ishina lya kwa Lesa, te kuti beshibe umo lyalola no busuma bwa liko. Bushe ishina lya kwa Lesa lyalola mwi?

Lesa umwine alilondolwele kuli Mose umwalola ishina lyakwe. Ilyo Mose aipwishe pe shina lya kwa Lesa, Yehova atile: “Naba uuntu Naba.” (Ukufuma 3:14) Mu malembo ya kwa Rotherham, ici cikomo capilibulwa ati: “Nkaba ico nkatemwa ukuba.” E ico, Yehova kuti aba conse icakabilwa pa kuti afishepo ukufwaya kwakwe.

Tutile mwali na maka ya kuba ifyo mwingatemwa ukuba? Finshi mwingacitila ifibusa fyenu? Nga ca kutila umo alwala sana, kuti mwaba dokota wacenjela no kumundapa. Nga ca kutila umo akabila sana indalama kuti mwaba umukankala no kumupa indalama. Lelo, ico tacicitika pantu tamwakwata amaka ya kuba ifyo mwingatemwa ukuba. Bonse fye tatwakwata ayo maka. Ilyo mulesambilila Baibolo, mukapapa ukwishiba ifyo Yehova aba conse icakabilwa pa kuti afikilishe ubulayo bwakwe. Kabili alomfwa bwino ukubomfya amaka yakwe pa kuti afwe abamutemwa. (2 Imilandu 16:9) Iyi mibele isuma iya kwa Yehova te kuti ishibikwe ku bashaishiba ishina lyakwe.

E ico kanshi, ishina lya kwa Yehova lifwile ukubamo mu Baibolo. Ukwishiba umo lyalola no kulalishimbula mu kupepa kwesu e fyacindama ifingatwafwa ukupalama kuli Shifwe wa mu muulu, Yehova.a

Ifyo Ukusesema kwa kwa Daniele Kusobela Ukwisa kwa kwa Mesia

KASESEMA Daniele ali pano isonde ninshi kwashala imyaka ukucila pali 500 ukuti Yesu afyalwe. Na lyo line, Yehova alisokolwele kuli Daniele ifyebo ifyali no kulenga abantu ukwishiba umwaka Yesu ali no kusubwa nelyo ukusontwa ukuba Mesia, atemwa Kristu. Daniele bamwebele ukuti: “Ishiba, no kushilimuka, ukutula pa kufuma kwa cebo ku kulenga Yerusalemu ukwikalwamo no kukuulwa, ukufika ku wasubwa, cilongoshi, kukaba bacinelubali cinelubali ba myaka kabili bacinelubali amakumi mutanda na babili ba myaka.”—Daniele 9:25.

Pa kwishiba umwaka Mesia ali no kwisa, intanshi tufwile ukwishiba apa kutampila ukupenda imyaka pa kufika ku kwisa kwa kwa Mesia. Ukulingana no busesemo, “kutula pa kufuma kwa cebo ku kulenga Yerusalemu ukwikalwamo no kukuulwa.” Ni lilali ici ‘cebo cafumine’? Ukulingana na Nehemia, kalemba wa Baibolo, icebo ca kuti bayekuula cipya cipya ifibumba fya Yerusalemu cafumine “mu mwaka uwalengele amakumi yabili kuli Artakishashete imfumu.” (Nehemia 2:1, 5-8) Abalemba ilyashi lya ku kale, na bo batila, mu mwaka wa 474 B.C.E. e lyo Artakishashete akumanishe umwaka uutuntulu pali bukateka. E ico, umwaka walenga 20 mu kuteka kwakwe wakumene mu 455 B.C.E. Kanshi twaishiba apa kutendekela ukupenda mu fyo Daniele aseseme pa kwisa kwa kwa Mesia, ni mu mwaka wa 455 B.C.E.

Daniele atweba inshita ikapitapo pa kuti “Uwasubwa Cilongoshi” akafike. Ukusesema kwalumbula “bacinelubali cinelubali ba myaka [7 ukufushiwa imiku 7], kabili bacinelubali amakumi mutanda na babili ba myaka [7 ukufushiwa imiku 62].” Bushe iyi myaka inga? Yonse pamo myaka 483.

Nomba icashalako kupenda. Nga twapenda imyaka 483 ukufuma mu 455 B.C.E., twalafika mu 29 C.E. Uyu wine e mwaka Yesu abatishiwemo no kuba Mesia!a (Luka 3:1, 2, 21, 22) Bushe ubu busesemo bwafikilishiwe bwino ifi, tabulekosha icitetekelo cenu?

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 198]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni mu citabo)

“BACINELUBALI AMAKUMI CINELUBALI”

Imyaka 490

ba cinelubali cinelubali ba myaka bacinelubali amakumi mutanda na babili ba myaka Umulungu umo

(Imyaka 49) (Imyaka 434) (Imyaka 7)

ba myaka”

Yesu Kristu E Mesia Batile Akesa

PA KUTWAFWA ukwishiba Mesia, Yehova Lesa apuutilemo bakasesema abengi abalembwa mu Baibolo ukulondolola ifyo Umulubushi ali no kuba. Balembele pa fyali no kuba ukufyalwa kwakwe, umulimo wakwe, e lyo ne mfwa yakwe. Aya masesemo ya mu Baibolo yonse yalifikilishiwe muli Yesu Kristu nga filya fine fye yasobelwe. Pa kuti tushininkishe ici, natumone amasesemo yamo yamo ayalanda pa kufyalwa kwa kwa Mesia na pa fyo alekula.

Kasesema Esaya asobele ukuti Mesia ali no kufuma mu lupwa lwa Mfumu Davidi. (Esaya 9:7) Ca cine, Yesu afyalilwe mu lupwa lwa kwa Davidi.—Mateo 1:1, 6-17.

Mika, kasesema wa kwa Lesa na umbi, asobele ukuti uyu mwana akaba kateka no kuti akafyalilwa mu “Betlehemu Efrata.” (Mika 5:2) Ilyo Yesu afyelwe, kwali imisumba ibili mu Israele iyaleitwa ati Betlehemu. Umo wali mupepi na Nasarete ku kapinda ka ku kuso aka israele, e lyo umbi wali mupepi na Yerusalemu, mu Yuda. Umusumba wa Betlehemu uwali mupepi na Yerusalemu waleitwa ati Efrata. Yesu afyalilwe muli uyu musumba nga filya fine fye ukusesema kwasosele!—Mateo 2:1.

Ubusesemo bumbi ubwa mu Baibolo bwatile Umwana wa kwa Lesa aketwa “ukufuma . . . ku Egupti.” Ilyo Yesu ali akanya bamutwele ku Egupti. Bamubweseshe ilyo Herodi afwile, ne ci calengele ubusesemo bwafikilishiwa.—Hosea 11:1; Mateo 2:15.

Pa mukululo uli pe bula 200, amalembo yali pa mutwe uleti “Ubusesemo” yalelanda pali Mesia. Shi linganyeni aya malembo ne filandilwe pa mutwe uleti “Ukufikilishiwa.” Ukucite co kwalalenga mucetekele sana ukuti Icebo ca kwa Lesa ca cine.

Ilyo mulebebeta aya malembo, ibukisheni ukuti amalembo ayalelanda pa busesemo yalembelwe ninshi kushele imyaka iingi sana ukuti Yesu afyalwe. Yesu asosele ukuti: “Fyonse ifyalembelwa ine mu mafunde ya kwa Mose na muli Bakasesema na mu Malumbo, fili no kufishiwapo.” (Luka 24:44) Nge fyo mwingamona muli Baibolo wenu, fyonse fye fyalifikilishiwe bwino bwino!

[Charti pe bula 200]

AMASESEMO YALANDA PALI MESIA

ICACITIKE UBUSESEMO UKUFIKILISHIWA

Afyalwa mu mukowa wa kwa Yuda Ukutendeka 49:10 Luka 3:23-33

Afyalwa kuli nacisungu Esaya 7:14 Mateo 1:18-25

Yehova atile Mwana wakwe Amalumbo 2:7 Mateo 3:17

Abengi tabamucetekele Esaya 53:1 Yohane 12:37, 38

Cibusa wakwe amufutuka Amalumbo 41:9 Yohane 13:18, 21-30

Bamufutukila pa sha silfere 30 Sekaria 11:12 Mateo 26:14-16

Bapendwila ifya kufwala fyakwe Amalumbo 22:18 Mateo 27:35

Apontelwa ilyo ali pa cimuti Amalumbo 22:7, 8 Mateo 27:39-43

Ashiikilwe pamo na bakankaala Esaya 53:9 Mateo 27:57-60

Abuushiwa ilyo ashilabola Amalumbo 16:10 Imilimo 2:24, 27

Abikwa ku kulyo kwa kwa Lesa Amalumbo 110:1 Imilimo 7:56

Ukwishiba Icine Pali Tata, Umwana, no Mupashi wa Mushilo

KWALIBA abasumina isambilisho lya kuti muli Lesa umo mwaba abene batatu, na ba ni Tata, Umwana, no Mupashi wa Mushilo. Batila aba bonse batatu balilingana, ba maka yonse, kabili tabakwata intendekelo. Ukulingana ne li sambilisho Tata ni Lesa,