Bakilileni Ukwikatana Muli Shino Nshiku Sha Kulekelesha
“Ikaleni imiikalile iyawamine mbila nsuma . . . [abaiminina] ndi aba mutima umo, abakoshanya umutima umo ku citetekelo ca mbila nsuma.”—ABENA FILIPI 1:27.
1. Bupusano nshi bwaba pa Nte sha kwa Yehova ne calo?
SHINO ni “nshiku sha kulekelesha.” Ukwabulo kutwishika, “inshita ishayafya” nashifika. (2 Timote 3:1-5) Muli ino “nshita ya ku mpela,” mu kuba no bwikashi bwa buntunse ubwalulunkana, Inte sha kwa Yehova shalipusanininako pa mulandu wa mutende wa shiko no kwikatana. (Daniele 12:4) Lelo umo umo uwaba muli ulu lupwa lwa mu cibulungwa ce sonde ulwa bakapepa ba kwa Yehova afwaikwa ukubombesha ku kubakilila uku kwikatana.
2. Cinshi Paulo alandile pa lwa kubakilila ukwikatana, kabili fipusho nshi tuli no kulanguluka?
2 Umutumwa Paulo akonkomeshe Abena Kristu banankwe ukubakilila ukwikatana. Alembele ukuti: “Ikaleni imiikalile iyawamine mbila nsuma ya kwa Kristu: ukuti, nelyo ningesa no kumumona nelyo ndi kumbi, ŋumfwe kuli imwe ukuti mwaiminina ndi aba mutima umo, abakoshanya umutima umo ku citetekelo ca mbila nsuma. Kabili mwiba abatentuka ku cintu nangu cimo ku fibambe fyenu: ukushipa kwenu kuli bene ciishibilo ca kulango boni bwabo, lelo ca kulange pusukilo lyenu, icafuma kuli Lesa.” (Abena Filipi 1:27, 28) Amashiwi ya kwa Paulo yalelanga fye apabuuta ukuti tufwile ukubombela capamo nga Bena Kristu. E co, lyene, cinshi cikatwaafwa ukubakilila ukwikatana kwesu ukwa Bwina Kristu muli shino nshiku shayafya?
Nakileni ku Kufwaya kwa Bulesa
3. Ni lilali kabili ni shani fintu Abena fyalo ba kubalilapo abashasembululwa basangwike abakonshi ba kwa Kristu?
3 Inshila imo iya kubakililamo ukwikatana kwesu yaba kunakila ku kufwaya kwa bulesa lyonse. Ici kuti cafwaya ukuteulula imitontonkanishishe yesu. Langulukeni abaYuda ba mu kubangilila abali abasambi ba kwa Yesu Kristu. Lintu umutumwa Petro ashimikile ku Bena fyalo bashasembululwa pa muku wa kubalilapo mu 36 C.E., Lesa alipeele aba bena fyalo umupashi wa mushilo, kabili balibatishiwe. (Imilimo, icipandwa 10) Ukutula kale ukufika lilya, abaleba fye abakonshi ba kwa Yesu Kristu baYuda, abantu fye abasangwike abaYuda, na bena Samaria.—Imilimo 8:4-8, 26-38.
4. Pa numa ya kulondolola icacitike kuli Korneli, cinshi Petro asosele, kabili bwesho nshi ici caletele ku basambi ba kwa Yesu aba ciYuda?
4 Lintu abatumwa na ba bwananyina bambi aba mu Yerusalemu baishibe ulwa kusangulwa kwa kwa Korneli na Bena fyalo bambi, balefwaisha ukumfwa lipoti wa kwa Petro. Pa numa ya kulondolola icacitike kuli Korneli na Bena fyalo bambi abatetekele, umutumwa asondwelele na mashiwi ya kuti: “E ico, apo Lesa abapeele [Abena fyalo batetekela] ica bupe [umupashi wa mushilo] icilingene ne co apeele na kuli ifwe [abaYuda] pa kutetekela pe shina lya kwa Shikulu Yesu Kristu, nali ani ine? Bushe nali na maka ya kulesha Lesa, mwa?” (Imilimo 11:1-17) Ici caliletele ubwesho ku bakonshi ba kwa Yesu Kristu aba ciYuda. Bushe bali no kunakila ku kufwaya kwa kwa Lesa no kupokelela Abena fyalo basumine ukuba bakapepa banabo? Nelyo bushe ukwikatana kwa babomfi ba kwa Yehova aba pe sonde kwali no kuba mu busanso?
5. Ni shani fintu abatumwa na ba bwananyina bambi bayankwileko ku fyo Lesa apeele Abena fyalo ukulapila, kabili cinshi twingasambililako kuli iyi mibele ya mutima?
5 Ubulondoloshi butila: “Na bo [abatumwa na ba bwananyina bambi] pa kuumfwe fi fintu, balitalele, no kucindika Lesa, abati, Kanshi na ku Bena fyalo Lesa napeelo kulapila ukulola ku mweo.” (Imilimo 11:18) Iyo mibele ya mutima yalibakilile no kutwala ukwikatana kwa bakonshi ba kwa Yesu pa ntanshi. Mu nshita fye inono, umulimo wa kushimikila walilundulwike pa kati ka Bena fyalo, kabili ipaalo lya kwa Yehova lyali pali iyo mibombele. Na ifwe bene tufwile ukucipokelela lintu twalombwa ukubombela pamo ukukuma ku kupangwa kwa cilonganino cipya nelyo lintu kwabako ukuteulula kumo ukwa teokrasi pe samba lya kutungulula kwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Ukubombela pamo ukwa mutima onse kukatemuna Yehova kabili kukatwaafwa ukubakilila ukwikatana muli shino nshiku sha kulekelesha.
Lambatileni ku Cine
6. Kwambukila nshi uko icine cakwata pa kwikatana kwa bakapepa ba kwa Yehova?
6 Apo twaba mu lupwa lwa bakapepa ba kwa Yehova, tulabakilila ukwikatana pantu ifwe bonse ‘tusambilishiwa kuli Yehova’ no kwikatisha icine cakwe icasokololwa. (Yohane 6:45; Ilumbo 43:3) Apantu ifisambilisho fyesu fyashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa, ifwe bonse tusosa mu kumfwana. Mu nsansa tulapokelela ica kulya ca ku mupashi ico Yehova apayanya ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Ukusambilisha kumo kwine ukwa uyo musango kulatwaafwa ukubakilila ukwikatana kwesu mu calo conse.
7. Nga ca kuti pa lwesu catukosela ukumfwikisha icishinka cimo, cinshi tulingile ukucita, kabili cinshi tushilingile ukucita?
7 Ni shani nga ca kuti pa lwesu catukosela ukumfwikisha nelyo ukupokelela icishinka cimo? Tulingile ukupepela amano no kutendeka ukusapika mu Malembo ne mpapulo sha Bwina Kristu. (Amapinda 2:4, 5; Yakobo 1:5-8) Napamo ukulanshanya na eluda kuti kwayafwa. Nga ca kuti icishinka nalyo line tacumfwikile, kuti cawama ukucileka fye. Napamo ifyebo fyalundwapo pa lwa ico fili no kusabankanishiwa, kabili ilyo e lintu twingesaumfwikisha bwino. Nangu cibe fyo, kuti caba cilubo ukwesha ukushinina bambi mu cilonganino ukupokelela imimwene yesu iyapusanako. Ici kuti caba kutanda ukukanaumfwana, te kubakilila ukwikatana. Fintu cawama ukutwalilila ‘ukwenda mu Cine’ no kukoselesha bambi ukucite fyo!—3 Yohane 4.
8. Mibele nshi iya mutima iyalinga ukulola ku cine?
8 Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, Paulo atile: “Pali nomba tumwena nga mu cilola ifilubwalubwa, lelo lilya tukamonana mu menso; pali nomba naishibako fye lubali, lelo lilya nkeshiba filya na ine naishibwa.” (1 Abena Korinti 13:12) Nangula ca kuti Abena Kristu ba mu kubangilila tabalemone fishinka fyonse, batwalilile abaikatana. Pali ino nshita ukumfwikisha kwesu ukwa mifwaile ya kwa Yehova ne Cebo cakwe ica cine kwalikulilako. Lekeni kanshi tube aba kutasha pa cine ico twapokelela ukupitila mu “musha wa cishinka.” Kabili lekeni tuletasha pa kuti Yehova alitutungulula ukubomfya ukuteyanya kwakwe. Ilintu te lyonse twakwata icipimo cimo cine ica kwishiba, tatwafwa ku nsala ya ku mupashi nelyo ku cilaka. Mu cifulo ca ico, Umucemi wesu, Yehova, alitusungilila abaikatana kabili alitusakamana bwino.—Ilumbo 23:1-3.
Lungikeni Ukubomfya Ululimi!
9. Ni shani fintu ululimi lwingabomfiwa ku kutwala ukwikatana pa ntanshi?
9 Ukubomfya ululimi ukukoseleseshako bambi ni nshila yakatama iya kutwalilamo ukwikatana na bumunyina pa ntanshi. Kalata wayaswike icipusho pa lwa kusembululwa, uo ibumba litungulula ilya mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo lyatumine, aali wa kukoselesha. Ilyo bamubelengele, abasambi Abena fyalo mu Antioke “basekelele pa cisansamushi icaletelwe.” Yuda na Sila, abatuminwe ukufuma ku Yerusalemu na kalata, “bakonkomeshe aba bwananyina ku fyebo ifingi no kubakosha.” Tatuletwishika ukuti, ukubapo kwa kwa Paulo na Barnaba na ko kwakoseleshe no kukosha abasumina banabo mu Antioke. (Imilimo 15:1-3, 23-32) Na ifwe kuti twacita icapalako lintu twakumana ku kulongana kwa Bwina Kristu no “kukoseleshanya” (NW) ukupitila mu kusangwako no kwasukapo kwa kukuulilila.—AbaHebere 10:24, 25.
10. Pa kubakilila ukwikatana, cinshi cingakabilwa ukucitwa nga kwabako ukutukana?
10 Lelo, ukubomfya ululimi bubi bubi kuti kwatiinya ukwikatana kwesu. Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Ululimi, cilundwa cinono ca mubili, kabili lutakisha apakalamba. Moneni ifyo wakula umutengo uo umulilo unono ubilimya.” (Yakobo 3:5) Yehova alipata abatanda ulubuli. (Amapinda 6:16-19) Imilandile ya musango yo kuti yaleta amalekano. E co, lyene, ni shani nga ca kuti umuntu umo alitukilwe, uko e kuti ukumusaalule cine cine? Baeluda bakesha ukwaafwa kacita wa fibi. Nangu cibe fyo, uutukana uushilapila alingile ukutamfiwa pa kuti umutende wa cilonganino, umuyano, no kwikatana fingabakililwa. Na kabushe, Paulo alembele ukuti: “Mwiyampana na muntu uwitwo wa bwananyina, . . . uutukana . . . , nangu kulya nankwe.”—1 Abena Korinti 5:11.
11. Mulandu nshi ukuicefya kwakatamina nga ca kuti twalisosele icintu cimo icalenga ukukangana pa kati kesu no wasumina munensu?
11 Ukulama ululimi kulatwaafwa ukubakilila ukwikatana. (Yakobo 3:10-18) Lelo tutile icintu cimo twasosa calilenga ukukangana pa kati ka ifwe no Mwina Kristu munensu. Bushe te kuti cibe icalinga ukuitendekelako ukucito mutende na munyinefwe, ukulomba ukwelelwa nga cingakabilwa? (Mateo 5:23, 24) Ca cine, ici cifwaya ukuicefya, nelyo ubupete, lelo Petro alembele ukuti: “Ikakeni mu musana aka kufwala ka bupete ku kupyungilana; pa kuti Lesa acincintila aba miiya, lelo ku bapetama apeelo kusenamina.” (1 Petro 5:5) Ukuicefya kukatulenga ‘ukukonkelela umutende’ na bamunyinefwe, ukusumina ifilubo fyesu no kulomba ubwelelo. Ici cilaafwa ukubakilila ukwikatana kwa lupwa lwa kwa Yehova.—1 Petro 3:10, 11.
12. Kuti twabomfya shani ululimi ukutwala ukwikatana kwa bantu ba kwa Yehova pa ntanshi no kukubakilila?
12 Kuti twatuninkisha umupashi wa bulupwa pa kati ka abo baba mu kuteyanya kwa kwa Yehova nga twabomfyo lulimi lwesu bwino. Apantu e fintu Paulo acitile, alicinkwileko abena Tesalonika ati: “Mwaishibo kuti, umo shibo acitila abana bakwe bene, e mo twacitile umuntu onse wa muli imwe, ukukonkomesha imwe no kumukoselesha no kumwebo kuti mwende umwawamina kuli Lesa.” (1 Abena Tesalonika 2:11, 12) Pa kuba naimika ica kumwenapo cisuma muli ci, Paulo kuti acincisha Abena Kristu banankwe ‘ukukosha abatompoke mitima.’ (1 Abena Tesalonika 5:14) Tontonkanyeni pa lwa busuma ubwingi bwingesako nga twabomfya ululimi ku kukosha, ukukoselesha, no kukuulilila bambi. Ee, “icebo, ifyo cawama mu nshita iyene ya ciko!” (Amapinda 15:23) Ukulundapo, imilandile ya musango yo ilaafwa ukusumbula no kubakilila ukwikatana kwa bantu ba kwa Yehova.
Beni Abalekelela!
13. Mulandu nshi tulingile ukulalekelela?
13 Ukulekelela uwalufyanya uwalomba ukwelelwa kwalikabilwa nga ca kuti tuli no kubakilila ukwikatana kwa Bwina Kristu. Kabili miku inga tulingile ukulekelela? Yesu aebele Petro ati: “Nshiletila kuli iwe, ukufika ku miku cinelubali; lelo ukufika ku miku cinelubali ukufushiwa ku makumi cinelubali.” (Mateo 18:22) Nga ca kuti tatulekelela, tatuleinonsha. Mu nshila nshi? Ubulwani no mufimbila fikatupokolola umutende wa muntontonkanya. Nga ca kuti twaishibikwa ukuti tuli bankalwe kabili abashilekelela, kuti twalaicusha fye. (Amapinda 11:17) Ukufimbila umo takutemuna Lesa kabili kuti kwatungulula ku lubembu lwakulisha. (Ubwina Lebi 19:18) Ibukisheni ukuti Yohane Kabatisha aputwilwe umutwe pa mulandu wa mapange ya kwa Herodias umubifi, ‘uwamufimbile.’—Marko 6:19-28.
14. (a) Cinshi Mateo 6:14, 15 atusambilisha pa lwa kulekelela? (b) Bushe lyonse tufwile ukupembela umo alomba ukweleelwa elyo twamulekelela?
14 Ipepo lya cilangililo ilya kwa Yesu lisanshamo aya mashiwi: “Tulekeleleni na ku membu shesu, pantu na ifwe bene tulekelela onse uwatuliile misha.” (Luka 11:4) Nga ca kuti tatulekelela, ninshi tuli mu busanso bwa kuti kasuba kamo Yehova Lesa na ifwe takalekelele imembu shesu, pantu Yesu atile: “Nga mwalekelela abantu amampuulu yabo, Shinwe wa mu muulu akalekelela na imwe; lelo nga tamulekelela abantu amampuulu yabo, Shinwe takalekelele amampuulu yenu.” (Mateo 6:14, 15) E co nga ca kuti mu cine cine tulefwaya ukubomba ulubali lwesu mu kubakilila ukwikatana mu lupwa lwa bakapepa ba kwa Yehova, tukalalekelela, napamo ukulabako fye ku cilubo ico limbi icali fye pa mulandu wa kubulwa ukupelulula bwino umushali mufimbila. Paulo atile: “[Mulebelelano] luse nga umo aba na kafiimbo ku mubiye; ifyo Shikulu amubelelo uluse, e fyo na imwe mubelele uluse.” (Abena Kolose 3:13) Lintu twaba abalekelela, tulaafwa ukubakilila ukwikatana kwa mutengo ukwa mu kuteyanya kwa kwa Yehova.
Ukwikatana no Kupingulapo kwa pa Lwesu
15. Cinshi caafwa abantu ba kwa Yehova ukubakilila ukwikatana lintu balepingulapo ifya pa lwabo?
15 Lesa atubumbile ukuba aba kuisalila mu kuba ne shuko ne cishingamo ca kuipingwila. (Amalango 30:19, 20; Abena Galatia 6:5) Nalyo line, tulasungilila ukwikatana kwesu pantu tulanakila ku mafunde ya mu Baibolo ne fishinte. Tulafilangulukapo lintu tulepingulapo pa lwesu. (Imilimo 5:29; 1 Yohane 5:3) Tutile kwaima icipusho ukukuma ku kukanaibimbamo mu milandu ya calo. Kuti twapingulapo ukulingana ne fyo twasambilila ukupitila mu kwibukisha ukuti ‘tatuli ba pano isonde’ no kuti ‘twalifule mpanga ukuba ifya kuliminako umushili.’ (Yohane 17:16; Esaya 2:2-4) Mu kupalako, lintu tuli no kupingulapo pa lwesu ukukuma ku kwampana kwesu no Buteko, tulanguluka cintu Baibolo isosa pa lwa kupeela “kuli Lesa ifya kwa Lesa,” ilintu mu fintu fya mu calo tuleinashisha kuli “bakateka abacilamo.” (Luka 20:25; Abena Roma 13:1-7; Tito 3:1, 2) Ee, ukulanguluka amafunde ya mu Baibolo ne fishinte lintu tulepingula mu milandu ya pa lwesu kulaafwa ukulabakilila ukwikatana kwesu ukwa Bwina Kristu.
16. Ni shani fintu twingaafwa ukubakilila ukwikatana ilyo tulepingula pa milandu iishilebimbamo icalungama nelyo icalubana ukulingana na Malembo? Langilileni.
16 Kuti twayafwa ukubakilila ukwikatana kwa Bwina Kristu na lintu fye tulepingula pa milandu fye ya pa lwesu kabili iishibimbilemo icalungama ne calubana ukulingana na Malembo. Mu nshila nshi? Ukupitila mu kulangulukilako bambi abengambukilwako ku kupingulapo kwesu. Ukulangilila: Mu cilonganino ca mu Korinti wa pa kale, kwalimine icipusho ukukuma ku nama yapeelwe ilambo ku tulubi. Mu kushininkisha, Umwina Kristu te kuti apepeko imipepele ya tulubi iya musango yo. Nangu cibe fyo, tacali lubembu ukulya inama ya musango yu iyasheleko nga ca kuti balisuumishemo mulopa bwino iyaleshitishiwa pa mushiika. (Imilimo 15:28, 29; 1 Abena Korinti 10:25) Nangu ni fyo, bakampingu ba Bena Kristu bamo balecushiwa pa lwa kulya iyi nama. Muli fyo Paulo acincishe Abena Kristu bambi ukusengauka ukubapunwisha. Na kuba, alembele ukuti: “Nge ca kulya cipunwisha munyinane, nshakalye inama umuyayaya epali napunwisha munyinane.” (1 Abena Korinti 8:13) E co nangu ca kuti tapali ifunde lya mu Baibolo nelyo icishinte icibimbilwemo, fintu cabamo ukutemwa ukulangulukilako bambi lintu tulepingula ifya pa lwesu ifyo fingambukila ukwikatana kwa lupwa lwa kwa Lesa!
17. Cinshi ica mano ukucita nga tuli no kupingula pa milandu ya pa lwesu?
17 Nga ca kuti tatwishibe ica kucita, ca mano ukupingula mu nshila ya kuti yatusha na kampingu wasanguluka, kabili bambi balingile ukucindika ukupingulapo kwesu. (Abena Roma 14:10-12) Kwena, lintu tuli no kupingulapo ifya pa lwesu, tulingile ukulomba ubutungulushi bwa kwa Yehova ukupitila mwi pepo. Ukupala kemba wa malumbo, mu kucetekela kuti twapepa atuti: “Teyamikeni kuli ine ukutwi kwenu. . . . Pantu icilibwe candi icasumbuka kabili icele lyandi ni mwe; e ico pa mulandu we shina lyenu ntungululeni no kunondola.”—Ilumbo 31:2, 3.
Bakilileni Ukwikatana kwa Bwina Kristu Lyonse
18. Cilangililo nshi Paulo apeele ku kulangilila ukwikatana kwa cilonganino ca Bwina Kristu?
18 Muli 1 Abena Korinti icipandwa 12, Paulo abomfeshe umubili wa buntunse ku kulangilila ukwikatana kwa cilonganino ca Bwina Kristu. Akomaile pa kushintilila pali umo no munankwe no bucindami bwa cilundwa cimo na cimo. “Fyonse afibe cilundwa cimo, umubili nga waba kwi?” e fyaipwishe Paulo. “Lelo nomba ifilundwa fyena fingi, lelo umubili wena umo. Ilinso talingeba minwe, aliti, Nshilemukabila; nelyo umutwe ukweba amakasa, auti, Nshilemukabila.” (1 Abena Korinti 12:19-21) Mu kupalako, te ifwe bonse mu lupwa lwa bakapepa ba kwa Yehova fwe bengabomba umulimo umo wine. Nalyo line, twalikatana, tulakabilana.
19. Ni shani fintu twinganonkelamo mu kupayanya kwa kwa Lesa ukwa ku mupashi, kabili cinshi munyina umukote umo alandilepo pa lwa ici?
19 Kwati fye fintu umubili ukabila ifya kulya, ukusakamanwa, no kutungululwa, na ifwe tulakabila ukupayanya kwa ku mupashi uko Lesa apeela ukupitila mu Cebo cakwe, umupashi, no kuteyanya. Pa kuti tumwenemo muli fi, tufwile ukuba mu lupwa lwa kwa Yehova ulwa pe sonde. Pa numa ya kubomba imyaka iingi mu mulimo wa kwa Lesa, munyina umo alembele ukuti: “Ndi uwa kutasha apakalamba pa kuti nalikala umwabela ukwishiba imifwaile ya kwa Yehova ukufuma muli shilya nshiku ilyo nalekula pa ntanshi fye ya 1914 lintu ifintu tafyali ifyaumfwika sana . . . ukufika kuli kano kasuba lintu icine cibalika nga kasuba. Icintu cimo icabesha icakatama kuli ine, caba kutwalilila ukupalamina ku kuteyanya kwa kwa Yehova ukumoneka. Ifyo napitilemo mu kubangilila fyansambilishe ifyo cishabamo ukupelulula ukushintilila pa kupelulula kwa bantunse. Lintu fye umuntontonkanya wandi wapampamine pali co, napampamine pa kwikalilila uwa busumino ku kuteyanya. Ni mu nshila nshi imbi umo umuntu engakwatila ububile bwa kwa Yehova ne paalo?”
20. Cinshi tulingile ukupampaminapo ukucita pa lwa kwikatana kwesu nga bantu ba kwa Yehova?
20 Yehova alita abantu bakwe ukufuma mu mfifi ya ku calo no kukanaikatana. (1 Petro 2:9) Alituleta mu kwikatana kwapaalwa na wene na basumina banensu. Uku kwikatana kukabamo mu micitile ya fintu iipya iyo nomba iipalamishe. Muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya, kanshi, lekeni tutwalilile ‘ukufwalo kutemwa’ no kucita apo twingapesha ku kutwala pa ntanshi no kubakilila ukwikatana kwesu ukwa mutengo.—Abena Kolose 3:14.
Kuti Mwayasuka Shani?
Ni shani fintu ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa no kulambatila ku cine fingatwaafwa ukubakilila ukwikatana?
Ni shani fintu ukwikatana kwalundana no kubomfya ululimi bwino?
Cinshi casanshiwa mu kuba abalekelela?
Ni shani fintu twingasungilila ukwikatana ilyo tulepingula ifya pa lwesu?
Mulandu nshi uwa kubakilila ukwikatana kwa Bwina Kristu?
[Icikope pe bula 16]
Kwati fye fintu umucemi asungilila umukuni wakwe capamo, e fyo Yehova asungilila abantu bakwe abaikatana
[Ifikope pe bula 18]
Ukupitila mu kulomba ukweelelwa mu kuicefya lintu twalufyanya, kuti twayafwa ukusumbula ukwikatana