Mwileka Icili Conse Cimutalushe Kuli Yehova

“Salenipo mwe bene lelo uo mwakulabombela.”—YOSH. 24:15.

ASUKENI

Bushe kuti twacita shani pa kuti incito taitutalwishe kuli Yehova?

Kuti mwasala shani ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba ifisuma?

Kuti mwashipikisha shani ilyo lupwa lwenu asha Yehova?

1-3. (a) Mulandu nshi Yoshua abela ica kumwenako icisuma? (b) Finshi tufwile ukulaibukisha ilyo tulefwaya ukusalapo ifya kucita?

“UKUSALAPO” kwalicindama. Umuntu uulesala ifya kucita alakwata ifyo alefwaya ukucita ifingi kabili kuti acita conse ico alefwaya. Natulangilile: Tutile umuntu aleya kumo, lyena mu kukanaenekela asanga umusebo wapaatukana. Musebo nshi alayamo? Umuntu nga alefwaya ukuya ku cifulo cimo, kuti nalimo abomfya inshila imo iingalenga afika uko aleya, e lyo inshila imbi kuti yamutwala ukutali ne co cifulo.

² Baibolo yalilanda pa bantu abengi abasalilepo ukucita fimo mu bumi. Ku ca kumwenako, Kaini apo alikalipe sana alingile ukusalapo nampo nga kutwalilila ukuba ne cipyu nelyo ukulama icipyu. (Ukute. 4:6, 7) Yoshua alingile ukusalapo pa kubombela Lesa wa cine nelyo ukupepa tulesa twa bufi. (Yosh. 24:15) Ico Yoshua alefwaisha ukucita kupalamina kuli Yehova; e co asalilepo ifingamwafwa ukucita ifyo alefwaya. Kaini talefwaya ukupalama kuli Lesa kabili asalilepo ukucita ifyalengele ataluke sana kuli Yehova.

³ Na ifwe kulaba inshita shimo ilyo citukosela ukusalapo ifya kucita. Ico nga cacitika, mufwile ukulatontonkanya pa fyo mufwaya ukucita nelyo ubuyo bwenu, e kutila ukucindika Yehova muli fyonse ifyo mulecita no kukanacita ifingalenga mwataluka kuli ena. (Belengeni AbaHebere 3:12.) Cino cipande ne cikonkelepo filelanda pa fintu 7 ifyo tushilingile ukuleka fyatutalusha kuli Yehova.

INCITO

4. Mulandu nshi ukubomba incito kwacindamina?

⁴ Abena Kristu bafwile ukuisakamana no kusakamana indupwa shabo. Baibolo itila umuntu nga tafwaya ukusakamana aba mu ng’anda yakwe, ninshi abipa ukucila no ushatetekela. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Kwena ukubomba incito kwalicindama, lelo nga tamucenjele kuti yamutalusha kuli Yehova. Kuti kwamutalusha shani?

5. Finshi mufwile ukutontonkanyapo ilyo mulefwaya ukwingila incito?

⁵ Inga ca kuti mulefwaya ukwingila incito, kuti mwacita shani? Nga mwikala mu calo umo cayafya ukusanga incito, nalimo kuti mwasumina ukwingila incito iili yonse iyamoneka. Limbi iyo incito taileufwana ne fyo Baibolo ilanda. Nelyo limbi iyo ncito ikalakabila ukuti mukalepoosa inshita iyikalamba ica kuti mulefilwa no kusangwa ku kulongana nelyo ukuba no lupwa. Bushe mukasumina ukwingila incito ya musango uyo, ukutontonkanya ukuti ukwingila iyo ncito kwawama ukucila ukuba ilofwa? Muleibukisha ukuti nga mwafilwa ukusala bwino ifya kucita kuti mwaitalusha kuli Yehova. (Heb. 2:1) Nga ca kuti mulefwaya ukwingila incito nelyo muletontonkanya pa ncito mubomba, kuti mwasalapo shani bwino ifya kucita?

6, 7. (a) Fintu nshi fibili ifilenga abantu ukwingila incito? (b) Cinshi pali ifi fibili icingamwafwa ukupalama kuli Yehova, kabili mulandu nshi?

⁶ Nga fintu tulandilepo kale, muleibukisha ifyo mufwaya ukucita. Yipusheni amuti, ‘Bushe cinshi ndefwaila iyi ncito? Nelyo cinshi naingilila iyi ncito?’ Nga ca kuti mumona ukuti incito ya kumwafwa fye no lupwa lwenu ilyo mulebombela Yehova, Yehova akamupaala. (Mat. 6:33) Yehova te kuti afilwe ukumwafwa lintu incito yapwa nangu imikalile ya-afya. (Esa. 59:1) “Alishiba ukupokolola bakapepa ku fya kwesha.”—2 Pet. 2:9.

⁷ Inga ca kuti ico mulefwaila ukwingila incito ni pa kuti mukakwate ifyuma, finshi fingafumamo? Nalimo kuti mwakwata ifyuma, lelo mufwile ukulaibukisha ukuti mwaliba ubwafya mu kufwaisha ukukwata ifyuma. (Belengeni 1 Timote 6:9, 10.) Ukubika sana amano ku kukwata ifyuma na ku ncito kuti kwatutalusha kuli Yehova.

8, 9. Finshi abafyashi bafwile ukulaibukisha ilyo baletontonkanya pa ncito babomba? Londololeni.

⁸ Nga ca kuti mwalikwata abana, muleibukisha ukuti ifyo mucita filakuma abana benu. Bushe abana benu bamona ukuti ifyo mwacindika ni ncito mubomba nelyo ni bucibusa bwenu na Yehova? Abana benu nga bamona ukuti mwabika sana amano ku kulumbuka, ku kwikala bwino, na ku kukwata ifyuma, bushe nabo tabakasalepo ukucita ifingabatalusha kuli Yehova? Bushe bakatwalilila ukumucindika? Uwacaice umo atile: “Ukufuma fye na kale, batata balebombesha ku ncito. Naletontonkanya ukuti balebombesha pa kuti ulupwa lwesu luleikala bwino. Na pa kuti tulekwata ifyo tukabila. Nomba ino nshita ifintu nafyaluka. Batata balabombesha no kutuletela ifintu ifya mutengo ukucila na pa fyo tukabila. Ici calenga abantu ukutwishiba ukuti twalikwete sana indalama ukucila ukwishibikwa ukuti twalekoselesha bambi ukubombesha mu fya kwa Lesa. Kuti natemwa sana nga ca kuti batata balebombesha ukutwafwa ukupalama kuli Lesa ukucila ukubombesha ukuti tukwate ifyuma.”

⁹ Mwe bafyashi mwileka incito imutalushe kuli Yehova. Langeni abana benu ukuti mwalisumina ukutila icuma icacindama ico twingakwata, ni bucibusa na Lesa te fyuma iyo.—Mat. 5:3.

10. Cinshi ico abacaice bafwile ukutontonkanyapo ilyo balefwaya incito bakengila nga bakula?

¹⁰ Nga ca kuti muli bacaice kabili mulatontonkanya na pa ncito mulefwaya ukubomba nga mwakula, kuti mwacita shani pa kuti musale incito iisuma? Nga fintu tulandilepo kale, incito mukalafwaya ukubomba ikalanga ifyo mufwaya imikalile yenu ukuba. Bushe amasambililo ne ncito ifyo mulefwaya fikamwafwa ukulabomba bwino ifya Bufumu nelyo fikalenga mukataluke kuli Yehova? (2 Tim. 4:10) Bushe mufwaya ukuba nga bantu ba muli ici calo ababa fye ne nsansa nga na bakwata sana indalama? Nelyo bushe mukasalapo ukutetekela Yehova nga filya Davidi acitile? Davidi atile: “Nali umulumendo, nomba ninkota, lelo nshatalamona uwalungama nalekeleshiwa, nelyo abana bakwe balelombelesha ifya kulya.” (Amalu. 37:25) Muleibukisha ukuti ico mwasalapo ukucita kuti calenga mwataluka kuli Yehova nelyo kuti calenga mwaisaba no bumi bwa nsansa ku ntanshi. (Belengeni Amapinda 10:22; Malaki 3:10.) Ni cili kwi ico mukasalapo ukucita?a

IFYA KULESESHAMO ICITENDWE NE FYA KUTAMBA

11. Finshi Baibolo yalandapo pa fya kuleseshamo icitendwe na pa kwangalako, lelo cinshi tushilingile ukulaba?

¹¹ Baibolo tayalesha ukusangalalako, kabili tayalanda ukuti ukucitako ifya kulesha icitendwe no kutambako fimo konaula fye inshita. Paulo alembeele Timote ukuti: “Ukutukusha umubili kwafwa fye panono.” (1 Tim. 4:8) Baibolo ilanda no kuti kwaliba “inshita ya kuseka” e lyo “ne nshita ya kusansamuka,” kabili itukoselesha ukuti ukutuushako kusuma. (Luk. Mil. 3:4; 4:6) Lelo nga tatucenjele, ifya kuleseshamo icitendwe ne fyo tutamba kuti fyatutalusha kuli Yehova. Mu nshila nshi? Ifintu fye fibili e filenga ubwafya, e kutila umusango wa fyo twasalapo ukucita e lyo ne nshita tupoosapo.

12. Finshi mufwile ukutontonkanyapo ilyo mulefwaya ukusala ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba?

¹² Ica kubalilapo, tontonkanyeni pa musango wa fyo musalilepo ukucita. Ifya kuleseshamo icitendwe ne fyangalo ifisuma e ko fyaba, kuti mwafisanga. Na lyo line, ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba ifingi mwaliba ifyo Lesa apata, pamo nga ubunkalwe, ifya mipashi, e lyo no bulalelale. Kanshi mulingile ukubebeta bwino ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba ifyo mulesalapo. Yipusheni aya mepusho: Bushe nga nacita ifi nalaumfwa shani? Bushe fyalalenga mbe umunkalwe, camwenso, nelyo fyalalenga ntemwe ukucimfyanya, nangu ukutemwisha icalo candi? (Amapi. 3:31) Bushe nkalapoosapo indalama ishingi? Bushe kuti fyapunwisha bambi? (Rom. 14:21) Bushe ifya kuleseshamo icitendwe ne fyo ntamba kuti fyalenga nakwata ifibusa fya musango nshi? (Amapi. 13:20) Bushe ifyo nsalapo filalenga ndefwaya ukucita ifyabipa?—Yako. 1:14, 15.

13, 14. Finshi tufwile ukutontonkanyapo pa nshita tupoosa mu kwangala?

¹³ Tontonkanyeni na pa nshita mupoosa pa fya kuleseshamo icitendwe na pa fya kutamba. Yipusheni amuti: ‘Bushe ndapoosa inshita iikalamba ukucita ifya kuisekesha ne mwine ica kuti nashala fye ne nshita iinono iya kucitamo ifya kwa Lesa?’ Nga ca kuti mulepoosa inshita iikalamba pa fya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba, mukasanga ukuti tamuleipakisha ifyo musalilepo. Na kuba, abantu abapoosa fye inshita iyalinga pa kulesha icitendwe balaipakisha sana ifyo basalilepo ukucita. Mulandu nshi? Pantu baleshiba ukuti bacibalilapo ukucita “ifyacilapo ukucindama,” kanshi tabacula na kampingu ilyo batendeka ukucita fimbi ifya kuisekesha.—Belengeni Abena Filipi 1:10, 11.

¹⁴ Nangu ca kuti cilomfwika bwino ukupoosa inshita iikalamba ukucita ifya kuleseshamo icitendwe, ukucita ifi kuti kwamutalusha kuli Yehova. Ifi fine e fyacitikile Kim, nkashi uuli ne myaka 20. Atile: “Lyonse nalesangwa ku mitebeto. Cila mulungu pali Cisano, pa Cibelushi na pa Mulungu kwaleba imitebeto iyo nalesangwako. Nomba nalishiba ukuti kwaliba ifintu ifingi ifyacindama ifyo mfwile ukucita. Ku ca kumwenako, apo nine painiya, mbuuka ulucelo pa 6 koloko no kuya mu mulimo wa mwi bala, kanshi te kuti ndeba ku mitebeto ukufika na ku macaaca. Nalishiba ukuti ukwangala takwabipa lelo kuti kwalenga walafilwa ukubomba bwino. Ukwangala nako kukabila ukupoosapo fye inshita iiyalinga.”

15. Finshi abafyashi bafwile ukucita pa kuti abana babo baleipakisha ukwangala?

¹⁵ Abafyashi e balingile ukulasakamana ulupwa mu fyo lukabila mu mikalile, mu fya kwa Lesa, e lyo no kulanga abana ukuti balibatemwa. Ici cilesanshamo no kwangalila pamo na bana. Mwe bafyashi mwilamona ukuti ukwangala ne fya kuleseshamo icitendwe fibi. Kwena ifya kuleseshamo icitendwe fimo tafyawama. (1 Kor. 5:6) Nga ca kuti mwatontonkanishisha libela, kuti mwafwaya ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma ifingalenga ulupwa lwenu ukumfwa bwino.b Nga mulecita ifi, ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba ifyo mukasala tafyakamutalushe kuli Yehova.

ULUPWA

16, 17. Cinshi cingalenga abafyashi ukuba no bulanda sana, kabili twaishiba shani ukuti Yehova alomfwikisha ifyo bomfwa?

¹⁶ Umufyashi no mwana balatemwana sana, e co Yehova alandile pali uku kutemwa pa kulanga ifyo atemwa abantu bakwe. (Esa. 49:15) Kanshi e co tumfwila ububi nga lupwa lwesu afuma kuli Yehova. Nkashi umo uwakwata umwana uwatamfiwe atile: “Ala calinkalipe, naleyipusha nati, ‘mulandu nshi afumina kuli Yehova?’ Naleumfwa ububi, nalemona kwati nine nengele.”

¹⁷ Yehova aleshiba ifyo mumfwa. Pantu na o ‘alyumfwile ubulanda mu mutima wakwe,’ ilyo umuntu wa kubalilapo e lyo na bantu baliko ilyo Ilyeshi lishilaisa bamupondokele. (Ukute. 6:5, 6) Kwena kuti cayafya ku bashakwatapo ubu bwafya ukumfwikisha ifyo cikalipa ilyo uwa mu lupwa apondoka. Na lyo line, te kuti ciwame ukutaluka kuli Yehova pa mulandu fye wa kuti lupwa lwesu natamfiwa. Nomba, bushe kuti mwacita shani pa kuti mushipikishe ilyo lupwa lwenu asha Yehova?

18. Mulandu nshi abafyashi bashifwile ukumona kwati e balengele umwana wabo ukusha Yehova?

¹⁸ Mwilamona kwati ni mwe mwalenga. Yehova afwaya tuleisalila ifya kucita kabili umubomfi onse uwa kwa Lesa uwaipeela no kubatishiwa alingile “ukuisendela icipe cakwe umwine.” (Gal. 6:5) E co kanshi Yehova amona uyo wine umubembu ukuti e ufwile ukulubulula, te imwe iyo. (Esek. 18:20) Kabili mwilapeela bambi umulandu. Cindikeni inshila Yehova abomfya pa kusalapula abantu bakwe. Kaanyeni Satana Kaseebanya te kulakaanya bakacema abacingilila icilonganino.—1 Pet. 5:8, 9.

19, 20. (a) Cinshi abafyashi abakwata abana abatamfiwa bafwile ukucita pa kuti bashipikishe ubulanda? (b) Lisubilo nshi abafyashi ba musango yu bakwata?

¹⁹ Nomba nga mwafulilwa Yehova, mukaitalusha fye kuli ena. Lupwa lwenu uwatamfiwa afwile ukumona ukuti mwalitemwa Yehova ukucila na pa fyo mwamutemwa. Kanshi pa kuti mushipikishe mufwile ukulakosha bucibusa bwenu na Yehova. Mwilaitalusha kuli bamunyinenwe ne nkashi Abena Kristu ba cishinka. (Amapi. 18:1) Mule-eba Yehova mwi pepo fyonse ifyo muleumfwa. (Amalu. 62:7, 8) Mwilafwaya umwa kulesesha pa kuti fye mulelanshanya na lupwa lwenu uwatamfiwa, ku ca kumwenako limbi ukulatumishanya amashiwi ukubomfya foni nangu Intaneti. (1 Kor. 5:11) Mulebombesha mu fya kwa Lesa. (1 Kor. 15:58) Nkashi tulandilepo kale atile, “Nalishiba ukuti imfwile ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova no kuba uwakosa mu fya kwa Lesa pa kuti ilyo umwana wandi akabwelela kuli Yehova, nkamwafwe.”

²⁰ Baibolo ilanda ukuti ukutemwa “kusuubila fyonse.” (1 Kor. 13:4, 7) Caliba fye bwino ukulatontonkanya ukuti lupwa lwenu akabwelela kuli Yehova. Cila mwaka, abantu abalufyenye balabwela mu cilonganino ca kwa Yehova. Yehova tatwalilila ukufulilwa uwalapila. Lelo ‘ali-iteyanya ukwelela.’—Amalu. 86:5.

MULESALA BWINO

21, 22. Finshi mwapingulapo ukucita ilyo mulefwaya ukusala pa fintu?

²¹ Yehova alipeela abantu ubuntungwa bwa kuisalila. (Belengeni Amalango 30:19, 20.) Lelo tukalubulwilapo nga tatulesala bwino. Umwina Kristu onse afwile ukuipusha ati: ‘Bushe ifyo nsalapo ukucita filenga ndecita ifisuma? Bushe nalilenga incito, ifya kuleseshamo icitendwe ne fya kutamba, nelyo ulupwa ukuntalusha kuli Yehova?’

²² Yehova takatale aleka ukutemwa abantu bakwe. Kuti twafuma fye kuli Yehova nga twasalapo ukucita ifyabipa. (Rom. 8:38, 39) Lelo tamufwile ukucita ica musango yu! Pampamineni pa kukanaleka icili conse ukumutalusha kuli Yehova. Icipande cikonkelepo cikalanda pa fintu na fimbi fine ifyo tulingile ukupingulapo bwino.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 14]

Ukusala ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma no kupoosapo inshita iyalinga kulaleta insansa

[Icikope pe bula 16]

Caliba fye bwino ukulatontonkanya ukuti lupwa lwenu akabwelela kuli Yehova

Twalilileni Ukupalama Kuli Yehova

“Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.”—YAKO. 4:8.

BUSHE KUTI MWALONDOLOLA?

Kuti twacita shani pa kuti ifya kupangapanga no kufwaisha ukuba no bumi ubusuma tafilengele twataluka kuli Yehova?

Kuti twacita shani pa kuti tatutemwishishe indalama, kabili kuti twacita shani pa kuti tatuli ne cilumba?

Kuti twacita shani pa kuti twikalilile kuli Yehova?

1, 2. (a) Bushe Satana aba na “mapange” nshi? (b) Cinshi cikatwafwa ukupalama kuli Lesa?

YEHOVA LESA abumbile abantunse no kufwaisha kwa kuti balepalama kuli ena. Lelo Satana afwaya tuletontonkanya nge fyo atontonkanya ukutila kuti twaicitila ifili fyonse ukwabula Yehova. Ukutula apo abepeele Efa mwi bala lya Edeni, Satana afwaya abantu ukusumina ubu bufi. (Ukute. 3:4-6) Kabili ukufuma fye ilya nshita, abantu abengi batontonkanya ukutila kuti bacita ifyo balefwaya ukwabula ukwafwa kwa kwa Lesa.

² Ifwe tatufwile ukwikatwa muli ici citeyo ca kwa Satana. “Twalishiba amapange yakwe.” (2 Kor. 2:11) Satana afwaya ukututalusha kuli Yehova pa kututunka ukusala ifyabipa. Lelo nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, kuti twasala bwino incito, ifya kuleseshamo icitendwe, ne fya kucita mu lupwa nga muli amafya. Cino cipande calalanda pa fintu na fimbi fine ifyo Satana abomfya pa kutubeleleka, pamo nga, ifya kupangapanga, ubumi, indalama, ne cilumba. Nga twaishiba ifya kucita muli ifi fintu, ‘tukapalama kuli Lesa.’—Yako. 4:8.

IFYA KUPANGAPANGA

3. Langilileni ifyo ifya kupangapanga fingabomfiwa bwino nelyo bubi bubi.

³ Muno nshiku, ifya kupangapanga nafifula sana. Nga twafibomfya bwino kuti fyatwafwa icine cine. Lelo nga tatufibomfeshe bwino, kuti fyatutalusha kuli Shifwe wa ku muulu. Natulande pali kompyuta. Pa kulemba no kupulinta ino magazini mulebelenga, babomfeshe kompyuta. Pali kompyuta kuti twasangapo ifyebo ifyo tulefwaya, kuti twaibomfya ukulanshanya na bambi kabili limo kuti twaleseshapo ne citendwe. Nomba, kuti tuletontonkanya fye lyonse pa kukwatako kompyuta yonse iipya. Abasabankanya amakwebo basabankanya mu nshila ya kuti balenga abantu ukumona ukuti bafwile fye ukukwata ifipe ifipya. Umulumendo umo alefwaisha ukukwata kompyuta iipya (iyo beta ukuti ipad) ica kuti ukwabula no kwebako abali bonse alishitishe ulufyo lwakwe pa kuti ashite iyo kompyuta. Ala kwena ico acitile cali buwelewele!

4. Finshi fyacitile Umwina Kristu umo pa kuti aleke ukulabomfya sana kompyuta?

⁴ Kuti cabipa sana nga ca kuti mwaleka ifya kupangapanga fyamutalusha kuli Yehova pa mulandu wa kufibomfya bubi bubi nelyo ukulapoosapo inshita iikalamba sana. Munyinefwe umo, ishina lyakwe Jon, uuli ne myaka nalimo 30 atile: “Nalishiba ukuti Baibolo yalitweba ‘ukulabomfya bwino inshita’ ku fintu fya ku mupashi.a Lelo kompyuta yena, ilampoosela inshita iikalamba sana.” Ilingi line munyinefwe Jon aaleba pa Intaneti mpaka ubushiku sana. Atile: “Nga ninaka sana e lyo calengafya ukuleka ukulanshanya na bantu pa Intaneti nelyo ukuleka ukutamba amavidio, kabili ilingi amavidio naletamba yaleba ayabipa.” Pa kuti munyinefwe Jon aleke uyu musango wabipa, alibikile inshita iya kuti kompyuta ileishimina yeka nga ca kuti inshita ya kuya mu kusendama yakumana.—Belengeni Abena Efese 5:15, 16.

5, 6. (a) Mulimo nshi abafyashi bakwata? (b) Finshi abafyashi bengacita pa kuti bashininkishe ukuti abana babo bakwata ifibusa fisuma?

⁵ Mwe bafyashi, nangu ca kutila tamulingile ukulaeba abana benu fyonse fye ifyo bafwile ukulacita, mufwile ukwishiba ifyo bacita pali kompyuta. Tamufwile ukubaleka ukulatamba ubulalelale, ifya mipashi, ukulateya ifyangalo fya lukakaala, nelyo ukulalanshanya na bantu ababipa pa Intaneti pa kuti fye bakwate fimo ifya kucita, belamupumfyanya. Nga mwabaleka ukulacita ifi, kuti balatontonkanya ukuti, ‘Apo bamayo na batata tabalandapo nangu cimo, ninshi ifyo tucita fyaliba fye bwino.’ Mwe bafyashi, mulimo wenu uwa kucingilila abana benu, ukusanshako ne misepela, ku fintu ifingalenga bataluka kuli Yehova. Nangu fye ni nama shilacingilila abana ba shiko. Elenganyeni ifyo bere acita nga ca kutila umo alefwaya ukusansa abana bakwe!—Linganyeniko Hosea 13:8.

⁶ Afweni abana benu ukula-ampana na Bena Kristu, abakalamba na banono, aba mibele isuma. Kabili muleibukisha ukuti abana benu bafwaya muleba nabo! Kanshi mulesangako inshita iya kuseka, ukwangala, ukubomba, no ‘kupalama kuli Lesa’ pamo na bana benu.b

UBUMI

7. Mulandu nshi bonse tufwaila ukubela no bumi ubusuma?

⁷ Ilingi line fwe bantu tulaposhanya pantu tufwaya ukwishiba ifyo bambi bali. Bonse fye tulalwala ukutula apo abafyashi besu aba kubalilapo baumfwilile Satana no kuitalusha kuli Yehova. Satana afwaya ukuti tulelwala, pantu nga natulwala cilafya ukubombela Yehova. Kabili nga twafwa te kuti tumubombele nakalya. (Amalu. 115:17) E mulandu wine twesesha na maka ukuba no bumi ubusuma.c Na kabili, tufwile ukubika amano ku bumi bwa bamunyinefwe.

8, 9. (a) Finshi tushifwile ukucita pa kuti tatucililemo ukusakamikwa pa bumi? (b) Busuma nshi bwaba mu kuba abasekelela?

⁸ Lelo calicindama ukukanacilamo ukusakamikwa pa bumi. Bamo balabika sana amano ku kulanda pa miliile iisuma, pa miti, na pa fintu fimbi ifingalenga balemoneka abayemba ukucila ukubika amano ku kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Kuti balemona kwati baleafwa abantu bambi. Lelo ilyo tuli pa kulongana pa Ng’anda ya Bufumu nelyo pa kulongana ukukalamba, tatufwile ukulasabankanya imiti nelyo amafuta ya kulenga tulemoneka bwino nangu ukulalanda pa miliile iingalenga umo ukuba no bumi ubusuma. Mulandu nshi?

⁹ Ico tuyila mu kulongana, kulanshanya ifya kwa Lesa no kuti tulesekelela, pantu na kuba ukusekelela cisabo ca mupashi wa kwa Lesa. (Gal. 5:22) Nampo nga nabatwipusha nelyo iyo, ilyo tuli pa kulongana tatufwile ukulalanda pa fyo umuntu afwile ukucita pa kuti abe no bumi ubusuma nelyo pa kuti alemoneka bwino pantu ukucita ifi kuti kwatupumbula kabili kuti kwalenga bambi ukukanalasekelela. (Rom. 14:17) Umuntu umwine e ufwile ukupingulapo ifyo engacita pa kusakamana ubumi bwakwe. Kabili, takwaba nangu umo uwingondapa amalwele yonse. Nangu fye ni badokota abaishiba sana ukundapa abantu, balalwala no kukota no kufwa balafwa. E lyo kabili ukusakamikwa sana pa bumi bwesu te kuti kulundeko ubumi nakalya. (Luka 12:25) Lelo, “umutima wa nsansa muti uusuma.”—Amapi. 17:22.

10. (a) Mibele nshi iilenga umuntu ukuba uwayemba kuli Yehova? (b) Finshi tulingile ukucita pa kuti tube no bumi ubusuma?

¹⁰ Caliba fye bwino ukubika amano na ku fyo tumoneka. Na lyo line, tatufwile ukubika amano yesu yonse ku kulafwaya ukulamoneka fye abaice. Ukuba umukalamba cilangililo ca kuti umuntu alikwata amano, alicindama kabili aliyemba. Ku ca kumwenako, Baibolo itila: “Umutwe wa mfwi uba cilongwe icayemba nga ca kuti umwine mulungami.” (Amapi. 16:31) Ifi e fyo Yehova atumona, na ifwe e fyo tufwile ukulaimona. (Belengeni 1 Petro 3:3, 4.) Bushe ca mano ukubika ubumi bwesu mu kapoosa mweo pa kulabomfya imiti nelyo ukuya ku kulepulwa pa mulandu fye wa kufwaya ukulamoneka bwino? Icilenga umuntu ukuba uwayemba, “kusekelela muli Yehova” nampo umuntu mwaice nelyo mukote atemwa aliba no bumi ubusuma nelyo iyo. (Nehe. 8:10) Ni mu calo cipya fye e mo tukaba no bumi ubusuma no kuba ne mibili iyalelema nge ya baice. (Yobo 33:25; Esa. 33:24) Kanshi, ilyo icalo cipya cishilaisa, tufwile ukutwalilila ukulapingula bwino pa fintu no kucetekela ifyo Yehova atulaya. Ukucita ifi kukatwafwa ukupalama kuli Yehova no kukanacilamo ukusakamikwa pa bumi.—1 Tim. 4:8.

INDALAMA

11. Bushe indalama kuti shaba shani iciteyo?

¹¹ Indalama tashabipa, kabili tacalubana ukucita ubukwebo ubusuma pa kuti tusange indalama. (Luk. Mil. 7:12; Luka 19:12, 13) Lelo “ukutemwa indalama” kuti kwatutalusha kuli Yehova. (1 Tim. 6:9, 10) “Amasakamika ya muli cino calo,” e kutila ukucilamo ukusakamikwa pa kuti tukwate ifyo tukabila, kuti yalenga twafilwa ukuba abakosa mu fya kwa Lesa. ‘Ukubelelekwa ku fyuma,’ e kutila ukulamona kwati ukukwata ifyuma e kwingalenga fye twaba ne nsansa no kucingililwa, na ko kuti kwatutalusha kuli Yehova. (Mat. 13:22) Yesu alandile ukuti “takuli” uwingabombela Lesa ne fyuma.—Mat. 6:24.

12. Ni nshila nshi ishabipa isho bamo babomfya pa kuti bakwate indalama ishingi bwangu, kabili kuti twacita shani pa kutaluka kuli ifi fintu?

¹² Nga tulemona indalama ukuti shalicindama sana, kuti twatunkwa ukucita ifyabipa. (Amapi. 28:20) Ukufwaya ukukwata bwangu indalama kwalenga abengi ukushita amatikiti ya lotari pa kuti bawine indalama ishingi. Bamunyinefwe bamo balacita amakwebo ayo benekela ukupanga indalama ishingi mu kwangufyanya kabili balebako na bamunyina bambi ukuti nabo kuti bapanga indalama ishingi mu nshita fye iinono. Limo uwa mu cilonganino kuti aeba munyina ukuti amwashimisheko indalama isha kucitila ubukwebo kabili pa kumubwesesha akamubikilapo nsonsela iikulu. Mwikaleka ukufwaisha ukukwata indalama kukalenge ukuti bakamwibile indalama. Muleba abashilimuka. Te lingi mwingapanga indalama ishingi mu nshita fye iinono.

13. Bushe ifyo Yehova amona indalama fyapusana shani ne fyo abantu bashimona?

¹³ Yehova akatupeela ifyo tukabila nga twatangisha “ubufumu no bulungami bwakwe.” (Mat. 6:33; Efes. 4:28) Tafwaya ukuti tuleshipula ilyo tuli pa kulongana pa mulandu wa kuti natunaka sana pantu twalibombesha kabili tafwaya ukuti tulesakamikwa pa ndalama ilyo tulelongana. Lelo abantu abengi mu calo bamona kwati bafwile ukubombesha pa kuti bakwate indalama ishingi, e lyo ku ntanshi bakaleikala fye ukwabula ukubomba. Kabili ilingi bafwaya na bana babo ukucita cimo cine. Yesu alondolwele ukuti ukutontonkanya kwa musango yu buwelewele. (Belengeni Luka 12:15-21.) Ifi nalimo kuti fyatwibukishako ifyacitile Gehasi, uwalemona kwati nangu aba umufunushi kuti atwalilila ukuba cibusa wa kwa Yehova.—2 Isha. 5:20-27.

14, 15. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanishisha ukuti indalama kuti shatucingilila? Langilileni.

¹⁴ Cashimikwa ukuti ba cembe bamo balasuka banwena pantu nga baikata isabi ilifinine sana tabafwaya ukulilekako. Bushe ica musango yu kuti cacitika ku Bena Kristu? Eluda umo, ishina lyakwe Alex atile: “Nshifwaya ukonaula ifintu. Nga ca kuti sopo naitulula iya kusambila mu mutwe yafulako panono, ndabwesesha imo mwi botolo.” Na lyo line, ba Alex batendeke ukucita ubukwebo bumo ubo balemona kwati nga bapanga indalama ishingi bakaleka incito no kutampa bupainiya. Balepoosa inshita iikalamba ukusambilila ifingi pa bukwebo batendeke. Balibomfeshe indalama bakwete no kukongwelapo na shimbi pantu balemona ukuti baali no kupanga indalama ishingi. Lelo indalama shonse isho babikile mu bukwebo shalingile mu menshi. Ba Alex batile: “Nalefwaisha ukubwesha indalama shonse ishaingile mu bukwebo.” Balemona kwati nga babombesha, indalama babikile mu bukwebo kuti shabwela.

¹⁵ Pa myeshi iingi, ba Alex baletontonkanya fye pa bukwebo bwabo. Balefilwa ukubika amano ku fya ku mupashi, kabili tabalelaala. Lelo ubukwebo bwabo tabwababweseshe indalama. Indalama shonse isho ba Alex bakwete shalipwile ica kuti balishitishe ne ng’anda. Batile: “Nalengele ulupwa lwandi ukuba mu bwafya ubukalamba.” Lelo ku fyo bacitile balisambilileko isambililo ilyacindama. Batile: “Nalishiba nomba ukuti onse uucetekela icalo ca kwa Satana akacula.” (Amapi. 11:28) Ukucetekela ifyuma, nelyo ukufwaya ukukwata indalama ishingi muli cino calo cilanga fye ukuti twacetekela “lesa wa bwikashi buno,” Satana. (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17) Ba Alex nomba balyangusha imikalile pa “mulandu wa mbila nsuma.” Ici calenga ukuti bena pamo no lupwa lwabo babe ne nsansa kabili balipalama kuli Yehova.—Belengeni Marko 10:29, 30.

ICILUMBA

16. Bupusano nshi bwaba pa cilumba icisuma ne cibi?

¹⁶ Ukulaumfwa icilumba pa fintu ifisuma takwabipa. Ku ca kumwenako, tufwile ukumfwa icilumba pa kuba Inte sha kwa Yehova. (Yer. 9:24) Ici kuti calenga tulepingula bwino pa fintu no kuba ne mibele iisuma. Lelo ukulaimona kwati ni fwe twaishiba fyonse kuti kwatutalusha kuli Yehova.—Amalu. 138:6; Rom. 12:3.

17, 18. (a) Landeni pa bantu abali abaicefya na bali ne cilumba abo Baibolo yalandapo. (b) Finshi munyinefwe umo acitile pa kuti eleka icilumba cimutalushe kuli Yehova?

¹⁷ Muli Baibolo mwaliba ifya kumwenako fya bantu abali abaicefya na bali ne cilumba. Imfumu Davidi yali iyaicefya, lyonse yalefwaya ukulatungululwa na Yehova, kabili Yehova ali-ipaalile. (Amalu. 131:1-3) Lelo Yehova alikandile Imfumu Nebukadnesari na Belshasari pantu bali ne cilumba. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Na muno nshiku, kwaliba ifintu ifingalenga twafilwa ukuicefya. Ba Ryan, abali ne myaka 32 kabili ababomfi batumikila, bakuukile ku cilonganino cimbi. Batile: “Nalemona kwati balansonta ukuba eluda bwangu bwangu fye, lelo no mwaka walipwile ukwabula ukuti bansonte.” Bushe ba Ryan balifulilwe ukuti tababasontele ukuba baeluda? Bushe balilekele ukulongana, ukuleka icilumba ukubatalusha kuli Yehova na bantu bakwe? Bushe amuba ni mwe nga mwacitile shani?

¹⁸ Ba Ryan batile: “Natendeke ukubelenga impapulo shesu pa malyashi ayalanda pa fyo twingaba abatekanya nga ca kuti ifyo tulelolela fyakokola.” (Amapi. 13:12) Kabili batile: “Nailwike ukuti mfwile ukuba uwaicefya kabili uwafuuka no kuleka Yehova ukunsambilisha.” Ba Ryan balilekele ukulabika fye amano ku fyo balefwaya, lelo batendeke ukubika amano ku kubombela bambi, e kutila aba mu cilonganino na bantu abo baleshimikilako. Tapakokwele, batendeke ukutungulula amasambililo ya Baibolo ayalelunduluka. Batile: “Ilyo bansontele ukuba eluda pa numa ya mwaka umo ne myeshi 6, nalipapile pantu nshale-enekela. Nalilekele ukutontonkanya pa kusontwa pali bueluda pantu naleumfwa bwino sana ukushimikila.”—Belengeni Amalumbo 37:3, 4.

IKALILILENI KULI YEHOVA!

19, 20. (a) Kuti twacita shani pa kuti ifyo tucita cila bushiku tafitutalwishe kuli Yehova? (b) Ni bani abaikalilile kuli Yehova abo twingapashanya?

¹⁹ Fyonse ifyo twasambilila muli cino cipande na mu cipande icifumineko tafyabipa. Tulomfwa icilumba pa kuba ababomfi ba kwa Yehova. Ulupwa lwa nsansa no bumi ubusuma fyaba pa fintu ifisuma ifyo Yehova atupeela. Twalishiba ukuti incito ne ndalama filatwafwa ukuisakamana no kukwata ifyo tukabila. Twalishiba no kuti ifya kuleseshamo icitendwe filalenga twaumfwa bwino e lyo ifya kupangapanga na fyo kuti fyatwafwa. Lelo tufwile ukulaibukisha ukuti nga twacilamo ukubika amano kuli ifi fintu no kulafikonkelela sana ica kuti twalafilwa no kubombela Lesa bwino kuti twataluka kuli Yehova.

²⁰ Satana ena kuti atemwa sana ici nga calicitike. Na lyo line kuti mwaicingilila no kucingilila ulupwa lwenu pa kuti tamutalwike kuli Yehova! (Amapi. 22:3) Palameni kuli Yehova no kwikalilila kuli ena. Baibolo yalilanda pa bantu abengi abaikalilile kuli Yehova abo twingapashanya. Enoke na Noa ‘bale-enda na Lesa wa cine.’ (Ukute. 5:22; 6:9) Mose “atwalilile uwashangila kwati alemona Uushimoneka.” (Heb. 11:27) Lesa aletungilila Yesu pantu lyonse alecita ifyalelenga Wishi wa ku muulu ukusekelela. (Yoh. 8:29) Mulebapashanya. “Mulesekelela lyonse. Mulepepa ukwabula ukuleka. Muli fyonse muletootela.” (1 Tes. 5:16-18) Kabili mwileka icili conse cimutalushe kuli Yehova!

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 18]

Mwe bafyashi, muleafwa abana benu ukulabomfya bwino kompyuta

[Amashiwi pe bula 21]

Mwileka icili conse cimutalushe kuli Yehova!

[Icikope pe bula 21]

Mu nshita ya kulafwaya ukukwata imilimo mu cilonganino, muletemwa umulimo wa kushimikila!