo ne fifulo balepepelapo no kutobaula ifimabwe ifyo baimike no kuputaula ifimuti ifyo baimike.” (2 Imila. 14:3) Yehoshafati, pa mulandu wa kutemwisha ukupepa Yehova, “aonawile . . . fifulo balepepelapo no konaula ifimuti ifyo baimike mu Yuda.”—2 Imila. 17:6; 19:3.a

⁵ Pa numa ya kusefya Ica Kucilila ica nshiku 7 ico Hisekia ateyenye mu Yerusalemu, “abena Israele bonse abasangilwe kulya baile mu misumba ya mu Yuda, kabili batobawile ifimabwe ifyo baimike no kuputaula ifimuti ifyo baimike no kubongolola ififulo fya kupepelapo ne fiipailo mu Yuda monse na muli Benjamini na muli Efraimu na muli Manase mpaka bafipwisha.” (2 Imila. 31:1) Yoshia wacaice abele imfumu ilyo ali fye ne myaka 8. Amalembo yasosa ukuti: “Mu mwaka walenga 8 uwa kuteka kwakwe, ninshi acili fye umwaice, atampile ukufwaya Lesa wa kwa Davidi icikolwe cakwe; kabili mu mwaka walenga 12 atendeke ukusangulula icalo ca bena Yuda na Yerusalemu, ukufumyamo ififulo fya kupepelapo ne fimuti ifyo baimike ne fimpashanya ifyabaswa ne fimpashanya ifyaengwa.” (2 Imila. 34:3) Kanshi, ishi mfumu shonse 4 shali ishapimpa ukubomba imilimo isuma.

6. Mulandu nshi twingalinganishisha umulimo wesu uwa kushimikila ku fyacitile imfumu sha mu Yuda ishali ne cishinka kuli Lesa?

⁶ Ilelo, na ifwe tulabomba umulimo wapalako uwa kwafwa abantu ukulubuka ku fisambilisho fya bufi ifya mu mipepele, ukusanshako na ku kupepa utulubi. Umulimo wesu uwa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda ulalenga twakumana na bantu balekanalekana. (1 Tim. 2:4) Umukashana umo umwina Asia alebukisha ifyo banyina balecita ifya mapepo pa ntanshi ya filubi ifyapusanapusana mu ng’anda. Apo uyu mukashana atontonkenye ukuti te filubi fyonse fingemininako Lesa wa cine, lyonse alepepa ukuti akeshibe bwino bwino Lesa wa cine. Ilyo aile mu kumona abalekonkosha ku ciibi ca ng’anda yakwe, asangile ati ni ba Nte abanakashi babili abali abaipekanya ukumusambilisha ishina lyaibela ilya kwa Lesa, ilya kuti Yehova. Kabili alitemenwe nga nshi ukwishiba ukuti ukupepa utulubi kwalilubana! Pali ino nshita alipimpa nga nshi mu mulimo wa kushimikila, ukusambilishako abantu pali Lesa na pa bufwayo bwakwe.—Amalu. 83:18; 115:4-8; 1 Yoh. 5:21.

7. Finshi twingacita pa kuti tupashanye bakasambilisha abapitile mu calo conse mu nshiku sha kwa Yehoshafati?

⁷ Ilyo tulebomba umulimo wa ku ng’anda ne ng’anda, bushe tulabombesha ukupwisha icifulo ca kubombelamo ico batupeela? Mu mwaka walenga itatu ukutula apo Yehoshafati atendekele ukuteka, atumine aba kuyaita bacilolo basano, abena Lebi 9, na bashimapepo babili. Abebele ukupita mu misumba yonse ukulasambilisha abantu amafunde ya kwa Yehova. Balibombele bwino nga nshi uyu mulimo mu calo conse ica kuti abantu bali mu nko ishina mupalamano batendeke ukutiina Yehova. (Belengeni 2 Imilandu 17:9, 10.) Nga tuleya mu bunte bwa ku ng’anda ne ng’anda pa nshita shalekanalekana e lyo ne nshiku ishapusapusana, kuti twasuka twashimikila ku bengi abo tushisangapo.

8. Kuti twacita shani pa kuti tuleshimikila ku bengi?

⁸ Ababomfi ba kwa Lesa abengi aba muno nshiku balaitemenwa ukusha amayanda yabo no kuya mu kubombela uko bakasankanya bacepa nga nshi. Bushe na imwe kuti mwacita ico? Bamo pali ifwe abashingakuuka kuti tuleshimikila ku bantu abekala mu ncende twikalamo lelo abalanda ululimi lumbi. Ba Ron abali ne myaka 81 basambilile ifya kuposha abantu mu ndimi 32! Ico bacitila ifi ni pa mulandu wa kufula kwa bantu bafuma ku fyalo fyalekanalekana abo basanga mu cifulo ca kushimikilamo. Nomba line bakumenye umulume no mukashi abafuma ku Africa mu musebo no kubaposha mu citundu cabo ica ciYoruba. Aba bantu baipwishe ba Ron nga balikalako ku Africa. Ilyo ba Ron bakeene, babepwishe ifyo baishibe ici citundu. Ici calengele ukuti ba Ron bashimikile aba bantu. Balipokelele bamagazini no kupeela ba Ron inambala ya ng’anda, na bo bapeele iyo inambala ya ng’anda ku cilonganino ca kuli iyo ncende pa kuti aba babili bengatendeka ukusambilila Baibolo.

9. Mulandu nshi cacindamina ilyo tuleshimikila ukubelengela abantu Baibolo? Londololeni cimo icacitike.

⁹ Bakasambilisha abo Yehoshafati atumine ukuti bapite mu calo conse bakwete “ibuuku lya mafunde ya kwa Yehova.” Na ifwe bene konse uko tuli pano calo tusambilisha abantu ukufuma muli Baibolo, pantu e Cebo ca kwa Lesa. Tulesha na maka ukubelengela abantu Icebo ca kwa Lesa ilyo tuleshimikila pa kuti abene baimwene ifyo Baibolo isosa. Umwine wa ng’anda umo alondolwelele ba Linda, Inte ya kwa Yehova, ati alekabila ukuya mu kusakamana umulume wakwe, uwalwele stroko. Uyu namayo alilishike ati: “Nshishibe ico ine nacita ica kuti Lesa aleka ici cintu ukuncitikila.” Ba Linda bamwipwishe ati: “Bushe kuti namwebako icintu cimo?” Awe babelengele amashiwi yaba pali Yakobo 1:13 no kutila: “Ukucula konse uko tuleculako pamo na batemwikwa besu te Lesa uuletukanda iyo.” Ilyo uyu mwine ng’anda aumfwile aya mashiwi, akumbatile ba Linda. Ba Linda batila: “Nasansamwishe ulya muntu ukubomfya fye Baibolo. Inshita shimo amashiwi tubelenga eyo napamo mwine ng’anda tatalaomfwapo.” Kulya kulanshanya kwalengele ukuti batendeke isambililo lya Baibolo ilya lyonse na ulya namayo.

Imisepela Iyapimpa mu Mulimo wa kwa Lesa

10. Bushe Yoshia aba shani ica kumwenako cisuma ku Bena Kristu imisepela ilelo?

¹⁰ Nga twabwelela ku ca kumwenako ca kwa Yoshia, tulesanga ukuti akonkelele ukupepa kwa cine mu bwaice bwakwe kabili ali nalimo ne myaka 20 ilyo atendeke lulu ya kupwisha ukupepa utulubi. (Belengeni 2 Imilandu 34:1-3.) Imisepela iingi pali lelo na bo bene balipimpa mu mulimo wa kushimikila Ubufumu.

11-13. Masambililo nshi twingasambilila ku misepela ya lelo iibombela Yehova no kupimpa?

¹¹ Hannah, uwikala mu England, ali ne myaka 13 kabili alesambilila iciFrench pa sukulu ilyo aumfwile ukuti kuli ibumba lya balanda iciFrench ilipangilwe mwi tauni lya mupepi. Bawishi balisumine ukumushindika pa kutila engasangwako ilyo balelongana. Hannah nomba ali ne myaka 18, kabili alipimpa nga nshi ukushimikila mu ciFrench kabili ni painiya wa nshita yonse. Bushe na imwe kuti mwasambilila icitundu cimbi no kwafwa abantu ukusambilila pali Yehova?

¹² Rachel alitemenwe nga nshi ukulatamba vidio itila Pursue Goals That Honor God (Konkeleleni Amabuyo Ayacindika Lesa). Alandile pa fyo aletontonkanya ilyo atendeke ukubombela Yehova mu 1995, ati: “Naleti nalecita fye bwino fyonse ifyo Umwina Kristu afwile ukucita.” Kabili atile: “Ilyo natambile iyi vidio, e lyo nailwike ukuti imyaka yonse iyi nalecita fye ifya pa muulu. Mfwile ukubombesha nga nshi muli bukapepa bwandi no kubika amano ku kuisambilisha ifya kwa Lesa e lyo na ku kubomba umulimo wakwe.” Nomba Rachel asanga ukuti alebombela Yehova no kupimpa nga nshi. Finshi asangamo pa kubomba muli uyu musango? Atila: “Bucibusa bwandi na Yehova bwalikoselako. Amapepo mpepa nomba yalilondoloka, ilyo ndeisambilisha ifya kwa Lesa ndafika na mu fyashika kabili ndomfwa bwino, kabili ndelenganya amalyashi mbelenga mu Baibolo no kuibikamo. Ici calenga ukuti ndeipakisha nga nshi umulimo wa kushimikila kabili ndomfwa bwino ilyo namona ifyo amashiwi ya kwa Yehova yalesansamusha abantu.”

¹³ Luke musepela uwakoseleshiwe kuli vidio na imbi iitila, Young People Ask—What Will I Do With My Life? (Abacaice Bepusha Ukuti—Finshi Nkacita mu Bumi?) Pa numa ya kutamba iyi vidio, Luke alembele ati: “Iyi vidio yanenga ukutontonkanyapo na kabili pa fyo ndecita ilyo ndi no mweo.” Asumina ukuti: “Kale, nalemona ati mfwile fye ukusambilila sana pa kutila naisaikala bwino e lyo pa numa nabika amano kuli bukapepa. Ukutontonkanya kwa musango uyu takulenga umuntu ukulunduluka mu fya kwa Lesa; lelo kutalusha fye umuntu kuli Lesa.” Mwe ba bwananyina, abalumendo na bakashana, mulandu nshi mushingabomfesha ifyo mwasambilile ku sukulu ku kubomba imilimo na imbi iya Bufumu nga filya fyacitile Hannah? Kabili mulandu nshi mushingapashanishisha Rachel, ukukonkelela imilimo iicindika Lesa? Konkeni ica kumwenako ca kwa Luke, ukutaluka ifintu ifyaba nge fiteyo ku misepela iingi.

Muleanguka Ukumfwila Ukusoka

14. Bushe Yehova afwaya ukumupepa shani, kabili bantu ba musango nshi bafwile ukulamupepa, e lyo mulandu nshi ukuba ifyo kwa-afisha?

¹⁴ Abantu ba kwa Yehova bafwile ukuba abasanguluka nga balefwaya Lesa ukupokelela ukupepa kwabo. Esaya asokele ati: “Alukeni, alukeni, fumenimo, mwi-ikatako ku cishasanguluka; fumeni muli ena, isungeni aba busaka, mwe basenda ifipe fya kwa Yehova.” (Esa. 52:11) Imyaka iingi ilyo Esaya ashilalemba aya mashiwi, Imfumu isuma Asa yaimishe lulu ya kufumya bucilende mu Yuda. (Belengeni 1 Ishamfumu 15:11-13.) Kabili ilyo papitile imyaka iingi, umutumwa Paulo aebele Tito ukuti Yesu ali-ipeele pa kuti asangulule abasambi bakwe babe “abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.” (Tito 2:14) Muli cino calo cabipa, taca-anguka—maka maka ku misepela—ukutaluka kuli bulalelale. Ku ca kumwenako, ababomfi ba kwa Lesa bonse, abaice na bakalamba, bafwile ukulwisha ukutaluka ku kulolesha ifye shiku ifiba pa fipampa ifikalamba, pa TV, mu mafilimu, e lyo maka maka na pa Intaneti.

15. Cinshi cingatwafwa ukupata ifyabipa?

¹⁵ Ukufwaisha ukumfwila ukusoka kwa kwa Lesa kuti kwatwafwa ukupata ifyabipa. (Amalu. 97:10; Rom. 12:9) Tufwile ukupatisha ifye shiku pa kutila ‘twibelelekwa ku longolo lwa fiko, ulwa maka’ ukulingana ne fyalandile Umwina Kristu umo. Ukutaluka ku longolo lwa kutamba ifye shiku takwa-anguka. Pa kuti fye umuntu atalukeko, akabila ukubombesha. Nga twaishiba bwino ububi bwaba mu kutamba ifye shiku cikatwafwa ukupatisha ifi fintu. Munyinefwe umo alibombeshe nga nshi pa kuti fye aleke ukutamba ifye shiku pa Intaneti. Atwele kompyuta apo bonse mu ng’anda bengamona bwino bwino ifilipo. Te apo peka, ali-ibikilisheko nga nshi ukuisangulula no kuba uwapimpa ukubomba imilimo isuma. Acitile na cimbi ukulunda pali ifi fyonse. Apo alebomfya Intaneti ku mulimo wakwe, atile akulaibomfya fye ninshi ali pamo no mukashi wakwe.

Ubusuma Bwaba mu Kuba ne Mibele Isuma

16, 17. Cinshi cingacitika ku bantu abaletumona nga ca kutila tuli ne mibele isuma? Shimikeni ica kumwenako.

¹⁶ Ilyo abalumendo na bakashana balebomba umulimo wa kwa Yehova balaba ne mibele isuma, kabili abantu ababamona balatasha nga nshi! (Belengeni 1 Petro 2:12.) Umo uwatandalile Bethel ya ku London alyalwike mu fyo alemona Inte sha kwa Yehova ilyo apoosele ubushiku bumo pa Bethel alelungisha cimashini ca kupulintilako. Umukashi wakwe, uwalesambilila Baibolo na Nte waleikala mu cipanda cimo cine, aishilemona ukuti umulume wakwe na-aluka. Kale, talefwaya ba Nte ukwisa pa mwakwe. Lelo ashifuma fye pa Bethel mu kulungisha cilya cimashini aikalile fye ukutasha ba Nte pa fyo bamupokelele bwino. Atile takwali nangu umo uwaletukana. Bonse bali abatekanya, kabili pali fye umutende weka weka. Icamupapwishe sana ca kumona bamunyinefwe abalumendo na bakashana abalebombesha ukwabula ukulipilwa, lelo abene ukuitemenwa fye ukubomfya inshita yabo na maka ku kutwala pa ntanshi imbila nsuma.

¹⁷ Nangu fye ni bamunyinefwe ne nkashi ababomba isha ncito pa kuti basunge bwino indupwa shabo babomba no mweo onse. (Kol. 3:23, 24) Ici cilenga ukuti abakalamba ba ncito babatemwe kabili tabafwaya nangu panono ukulufya aba bakabomba ababomba no mweo onse.

18. Kuti twaba shani “abapimpa ukubomba imilimo isuma”?

¹⁸ Ukutetekela Yehova, ukumfwila ifyo aletweba, e lyo no kusunga bwino apo tupepela e nshila shimo isho tulangilamo ukuti twalitemwisha ing’anda ya kwa Yehova. Na kabili tufwaya ukubombesha nga nshi mu mulimo wa kushimikila no kupanga abasambi. Nampo nga tuli baice nelyo tuli bakalamba, nga ca kuti tuleibikilishako ukukanakowesha ukupepa kwesu, tukapaalwa nga nshi. Kabili tukatwalilila ukwishibikwa ukuti tuli bantu “abapimpa ukubomba imilimo isuma.”—Tito 2:14.

[Futunoti]