Ili ilyashi lyalembwa mu mabuuku ya Mbila Nsuma 4, ayaba mu Malembo ya Bwina Kristu aya ciGriki ayo beta no kuti Icipingo Cipya. Bushe ca cine ifi twalandapo fyalicitike? Kuti cawama nga twaishiba icasuko kuli ici icipusho. Nga ca kuti ifi tafyacitike ninshi icitetekelo ca Bena Kristu ca fye, ninshi na fintu balanda ukuti bakekala umuyayaya mu Paradaise, fya bufi. (1 Abena Korinti 15:14) Na lyo line, ifi fintu nga fyalicitike, ninshi isubilo twakwata ilya kwikala umuyayaya likafikilishiwa kabili na imwe bene kuti mwaisaikala umuyayaya. Nomba bushe ifyaba mu mabuuku ya Mbila Nsuma fya cine?

IFILANGA UKUTI IFYABA MU MABUUKU YA MBILA NSUMA FYA CINE

Ifyaba mu mabuuku ya Mbila Nsuma balifilemba bwino kabili fya cine, tafyaba nga amalyashi yakwelenganya fye. Ku ca kumwenako, aya amabuuku yalilanda pa fifulo ifya cine cine kabili fimo pali ifi ififulo e ko fyaba na pali ino ine nshita. Aya amabuuku yalilanda na pa bantu aba cine cine abo balandapo na ku bafwailisha ilyashi lya kale.—Luka 3:1, 2, 23.

Yesu balimulandapo na kuli bakalemba ba malyashi bamo abaliko ilyo imyaka yaba ba 200 ishilafika.a Filya abena Roma balecita pa kwipaya abantu, e fyo amabuuku ya Mbila Nsuma yalanda ukuti e fyo bacitile pa kwipaya Yesu. Na kuba, ifyalembwa mu mabuuku ya Mbila Nsuma fyalilondololwa bwino kabili fya cine pantu fyalilanda na pa fyo abasambi ba kwa Yesu balecita ifishali bwino. (Mateo 26:56; Luka 22:24-26; Yohane 18:10, 11) Fyonse ifi filanga fye ukuti ifyo bakalemba ba Mbila Nsuma balembele pali Yesu fya cine.

FINSHI FINGALENGA TUSHININKISHE UKUTI YESU ALIBUUSHIWE?

Nangu ca kuti abantu abengi balishiba ukuti Yesu e ko ali kabili alifwile, bamo tabasumina ukuti alibuushiwe. Nangu fye batumwa bakwe pa kubala tabasumiine ukuti alibuushiwe. (Luka 24:11) Na lyo line, abatumwa na basambi balilekele ukutwishika ilyo bamwene Yesu pa miku iingi ninshi alibuushiwa. Na kuba, pa nshita imo, abantu ukucila pali 500 balimwene Yesu uwabuushiwe.—1 Abena Korinti 15:6.

Nangu ca kuti abasambi ba kwa Yesu baali no kubekata e lyo no kubepaya nga balanda ukuti Yesu alibuushiwe, tabaletiina kabili balelanda na ku bantu balya bene abaipeye Yesu. (Imilimo 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Bushe abasambi ba kwa Yesu nga balishipile ukulalanda ukuti alibuushiwe nga ca kuti tabashininkishe? Na kuba, ifi Abena Kristu bashininkisha ukuti Yesu alibuushiwe, fyalilenga baba abashipa.

Amabuuku ya Mbila Nsuma yalilanda pa fintu ifingalenga twashininkisha ukuti ca cine Yesu alifwile kabili alibuushiwe. Kanshi nga mulebelenga aya amabuuku mukashininkisha ukuti ifyo yalanda fya cine. Nga mwashininkisha, mukeshiba ne calengele afwe no kubuushiwa. Icipande cikonkelepo calalondolola ico Yesu afwilile no kubuushiwa.

Bushe kuti mwayasuka shani nga balimwipwishe ukuti, “Bushe mulafwaya ukwikala umuyayaya?” Abantu abengi kuti batila kuti batemwa, lelo bamona ukuti ici te kuti cicitike. Abantu abengi batila umuntu nga afyalwa, afwile fye ukufwa.

Nomba kuti mwayasuka shani nga bamwipwishe ukutila, “Bushe kuti mwatemwa ukufwa?” Abantu abengi kuti bayasuka ukutila te kuti batemwe. Cinshi kanshi tulelandapo? Ifwe bonse tatufwaya ukufwa nangu ca kuti tulacula kabili tulakwata na mafya. Baibolo ilanda ukuti ilyo Lesa abumbile abantu, alefwaya baleikala umuyayaya. Na kuba itila, “abika ne nshita ya muyayaya mu mitima yabo.”—Lukala Milandu 3:11.

Icishinka ca kuti, pali ino nshita tulafwa. Nomba cinshi calenga ukuti tulefwa? Bushe paliba ifyo Lesa aacita pa kuti akafumyepo imfwa? Ifyo Baibolo ilanda filatusansamusha kabili filalenga twaishiba ico Yesu aculiile ne co afwiliile.

CINSHI ABANTU BAFWILA?

Ifipande fitatu ifye buuku lya Ukutendeka filanda ukuti Lesa alefwaya abantu ba kubalilapo Adamu na Efa, bakekale umuyayaya kabili alibebele ne fyo balingile ukulacita pa kuti bakekale umuyayaya. Baibolo yalilanda ukuti balifililwe ukumfwila Lesa, ne ci calengele bafwe. Baibolo yalilondolola bwino bwino ifyacitike nangu ca kuti abantu bamo balafilwa ukusumina. Na lyo line, nga filya fine amabuuku ya Mbila Nsuma yalembwa bwino, ibuuku lya Ukutendeka na lyo lyalilondolola fyonse fye ifingalenga twasumina ukuti ifyo lilanda fya cine.a

Finshi fyacitika ifi Adamu na Efa bafililwe ukucita ifyo Lesa abebele? Baibolo ilasuka ici icipusho ilyo itila: “Filya ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu] pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Adamu alibembwike ilyo akeene ukumfwila Lesa. Taali no kwikala umuyayaya, e co alifwile. Apo bonse tuli bana ba kwa Adamu, twalipyana lulya ulubembu, e ico tulalwala, tulakota kabili tulafwa. Ifi Baibolo yalanda ukuti e fyo cali pa kuti tupyane ulubembu, e fyo na basambilila balanda ukuti e fyo ciba pa kuti umwana apale abafyashi. Na lyo line, bushe kwaliba ifyo Lesa acitapo pa kuti apwishe ubu bwafya?

IFYO LESA AACITA PA KUFUMYAPO ULUBEMBU

Lesa alipekanya inshila ya kutulubwilamo nelyo iya kutulenga tukekale umuyayaya, nga fintu cali no kuba kuli Adamu na Efa. Finshi Lesa aacita pa kuti akatulubule?

Baibolo pa Abena Roma 6:23 itila: “Icilambu ca lubembu ni mfwa.” Ici calola mu kuti ulubembu e lwalenga tulefwa. Apo Adamu alibembwike, alifwile. Na ifwe bene tulafwa pantu tuli babembu. Nangu ca kuti tulafwa pa mulandu wa lubembu, te ifwe twabembwike. E ico Lesa alitumine Umwana wakwe, Yesu, ku kutulubula ku “cilambu ca lubembu.” Bushe imfwa ya kwa Yesu yali no kutupususha shani ku lubembu ne mfwa?

Apo umuntu umo, Adamu uwali uwapwililika e wabembwike no kulenga tulefwa, kanshi umuntu uwapwililika kabili uwacumfwila mpaka ne mfwa, e walingile ukutulubula ku mfwa. Baibolo itila: “Pantu filya kuli bucintomfwa bwa muntu umo abengi balengelwe ababembu, e fyo mu cumfwila ca muntu umo e mo abengi bakalengelwa abalungama.” (Abena Roma 5:19) Uyu “umuntu umo” ni Yesu. Afumine ku muulu no kwisaba umuntu uwapwililikab kabili alitufwilile. Ici kuti calenga Lesa aletumona ukuti tuli balungami kabili kuti twaba no mweo wa muyayaya.

ICO YESU ACULIILE NO KUFWA

Cinshi Yesu alingiile ukufwa pa kuti atulubule? Cinshi Lesa wa Maka Yonse ashalekeele fye abana ba kwa Adamu ukuti baleikala umuyayaya? Kwena Lesa alikwete insambu sha kucita ifi, nomba nga ca kuti alicitile ifi, nga alangile ukuti takonka ifunde abikako ilya kuti icilambu ca lubembu ni mfwa. Ili te funde ilinono fye ilya kutila kuti alyalula pantu fye ifintu nafyaluka. Ili, lifunde lya mulinganya ilyacindama sana.—Amalumbo 37:28.

Nga ca kuti Lesa alyalwile ifunde pa nshita Adamu abembwike, abantu nga balatontonkanya ukuti nalimo kuti ayalula na kabili amafunde nga ca kuti kwacitika ifintu fimbi. Ku ca kumwenako, abantu nalimo kuti baletila apo alaalula amafunde, bushe te kuti aluule ifyo akonka pa kupeela abantu umweo wa muyayaya? Bushe kuti twacetekela ukuti akafikilisha amalayo yakwe? Apo Lesa tayalwile ili ifunde pa kuti twilafwa, kuti twacetekela ukuti lyonse fye akulacita ifyalungama.

Filya Yesu afwile, fyalilenga twakwata isubilo lya kuti tukekala umuyayaya muli Paradaise pano calo. Moneni amashiwi Yesu alandile pali Yohane 3:16. Atile: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” Filya Yesu afwile filanga ukuti Lesa alitemwa umulinganya kabili alitemwisha abantu.

Nomba cinshi Yesu aculiile no kufwa imfwa iyabipa nga fintu bailondolola mu mabuuku ya Mbila Nsuma? Filya Yesu ashipikishe no kutwalilila ukuba uwa cishinka ilyo aeshiwe, fyalangile ukuti Satana alebepa fye ilyo alandile ukuti abantu te kuti batwalilile aba cishinka nga baeshiwa. (Yobo 2:4, 5) Ifyo Satana alandile fyamoneke kwati fya cine ilyo alengele Adamu ukubembuka. Yesu aali uwapwililika nga filya Adamu aali, lelo ena alitwalilile ukuba uwa cishinka kuli Lesa nangu ca kuti aliculile sana. (1 Abena Korinti 15:45) Kanshi Yesu alilangile ukuti na Adamu wine nga alefwaya, nga ali uwa cishinka kuli Lesa. Ilyo Yesu ashipikishe amesho, alangile ukuti na ifwe bene kuti twashipikisha. (1 Petro 2:21) Lesa alilambwile Umwana wakwe Yesu pa fyo aali ne cumfwila kabili amupeele umweo wa muyayaya ku muulu.

IFYO TUNONKELAMO

Yesu ca cine alifwile. Kanshi kuti twakwata umweo wa muyayaya. Bushe kuti mwatemwa ukwikala umuyayaya? Yesu alilandile ifyo tulingile ukucita ilyo atile: “Nomba pa kuti babe no mweo wa muyayaya, kano baishiba imwe mwe Lesa wa cine mweka, na Yesu Kristu uo mwatumine.”—Yohane 17:3.

Abalemba ino magazini balemukoselesha ukuti mulesambilila pali Yehova, Lesa wa cine, e lyo na pa Mwana wakwe, Yesu Kristu. Inte sha kwa Yehova ababela uko mwikala kuti batemwa ukulamusambilisha Baibolo. Pa webusaiti yesu iya www.pr418.com/bem na po paliba ifyebo ifingamwafwa.