3. Mashiwi nshi ayaumfwika Esaya 45:1-3a alondolwelamo ukucimfya kwa kwa Koreshe?

³ “E fyo Yehova asoselo wasubwa wakwe Koreshe, uo naikata ku kuboko kwakwe kwa kulyo, ku kulamfishe nko ku cinso cakwe, no kukakula mu misana ya shamfumu, ku kwisulako ifiibi ku ntanshi yakwe, no kuleka ku mpongolo kwiisalwa. Ine nkenda ku ntanshi yobe, no kulenga apalundumana patambalale, ifiibi fya butale nkafitobaula, no kuputaule mipindo ya cela; nkakupeele fyatutilwa ifyafiswa mu mfifi ne fyuma ifyashiikwa ukufiseme.”—Esaya 45:1-3a.

4. (a) Cinshi ico Yehova aitila Koreshe ati “uwasubwa” wakwe? (b) Yehova akashininkisha shani ukuti Koreshe acimfya?

⁴ Muli Esaya, Yehova alanda kuli Koreshe kwati nalimo epo ali, nangu ca kutila mu nshiku sha kwa Esaya Koreshe ali talafyalwa. (Abena Roma 4:17) Apo Yehova nasontela kabela Koreshe ukwisabombo mulimo wa kulungatika, e co Koreshe engetilwa ati “uwasubwa” wa kwa Lesa. Apo Lesa e ukalamutungulula, ali no kucimfye nko, no kulenge shamfumu ukunakuka no kukanaba na maka ya kulwishako. Lyene, ilyo Koreshe akasansa Babele, Yehova akashininkisho kuti ifiibi fya uyu musumba fikashale ifyaisuka, no kuleka fishale fye ifya fye kwati ni mpongolo ishaonaulwa. Ali no kutangilila Koreshe, no kufumyapo ifipindami fyonse. Pa kulekelesha ifita fya kwa Koreshe fikacimfya umusumba no kutape “fyuma ifyashiikwa,” ifyatutilwa umwafiita. Ifi e fyo Esaya asobela. Bushe ifyebo fyakwe fikafikilishiwa?

5, 6. Ni lilali kabili ni shani ukusesema pa lwa kuwa kwa Babele kwafishiwapo?

⁵ Mu mwaka wa 539 B.C.E., ninshi palipita ne myaka nalimo 200 ukutula apo Esaya alembele uku kusesema—Koreshe afika kwi linga lya Babele ku kusansa uyu musumba. (Yeremia 51:11, 12) Lelo, abena Babele bena tabangilweko. Balemona kwati umusumba wabo tawingacimfiwa. Ifibumba fya uko fyalisansuka ukucila impembwe ishashika ishaisulamo amenshi ya mu mumana wa Yufrate, ishaba pa ficingilila uyu musumba ku balwani. Pa myaka ukucila pali 100, takwabala akwisa umulwani wa kutebelela Babele no kuusansa! Na kuba, kateka wa Babele uuli no kuteka fye pa nshita yapimwa, Belshasari, aleimona uwacingililwa icine cine ica kuti acita no mutebeto pamo na ba mwi sano lyakwe. (Daniele 5:1) Ilya ine nshita ya bushiku—pa October 5/6—Koreshe apwisha ukuteyanya umungalato ushaiwamina uwa mu bulwi.

⁶ Ku muulu wa mumana akatalamukila ukufuma mu Babele, incenshi sha kwa Koreshe nashimba iminyangala ukupaatula amenshi ukufuma mu mumana wa Yufrate, pa kuti yelaya ku kapinda ka ku kuso ukwabelele umusumba. Bwangu bwangu fye, amenshi ya muli uyu mumana uwapitile mu kati kabili uwashingulwike Babele yakama ica kuti ifita fya kwa Koreshe fyatubulamo ukulola mu kati ka musumba. (Esaya 44:27; Yeremia 50:38) Ku ca kupapusha, impongolo sha mu lulamba lwa uyu mumana nashiisuka, nga fintu fye Esaya asobele. Imilalo ikalamba iya kwa Koreshe yayangufyanya ukwingila mu Babele, ukutaasha isano, no kwipaya Imfumu Belshasari. (Daniele 5:30) Ukucimfya konse kwacitika fye mu nshita ya bushiku. Babele awa, kabili ukusesema kwafikilishiwa konse fye.

Ico Yehova Akasenaminina Koreshe

8. Mulandu nshi umo Yehova alengela Koreshe ukucimfya Babele?

⁸ Pa numa ya kulumbula uuli no kucimfya Babele ne fyo cikaba pa kucimfya, Yehova atwalilila ukulondolola umulandu Koreshe akacimfisha. Yehova alandila mu kusesema kuli Koreshe, ati ni “ku kuleka wishibe ukuti ne wakwita mwi shina lyobe, nine Yehova, Lesa wa kwa Israele.” (Esaya 45:3b) Nacilinga ukuti kateka wa calo cakwatisha amaka icalenga bune icashimikwa mu lyashi lya kale ilya Baibolo eshibe ukuti ukucimfya kwakwe ukwapulamo kwishiile pa mulandu wa kwafwilishiwa na umo uwacila pali wene—Yehova, Mulopwe wa Kubumbwa konse. Koreshe alingile ukwishibo kuti uumwitile atemwa uumupeele umulimo, ni Yehova, Lesa wa kwa Israele. Na kuba ifyalembwa mu Baibolo filango kuti Koreshe alisumine ukuti ukucimfya kwakwe ukukalamba kwafumine kuli Yehova.—Esra 1:2, 3.