“Ibukisheni Inshiku Shapita”—Mulandu Nshi?
“IBUKISHENI inshiku shapita.” Uku kukonkomesha kwa mutumwa Paulo, ukwalembelwe mupepi na 61 C.E., kwalungatikwe ku Bena Kristu ba ciHebere mu Yudea. (AbaHebere 10:32, The New English Bible) Cinshi catungulwile ku kuti aya mashiwi yabeko? Mulandu nshi kwabelele ukukabila kwa kuti balya bakapepa ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo aba kwa Yehova belalaba ifya ku numa? Bushe kuti twanonkelamo mu kumfwila uku kucinkulako kumo kwine ilelo?
Pa myanda ya myaka iingi, bakalemba ba Baibolo mu kubwekeshabwekeshapo balisoka pa lwa kukaanasuula nelyo pa lwa kukaanapoosa amano ku fya ku numa. Inshita sha kale ne fya kucitika fya kale fyali no kwibukishiwa no kulangulukwa. Nangu ni Yehova alisosele ati: “Ibukisheni ifya ntanshi ifyafumine umuyayaya; pantu ine ndi Lesa, takuli na umbi, ni ne Lesa, takuli no waba nga ine.” (Esaya 46:9) Natulanguluke imilandu itatu iyakosa iya kumfwila uku kukonkomesha.
Ukukuntwa no Kukoseleshiwa
Ica ntanshi, kuti mwatula ukukuntwa no kukoseleshiwa. Lintu Paulo alembele kalata wakwe ku cilonganino ca baHebere, alelembela ku Bena Kristu banankwe abo icitetekelo cabo lyonse caleeshiwa pa mulandu wa kukaanya ukwalefuma ku baYuda. Pa kwishibo kuti baalekabila ukulundulula ukushipikisha, Paulo atile: “Ibukisheni inshiku sha ntanshi, ilyo, pa numa ya kukupulukwa kwenu, mwashishimishe ku bwafya bwa fya kucula.” (AbaHebere 10:32) Ukwibukisha kwabo ifyo babombele ku numa muli bucishinka mu bulwi bwa ku mupashi cali no kubomba nge ca kubapeela ubukose bwalekabilwa ukupwisho lubilo. Mu nshila yapalako, kasesema Esaya alembele ati: “Ibukisheni ici no [kukwata ubukose, NW].” (Esaya 46:8) Cali ni pa kuti Yesu Kristu alefwaya ifya kufumamo fimo fine e co aebeele icilonganino ca bena Efese ati: “E ico ibukisha uko waponene [ukutemwa wakwete pa kutendeka]; lapila, no kucite milimo ya ntanshi.”—Ukusokolola 2:4, 5.
Ukukonkomesha kwa kuti “Ibukishe nshiku sha ku kale, tontonkanye myaka ya nkulo ne nkulo” kwalelandwapo libili libili mu malyashi yantu Mose alepeela kuli Israele, ilyo alecincisha lulya luko ku kuba ababulo mwenso muli bucishinka bwa kuli Yehova. (Amalango 32:7) Moneni amashiwi yakwe, ayalembwa pa Amalango 7:18 ayatila: “Mwikashitiina [inko sha bena Kanaani]: ukwibukisha mukebukishe ico Yehova Lesa wenu acitile kuli Farao, na ku Egupti onse.” Ukucinkulwako ulwa ncitilo sha kwa Yehova isha kupususha abantu bakwe kwali no kuba pa kwingilila ku kwikatilila kwa busumino ku mafunde ya kwa Lesa.—Amalango 5:15; 15:15.
Ku ca bulanda, abena Israele ilingi line balenakila ku lubembu lwa cilafi. Cinshi calefumamo? “Babwekeshepo kabili ukwesha Lesa, Wa mushilo wa kwa Israele balimushikitishe. Tabaibukishe ukuboko kwakwe, ubushiku ubo abalubwilemo ku cibambe.” (Ilumbo 78:41, 42) Mu kupelako, ukulaba kwabo amakambisho ya kwa Yehova kwalengele ukuti abakaane.—Mateo 21:42, 43.
Ica kumwenako cishaiwamina caimikwa na kemba wa malumbo uwalembele ati: “Ndelumbule milimo ya kwa Yehova; pantu ndeibukishe fipesha amano fyenu fya kale. Kabili ndetontonkanyo kubomba kwenu konse, no kwetetule milimo yenu.” (Ilumbo 77:11, 12) Ukwibukisha kwa musango yo ukwabamo ukwetetula pa mulimo wa bucishinka ne milimo ya kwa Yehova iyabamo kutemwa kukatupayanishisha ukukuntwa kukabilwa, ukukoseleshiwa, no kutesekesha. Na kabili, ‘ukwibukishe nshiku sha ntanshi’ kuti kwabomba ukutandula ukunaka kabili kuti kwatucincisha ukucita apapela amaka yesu no kututwala ku kushipikisha kwa busumino.
Ukusambilila ku Filubo fya ku Numa
Ica cibili, ukukaanalaba, kuti yaba ni nshila ya kusambilila ku mpuso sha ku numa ne fyafumine muli shene. Pa kuba uwaibukila pa lwa ico, Mose afundile abena Israele ati: “Ibukisheni, mwilaba, ifyo mwakalifye Yehova Lesa wenu mu matololo: ukutula pa bushiku ubo mwafumine mu calo ca Egupti mwasukile amufika na kuno kuntu, mwaba abatalama kuli Yehova.” (Amalango 9:7) Icaishile ku bena Israele mu kubulwe cumfwila ukwa musango yo, nga fintu Mose alondolwele, cali ca kuti ‘Yehova Lesa wabo abenseshe imyaka amakumi yane mu matololo.’ Mulandu nshi babakoseleseshe ukwibukishe ci? Cali ni pa kubalenga ukuicefya no kubomba nge ca kulungikilako inshila shabo isha bucipondoka pa kuti ‘bengabaka amafunde ya kwa Yehova Lesa [wabo], ku kwenda mu mibele yakwe, no kumutiina.’ (Amalango 8:2-6) Baali no kusambilila mu nshila ya kukaanabwekeshapo ifilubo fyabo ifya ku numa.
Kalemba umo alandilepo kuti: “Umuntu washilimuka alamwenamo mu fyo apitamo, uwa mano alamwenamo mu fyo bambi baapitamo.” Ilintu Mose alombele abantu ba kwa Israele ukunonkelamo pa kulanguluka impuso shabo shine isha kale, umutumwa Paulo aalekonkomesha bambi—icilonganino ca mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ica mu Korinti kabili, mu kutanununa, na ifwe—ukuti tusambilileko mu calembwa cimo cine ica fyalecitika kale. Alembele ati: “Lelo ifi fintu fyaleponena balya [abena Israele] ku kufundilamo bambi; kabili fyalembelwe ukuti tusambilileko; fwe bo impela sha nshita shafikapo.” (1 Abena Korinti 10:11) Yesu Kristu aaletontonkanya pa ca kucitika na cimbi ica pa kale ica mu Baibolo no kukabila kwa kusambilila ukufuma kuli cene lintu atile: “Ibukisheni muka Lote.” (Luka 17:32; Ukutendeka 19:1-26) Kashika wa nshintu umuNgeleshi kabili uwa mano ya buntunse Samuel Taylor Coleridge alembele ati: “Nga abantu bengasambilila ku fyapita, mwandi fingi twingasambililako!”
Ubufuuke no Kutootela
Ica butatu, ukwibukisha, kuti kwatuninkisha muli ifwe imibele iteemuna Lesa iya bufuuke no kutootela. Ilyo tulesekelela mu mbali ishingi isha paradise wa ku mupashi uwa mu kusaalala kwa calo, shi twilalaba ukuti ashimpwa pa mabwe ya kukuulilako ayashininkishiwa. Aya mabwe yasanshamo bucishinka, ukutemwa, ukuipeela bulilambo, ukushipa mu kulolenkana no bulwani, ukushipikisha, ukukokolo kukalipa ne citetekelo—imibele iyalangilwe na bamunyinefwe ne nkashi aba Bwina Kristu abo batampile umulimo mu fyalo fyalekanalekana amakumi ya myaka ayapitapo. Pa kusondwelela lipoti wa iko uwa lyashi lya muno nshiku ilya bantu ba kwa Lesa mu Mexico, 1995 Yearbook of Jehovah’s Witnesses yatile: “Ku bantu batendeke ukubishanya ne Nte sha kwa Yehova pali nomba line fye, ifya kwesha ifyo abatampile umulimo mu Mexico balolenkene na fyo kuti fyabapapusha. Bene beshibe fye paradise wa ku mupashi umwaba ukupaka kwa ca kulya ca ku mupashi, umwaba imyanda ya makana iya ba kubishanya na bo abatiina Lesa, kabili umo muntu umulimo wa kuli Lesa ubombwa mu nshila iyateyanishiwa bwino.”
Balya bakapansa ba mu kubangilila ilingi line balebomba beka nelyo mu tumabumba twaba tweka. Balolenkene no kutalalilwa, ukubulisha, na mesho yatapata yambi aya kuli bumpomfu ilyo baalekoselela mu kubilisha ubukombe bwa Bufumu. Nangu line ubwingi ubwa aba babomfi ba mu nshita sha kale balifwa, fintu caba ica kukafyo mutima ukwishibo kuti Yehova alebukisha umulimo wabo uwa busumino! Umutumwa Paulo alisuminishe ci, lintu alembele ati: “Lesa tali uushalungama; takalabe umulimo wenu, no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.” (AbaHebere 6:10) Nga ca kuti Yehova mu nshila yabamo kutesekesha alebukisha, bushe ifwe tatwingacita icapalako mu mupashi wa kutootela?
Abo babeleshenye ne cine pali nomba kuti banonka ukushilimuka mu calecitika kale ukupitila mu lupapulo lwa Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom.a Ukulundapo, nga twaliba ne shuko lya kuba ku lupwa nelyo ku cilonganino ca Bwina Kristu cintu ababamo basanshamo bamunyina na bankashi aba cikalamba abaabomba pa nshita ntali, tulecincishiwa mu mupashi wa pa Amalango 32:7 “[ukwibukishe] nshiku sha ku kale, tontonkanye myaka ya nkulo ne nkulo; ipusha wiso, na o alekweba, ipusha abakalamba bobe, na bo [bakacisosa, NW] kuli iwe.”
Ee, ukwibukisha imibombele ya kale iya kuipeelesha kwa bukapepa kuti kwatucincimusha ukutwalilila ukushipikisha mu buseko mu mulimo wesu uwa Bwina Kristu. Na kabili, ilyashi lya kale lyaisulamo amasambililo yantu tukabila ukusambilila. Kabili ukwetetula pali paradise wesu uwa ku mupashi uwapaalwa na Lesa kulaluminisha imibele yalinga iya bufuuke no kutootela. Cine cine, “ibukisheni inshiku shapita.”
[Futunoti]
a Icasabankanishiwa na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.